Đề bài: Tóm tắt đoạn trích Xin lập khoa luật (Nguyễn Trường Tộ)<br />
<br />
1. Bài văn mẫu 1: Tóm tắt Xin lập khoa luật<br />
<br />
Bài Xin lập khoa luật trích từ bản điều trần số 27: Tế cấp bát điều, bàn về sự cần <br />
thiết của luật pháp đối với xã hội nhằm mục đích thuyết phục triều đình cho mở khoa Luật. <br />
Qua đó ta thấy được tấm lòng yêu nước thương dân của Nguyễn Trường Tộ.<br />
<br />
Theo Nguyễn Trường Tộ, luật bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau: kỉ cương, uy <br />
quyền, chính lệnh, tam cương ngũ thường... Ông giới thiệu việc thực hành luật ở các nước <br />
phương Tây rất công bằng và nghiêm minh bởi đó là những nhà nước pháp quyền.<br />
<br />
Ông chủ trương vua, quan, dân đều phải có ý thức tôn trọng và thực hiện nghiêm chỉnh <br />
pháp luật để đảm bảo công bằng xã hội.<br />
<br />
Theo tác giả, Nho học không có truyền thống tôn trọng luật pháp vì chỉ nói suông trên <br />
giấy, làm tốt chẳng ai khen, làm dở chẳng ai chê. Đến Khổng Tử cũng công nhận điều này.<br />
<br />
Ông cũng cho rằng: quan hệ giữa đạo đức và pháp luật là ở chỗ thống nhất giữa đúng <br />
luật và đạo đức. Công bằng, luật pháp là đạo đức. Đạo đức lớn nhất là chí công vô tư. Trái <br />
luật cũng đồng nghĩa với trái đạo đức.<br />
<br />
2. Bài văn mẫu 2: Tóm tắt Xin lập khoa luật<br />
<br />
Trong bài Xin lập khoa luật, tác giả nêu ra các nội dung của luật để khẳng định khả <br />
năng bao quát của luật đối với xã hội. Sau đó, khẳng định vai trò của luật đối với việc trị dân <br />
của vua. Luật bào gồm: “kỉ cương, uy quyền, chính lệnh của quốc gia, trong đó tam cương <br />
ngũ thường cho đến việc hành chính của sáu bộ đều đầy đủ”. Có nghĩa là luật bao trùm cả <br />
vấn đề đạo đức và trách nhiệm. Cũng ở đây, tác giả chỉ ra tác dụng của luật: quan dùng luật <br />
để trị, dân theo luật mà giữ gìn”. Ông đặc biệt nhấn mạnh vai trò của luật đối với việc trị <br />
dân của vua. Tác giả đã đề cập đến vấn đề dân chủ trong việc thi hành luật pháp.<br />
Tác giả đã vào đề theo cách trực tiếp. Cách vào đề đó giúp cho người đọc chủ động <br />
tiếp nhận những nội dung được trình bảy ở phần sau. Trong chế độ phong kiến, vua là trên <br />
hết nhưng tác giả đã dùng những lí lẽ thuyết phục nhà vua tuân theo pháp luật, đó là “Vua <br />
cũng không được đoán phạt một người nào theo ý mình mà không có chũ kí của các quan <br />
trong bộ ấy. Làm thế là để cho dân chúng thấy rõ đạo công bằng. Vả lại vua không dự vào <br />
những việc ngũ hình để tỏ đạo nhân ái…”. Nguyễn Trường Tộ viết “ Phàm những ai đã <br />
nhập ngạch bộ Hình xử đoán…được một bậc” là đúng. Bởi vì, điều đó sẽ khiến cho các vị <br />
quan thực hành luật pháp có thể xử án một cách vô tư, đảm bảo sịư công minh, công bằm <br />
của luật, “để giúp cho các vị này được thong dong trong việc chấp hành luật pháp không bị <br />
một bó buộc nào cả”.<br />
<br />
Nguyễn Trường Tộ khẳng định vai trò của luật. Ông đã chỉ ra rằng, lí thuyết của sách <br />
Nho “chỉ là nói suông trên giấy”, đó là những lẽ phải nhưng tự nó không có đủ khả năng làm <br />
cho mọi người thay đổi tâm tính, tự giác sửa mình. Đưa ra những nhược điểm của việc trị <br />
dân bằng lí thuyết nhà Nho, tác giả không chỉ hướng đến mục đích phê phán sách Nho mà để <br />
khẳng định luật cần thiết đối với sự ổn định của xã hội. Nho gia giáo dục con người bằng <br />
đạo đức, bằng những tấm gương đạo đức của quá khứ nên nặng tính lí thuyết suông. Cuối <br />
mỗi điều phê phán Nho giáo, Nguyễn Trường Tộ kết lại bằng lời của Khổng Tử khiến cho lí <br />
lẽ của ông càng thuyết phục người nghe, nhất là nhà Nho vốn rất bảo thủ. Luật có vai trò <br />
biến lí thuyết của sách Nho thành hiện thực.<br />
<br />
Đồng thời, Nguyễn Trường Tộ đã lí giải thấu đáo vai trò của luật, đồng thời giải <br />
quyết triệt để những nghi ngờ về khả năng của luật. Ông dùng lập luận để bác bỏ quan <br />
điểm “luật lệ chỉ tốt cho việc cai trị chứ không có đạo đức tinh vi”. Ông khẳng định “trái luật <br />
là tội, giữ đúng luật là đức”. Để khẳng định tác giả đã dùng các câu nghi vấn tu từ. Bằng lập <br />
luận rõ ràng, lí lẽ thấu đáo, Nguyễn Trường Tộ đã chỉ ra một cách thuyết phục sự cần thiết <br />
của việc dùng luật để trị dân. Từ đó khẳng định: lập khoa luật để dạy dân hiểu luật là việc <br />
làm cấp thiết.<br />