Tổ chức xemina về thực hành giải toán tiểu học - một biện pháp nâng cao chất lượng dạy học cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học

Lâm Thùy Dương<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 80(04): 171 - 173<br /> <br /> TỔ CHỨC XEMINA VỀ THỰC HÀNH GIẢI TOÁN TIỂU HỌC MỘT BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY - HỌC<br /> CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC<br /> Lâm Thùy Dương*<br /> Trường ĐH Sư phạm - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Trường Sư phạm với vai trò dạy nghề cần phải đào tạo, bồi dưỡng một đội ngũ giáo viên có đây đủ<br /> phẩm chất năng lực, có thể đón đầu và đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành, của đất nước. Để nâng<br /> cao chất lượng dạy và học, góp phần thành công vào sự phát triển của nền Giáo dục Việt Nam,<br /> một số môn học chuyên ngành Giáo dục Tiểu học cần được dạy học bằng báo cáo xêmina. Đây là<br /> một hình thức đặc trưng ở bậc Đại học.<br /> Từ khóa: Xêmina, giải toán tiểu học, toán tiểu học, thực hành giải toán, giáo dục tiểu học<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Hiện nay vấn đề tìm kiếm những giải pháp cụ<br /> thể nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào<br /> tạo là mối quan tâm của tất cả cán bộ ngành<br /> Giáo dục. Sử dụng phương pháp dạy học phù<br /> hợp, tổ chức hình thức dạy học phù hợp, giúp<br /> sinh viên chủ động học tập, phát triển tư duy,<br /> kĩ năng nghiệp vụ, làm việc hợp tác là đặc<br /> biệt cần thiết.<br /> Xêmina là một hình thức dạy học ở bậc Đại<br /> học, Đây không phải là một hình thức dạy học<br /> mới, nó có mầm mống trong các trường Đại<br /> học từ thời cổ đại Hi Lạp và La Mã. Đến đầu<br /> thế kỉ XIX, nó được vận dụng vào sinh hoạt<br /> chuyên môn ở một số tổ bộ môn trong các<br /> trường Đại học. Ngày nay xêmina đã trở<br /> thành một hình thức dạy học phổ biến. [1]<br /> Từ xêmina của tiếng Việt bắt nguồn từ tiếng<br /> Pháp và tiếng Anh. Trong tiếng Pháp, theo từ<br /> điển Pháp - Việt, từ xêmina<br /> (viết là<br /> séminaire) có 3 nghĩa: “ séminaire: n1:<br /> Trường dòng, trường trủng viện; n2: Nhóm<br /> chuyên đề (ở Đại học); n3: Cuộc thảo luận<br /> chuyên đề, cuộc hội họp” (xem [7]). Trong<br /> tiếng Anh, theo từ điển của đại học Oxford, từ<br /> xêmina (viết là seminar) cũng có 3 nghĩa:<br /> “seminar: n1: Small discussion class at<br /> university (Buổi học thảo luận với quy mô<br /> nhỏ tại trường Đại học); n2: Short intensive<br /> course of study (Cuộc/ đợt nghiên cứu tập<br /> trung một vấn đề trong thời gian ngắn); n3:<br /> Conference of specialists (Hội thảo của các<br /> nhà chuyên môn)”. [6]<br /> *<br /> <br /> Tel: 0915 459 454. Email: lamthuyduongsptn@gmail.com<br /> <br /> Trong tiếng Việt, từ xêmina mang nghĩa thứ 3<br /> của từ séminaire trong tiếng Pháp và hai<br /> nghĩa đầu trong tiếng Anh, tức là chúng ta<br /> hiểu từ xêmina với nghĩa như là một hình<br /> thức dạy học (hoặc phương pháp dạy học) ở<br /> bậc Đại học.<br /> Theo tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thị Đức,<br /> (xem [2]), xêmina là một trong bảy hình thức<br /> dạy học chủ yếu ở bậc Đại học, dưới sự tổ<br /> chức, điều khiển trực tiếp của giáo viên, sinh<br /> viên sẽ trình bày, thảo luận, tranh luận về<br /> những vấn đề khoa học nhất định.<br /> TỔ CHỨC XÊMINA VỀ THỰC HÀNH<br /> GIẢI TOÁN TIỂU HỌC – BIỆN PHÁP<br /> NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY,<br /> HỌCQuá trình tiến hành buổi học theo hình<br /> thức xêmina thường được tiến hành theo ba<br /> bước sau:<br /> Bước 1: Chuẩn bị xêmina<br /> Giáo viên cần xác định chủ đề xêmina ngay<br /> từ đầu môn học. Giáo viên chuyển giao chủ<br /> đề xêmina trong một thời gian nhất định. Giáo<br /> viên định hướng trước một số câu hỏi thảo<br /> luận. Ngoài ra, giáo viên cần xác định các<br /> phương tiện cần thiết, thời gian và địa điểm<br /> tiến hành xêmina.<br /> Bước 2: Tổ chức xêmina<br /> Giáo viên điều khiển buổi báo cáo, giúp sinh<br /> viên tháo gỡ vấn đề. Giáo viên khuyến khích<br /> mọi sinh viên bộc lộ mọi ý kiến, quan điểm cá<br /> nhân của mình về vấn đề nghiên cứu.<br /> 171<br /> <br /> Lâm Thùy Dương<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Bước 3: Kết thúc xêmina<br /> Sau khi sinh viên kết thúc vấn đề báo cáo,<br /> giáo viên hệ thống lại kiến thức, khẳng định<br /> lại ý kiến đã trả lời và bổ sung những chỗ cần<br /> thiết. Trong trường hợp nếu có sự bất đồng<br /> giữa các sinh viên thì giáo viên phải thực hiện<br /> vai trò cố vấn và trọng tài để phân xử.<br /> Cả ba bước trên đều đóng một vai trò quan<br /> trọng trong buổi tổ chức xêmina, thiếu một<br /> trong ba bước thì buổi xêmina không thể đạt<br /> được như mong muốn.<br /> Như vậy xêmina – hình thức thảo luận mang<br /> lại nhiều hiệu quả sẽ giúp sinh viên nắm vững<br /> kiến thức, đồng thời pháp huy được khả năng<br /> tự nghiên cứu học tập, khả năng tư duy lôgic<br /> trong cách trình bày bài viết cũng như khi<br /> diễn thuyết. Với hình thức này, giáo viên đưa<br /> ra một vấn đề, sinh viên buộc phải tìm hiểu<br /> trước vấn đề sẽ thảo luận một cách chủ động.<br /> Từ đó, sinh viên lựa chọn cho mình một cách<br /> hiểu và bảo vệ được quan điểm của mình. Đây<br /> chính là quá trình sinh viên tiếp xúc với nghiên<br /> cứu khoa học, tự khám phá một cách chủ động<br /> với tâm lý thoải mái và hứng thú. Như vậy<br /> hiệu quả tiếp thu kiến thức sẽ cao hơn.<br /> Trong buổi báo cáo xêmina, vấn đề đưa ra<br /> được xem xét trên nhiều khía cạnh. Mỗi sinh<br /> viên đều có cơ hội đưa ra ý kiến của mình và<br /> lắng nghe ý kiến của người khác. Nhờ đó họ<br /> đánh giá chính xác điểm mạnh và điểm yếu<br /> của bản thân để chủ động chiếm lĩnh được tri<br /> thức. Qua mỗi lần diễn thuyết, sinh viên sẽ<br /> tìm được cho mình cách diễn đạt khoa học,<br /> biết cách trình bày một vấn đề, rèn luyện<br /> phong cách người giáo viên, điều đó góp phần<br /> nâng cao nghiệp vụ sư phạm.<br /> Xêmina còn là hình thức học tập giúp sinh viên<br /> rèn luyện tính độc lập, tự chủ và sáng tạo trong<br /> học tập và nghiên cứu. Điều đó là yếu tố quan<br /> trọng giúp sinh viên khám phá khoa học cũng<br /> như cuộc sống xung quanh một cách sâu sắc.<br /> Bên cạnh đó, thông qua hình thức dạy học<br /> theo xêmina giáo viên còn có điều kiện để<br /> hoàn thiện bài giảng cũng như tri thức khoa<br /> học về môn học thông qua những vấn đề nảy<br /> sinh trong thảo luận và tranh luận. Giáo viên<br /> 172<br /> <br /> 80(04): 171 - 173<br /> <br /> sẽ thu nhận được những thông tin ngược về<br /> tình trạng kiến thức, ý thức học tập và kĩ năng<br /> của sinh viên để kịp thời bổ sung điều chỉnh.<br /> Tuy nhiên, thực tế hiện nay nhiều sinh viên<br /> vẫn chưa hiểu rõ xêmina thực chất là gì. Một<br /> số bộ phận sinh viên mặc dù đã học đến năm<br /> thứ ba, năm thứ tư nhưng khi tham gia xêmina<br /> vẫn còn bỡ ngỡ và thiếu nhiệt tình, chủ yếu là<br /> đối phó. Với những lẽ trên, theo tôi, hình thức<br /> học tập này cần được nhân rộng.<br /> Đối với sinh viên khoa Đào tạo Giáo viên<br /> Tiểu học, tổ chức học tập theo hình thức<br /> xêmina là rất cần thiết. Tuy nhiên không phải<br /> bất cứ nội dung dạy học nào cũng có thể xây<br /> dựng thành chủ đề xêmina. Lựa chọn chủ đề<br /> xêmina phải đảm bảo với nội dung dạy học cụ<br /> thể, phù hợp với trình độ của sinh viên và khả<br /> năng của giáo viên. Khi xây dựng chủ đề<br /> xêmina về thực hành giải toán tiểu học cần<br /> phải đảm bảo tính độc lập, tính hệ thống, tính<br /> hấp dẫn và phù hợp, vừa sức.<br /> Dựa vào những căn cứ trên, tôi lựa chọn và xây<br /> dựng một chủ đề xêmina về thực hành giải<br /> Toán tiểu học “ Tìm hiểu phương pháp diện<br /> tích và vận dụng vào giải một số bài toán Tiểu<br /> học”. (Bảng 1)<br /> KẾT LUẬN<br /> Trên cơ sở phân tích thấy rõ, tổ chức dạy học<br /> theo hình thức xêmina về thực hành giải toán<br /> Tiểu học tạo cho sinh viên khoa Đào tạo Giáo<br /> viên Tiểu học có điều kiện rèn luyện khả năng<br /> nghiên cứu khoa học, rèn luyên tính độc lập,<br /> tự chủ và sáng tạo. Dạy học theo hình thức<br /> xêmina gây hứng thú, lôi cuốn được sự chú ý<br /> của sinh viên, kích thích sinh viên tìm tòi.<br /> Thông qua hoạt động xêmina, mối quan hệ<br /> giữa giáo viên - sinh viên và sinh viên - giáo<br /> viên được gần gũi, tự nhiên hơn. Hơn nữa, sử<br /> dụng phương pháp này chẳng những giúp<br /> người học tự giác, tích cực, chủ động tiếp thu<br /> kiến thức mà còn tạo nên một môi trường<br /> thuận lợi để người học tham gia vào quá trình<br /> giao tiếp, hòa nhập vào cộng đồng. Vì thế<br /> các nhà trường Sư phạm cần quan tâm khai<br /> thác thế mạnh của xêmina và tăng cường<br /> các giờ xêmina.<br /> <br /> Lâm Thùy Dương<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 80(04): 171 - 173<br /> <br /> Bảng 1. Nội dung chủ đề xêmina thực hành<br /> Sinh viên cần nắm được các nội dung sau:<br /> - Khái quát về phương pháp diện tích.<br /> - Biết cách nhận dạng các bài toán giải bằng phương pháp diện tích, các ứng<br /> dụng của phương pháp diện tích.<br /> Mục tiêu<br /> -Vận dụng thành thạo phương pháp diện tích trong giải toán và thiết kế đề toán.<br /> - Rèn luyện kỹ năng giải toán.<br /> - Rèn luyện năng lực tự học, trình bày và bảo vệ ý kiến của mình trước tập thể lớp.<br /> 1. Khái quát về phương pháp diện tích.<br /> 2. Vận dụng phương pháp diện tích để tính độ dài một cạnh, chiều cao và diện<br /> tích tam giác.<br /> 3. Vận dụng phương pháp diện tích để so sánh độ dài các đoạn thẳng, diện tích<br /> Đề cương<br /> tam giác.<br /> báo cáo<br /> 4. Vận dụng phương pháp diện tích để tính diện tích hình chữ nhật, diện tích<br /> hình thang, diện tích hình tứ giác.<br /> 5. Vận dụng phương pháp diện tích để chia, cắt, ghép, xếp, tạo hình.<br /> 6. Vận dụng phương pháp diện tích để xác định vị trí của một điểm.<br /> Số nhóm xêmina: 5 nhóm.<br /> Nhóm 1: Tìm hiểu và trình bày nội dung 1 và 2.<br /> Nhiệm vụ<br /> Nhóm 2: Tìm hiểu và trình bày nội dung 1 và 3.<br /> cụ thể từng<br /> Nhóm 3: Tìm hiểu và trình bày nội dung 1 và 4.<br /> nhóm<br /> Nhóm 4: Tìm hiểu và trình bày nội dung 1 và 5.<br /> Nhóm 5: Tìm hiểu và trình bày nội dung 1 và 6<br /> - Sinh viên được chuẩn bị trong 3 tuần.<br /> Quỹ thời<br /> - Thời lượng báo cáo: 5 tiết học.<br /> gian, tài liệu<br /> - Địa điểm: ....................................................................<br /> và phương<br /> - Tài liệu tham khảo:......................................................<br /> tiện dạy học<br /> - Phương tiện, kỹ thuật dạy học: Sinh viên báo cáo theo PowerPoint.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [4] Trần Diên Hiển (2003), 10 chuyên đề bồi<br /> [1] Lê Thị Hồng Chi (2007), Đổi mới PP đào tạo<br /> dưỡng HS giỏi toán 4- 5, Nxb GD.<br /> [5] Nguyễn Bá Kim (2008), Phương pháp dạy<br /> GVTH thông qua tổ chức xêmina chuyên đề thực<br /> hành giải toán Tiểu học, Luận văn thạc sĩ khoa<br /> học môn Toán, Nxb ĐHSP.<br /> học giáo dục.<br /> [6] Dell Thompson (Edited) (1993), The pocket<br /> [2] Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức (2006), Lý luận<br /> Oxford Dictionary, Clarendon Press, Oxford.<br /> dạy học đại học, Nxb ĐHSP.<br /> [7] Lê Khả Kế (chủ biên) (1992), Từ điển Pháp –<br /> [3] Trần Diên Hiển (2003), Thực hành giải toán<br /> Việt (Dictionaire Fancais – Vietnamien), Nxb<br /> Tiểu học (Tập 1-2), Nxb ĐHSP.<br /> Khoa học Xã hội.<br /> <br /> SUMMARY<br /> OGANIZING SEMINARS ON PRACTICE SOLVING MATHEMATICAL<br /> PROBLEMS OF PRIMARY SCHOOLS A METHOD TO IMPROVE<br /> TEACHING AND LEARNING QUALITY FOR STUDENTS<br /> OF DEPARTMENT OF PRIMARY EDUCATION<br /> Lam Thuy Duong* - College of Education, TNU<br /> The University of Education with vocational training roles needs to train and foster a contingent of<br /> teachers with adequate quality and ability that can catch up and meet the innovative requirements of<br /> education as well as of the country. To improve the quality of teaching and learning, contributing to<br /> success in the development of the Vietnam Education, some major subjects of Primary Education<br /> should be taught through seminar reports. This is a unique form of higher education.<br /> Keywords: seminar, primary math solving, primary math, practice sovling math, primary<br /> education<br /> *<br /> <br /> Tel: 0915 459 454. Email: lamthuyduongsptn@gmail.com<br /> <br /> 173<br /> <br />