Tối ưu hóa điều kiện chiết xuất sâm Việt Nam

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> <br /> TỐI ƯU HÓA ĐIỀU KIỆN CHIẾT XUẤT SÂM VIỆT NAM<br /> Trần Thị Thu Vân*, Nguyễn Đức Hạnh**, Đỗ Quang Dương**, Nguyễn Minh Đức**,***<br /> <br /> TÓMTẮT<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu mối liên quan nhân quả và tối ưu hóa quy trình chiết xuất Sâm Việt Nam<br /> (Panax vietnamensis Ha et Grushv., Araliaceae) dựa trên hiệu suất chiết cao và hàm lượng các chất điểm<br /> chỉ ginsenosid-Rg1 (G-Rg1), majonosid-R2 (M-R2) và ginsenosid-Rb1 (G-Rb1).<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Mười bốn thí nghiệm chiết xuất Sâm Việt Nam khô bằng<br /> phương pháp đun hồi lưu được thiết kế bằng phần mềm Design-Expert 6.0.6 nhằm khảo sát ảnh hưởng của<br /> 3 biến độc lập (độ cồn, số lần chiết và tỷ lệ dung môi/dược liệu) trên 4 biến phụ thuộc (hiệu suất chiết cao,<br /> hàm lượng các chất điểm chỉ G-Rg1, M-R2 và G-Rb1). Hàm lượng G-Rg1, M-R2 và G-Rb1 trong các mẫu<br /> thử được xác định bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC). Mối liên quan nhân quả giữa các<br /> biến độc lập và biến phụ thuộc được khảo sát, sử dụng phần mềm BCPharSoft OPT. Quy trình chiết xuất<br /> Sâm Việt Nam tối ưu được xác định với yêu cầu hiệu suất chiết cao, hàm lượng các chất điểm chỉ G-Rg1, M-<br /> R2 và G-Rb1 đồng thời ở mức tối đa.<br /> Kết quả: Cả ba biến độc lập (số lần chiết, tỷ lệ dung môi/dược liệu và độ cồn) đều ảnh hưởng đến 4<br /> biến phụ thuộc. Số lần chiết, tỷ lệ dung môi/dược liệu và độ cồn tối ưu của quy trình chiết xuất Sâm Việt<br /> Nam lần lượt là 3, 13 và trung bình. Tại điều kiện chiết xuất tối ưu, hiệu suất chiết cao thu được là<br /> 56,25%, hàm lượng G-Rg1, M-R2 và G-Rb1 lần lượt là 6,80%, 11,01%, 2,06%.<br /> Kết luận: Đây là nghiên cứu đầu tiên khảo sát mối liên quan nhân quả và tối ưu hóa quy trình chiết<br /> xuất Sâm Việt Nam, tạo tiền đề cho việc nâng cao chất lượng cao Sâm Việt Nam và các sản phẩm liên quan.<br /> Từ khóa: Panax vietnamensis, Sâm Việt Nam, quy trình chiết xuất, liên quan nhân quả.<br /> ABSTRACT<br /> OPTIMIZATION OF VIETNAMESE GINSENG EXTRACTION CONDITIONS<br /> Tran Thi Thu Van, Nguyen Duc Hanh, Do Quang Duong, Nguyen Minh Duc<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 ‐ No 2‐ 2019: 242‐248<br /> <br /> Objectives: This study aimed at the cause-effect relations and optimization of Vietnamese Ginseng (Panax<br /> vietnamensis Ha et Grushv., Araliaceae) extraction process by heat reflux method based on the extraction yield<br /> and the contents of ginsenosid-Rg1 (G-Rg1), majonosid-R2 (M-R2) and ginsenosid-Rb1 (G-Rb1).<br /> Materials and methods: 14 experiments were designed using Design-Expert 6.0.6 software to<br /> investigate the effects of three independent variables (extraction times, solvent/material ratios, ethanol<br /> concentrations) on 4 dependent variables (the extraction yield and the contents of G-Rg1, M-R2 and G-Rb1).<br /> G-Rg1, M-R2 and G-Rb1 contents were analyzed by using a validated HPLC method. The cause-effect<br /> relations between the independent and dependent variables were investigated and the optimized extraction<br /> process was determined using BCPharSoft OPT software.<br /> Results: All three independent variables (extraction times, solvent/material ratios and ethanol<br /> concentrations) were found to affect all dependent varibles (the extraction yield and the contents of G-Rg1,<br /> *Khoa Dược, Đại Học Lạc Hồng<br /> **<br /> Khoa Dược, Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh<br /> ***<br /> Khoa Dược, Đại Học Tôn Đức Thắng<br /> Tác giả liên lạc: GS. TS. Nguyễn Minh Đức ĐT: 0908988820 Email: nguyenminhduc@tdtu.edu.vn<br /> <br /> 242 Chuyên Đề Dược<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> M-R2 and G-Rb1). The optimized extraction times, material/solvent ratio and ethanol concentration of the<br /> extraction process were found to be 3, 13 and medium, respectively.<br /> Conclusion: This study reports for the first time the cause-effect relations and optimization of<br /> Vietnamese Ginseng extraction process which is important for producing its high quality extract and the<br /> related products.<br /> Key words: Panax vietnamensis, extraction process, cause-effect relations.<br /> ĐẶTVẤNĐỀ là một việc làm rất cấp thiết. Phần mềm<br /> thông minh có thể xây dựng các mối liên quan<br /> Sâm Việt Nam (Panax vietnamensis Ha et<br /> nhân quả từ các dữ liệu thực nghiệm và giúp tối<br /> Grushv.) là một cây thuốc quý, độc đáo và<br /> đặc hữu của Việt Nam, được phát hiện vào ưu hóa quy trình chiết xuất dược liệu. Vì vậy, đề<br /> năm 1973(7). Các công trình nghiên cứu khoa tài được thực hiện nhằm mục tiêu xây dựng quy<br /> học đã chứng minh Sâm Việt Nam (SVN) có trình chiết xuất SVN với sự hỗ trợ của các phần<br /> thành phần saponin đặc trưng với hàm mềm thông minh sao cho hiệu suất chiết cao và<br /> lượng saponin toàn phần khoảng 12‐15% hàm lượng các saponin quan tâm thu được đồng<br /> (tính trên dược liệu khô), cao nhất trong các thời ở mức tối ưu.<br /> loài thuộc chi Panax đã được nghiên cứu ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> trên thế giới với nhiều tác dụng dược lý và<br /> công dụng tương tự Nhân sâm (P. ginseng Đối tượng, nguyên liệu và hóa chất nghiên cứu<br /> CA. Meyer)(6,7). Do vậy, giá trị kinh tế mà Thân rễ và rễ củ khô của SVN trồng (6<br /> SVN mang lại là rất lớn. tuổi), chất đối chiếu ginsenosid‐Rb1 (hàm<br /> lượng 99,17%), ginsenosid‐Rg1 (hàm lượng<br /> Nhằm thu được tối đa các hợp chất có<br /> 96,43%) và majonosid‐R2 (hàm lượng 98,86%)<br /> hoạt tính sinh học từ dược liệu, một trong<br /> do Khoa Dược, Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí<br /> những khâu quan trọng cần được đầu tư<br /> Minh cung cấp. Acetonitril, methanol và nước<br /> nghiên cứu là quy trình chiết xuất. Kỹ thuật<br /> cất đạt tiêu chuẩn phân tích HPLC.<br /> chiết xuất cần phải linh hoạt, đơn giản, an<br /> Phương pháp chiết xuất SVN<br /> toàn và hiệu quả về mặt kinh tế. Trong các<br /> Mẫu 3 g bột SVN (kích thước 0,5‐1,0 mm)<br /> nghiên cứu chiết xuất saponin từ dược liệu<br /> được chiết xuất bằng phương pháp đun hồi<br /> thuộc chi Panax, có nhiều phương pháp hiện<br /> lưu có khuấy trộn ở nhiệt độ 60 ± 2oC. Thời<br /> đại cho hiệu quả tốt, tiết kiệm thời gian như<br /> gian mỗi lần chiết là 3 giờ. Các thông số nồng<br /> chiết xuất có hỗ trợ vi sóng, chiết xuất bằng độ ethanol, số lần chiết và tỷ lệ dung<br /> xung điện trường, chiết dưới áp suất cao, môi/dược liệu được thay đổi theo thiết kế.<br /> chiết bằng hệ thống tăng tốc dung môi(1,3,4,5). Toàn bộ dịch chiết các lần 1, lần 2 và lần 3<br /> Tuy nhiên, những phương pháp này chưa được gộp lại, cô cách thủy và sấy chân không<br /> thể áp dụng rộng rãi trong điều kiện thực tế để thu được cao khô.<br /> sản xuất ở Việt Nam. Phương pháp chiết Thiết kế thí nghiệm và tối ưu hóa<br /> xuất hồi lưu là phương pháp phổ biến hiện<br /> 14 thí nghiệm được thiết kế bằng phần<br /> đang được nhiều nhà máy đầu tư cho các<br /> mềm Design‐Expert 6.0.6 (Stat‐Ease Inc., Mỹ)<br /> dây chuyền sản xuất cao thuốc và các thuốc<br /> theo mô hình D‐optimal với các mức và yêu<br /> có nguồn gốc dược liệu. Việc xây dựng một<br /> cầu của 3 biến độc lập và 4 biến phụ thuộc<br /> quy trình chiết xuất tối ưu cho dược liệu nói<br /> chung và dược liệu quý như SVN nói riêng được trình bày trong Bảng 1.<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Dược 243<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> Bảng 1: Ý nghĩa và các mức của các biến theo thiết Phương pháp định lượng đồng thời G-Rb1,<br /> kế D-optimal G-Rg1 và M-R2 trong cao SVN bằng HPLC<br /> Biến độc lập Mức 1 Mức 2 Mức 3 Các giá trị Y1, Y2, Y3 được xác định bằng<br /> X1: Độ cồn (%) Thấp Trung bình Cao phương pháp định lượng đồng thời G‐Rb1,<br /> X2: Số lần chiết 2 3 -<br /> G‐Rg1 và M‐R2 trong cao khô SVN thu được<br /> X3: Tỷ lệ dung môi/dược liệu 10 25 45<br /> (ml/g) trong phương pháp xác định hiệu suất chiết<br /> Biến phụ thuộc Điều kiện ràng buộc cao. Cân chính xác khoảng 40 mg cao khô<br /> Y1: Hàm lượng G-Rg1 trong Tối đa SVN, cho vào bình định mức 10 ml, thêm<br /> cao (%)<br /> Y2: Hàm lượng M-R2 trong Tối đa<br /> khoảng 5 ml methanol 70%, siêu âm 10 phút,<br /> cao (%) để yên trong 10 phút, thêm dung môi vừa<br /> Y3: Hàm lượng G-Rb1 trong Tối đa đủ 10 ml, lắc đều, lọc qua màng lọc 0,45 µm.<br /> cao (%)<br /> Y4: Hiệu suất chiết cao (%) Tối đa Điều kiện sắc ký: Hệ thống HPLC Agilent<br /> Mỗi thí nghiệm được lặp lại 3 lần và lấy kết Infinity 1260 (Mỹ), đầu dò DAD. Cột Zorbax<br /> quả trung bình của 3 lần thử nghiệm. Sử dụng Eclipse Plus‐C18 (150 × 4,6 mm; 5 µm). Thể<br /> phần mềm BCPharSoft OPT (Đại học Y Dược TP. tích tiêm mẫu 20 µl. Tốc độ dòng: 1 ml/phút.<br /> Hồ Chí Minh ) để nghiên cứu mối liên quan nhân Nhiệt độ cột 30oC. Bước sóng phát hiện 196<br /> quả và tối ưu hóa quy trình chiết xuất. Quy trình nm. Pha động bao gồm nước (A) và acetonitril<br /> chiết xuất tối ưu được thực nghiệm kiểm chứng (B) với chương trình rửa giải gradient của<br /> lặp lại 3 lần. Áp dụng trắc nghiệm t (one‐sample t dung môi B: 0‐15 phút (19,5‐30%); 15‐35 phút<br /> test) để so sánh kết quả thực nghiệm với kết quả (30‐40%); 35‐40 phút (40‐95%); 40‐55 phút<br /> dự đoán. (95%); 55‐56 phút (95‐19,5%); 56‐66 phút<br /> (19,5%).<br /> Phương pháp xác định hiệu suất chiết cao<br /> KẾTQUẢ<br /> Dịch chiết của các lần chiết được gộp chung,<br /> trộn đều và lọc thu được thể tích dịch chiết V (ml). Phương pháp định lượng đồng thời G-Rb1,<br /> Lấy 50 ml dịch lọc cô trên bếp cách thủy đến cắn G-Rg1 và M-R2 trong cao SVN bằng HPLC<br /> khô. Cắn tiếp tục được sấy ở 105oC trong 3 giờ, để Quy trình định lượng đồng thời G‐Rb1,<br /> nguội trong bình hút ẩm trong thời gian 30 phút G‐Rg1 và M‐R2 trong cao SVN bằng HPLC<br /> và xác định khối lượng cao m (g). Hiệu suất chiết đã được thẩm định theo hướng dẫn của<br /> cao Y4 (%) được xác định bằng phương trình sau: ICH, đạt yêu cầu của một phương pháp phân<br /> tích (tính tương thích hệ thống, tính đặc hiệu,<br /> tính tuyến tính, độ lặp lại và độ đúng) với sắc<br /> trong đó, M (g) là khối lượng SVN khô. ký đồ HPLC được trình bày trong Hình 1.<br /> mAU G-Rg1<br /> 300<br /> 200<br /> G-Rb1<br /> 100 M-R2<br /> 0<br /> <br /> 10 20 30<br /> Hình 1: Sắc ký đồ HPLC định lượng đồng thời G-Rg1 (Rt =10,12 phút), M-R2 (Rt =16,02 phút)<br /> và G-Rb1 (Rt =22,15 phút) trong cao SVN<br /> <br /> <br /> 244 Chuyên Đề Dược<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> Mô hình thực nghiệm, tương quan hồi quy của biến độc lập và biến phụ thuộc<br /> Bảng 2: Kết quả thực nghiệm theo mô hình D-Optimal<br /> Thí nghiệm Biến độc lập Biến phụ thuộc<br /> x1 x2 x3 y1 y2 y3 y4<br /> 1 Thấp 2 25 6,8132 10,9642 2,0043 56,7481<br /> 2 Trung bình 2 40 6,7026 11,2211 2,0420 55,4320<br /> 3 Trung bình 3 40 6,6102 10,7700 1,9906 57,2433<br /> 4 Cao 2 40 7,1590 12,3712 2,1789 52,0320<br /> 5 Cao 3 40 7,0805 11,5822 2,1265 53,0378<br /> 6 Trung bình 3 10 6,9583 11,5507 2,0730 53,3018<br /> 7 Thấp 2 40 6,7208 11,2202 2,0226 56,5129<br /> 8 Thấp 2 10 6,8629 10,9421 2,0382 55,0954<br /> 9 Trung bình 2 25 7,0121 11,5313 2,1510 53,0406<br /> 10 Thấp 3 10 6,4946 10,4128 1,9652 58,1668<br /> 11 Trung bình 2 10 6,8377 11,1164 2,0414 54,4321<br /> 12 Thấp 3 25 6,6508 10,0965 1,9950 58,0160<br /> 13 Cao 3 25 7,1427 11,3884 2,1615 52,2532<br /> 14 Cao 3 10 7,5178 12,2663 2,2331 50,1850<br /> Ghi chú: Y = giá trị trung bình ± SD<br /> Dữ liệu 14 thử nghiệm (Bảng 2) được chọn ‐ Hàm mục tiêu (đối với Yi): Y1, Y2, Y3 và Y4<br /> làm đầu vào cho phần mềm BCPharSoft OPT yêu cầu tối đa<br /> để khảo sát liên quan nhân quả và tối ưu hóa Quy luật nhân quả liên quan<br /> quy trình chiết xuất SVN.<br /> Kết quả từ biểu đồ 3D cho thấy mức độ<br /> Mô hình hóa ảnh hưởng của các yếu tố khảo sát trên tính<br /> Điều kiện: chất sản phẩm. Qua đó, một số quy luật<br /> ‐ Nhóm thử (Y1(3,5), Y2(5,10), Y3(3,4), Y4(4,12)) được rút ra như sau:<br /> ‐ Thuật toán: Back Propagation Learning Đối với hàm lượng G‐Rg1 (Y1): Nếu X1<br /> (nồng độ ethanol) tăng thì Y1 tăng; nếu X1<br /> Kết quả tương quan hồi quy của phương<br /> cao và X3 cao thì Y1 trung bình; nếu X2 = 2 và<br /> pháp tối ưu hóa thể hiện mức độ liên quan<br /> X3 trung bình thì Y1 cao; X2 = 2 và X3 cao<br /> nhân quả được trình bày ở Bảng 3.<br /> hoặc thấp thì Y1 trung bình; nếu X2 = 3 thì Y1<br /> Bảng 3: Đánh giá các mô hình nhân quả đối với<br /> thấp (Hình 2).<br /> quy trình chiết xuất cao SVN<br /> Đối với hàm lượng M‐R2 (Y2): Nếu X1<br /> Biến phụ thuộc Y1 Y2 Y3 Y4<br /> 2<br /> R luyện 0,98 0,98 0,99 1,00 tăng thì Y2 tăng; nếu X2 = 2 thì Y2 cao; nếu X2<br /> 2<br /> R thử 0,98 0,99 0,98 0,98 = 3 thì Y2 thấp (Hình 3).<br /> Các giá trị R2 luyện và R2 thử từ 0,98 – 1,00 nên Đối với hàm lượng G‐Rb1 (Y3): Nếu X1<br /> mô hình dự đoán được xây dựng từ phần mềm tăng thì Y3 tăng; nếu X1 cao và X3 cao thì Y3<br /> BCPharSoft OPT là rất tốt. Mô hình này có thể được trung bình; nếu X3 trung bình thì Y3 cao; nếu<br /> sử dụng làm cơ sở để khảo sát liên quan nhân‐quả, X3 cao hoặc thấp thì Y3 thấp (Hình 4).<br /> tối ưu hóa và dự đoán các biến phụ thuộc. Đối với hiệu suất chiết (Y4): Nếu X1 tăng<br /> Tối ưu hóa thì Y4 giảm; nếu X2 = 2 và X3 trung bình thì<br /> Điều kiện: Y4 thấp; nếu X2 = 3 và X3 trung bình hay cao<br /> thì Y4 cao (Hình 5).<br /> ‐ Ràng buộc (đối với Xi): số nguyên dương<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Dược 245<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2: Ảnh hưởng của các yếu tố khảo sát lên hàm lượng G-Rg1 (Y1)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3: Ảnh hưởng của các yếu tố khảo sát lên hàm lượng M-R2 (Y2)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 4: Ảnh hưởng của các yếu tố khảo sát lên hàm lượng G-Rb1 (Y3)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 5: Ảnh hưởng của các yếu tố khảo sát lên hiệu suất chiết cao (Y4)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 246 Chuyên Đề Dược<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> Tối ưu hóa quy trình chiết xuất saponin lại tăng lên. Điều này phù hợp với<br /> Điều kiện chiết xuất tối ưu và giá trị dự nghiên cứu của Kwon J. H. và cộng sự (2003),<br /> đoán các biến Y bởi phần mềm BCPharSoft kết quả cho thấy hiệu suất chiết ginsenosid tối<br /> OPT được trình bày ở Bảng 4. ưu ở nồng độ ethanol 45‐60% và hàm lượng<br /> Bảng 4: Điều kiện chiết xuất tối ưu và giá trị dự saponin toàn phần cao nhất ở nồng độ 60‐75%;<br /> đoán các biến Y hay báo cáo của Kim SJ và cộng sự (2007) rằng<br /> Biến Kết quả tối ưu Giá trị dự đoán<br /> số<br /> hiệu suất chiết cao Nhân Sâm đạt tối ưu khi<br /> X1 X2 X3 Y1 (%) Y2 (%) Y3 (%) Y4 (%)<br /> Giá trị Trung chiết bằng nước và ethanol 70% cho hàm<br /> 3 13 6,675 10,880 2,034 56,368<br /> bình<br /> lượng ginsenosid tăng lên đáng kể(2,4). Bởi vì ở<br /> Thực hiện lặp lại 3 lần quy trình chiết xuất nồng độ ethanol thấp các tạp chất phân cực<br /> tối ưu. Sử dụng phần mềm thống kê SPSS 16.0<br /> như chất nhầy, tinh bột, đường,...dễ dàng di<br /> để so sánh kết quả thực nghiệm và kết quả dự<br /> đoán. Kết quả thống kê được trình bày ở Bảng 5. chuyển ra khỏi dược liệu, làm gia tăng khối<br /> lượng dịch chiết, dẫn đến làm tăng hiệu suất<br /> Bảng 5: So sánh kết quả dự đoán và thực nghiệm<br /> kiểm chứng (n=3) chiết. Khi tăng nồng độ ethanol, khả năng hòa<br /> Kết quả Y1 (%) Y2 (%) Y3 (%) Y4 (%) tan chọn lọc của dung môi cũng tăng, nên hàm<br /> Thực lượng các saponin (độ phân cực trung bình)<br /> 6,80 ± 0,11 11,01 ± 0,08 2,06 ± 0,04 56,25 ± 1,05<br /> nghiệm<br /> Dự đoán 6,675 10,880 2,034 56,368 cũng tăng lên. Thực nghiệm cũng cho thấy ở<br /> Trắc nghiệm t (Bảng 5) cho thấy kết quả dự nồng độ ethanol cao, hàm lượng ginsenosid<br /> đoán và kết quả kiểm chứng khác nhau không tăng lên đáng kể và hiệu suất chiết thấp hơn ở<br /> có ý nghĩa thống kê (p > 0,05). Như vậy, kết các nồng độ thấp và trung bình. Do đó, để cân<br /> quả thực nghiệm chứng điều kiện chiết xuất bằng giữa hiệu suất chiết và chất lượng cao<br /> tối ưu phù hợp với kết quả dự đoán bởi phần chiết, quy trình chiết xuất tối ưu xây dựng từ<br /> mềm BCPharSoft OPT. phần mềm là phù hợp. Các kết quả thực<br /> nghiệm kiểm chứng có tính lặp lại và phù hợp<br /> BÀNLUẬN<br /> với kết quả dự đoán từ phầm mềm<br /> Phương pháp chiết hồi lưu có khuấy trộn BCPharSoft OPT.<br /> (thiết bị chiết đa năng) được áp dụng nhiều<br /> KẾTLUẬN<br /> trên công nghiệp vì tính hiệu quả, nhanh<br /> chóng, ít tiêu thụ dung môi hơn. Giá thành các Thông số tối ưu của quy trình chiết xuất<br /> thiết bị công nghiệp cũng không quá đắt. Các SVN được xác định ở nồng độ ethanol là trung<br /> <br /> saponin khá bền trong điều kiện nhiệt độ chiết bình, số lần chiết là 3 và tỷ lệ dung môi/dược<br /> <br /> xuất nóng hồi lưu nên phương pháp này khả liệu là 13 và quy trình chiết xuất đạt tối ưu<br /> <br /> thi trong điều kiện sản xuất ở Việt Nam. đồng thời về hiệu suất chiết (56,25%) và hàm<br /> lượng các saponin chính khảo sát (hàm lượng<br /> Xem xét mối quan hệ giữa các biến độc lập<br /> G‐Rg1, M‐R2 và G‐Rb1 lần lượt là 6,80%, 11,01%<br /> và các biến phụ thuộc trên biểu đồ 3D cho<br /> và 2,06%). Quy trình chiết xuất tối ưu đạt được<br /> thấy ảnh hưởng của nồng độ ethanol trên hiệu<br /> đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao<br /> suất chiết và hàm lượng của các saponin khảo<br /> hiệu suất và chất lượng dịch chiết, nâng cao<br /> sát là đáng kể. Khi tăng nồng độ ethanol hiệu<br /> chất lượng cao SVN thu được.<br /> suất chiết giảm dần, trong khi hàm lượng các<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Dược 247<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> 5. Lee HS, Lee HJ, Yu HJ, Ju DW, Kim Y, Kim CT (2011), “A<br /> TÀILIỆUTHAMKHẢO<br /> comparison between high hydrostatic pressure extraction<br /> 1. Hou J, He S, Ling M, Li W, Dong R, Pan Y, Zheng Y (2010), and heat extraction of ginsenosides from ginseng (Panax<br /> “A method of extracting ginsenosides from Panax ginseng ginseng CA Meyer)”, J Sci Food Agric, 91(8), pp.1466‐1473.<br /> by pulsed electric field”, J Sep Sci, 33(17‐18), pp.2707‐2713. 6. Nguyễn Thượng Dong (2003),“Nghiên cứu phát triển cây<br /> 2. Kim SJ, Murthy HN, Hahn EJ, Lee HL, Paek KY (2007), Sâm Việt Nam”, Dược liệu, 8(2), pp.59‐60.<br /> “Parameters affecting the extraction of ginsenosides from 7. Nguyễn Thượng Dong, Trần Công Luận, Nguyễn Thị Thu<br /> the adventitious roots of ginseng (Panax ginseng CA Hương (2007), Sâm Việt Nam và một số cây thuốc thuộc họ<br /> Meyer)”, Sep Purif Technol, 56(3), pp.401‐406. Nhân sâm, Nhà xuất bản khoa học Kỹ thuật, Hà Nội.<br /> 3. Kwon JH, Bélanger JM, Paré JJ (2003), “Optimization of<br /> microwave‐assisted extraction (MAP) for ginseng<br /> components by response surface methodology”, J Agric Ngày nhận bài báo: 18/10/2018<br /> Food Chem, 51(7), pp.1807‐1810.<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 01/11/2018<br /> 4. Kwon JH, Lee GD, Bélanger JM, Jocelyn Paré JR (2003),<br /> “Effect of ethanol concentration on the efficiency of Ngày bài báo được đăng: 15/03/2019<br /> extraction of ginseng saponins when using a<br /> microwave‐assisted process (MAP™)”, Int J Food Sci<br /> Technol, 38(5), pp.615‐622.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 248 Chuyên Đề Dược<br />