Toàn cầu hóa và đa dạng văn hóa - Mai Văn Hai

16 Xã hội học, số 2(110), 2010<br /> <br /> <br /> <br /> TOµN CÇU HO¸ Vµ §A D¹NG V¡N HO¸<br /> <br /> Mai V¨n Hai*<br /> <br /> Toµn cÇu ho¸ hiÖn ®ang lµ vÊn ®Ò thêi sù ®èi víi mäi quèc gia, d©n téc. §Ó dÔ<br /> h×nh dung vÒ tiÕn tr×nh nµy, xin trÝch dÉn ra ®©y hai nhËn xÐt: mét cña Franscoi<br /> Houtart, nhµ x· héi häc ng­êi BØ, nãi vÒ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, vµ mét n÷a cña Edgar<br /> Morin, nhµ triÕt häc ng­êi Ph¸p, nãi vÒ toµn cÇu ho¸ v¨n ho¸.<br /> - Toµn cÇu ho¸ vÒ kinh tÕ: Dông cô chi tiÕt dµnh cho m«n hockey trªn b¨ng nghÜ<br /> ra ë Thuþ §iÓn, ®­îc cÊp vèn ë Canada, ®­îc l¾p r¸p ë Cleveland (Hoa Kú) vµ §an<br /> M¹ch, råi ®­îc ph©n phèi ë B¾c Mü vµ ch©u ¢u. Nã ®­îc cÊu t¹o tõ nh÷ng hîp kim mµ<br /> cÊu tróc ph©n tö lµ thµnh qu¶ cña nh÷ng nghiªn cøu ®­îc thùc hiÖn ë bang Delaware<br /> (Hoa Kú) vµ ®­îc trao b»ng s¸ng chÕ ë ®ã, nh­ng chóng l¹i ®­îc s¶n xuÊt ë NhËt B¶n.<br /> ChiÕn dÞch qu¶ng c¸o ®­îc thai nghÐn ý t­ëng t¹i Anh, phim ®­îc quay t¹i Canada,<br /> lång tiÕng ë Anh vµ dµn dùng ë New Jersey (Hoa Kú). VËy, c¸i nµo trong nh÷ng thø<br /> trªn lµ s¶n phÈm cña Hoa Kú? S¶n phÈm nµo kh«ng ph¶i? Ph¶i quyÕt ®Þnh nh­ thÕ<br /> nµo ®©y?<br /> - Toµn cÇu ho¸ vÒ v¨n ho¸: Mçi c¸ nh©n giê ®©y còng thu nhËn hay ®ång ho¸ vËt<br /> chÊt vµ th«ng tin tõ kh¾p n¬i trªn thÕ giíi. VÝ nh­ tr­êng hîp mét ng­êi ®µn «ng ch©u<br /> ¢u ch¼ng h¹n, anh ta mçi s¸ng võa ngñ dËy ®· më m¸y thu thanh NhËt B¶n nghe tin<br /> tøc c¸c biÕn cè x¶y ra kh¾p thÕ giíi: Thêi sù vÒ nói löa phun dung nham, ®éng ®Êt,<br /> ®¶o chÝnh, héi nghÞ quèc tÕ, ®­îc chuyÓn ®Õn c¨n phßng gi÷a lóc anh ta nhÊm nh¸p<br /> tõng híp trµ tõ Sri Lanka, Ên §é hay Trung Hoa, còng cã thÓ anh ta uèng cµ phª<br /> m«ka tõ Ethiopia hay cµ phª Aribica tõ Mü Latinh. Anh ta cã thÓ ë nhµ còng th­ëng<br /> thøc ®­îc nh¹c giao h­ëng §øc do ng­êi TriÒu Tiªn chØ huy, hoÆc xem biÓu diÔn vë<br /> "La BohÌme" trªn truyÒn h×nh víi ca sÜ da ®en Barbara Hendrick ®ãng vai Mimi vµ<br /> diÔn viªn Placido Domingdo ng­êi T©y Ban Nha ®ãng vai Rudolph.<br /> Qu¶ lµ, do c¸c qu¸ tr×nh liªn kÕt, toµn cÇu ho¸ ®ang lµm h×nh thµnh mét thÞ<br /> tr­êng thÕ giíi thèng nhÊt, mét sù l­u th«ng kh«ng g× c­ìng næi cña tù do hµng ho¸,<br /> cña t­ b¶n, cña phæ biÕn th«ng tin vµ qua ®ã g¾n liÒn c¸c nÒn v¨n ho¸ l¹i víi nhau.<br /> Trong qu¸ tr×nh héi nhËp nh­ thÕ, c¸c quèc gia, d©n téc lín - n¬i cã nÒn kinh tÕ hïng<br /> m¹nh, ®ang t¹o ra nh÷ng t¸c ®éng vµ g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá c¶ vÒ kinh tÕ vµ v¨n<br /> ho¸ ®èi víi c¸c quèc gia, d©n téc cã nÒn kinh tÕ yÕu kÐm h¬n.<br /> Tr­íc t×nh h×nh ®ã, cã nhµ nghiªn cøu ®· ®­a ra gi¶ thuyÕt r»ng kÕt qu¶ cña<br /> toµn cÇu ho¸ cã thÓ lµm xãi mßn c¸c truyÒn thèng v¨n ho¸ vµ n¶y sinh mét nÒn v¨n<br /> ho¸ toµn cÇu, mµ nh÷ng biÓu hiÖn ®Çu tiªn cña nã ®· cã mÆt ë kh¾p n¬i (nh­ mèt, thÓ<br /> thao, du lÞch, v¨n ho¸ ®¹i chóng...). NÒn v¨n ho¸ toµn cÇu trong t­¬ng lai - mét nhµ<br /> v¨n ho¸ häc viÕt - "sÏ lÊy c¬ së tõ mét nÒn v¨n ho¸ "t¹i chç" ngµy nay cã nhiÒu nÐt ­u<br /> tó nhÊt, vµ tuy cã tiÕp nhËn ®«i ba yÕu tè cña c¸c nÒn v¨n ho¸ kh¸c nh­ng vÒ c¬ b¶n<br /> vÉn gi÷ l¹i nh÷ng nÐt c¬ b¶n ®Æc tr­ng cña nÒn v¨n ho¸ nµy". Trong khi Êy, mét sè<br /> *<br /> PGS, ViÖn X· héi häc.<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Mai Văn Hai 17<br /> <br /> <br /> ng­êi kh¸c l¹i pháng ®o¸n ®Õn sù ra ®êi cña mét kiÓu con ng­êi míi, víi c¸c phÈm<br /> chÊt siªu x· héi, siªu v¨n ho¸, siªu d©n téc trong mét t­¬ng lai kh«ng xa. Nh÷ng dù<br /> b¸o kh«ng mÊy s¸ng sña ®ã kh«ng khái lµm giËt m×nh cho c¸c bËc «ng bµ, cha mÑ, khi<br /> nh×n thÊy lò trÎ mÆc quÇn jean, ¸o thun, ¨n b¸nh pizza vµ uèng C«ca C«la - hä sî r»ng<br /> con ch¸u m×nh råi ®©y sÏ thµnh lai c¨ng, mÊt gèc.<br /> Sù lo ng¹i bëi nh÷ng dù b¸o trªn ®©u ph¶i lµ v« cí. Ng­êi ta nhËn thÊy lµ, mçi<br /> ngµy l¹i cã thªm nhiÒu lo¹i h×nh v¨n ho¸ ngo¹i lai xuyªn qua biªn giíi quèc gia vµ t¸c<br /> ®éng lªn c¸c truyÒn thèng, tËp qu¸n trong ®êi sèng x· héi. Nãi chi ®Õn nh÷ng n­íc<br /> ®ang ph¸t triÓn, ngay c¶ c¸c n­íc ë ch©u ¢u, n¬i tõng ®øng ®Çu vÒ t­ t­ëng, khoa häc,<br /> nghÖ thuËt vµ cã nhiÒu ng­êi ®­îc gi¶i Nobel còng kh«ng tr¸nh khái bÞ x©m lÊn bëi<br /> c¸c lo¹i nh¹c rock, rap, phim ¶nh Hollywood, McDonald's, gµ r¸n Kentucky, v.v... Sù<br /> x©m lÊn nµy m¹nh ®Õn møc, ®Ó b¶o vÖ b¶n s¾c, chÝnh phñ Canada ®ßi hái c¸c ®µi<br /> truyÒn thanh cña n­íc m×nh ph¶i ph¸t 35% ch­¬ng tr×nh ban ngµy lµ c¸c bµi h¸t<br /> Canada vµ do ca sÜ Canada tr×nh diÔn.<br /> Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ lan réng ®· lµm "th­¬ng m¹i ho¸" c¸c quan hÖ x· héi vèn<br /> tr­íc ®©y chØ dùa trªn c¬ së céng ®ång, viÖc trao ®æi dùa trªn quan hÖ t×nh c¶m vµ tÝnh<br /> t­îng tr­ng thiªng liªng. §ång thêi, nh÷ng thµnh tùu riªng mµ tõng d©n téc ®· ®¹t<br /> ®­îc nh­ v¨n häc, nghÖ thuËt, triÕt häc, khoa häc - th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn kü<br /> thuËt hiÖn ®¹i - l¹i ®ang v­ît ra khái khu«n khæ d©n téc vµ c¸c biªn giíi quèc gia ®Ó<br /> trë thµnh tµi s¶n chung nh©n lo¹i. Theo xu h­íng Êy, toµn cÇu ho¸ lµ ®ång nghÜa víi<br /> sù thñ tiªu tÝnh ®a d¹ng vµ xo¸ mê sù kh¸c biÖt cña c¸c nÒn v¨n ho¸. NghÜa lµ thÕ giíi<br /> ®ang ®øng tr­íc nguy c¬ cña mét nÒn v¨n ho¸ "®ång phôc".<br /> Nguy c¬ "®ång phôc" ho¸ vÒ v¨n ho¸ còng gièng nh­ nguy c¬ c¹n kiÖt c¸c nguån<br /> gen quÝ hiÕm. Trong lÜnh vùc m«i tr­êng vµ sinh häc, sù c¹n kiÖt c¸c nguån gen sÏ lµm<br /> mÊt ®i tÝnh ®a d¹ng sinh häc, mÊt ®i sù c©n b»ng sinh th¸i. Còng t­¬ng tù, sù ®ång<br /> nhÊt ho¸ c¸c hÖ thèng gi¸ trÞ vµ chuÈn mùc, biÓu t­îng vµ ng«n ng÷, v.v... sÏ lµm suy<br /> yÕu kh¶ n¨ng s¸ng t¹o - nh©n tè hÕt søc quan träng ®èi víi sù tån t¹i l©u dµi cña mçi<br /> nÒn v¨n ho¸. VÒ ®iÒu nµy, c¸c nhµ v¨n ho¸ häc ®· c¶nh b¸o, nÕu nh­ c¸c nÒn v¨n ho¸<br /> trªn tr¸i ®Êt ®Òu gièng nhau th× kh«ng chØ lµ nh©n lo¹i kh«ng cßn sù ®a d¹ng ®Ó t×m<br /> tßi vµ "c¸ch t©n", kh«ng cßn nguån sinh lùc dåi dµo ®Ó kÕ thõa vµ ph¸t triÓn, mµ c¶<br /> thÕ giíi nµy sÏ trë nªn nghÌo nµn vµ ®¬n ®iÖu h¬n nhiÒu so víi c¸i thÕ giíi mµ chóng<br /> ta bá l¹i phÝa sau.<br /> Tuy nhiªn, xem xÐt vÊn ®Ò mét c¸ch toµn diÖn kh«ng chØ trªn c¬ së sù t¸c ®éng<br /> cña toµn cÇu ho¸, mµ c¶ trong nh÷ng hoµn c¶nh cô thÓ, nh÷ng kinh nghiÖm lÞch sö,<br /> còng nh­ quan s¸t ngay chÝnh b¶n th©n cña tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸, ng­êi ta nhËn ra<br /> nhiÒu lý do ®Ó yªn t©m tr­íc sù t¸c ®éng t­ëng nh­ kh«ng g× c­ìng næi cña nã.<br /> Tr­íc hÕt, còng chÝnh c¸c nhµ nghiªn cøu - mµ phÇn ®«ng l¹i lµ c¸c nhµ v¨n<br /> ho¸ häc - ®· kh¼ng ®Þnh r»ng toµn cÇu ho¸, internet vµ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin<br /> hiÖn ®¹i nhÊt kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh ra nh÷ng con ng­êi hoµn toµn míi vÒ chÊt, tøc<br /> lµ nh÷ng ng­êi n»m ngoµi mét x· héi, mét nÒn v¨n ho¸ vµ mét d©n téc cô thÓ. Cã<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 18 Toàn cầu hóa và đa dạng văn hóa<br /> <br /> <br /> <br /> thÓ nãi, kh«ng chØ b©y giê, mµ c¶ trong t­¬ng lai thÕ giíi vÉn ch­a ph¶i lµ mét céng<br /> ®ång chung vÒ v¨n ho¸, bëi qu¸ tr×nh ®ång ho¸ v¨n ho¸ mét c¸ch toµn diÖn vÉn ch­a<br /> v­ît khái ranh giíi cña c¸c quèc gia d©n téc. Vµ nh­ vËy, ch¾c ch¾n kh«ng cã mét<br /> kiÓu con ng­êi míi nµo sinh ra ®Ó thay thÕ, c¸c qu¸ tr×nh liªn kÕt cña toµn cÇu ho¸<br /> vÉn ®ßi hái sù hiÓu biÕt vµ hîp t¸c lÉn nhau gi÷a nh÷ng con ng­êi thuéc c¸c nÒn v¨n<br /> ho¸ kh¸c nhau mµ sù tån t¹i cña nã ®· cã chiÒu dµi hµng ngh×n n¨m vµ hiÖn vÉn<br /> ®ang tån t¹i trªn tr¸i ®Êt nµy.<br /> Thø hai, toµn cÇu ho¸ lµ qu¸ tr×nh diÔn ra kh«ng ®ång ®Òu vµ chøa ®Çy m©u<br /> thuÉn, ë ®ã c¸c n­íc giµu chiÕm vÞ trÝ thñ lÜnh vµ lµ kÎ chiÕn th¾ng, trong khi c¸c<br /> n­íc nghÌo l¹i trë nªn nghÌo h¬n n÷a. Do ®ã, phong trµo chèng l¹i toµn cÇu ho¸<br /> còng ngµy mét t¨ng lªn. Chóng ta cã thÓ nhËn ra ®iÒu nµy t¹i c¸c héi nghÞ toµn<br /> cÇu ë Seatle, Praha vµ Davos. Nh­ng kh«ng chØ lµ m©u thuÉn giÇu - nghÌo, mµ<br /> ngay chÝnh c¸c n­íc giµu víi nhau th× sù c¹nh tranh, giµnh giËt vÒ vèn vµ thÞ<br /> tr­êng, ch¹y ®ua vÒ c«ng nghÖ còng diÔn ra rÊt quyÕt liÖt. L¹i n÷a, bªn c¹nh toµn<br /> cÇu ho¸ cßn cã tiÕn tr×nh khu vùc ho¸ víi møc ®é gay g¾t còng kh«ng thua lµ mÊy.<br /> Nh­ vËy, toµn cÇu ho¸, trong khi lµm xuÊt hiÖn sù tÝch hîp vµ thèng nhÊt v¨n ho¸<br /> trªn ph¹m vi thÕ giíi, th× ®ång thêi còng kÐo theo nã sù ph©n ho¸ vÒ v¨n ho¸ mét<br /> c¸ch s©u s¾c nhÊt. BiÓu hiÖn sinh ®éng cho sù ph©n ho¸ nµy lµ sù ra ®êi cña hµng<br /> lo¹t c¸c kh¸i niÖm nh­: nÒn v¨n minh, v¨n ho¸ khu vùc, v¨n ho¸ d©n téc, v¨n ho¸<br /> vïng, v.v...<br /> Thø ba, kinh nghiÖm lÞch sö cho thÊy, mçi quèc gia, d©n téc khi cã sù giao l­u,<br /> tiÕp xóc vµ tiÕp thu v¨n ho¸ cña c¸c quèc gia, d©n téc kh¸c, th«ng th­êng vÒ mÆt chñ<br /> quan ng­êi ta kh«ng bª nguyªn xi, mµ chØ chän lùa lÊy nh÷ng mÆt, nh÷ng yÕu tè cã<br /> lîi, råi c¶i biÕn, d©n téc ho¸, b¶n ®Þa ho¸ cho phï hîp ®Ó thµnh v¨n ho¸ cña m×nh. ë<br /> n­íc ta, khi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®­a ra khÈu hiÖu: "Trung víi §¶ng, HiÕu víi d©n"<br /> th× chÝnh lµ B¸c ®· nhµo nÆn l¹i c¸c kh¸i niÖm "Trung" vµ "HiÕu" trong häc thuyÕt<br /> Nho gi¸o cã nguån gèc tõ Trung Quèc cæ ®¹i cho phï hîp víi thùc tÕ ViÖt Nam thêi<br /> hiÖn ®¹i. C¸c nhµ nghiªn cøu gäi sù chän lùa vµ d©n téc ho¸ nµy lµ sù tiÕp biÕn v¨n<br /> ho¸, hay lµ ®é "khóc x¹" trong tiÕp thu v¨n ho¸.<br /> Thø t­, mçi quèc gia, d©n téc ®Òu cã mét truyÒn thèng lÞch sö, v¨n ho¸ riªng<br /> (nh­ chÕ ®é x· héi, t«n gi¸o vµ s¾c téc, v.v...), nªn viÖc ®Þa ph­¬ng ho¸ c¸c gi¸ trÞ vµ<br /> yÕu tè v¨n ho¸ ngo¹i nhËp ®­îc "chän lùa" còng kh«ng gièng nhau. Trªn tinh thÇn ®ã,<br /> sù t¸c ®éng cña toµn cÇu ho¸ cã thÓ lµ gièng nhau, song kÕt qu¶ ch¾c ch¾n sÏ rÊt kh¸c<br /> nhau ë tõng n¬i ®ãn nhËn. ViÖc "®Þa ph­¬ng ho¸" theo nh÷ng c¸ch thøc riªng nh­ thÕ<br /> lµm cho v¨n ho¸ nh×n trªn qui m« thÕ giíi l¹i cµng thªm l¾m h×nh nhiÒu vÎ (nh­ c¸c<br /> truyÒn thèng Khæng gi¸o, PhËt gi¸o tõ tr­íc ®Õn nay ë Trung Quèc, Hµn Quèc, ViÖt<br /> Nam... lµ rÊt kh¸c nhau). ThÕ lµ, toµn cÇu ho¸ kh«ng nh÷ng kh«ng thÓ thñ tiªu ®­îc<br /> tÝnh ®a d¹ng v¨n ho¸, mµ tr¸i l¹i cßn trë thµnh mét nguån lùc t¹o ra sù ®a d¹ng míi.<br /> Thø n¨m, chÝnh sù liªn kÕt qu¸ chÆt, qu¸ gÇn gòi còng lµ mét lý do lµm n¶y sinh<br /> sù kh¸c biÖt. Êy lµ khi mçi ng­êi ®Òu muèn t« ®Ëm nÐt riªng ®éc ®¸o cña m×nh, ®Ó<br /> ®­îc lµ chÝnh m×nh. Nh­ mét ph¶n øng tù vÖ, mét khi thÕ giíi cµng nhÊt thÓ ho¸ bao<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Mai Văn Hai 19<br /> <br /> <br /> nhiªu th× vÊn ®Ò b¶n s¾c d©n téc cµng næi lªn bÊy nhiªu. §¬n cö nh­ trong giao tiÕp<br /> h»ng ngµy ch¼ng h¹n, mét khi tiÕng Anh trë thµnh phæ cËp, th× lËp tøc nã còng kh¬i<br /> dËy søc ®èi kh¸ng cña thæ ng÷, vµ nh­ vËy sù ®a d¹ng l¹i cã c¬ së míi ®Ó h×nh thµnh.<br /> Trong t¸c phÈm Chñng téc vµ lÞch sö, nhµ nh©n häc næi tiÕng ng­êi Ph¸p LÐvi-Strauss<br /> viÕt r»ng: "NhiÒu tËp qu¸n ®· n¶y sinh kh«ng ph¶i tõ mét sù cÇn thiÕt néi t¹i hay mét<br /> sù cè thuËn lîi nµo ®ã, mµ chØ tõ ý muèn kh«ng phô thuéc vµo mét nhãm bªn c¹nh".<br /> Víi nh÷ng lý do võa tr×nh bµy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng sù lo ng¹i vÒ c¸c qu¸<br /> tr×nh liªn kÕt cña toµn cÇu ho¸ sÏ lµm n¶y sinh mét nÒn v¨n ho¸ toµn cÇu lµ kh«ng cã<br /> c¨n cø v÷ng ch¾c. MÆc dÇu xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ®ang<br /> ®Æt ra nhiÒu thö th¸ch, nh­ng tõ ®ã còng ®em l¹i l¾m c¬ héi cho sù c¸ biÖt ho¸ vµ ®a<br /> d¹ng v¨n ho¸. Còng LÐvi-Strauss tõng nhËn xÐt, lµ loµi ng­êi th­êng xuyªn n»m gi÷a<br /> hai qu¸ tr×nh m©u thuÉn nhau, mét qu¸ tr×nh h­íng tíi thiÕt lËp sù thèng nhÊt, cßn<br /> qu¸ tr×nh kia th× nh»m duy tr× hoÆc kh«i phôc sù kh¸c nhau. ¤ng cßn l­u ý, trªn hai<br /> b×nh diÖn vµ hai tr×nh ®é ®èi lËp nhau, ®©y chÝnh lµ hai c¸ch m¹nh lªn kh¸c nhau.<br /> CÇn nãi thªm lµ, kh«ng ph¶i ®Õn b©y giê ViÖt Nam míi më cöa ra víi thÕ giíi, mµ<br /> tõ trong lÞch sö chóng ta ®· cã nh÷ng cuéc giao l­u, tiÕp xóc hoÆc tù nguyÖn hoÆc bÞ<br /> c­ìng bøc víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸, trong ®ã cã nh÷ng nÒn v¨n ho¸ lín nh­ Trung Quèc,<br /> Ên §é, Ph¸p vµ Mü. Nh­ng trong c¸c cuéc giao l­u vµ tiÕp xóc Êy, chóng ta võa cã thÓ<br /> tiÕp thu c¸c yÕu tè v¨n ho¸ n­íc ngoµi, võa gi÷ g×n ®­îc thuÇn phong mü tôc cña cha<br /> «ng ®Ó l¹i. LÊy sù biÕn ®æi v¨n ho¸ ViÖt Nam lµm minh chøng, mét nhµ sö häc ®· chØ ra<br /> r»ng vÒ mÆt trang phôc, ng­êi ®µn «ng ViÖt x­a chØ ®ãng khè, thÕ råi theo thêi gian, hä<br /> chuyÓn sang mÆc quÇn èng sí, quÇn l¸ täa, ®Õn thêi kú hiÖn ®¹i hä l¹i mÆc quÇn<br /> "ph¨ng", quÇn ¢u, c¶ quÇn bß n÷a. Còng mét phong th¸i nh­ vËy, ng­êi ®µn bµ ViÖt,<br /> nhÊt lµ ë n÷ thanh niªn, ®· tõ chç mÆc v¸y, ¸o tø th©n, vÊn kh¨n má qu¹ ®Õn mÆc ¸o<br /> ph«ng, quÇn èng bã, ®Çu ®Ó trÇn vµ nhuém hoÆc uèn tãc, v.v... Tuy nhiªn, ®èi víi ng­êi<br /> ®µn «ng vµ ng­êi ®µn bµ ViÖt, tr­íc sau hä vÉn lµ ng­êi ViÖt, vÉn gi÷ tôc thê cóng tæ<br /> tiªn, vÉn b¶o l­u mèi quan hÖ hä hµng th©n mËt vµ ®Çm Êm, vÉn duy tr× thø quan hÖ<br /> l¸ng giÒng tèi löa t¾t ®Ìn cã nhau - tãm l¹i lµ nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng ë hä<br /> vÉn kh«ng hÒ cã sù thay ®æi. V× vËy, ngµy nay nÕu líp trÎ cã mÆc quÇn jeans, ¸o thun,<br /> ¨n b¸nh pizza, uèng Coca Cola th× tr­íc sau hä vÉn lµ ng­êi ViÖt Nam, vÉn mang t©m<br /> hån vµ b¶n s¾c v¨n ho¸ ViÖt Nam. Kh«ng cã g× ph¶i lo ng¹i./.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 20 Toàn cầu hóa và đa dạng văn hóa<br /> <br /> <br /> <br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> <br /> 1. Jean - Pierre vµ céng sù. 1997. Sociologie contemporaine Vigot, Paris.<br /> 2. L.G. Ionin. 1996. Sociologija Kultury, M.Logos.<br /> 3. Mai V¨n Hai vµ céng sù. 2009. X· héi häc v¨n hãa. Nxb §¹i häc Quèc gia Hµ Néi.<br /> 4. Phßng X· héi häc V¨n hãa. 2008. B­íc ®Çu t×m hiÓu c¬ cÊu tæ chøc x· héi lµng ViÖt<br /> qua chÆng ®­êng ®æi míi. B¸o c¸o ®Ò tµi tiÒm lùc; L­u t¹i phßng X· héi häc V¨n<br /> hãa, ViÖn X· héi häc.<br /> 5. Phßng X· héi häc Gia ®×nh. 2008. Kh¸c biÖt vÒ gi¸ trÞ gia ®×nh gi÷a c¸c líp thÕ hÖ<br /> vµ gi÷a nam vµ n÷. B¸o c¸o ®Ò tµi tiÒm lùc; L­u t¹i phßng X· héi häc Gia ®×nh,<br /> ViÖn X· héi häc.<br /> 6. NhiÒu t¸c gi¶. 2006. V¨n hãa thêi héi nhËp. Nxb TrÎ. T¹p chÝ Tia s¸ng. TP. Hå ChÝ<br /> Minh.<br /> 7. Jonh J. Macionis. 2004. X· héi häc. Nxb Thèng kª. TP. Hå ChÝ Minh.<br /> 8. M.A. Biriukova. 2001. TÝch hîp vµ ph©n hãa v¨n hãa. Trong T¹p chÝ TriÕt häc, sè 1,<br /> Matxcova.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />