Tìm hiểu quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ban hành Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

105
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trước khi quyết định 493 ra đời thì 2 quyết định 297 và 488 về trích lập dự phòng rủi ro đã được áp dụng. Nhưng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế và sự đa dạng của các dịch vụ tài chính, ngân hàng, thì hai quyết định được ví như hai "chiếc áo" đã trở nên quá chật và lỗi mốt

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tìm hiểu quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ban hành Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng

Tìm hi u quy t nh s 493/2005/Q - NHNN ban hành Quy nh v phân lo i n , trích l p và s d ng d phòng x lý r i ro tín d ng trong ho t ng ngân hàng c a t ch c tín d ng 1
§Ò tµi: Tìm hi u quy t nh s 493/2005/Q -NHNN ban hành Quy nh v phân lo i n , trích l p và s d ng d phòng x lý r i ro tín d ng trong ho t ng ngân hàng c a t ch c tín d ng. I. Tính c p thi t: Trư c khi quy t nh 493 ra i thì 2 quy t nh 297 và 488 v trích l p d phòng r i ro ã ư c áp d ng. Nhưng v i s phát tri n không ng ng c a n n kinh t và s a d ng c a các d ch v tài chính, ngân hàng, thì hai quy t nh ư c ví như hai "chi c áo" ã tr nên quá ch t và l i m t. Vì th , ko ph i 2 quy t nh này có nhi u h n ch nên m i ph i thay b ng s ra i c a quy t nh 493 ư c mà do i u ki n phát tri n c a t nư c ã làm cho 2 quy t nh này ko còn phù h p n a mà thôi. Qua nghiên c u th y r ng vi c ra i c a quy t nh 493 ph i d a trên nh ng tiêu chí c a vi c s a i Quy t nh 297/1999/Q -NHNN5 v t l m b o an toàn và Quy t nh 488/2000/Q -NHNN5 v trích l p d phòng r i ro như sau: - C n có s s a i toàn di n sâu r ng i v i quy ch v các t l b o m an toàn và trích l p d phòng r i ro trong ho t ng ngân hàng c a các TCTD; - m b o m t s thông thoáng hơn cho ho t ng c a ngân hàng nhưng l i an toàn hơn và nâng cao ư c t m qu n lý c a NHNN. - Nh ng s a i cơ b n ph i nâng cao tính nh tính trong các quy ch nhưng v n xác nh nh ng nh lư ng c th . Vi c này t o ra hai l i th . + Th nh t, các ngân hàng thương m i ch ng hơn trong vi c xác l p các t l an toàn; 2
+ Th hai thanh tra NHNN óng vai trò quan tr ng hơn trong vi c giám sát vi c trích l p d phòng r i ro, ng th i t o nên m i quan h h u cơ gi a thanh tra và TCTD. Quy t nh 493 ra i ư c áp d ng trong kh năng có th , phù h p v i tình hình qu n lý và ho t ng c a các Ngân hàng Vi t Nam, nh m m c ích nâng cao tính an toàn trong ho t ng ngân hàng trong th i kỳ m i, th i kỳ c a h i nh p kinh t qu c t và s a d ng hoá các d ch v tài chính ngân hàng.” V i s h tr c a Ngân hàng Th gi i, NHNN Vi t Nam ã ti n hành thi t k nh ng m u m i, phù h p hơn cho các t ch c tín d ng (TCTD). Trư c ây trong quy t nh 488 chúng ta m i ch quy nh m t m c sàn chung mang tính “ nh lư ng” cho t t c các TCTD thì trong quy t nh 493 này còn cho phép các t ch c tín d ng có kh năng và i u ki n ư c th c hi n phân lo i n và trích l p d phòng r i ro theo phương pháp “ nh tính”. ây là m t s thay i v ch t, chuy n vi c phân lo i n t nh tính sang nh lư ng và ti n g n hơn theo chu n m c qu c t . Do ó, quy t nh 493 này ã ưa ra m c sàn phù h p hơn v i quy mô c a m i TCTD. T m c sàn t i thi u ó mà các ngân hàng s tuỳ thu c vào th c tr ng c a mình mà i u ch nh. TCTD có quy mô l n, ph c t p thì vi c thi t k cũng ph c t p. Ngư c l i, nh ng TCTD nh thì vi c làm này ã ơn gi n hơn, không ph i anh l n hay bé u áp d ng chung 1 m c chung d n n tăng chi phí không c n thi t. N u là TCTD càng l n thì vi c phân lo i n và trích l p d phòng càng a d ng và khó khăn hơn, ngư c l i v i các TCTD nh vi c làm này s gi n ơn hơn, s làm gi m chi phí qu n lý. Nhưng v m t qu n lý Nhà nư c, nh ng ngân hàng ch t lư ng th p hơn thì thanh tra ngân hàng s ánh giá xem m c sàn ó ã ư c chưa, n u chưa ư c thì ph i nâng lên. 3
ó là thay i cơ b n gi a vi c ưa ra cùng m t m c sàn v i vi c ch ưa ra hư ng t các ngân hàng áp d ng theo i u ki n c a mình. II. N i dung chính: Ngày 22/4/2005, Th ng c Ngân hàng Nhà nư c ã ban hành Quy t nh s 493/2005/Q -NHNN ban hành Quy nh v phân lo i n , trích l p và s d ng d phòng x lý r i ro tín d ng trong ho t ng ngân hàng c a t ch c tín d ng. N i dung : - ưa ra hai hình th c phân lo i n là nh tính và nh lư ng, kèm theo là các tiêu chí phân lo i n , tương ng v i m i hình th c có 5 nhóm n v i t l l p d phòng c 2 hình th c phân lo i n là như nhau. - Trư ng h p các kho n n (k c các kho n n trong h n và các kho n n cơ c u l i th i h n tr n trong h n theo th i h n n ã cơ c u l i) mà t ch c tín d ng có cơ s ánh giá là kh năng tr n c a khách hàng b suy gi m thì t ch c tín d ng ch ng t quy t nh phân lo i các kho n n ó vào các nhóm n r i ro cao hơn tương ng v i m c r i ro... - Vi c t ch c tín d ng s d ng d phòng x lý r i ro tín d ng không ph i là xoá n cho khách hàng. T ch c tín d ng và cá nhân có liên quan không ư c phép thông báo dư i m i hình th c cho khách hàng bi t v vi c x lý r i ro tín d ng... - Trư ng h p s ti n d phòng không x lý toàn b r i ro tín d ng c a các kho n n ph i x lý, t ch c tín d ng h ch toán tr c ti p ph n chênh l ch thi u c a s ti n d phòng vào chi phí ho t ng. Trư ng h p s ti n 4
d phòng ã trích còn l i l n hơn s ti n d phòng ph i trích, t ch c tín d ng ph i hoàn nh p ph n chênh l ch th a theo quy nh c a pháp lu t v ch tài chính i v i t ch c tín d ng... Quy t nh này có hi u l c sau 15 ngày, k t ngày ăng Công báo. III. Chi ti t: 1. i tư ng áp d ng T ch c tín d ng ho t ng t i Vi t Nam, tr ngân hàng Chính sách Xã h i, ph i th c hi n vi c phân lo i n , trích l p và s d ng d phòng x lí r i ro tín d ng trong ho t ng ngân hàng theo quy nh này. 2. Các khái ni m c n chú ý - R i ro tín d ng trong ho t ng ngân hàng c a t ch c tín d ng : là kh năng x y ra t n th t trong ho t ng ngân hàng c a t ch c tín d ng do khách hàng không th c hi n ho c không có kh năng th c hi n ngh a v c a mình theo cam k t. - D phòng r i ro : là kho n ti n ư c trích l p d phòng cho nh ng t n th t có th x y ra do khách hàng c a t ch c tín d ng không th c hi n nghĩa v theo cam k t. Và d phòng r i ro này ư c tính theo dư n g c và h ch toán vào chi phí ho t ng c a t ch c tín d ng. Bao g m : + D phòng c th : là kho n ti n ư c trích l p trên cơ s phân lo i c th các kho n n d phòng cho nh ng t n th t có th x y ra. + D phòng chung : là kho n ti n ư c trích l p d phòng cho nh ng t n th t chưa xác nh ư c trong quá trình phân lo i n và trích l p d 5
phòng c th và trong các trư ng h p khó khăn v tài chính c a các t ch c tín d ng khi ch t lư ng các kho n n suy gi m. - S d ng d phòng : là vi c t ch c tín d ng s d ng d phòng r i ro bù p t n th t i v i các kho n n . - N : 4 nhóm + Các kho n cho vay, ng trư c, th u chi và cho thuê tài chính; + Các kho n chi t kh u, tái chi t kh u thương phi u và gi y t có giá khác; + Các kho n bao thanh toán; + Các hình th c tín d ng khác. - N quá h n : là kho n n mà m t ph n ho c toàn b n g c và/ho c lãi ã quá h n. - N cơ c u l i th i h n tr n : là kho n n mà t ch c tín d ng ch p nh n i u ch nh kỳ h n tr n ho c gia h n n cho khách hàng do t ch c tín d ng ánh giá khách hàng suy gi m kh năng tr n g c ho c lãi úng th i h n ghi trong h p ng tín d ng nhưng t ch c tín d ng có cơ s ánh giá khách hàng có kh năng tr y n g c và lãi theo th i h n tr n ã cơ c u l i. 3. Phân lo i n G m 2 phương pháp : nh tính và nh lư ng. a. nh lư ng - Nhóm 1 ( N tiêu chu n) bao g m : 6
+ Các kho n n mà t ch c tín d ng ánh giá là có kh năng thu h i y c g c l n lãi úng h n; + Các kho n n ã ư c cơ c u l i mà khách hàng tr c lãi l n g c ( t i thi u trong vòng 1 năm i v i các kho n n trung và dài h n, 03 tháng i v i kho n n ng n h n ) và ư c t ch c tín d ng ánh giá là có kh năng tr y n g c và lãi úng th i h n ư c cơ c u. - Nhóm 2 (N c n chú ý) bao g m : + Các kho n n quá h n dư i 90 ngày; + Các kho n n cơ c u l i th i h n tr n trong h n theo th i gian ã cơ c u l i; + Các kho n n khác theo quy nh . - Nhóm 3 ( N dư i tiêu chu n) bao g m : + Các kho n n quá h n t 90 n 180 ngày; + Các kho n n cơ c u l i th i gian tr n quá h n dư i 90 ngày theo th i h n ã ư c cơ c u l i; + Các kho n n khác theo quy nh . - Nhóm 4 ( N nghi ng ) bao g m : + Các kho n n quá h n t 181 n 360 ngày; + Các kho n n cơ c u l i th i gian tr n quá h n t 90 n 180 ngày theo th i h n ã cơ c u l i . + Các kho n n khác theo quy nh . - Nhóm 5 ( N có kh năng m t v n) bao g m : + Các kho n n quá h n trên 360 ngày; 7
+ Các kho n n khoanh ch Chính ph x lý; + Các kho n n ã cơ c u l i th i h n tr n quá h n trên 180 ngày theo th i h n ã ư c cơ c u l i; + Các kho n n khác theo quy nh . * Quy nh : + Khi khách hàng có nhi u hơn 1 kho n n i v i t ch c tín d ng mà có b t kì kho n n b chuy n sang nhóm n r i ro cao hơn thì t ch c tín d ng b t bu c ph i phân lo i các kho n n còn l i c a khách hàng ó vào các nhóm n r i ro cao hơn tương ng v i m c r i ro. + Khi t ch c tín d ng có cơ s ánh giá là kh năng tr n c a khách hàng b suy gi m thì t ch c tín d ng ch ng t quy t nh phân lo i các kho n n ó vào các nhóm n r i ro cao hơn tương ng v i m c r i ro. b. nh tính - Phân lo i + Nhóm 1 ( N tiêu chu n ) : các kho n n ư c t ch c tín d ng ánh giá là có kh năng thu h i y c n g c và lãi úng h n. + Nhóm 2 ( N c n chú y ) : các kho n n ư c t ch c tín d ng ánh giá là có kh năng thu h i c n g c l n lãi nhưng có d u hi u khách hàng suy gi m kh năng tr n . + Nhóm 3 ( N dư i tiêu chu n ) : các kho n n ư c t ch c tín d ng ánh giá là không có kh năng thu h i n g c và lãi khi n h n. Các kho n 8
n này ư c t ch c tín d ng ánh giá là có kh năng t n th t m t ph n n g c và lãi. + Nhóm 4 ( N nghi ng ) : các kho n n ư c t ch c tín d ng ánh giá là kh năng t n th t cao. + Nhóm 5 ( N nghi ng ) : các kho n n ư c t ch c tín d ng ánh giá là không cònkh năng thu h i , m t v n. - Tiêu chí ánh giá : căn c theo h th ng x p h ng tín d ng n i b , t i thi u ph i bao g m : + Các cơ s pháp lý liên quan n thành l p và ngành ngh kinh doanh c a khách hàng; + Các ch tiêu t ng h p liên quan n tình hình kinh doanh, tài chính, tài s n, kh năng th c hi n nghĩa v pháp lý theo cam k t; + Uy tín v i t ch c tín d ng ã giao d ch trư c ây; + Các tiêu chí ánh giá khách hàng chi ti t, c th , có h th ng ( ánh giá y u t ngành ngh và a phương ) trên cơ s ó x p h ng c th iv i khách hàng. Căn c trên H th ng tín d ng n i b , t ch c tín d ng trình Ngân hàng nhà nư c chính sách d phòng r i ro và ch th c hi n sau khi Ngân hàng Nhà nư c ch p thu n b ng văn b n. - i u ki n Ngân hàng Nhà nư c ch p thu n chính sách d phòng r i ro : + H th ng x p h ng tín d ng ã ư c áp d ng th nghi m t i thi u m t năm; + K t qu x p h ng tín d ng ư c H i ng qu n tr phê duy t; + H th ng x p h ng tín d ng n i b phù h p v i ho t ng kinh doanh, i tư ng khách hàng, tính ch t r i ro c a kho n n c a t ch c tín d ng; 9
+ Chính sách qu n lý r i ro tín d ng, mô hình giám sát r i ro tín d ng, phương pháp xác nh và o lư ng r i ro tín d ng có hi u qu , trong ó bao g m cách th c ánh giá v kh năng tr n c a khách hàng, h p ng tín d ng, các tài s n b o m, kh năng thu h i n và qu n lý n c a t ch c tín d ng; + Phân nh rõ ràng trách nhi m, quy n h n c a H i ng qu n tr , T ng giám c trong vi c phê duy t, th c hi n và ki m tra th c hi n H th ng x p h ng tín d ng và chính sách d phòng c a t ch c tín d ng và tính cl p c a các b ph n qu n lý r i ro; + H th ng thông tin có hi u qu ưa ra các quy t nh, i u hành và qu n lý i v i ho t ng kinh doanh c a t ch c tín d ng và thích h p v i H th ng x p h ng tín d ng và phân lo i n . 4. Trích l p d phòng c th a. T l trích l p d phòng c th Nhóm 1 : 0 % Nhóm 2 : 5% Nhóm 3 : 20 % Nhóm 4 : 50 % Nhóm 5 : 100 %. b. S ti n d phòng c th Công th c R= max { 0, (A – C ) } × r 10
Trong ó : R : s ti n d phòng c th ph i trích A : giá tr c a kho n n C : giá tr tài s n mb o r : t l trích l p d phòng mb o c. T l t i a áp d ng xác nh giá tr c a tài s n mb o Lo i tài s n b o m T l t i a(%) S dư trên tài kho n ti n g i, s ti t ki m b ng ng 100 Vi t Nam t i t ch c tín d ng Tín phi u kho b c, vàng, s dư trên tài kho n ti n g i, 95 s ti n ti t ki m b ng ngo i t t i t ch c tín d ng Trái phi u Chính ph - Có th i h n còn l i t 1 năm tr xu ng 95 - Có th i h n còn l i t 1 năm n 5 năm 85 - Có th i h n còn l i trên 5 năm 80 Thương phi u, gi y t có giá c a các t ch c tín d ng 75 khác Ch ng khoán c a các t ch c tín d ng khác 70 Ch ng khoán c a doanh nghi p 65 B t ng s n ( g m : nhà c a dân cư có gi y t h p 50 pháp và/ho c b t ng s n g n li n v i quy n s d ng t h p pháp) Tài s n b o m khác 30 5. Nh ng n i dung cơ b n c a hi p ư c Basel I 11
Sau hàng lo t v s p c a các ngân hàng vào th p k 80, m t nhóm các Ngân hàng Trung ương và cơ quan giám sát c a 10 nư c phát tri n bao g m Anh, Pháp, M , c, Canada… ã t p h p t i thành ph Basel, Th y Sĩ vào năm 1987 tìm cách ngăn ch n xu hư ng này. Sau khi nhóm h p, các cơ quan này ã quy t nh hình thành U ban Basel v giám sát ngân hàng (Basel Committee on Banking supervision), ưa ra các nguyên t c chung qu n lý ho t ng c a các ngân hàng. Năm 1988, U ban này ã phê duy t m t văn b n u tiên l y tên là Hi p ư c v v n c a Basel (Basel I), yêu c u các ngân hàng ho t ng ph i n m gi m t m c v n t i thi u có th i phó v i nh ng r i ro có th x y ra. M c v n t i thi u này là m t t l ph n trăm nh t nh trong t ng v n c a ngân hàng, do ó m c v n này cũng ư c hi u là m c v n t i thi u tính theo tr ng s r i ro c a ngân hàng ó. M c ích c a Basel I nh m: - C ng c s n nh c a toàn b h th ng ngân hàng. - Thi t l p m t h th ng ngân hàng qu c t th ng nh t, bình ng nh m gi m c nh tranh không lành m nh gi a các ngân hàng. Theo quy nh c a Basel I, các ngân hàng c n xác nh ư c t l v n t i thi u c n có bù p cho r i ro. Th i ó, các nhà ho ch nh chính sách c a ngân hàng trung ương và cơ quan giám sát c a 10 nư c m i ch nhìn nh n ra các nguy cơ t r i ro tín d ng, và vì v y, m c r i ro tín d ng mà ngân hàng i m t ư c xác nh là tài s n i u ch nh theo r i ro c a ngân hàng. Theo Basel I, t ng v n c a m t ngân hàng c n ít nh t b ng 8% r i ro tín d ng c a ngân hàng ó. 12
T l v n t i thi u = (T ng v n/tài s n i u ch nh theo tr ng s r i ro) > 8% Tài s n i u ch nh theo tr ng s r i ro Tùy theo m i lo i tài s n s ư c g n cho m t tr ng s r i ro. Theo Basel I (hi n Vi t Nam ang áp d ng) tr ng s r i ro c a tài s n ư c chia thành 4 m c là 0%, 20%, 50% và 100% theo m c r i ro c a t ng lo i tài s n. Basel 1 ưa ra 4 lo i tr ng s r i ro (0%, 20%, 50% và 100%). Tr ng s r i ro theo lo i tài s n Tr ng s r i ro Phân lo i tài s n Ti n m t và vàng n m trong ngân hàng. 0% Các nghĩa v tr n c a Chính ph và B Tài chính. Các kho n tr n c a ngân hàng có quy mô l n 20% Ch ng khoán phát hành b i các cơ quan Nhà nư c 50% Các kho n vay th ch p nhà ,… T t c các kho n vay khác như trái phi u c a doanh nghi p, các kho n n t các nư c kém phát 100% tri n, các kho n vay th c p c phi u, b t ng s n,… Theo b ng trên, n u m t kho n vay không ư c b o m tr giá 1.000 USD c a m t t ch c không ph i ngân hàng s có tr ng s r i ro là 100%. Tài s n 13
ư c i u ch nh theo tr ng s r i ro lúc ó s ư c tính b ng 1.000USDx100% = 1.000USD. Ví d ti n m t t i qu hay trái phi u chính ph có tr ng s r i ro là 0%, các kho n vay cho khu v c tư nhân là 100%. Như c i m l n nh t c a quy nh này là không phân bi t các lo i r i ro c thù. Ví d t t c các kho n vay c a khu v c tư nhân u ư c g n tr ng s 100%, cho dù ó là kho n vay c a m t công ty n i ti ng như IBM ho c c a m t doanh nghi p a phương không có tên tu i. Basel II ã kh c ph c như c i m này. Vi c x p tr ng s bao nhiêu tùy thu c m c tín nhi m (x p h ng tín d ng) c a ch n . i m khác bi t n a trong Basel II là n ư c chia thành 5 nhóm có tr ng s l n lư t là 0%, 20%, 50%, 100% và 150%. Theo ó, các tr ng s r i ro khác nhau v i các lo i tài s n khác nhau s cho ra nh ng yêu c u v v n khác nhau như b ng sau: Tài s n i u Yêu c u Tr ng s ch nh Lo i tài s n T l v n S ti n v v nt i r i ro theo thi u tr ng s r i ro Trái phi u Chính 1.000 0% 8% 0 USD 0 USD ph USD 1.000 Trái phi u ô th 20% 8% 200 USD 16 USD USD 14
1.000 Th ch p nhà 50% 8% 500 USD 40 USD USD Vay không b o 1.000 1.000 100% 8% 80 USD m USD USD Theo bi n i c a th trư ng, năm 1996, Hi p ư c Basel I ư c s a i có tính n r i ro th trư ng. Theo ó, r i ro th trư ng bao g m c r i ro th trư ng chung và r i ro th trư ng c th . R i ro th trư ng chung c p n nh ng thay i v giá tr th trư ng do có s bi n ng l n trên th trư ng. R i ro th trư ng c th là nh ng thay i v giá tr c a m t lo i tài s n nh t nh. Có 4 lo i bi n s kinh t làm phát sinh r i ro th trư ng, ó là t giá lãi su t, ngo i h i, ch ng khoán và hàng hóa. R i ro th trư ng có th ư c tính theo 2 phương th c ho c là b ng mô hình Basel tiêu chu n ho c là b ng các mô hình giá tr ch u r i ro n i b c a các ngân hàng. Nh ng mô hình n i b này ch có th ư c s d ng n u ngân hàng tho mãn các tiêu chu n nh tính và nh lư ng ư c quy nh trong Basel. M c dù có r t nhi u i m m i nhưng Hi p ư c Basel I v i b n s a i năm 1996 v n có khá nhi u i m h n ch . M t trong nh ng i m h n ch ó là Basel I ã không c p n m t lo i r i ro ang ngày càng tr nên ph c t p và v i m c ngày càng tăng lên, ó là r i ro tác nghi p. Chính vì v y, t năm 1999, U ban Basel ã n l c ưa ra m t Hi p ư c m i thay th cho Basel I, và cho n năm 2004, b n Hi p ư c qu c t v v n c a Basel (Basel II) ã chính th c ư c ban hành. V i cách ti p c n m i d a trên 3 c t tr chính, Basel II ã bu c các ngân hàng qu c t ph i tuân th 15
theo 3 nguyên t c cơ b n: Nguyên t c th nh t: Các ngân hàng c n ph i duy trì m t lư ng v n l n trang tr i cho các ho t ng ch u r i ro c a mình, bao g m r i ro tín d ng, r i ro th trư ng và r i ro tác nghi p (C t tr 1). Theo ó, cách tính chi phí v n i v i r i ro tín d ng có s s a i l n, thay i nh v i r i ro th trư ng nhưng hoàn toàn là phiên b n m i i v i r i ro tác nghi p. Nguyên t c th hai: Các ngân hàng c n ph i ánh giá m t cách úng n v nh ng lo i r i ro mà h ang ph i i m t và m b o r ng nh ng giám sát viên s có th ánh giá ư c tính y c a nh ng bi n pháp ánh giá này (C t tr 2). V i c t tr này, Basel II nh n m nh 4 nguyên t c c a công tác rà soát giám sát: + Các ngân hàng c n ph i có m t quy trình ánh giá ư c m c y v n c a h theo danh m c r i ro và ph i có ư c m t chi n lư c úng n nh m duy trì m c v n ó. + Các giám sát viên nên rà soát và ánh giá l i quy trình ánh giá v m c v n n i b cũng như v các chi n lư c c a ngân hàng. H cũng ph i có kh năng giám sát và m b o tuân th t l v n t i thi u. Theo ó, giám sát viên nên th c hi n m t s hành ng giám sát phù h p n u h không hài lòng v i k t qu c a quy trình này. + Giám sát viên khuy n ngh các ngân hàng duy trì m c v n cao hơn m c t i thi u theo quy nh. + Giám sát viên nên can thi p giai o n u m b o m c v n c a ngân hàng không gi m dư i m c t i thi u theo quy nh và có th yêu c u s a i ngay l p t c n u m c v n không ư c duy trì trên m c t i thi u. 16
Nguyên t c th ba: Các ngân hàng c n ph i công khai thông tin m t cách thích áng theo nguyên t c th trư ng (C t tr 3). V i c t tr này, Basel II ưa ra m t danh sách các yêu c u bu c các ngân hàng ph i công khai thông tin, t nh ng thông tin v cơ c u v n, m c y v n n nh ng thông tin liên quan nm c nh y c m c a ngân hàng v i r i ro tín d ng, r i ro th trư ng, r i ro tác nghi p và quy trình ánh giá c a ngân hàng iv i t ng lo i r i ro này. Như v y, v i quá trình phát tri n c a Basel và nh ng Hi p ư c mà t ch c này ưa ra, các ngân hàng thương m i càng ngày càng ư c yêu c u ho t ng m t cách minh b ch hơn, m b o v n phòng ng a cho nhi u lo i r i ro hơn và do v y, hy v ng s gi m thi u ư c r i ro. IV. ánh giá: 1. Ti n b : So v i Quy t nh 488,s ra i c a Quy t nh 493 ã t ư c nh ng ti n b sau: - T o ra cơ s pháp lý các TCTD ti n hành vi c xác nh th c tr ng tài chính c a mình m t cách chính xác hơn, phù h p v i năng l c và kh năng qu n lý c a các TCTD Vi t Nam. - Yêu c u các TCTD ph i có s nhìn nh n úng n, khách quan hơn v ch t lư ng tín d ng c a mình. - Cung c p cho các nhà qu n lý c a TCTD m t phương th c phân lo i n và trích l p d phòng r i ro ang áp d ng ph bi n nhi u nư c trên th gi i. 17
- Cho phép các TCTD ch ng hơn trong vi c phân lo i n , trích l p và s d ng d phòng trên cơ s các quy nh có tính ch t nguyên t c c a Quy t nh 493. - Quy nh trong vòng 3 năm các TCTD ph i xây d ng H th ng x p h ng tín d ng n i b v khách hàng và h th ng này s là công c h u hi u giúp cho các TCTD trong vi c qu n lý r i ro tín d ng và phân lo i n ánh giá chính xác hơn ch t lư ng, kh năng t n th t trong ho t ng tín d ng và là cơ s quan tr ng cho vi c ưa ra các chính sách v tín d ng, khách hàng, lãi su t, b o m ti n vay… ng th i ây là bư c i u tiên ti n t i trích l p d phòng theo IAS 39 và th c hi n t l an toàn v n theo Balse II. - i v i NHNN, Quy t nh 493 cho phép NHNN có ư c nh ng thông tin, s li u úng n, chính xác hơn v n x u, ch t lư ng ho t ng tín d ng c a t ng TCTD và toàn h th ng TCTD, ng th i NHNN ánh giá chính xác hơn kh năng qu n lý, ki m soát n i b và kh năng ch u ng r i ro c a t ng TCTD và toàn h th ng TCTD, qua ó giúp cho NHNN th c hi n vi c qu n lý, thanh tra, giám sát các TCTD t t hơn. Quy t nh 493 cũng là m t công c h tr th c hi n ánh giá TCTD theo CAMELS *) Sau quy t nh trên, Ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam (BIDV) ư c ch n là ngân hàng u tiên thí i m vi c phân lo i n theo tiêu chu n cao hơn (theo i u 7, Quy t nh 493).Ngày 31/12/2006, khi BIDV công b t l n x u m c 9,1%, g p kho ng 3 l n so v i các ngân hàng thương m i (NHTM) Nhà nư c khác, không ch là i u áng nghi ng mà còn th c s gây s c cho không ít ngư i. Vì BIDV là ơn v "Anh hùng Lao ng th i kỳ i m i" v i thương hi u m nh, ư c t ch c x p h ng tín nhi m toàn c u Moody's Investors Service ánh giá cao… t i sao l i có t l n x u cao như v y? Ông Lê Ng c Quỳnh - Giám c Ban Qu n lý tín d ng BIDV cho bi t, 18
n u th c hi n theo i u 6, Quy t nh 493 thì t l n x u c a BIDV ch là 3,2%. Do quy t nh th c hi n phân lo i n theo i u 7 - g n hơn v i thông l qu c t nên con s này tăng lên 9,1%. Th c hi n theo i u 7, ng nghĩa v i vi c BIDV ang ti n hành m t "cu c cách m ng" th c s trong vi c nâng cao ch t lư ng tín d ng. Ban nghiên c u th c hi n i u 7 Quy t nh 493 ư c thành l p, t t c giám c chi nhánh và cán b tín d ng làm tr c ti p u ph i tham gia l p t p hu n th c hi n Quy t nh 493. X lý n x u ư c t lên hàng u. Ông Lê Ng c Quỳnh cho bi t, m c ích c a BIDV là nâng cao ch t lư ng tài s n Có. Vì mu n chơi trong sân c a WTO ph i có ch t lư ng t t. BIDV không "làm p" b ng cân i mà là làm s ch th t s . Không ph i bây gi , mà t lâu Ban lãnh o c a BIDV ã xác nh, trư c sau gì cũng ph i th c hi n theo thông l qu c t , nên không ng i vi c công b công khai, trung th c các ch tiêu tài chính. BIDV ã thuê tư v n nư c ngoài phân lo i khách hàng và x p h ng tín d ng theo thông l qu c t . Các khách hàng ư c phân tích qua 14 ch tiêu tài chính và 40 ch tiêu phi tài chính. Hơn 28.000 d li u c a khách hàng ư c ưa vào h th ng x lý, ch m i m d a trên thang i m t 20-100 mà BIDV ã xây d ng, phân thành 5 nhóm n theo i u 7 Quy t nh 493. Ba năm nay BIDV th c hi n "th t lưng bu c b ng" trích d phòng r i ro, tích c c thu h i n x u, ng th i kiên quy t ngăn ng a vi c phát sinh n x u t các kho n cho vay m i. T năm 2006, T ng giám c BIDV Tr n B c Hà ã có nh ng ch o quy t li t trong vi c thu h i n x u. T t c các chi nhánh u có Ban ch o thu h i n x u.Ban giám c c a ngân hàng cũng nh n m nh,vi c th c hi n theo thông l qu c t có th s làm m t khách hàng, nhưng nâng cao ch t lư ng tín d ng m i là m c tiêu hàng u c a BIDV. T c tăng trư ng tín d ng d tính ch t 10-15%, gi m hơn so 19
v i trư c. Hư ng i c a BIDV là t p trung phát tri n d ch v . Theo k ho ch, n năm 2010 BIDV s tr thành m t trong nh ng t p oàn tài chính ngân hàng l n…. Nh ng con s g n ây cho th y t l n x u c a các ngân hàng Vi t Nam ã có m c chuy n bi n àng k . kh i ngân hàng qu c doanh ,n x u xoay quanh m c 3%. m c NHTM c ph n ,t l này ph bi n 2% nhi u thành viên ch 1%.Như v y,v i quy t nh 493 ngày 22/4/2005 c a ngân hàng nhà nư c Vi t Nam ã giúp cho ho t ng c a ngân hàng ti n g n hơn n các chu n m c qu c t . 2. H n ch : + Các TCTD có chính sách tín d ng và d phòng khác nhau có th th c hi n phân lo i n và trích l p d phòng v i m c th n tr ng khác nhau. i u này làm cho vi c so sách t l n x u gi a các t ch c tín d ng v i nhau có th chưa hoàn toàn tuơng ng trong m t s trư ng h p. + Quy t nh 493 phân lo i n k t h p gi a nh tính và nh lư ng nên có th t o k h cho báo cáo chưa chính xác tình tr ng n x u ho c không ph n ánh chính xác m c r i ro th c t c a kho n n . i u này òi h i kh năng ki m tra trên cơ s r i ro c a thanh tra ngân hàng nhà nư c c n ph i ư c c i thi n. + Quy t nh 493 áp d ng chung cho t t c các lo i hình t ch c tín d ng và th c ti n r t a d ng nên trong m t s tình hu ng quy t nh 493 chưa ư c gi i quy t t t. S ra i c a quy t nh 493 ã góp ph n nâng cao ch t lư ng công tác qu n lý ho t ng tín d ng c a các ngân hàng cũng như giúp các ngân hàng ch ng hơn trong vi c x lý k p th i các r i ro có th g p ph i i v i các 20