Tr−êng ®¹i häc v¨n hãa Hμ Néi<br />
Khoa B¶o tμng<br />
*********<br />
<br />
vò thÞ th¸i hoa<br />
<br />
t×m hiÓu néi dung vμ tμi liÖu hiÖn vËt<br />
tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i lª - m¹c<br />
t¹i b¶o tμng lÞch sö viÖt Nam<br />
<br />
Khãa luËn tèt nghiÖp<br />
Ngμnh B¶o tμng<br />
<br />
Gi¶ng viªn h−íng dÉn: PGS.TS. NguyÔn ThÞ HuÖ<br />
<br />
Hμ néi - 2009<br />
<br />
Môc lôc<br />
PhÇn më ®Çu .............................................................................................1<br />
1.Lý do chän ®Ò tμi ...........................................................................................1<br />
2. Môc ®Ých nghiªn cøu ....................................................................................2<br />
3. §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu ................................................................2<br />
4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ..............................................................................3<br />
5. Bè côc khãa luËn ..........................................................................................3<br />
Ch−¬ng 1: kh¸i qu¸t lÞch sö c¸c triÒu ®¹i Lª M¹c (1427 - 1788) vμ néi dung tr−ng bμy cña B¶o<br />
tμng LÞch sö ViÖt Nam ......................................................................4<br />
1.1. Kh¸i qu¸t vÒ lÞch sö triÒu ®¹i Lª - M¹c (1428-1788) ............ 4<br />
1.1.1 Kh¸i qu¸t lÞch sö triÒu ®¹i Lª S¬ (1428-1527) ........................................4<br />
1.1.2. Kh¸i qu¸t lÞch sö triÒu M¹c (1527- 1592) ..............................................9<br />
1.1.3. Kh¸i qu¸t lÞch sö triÒu ®¹i Lª Trung H−ng (1592 - 1788) ...................13<br />
1.1.4. Vai trß cña c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c trong lÞch sö ViÖt Nam ..................14<br />
1.2. Néi dung tr−ng bμy cña B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam............. 16<br />
1.2.1. Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña B¶o tμng LÞch<br />
sö ViÖt Nam ....................................................................................................16<br />
1.2.2. Néi dung tr−ng bμy cña B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam ...........................23<br />
1.2.3. VÞ trÝ vμ tÇm quan träng cña phÇn tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª<br />
- M¹c trong B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam ........................................................30<br />
ch−¬ng 2: néi Dung vμ tμi liÖu hiÖn vËt tr−ng<br />
bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c t¹i B¶o tμng LÞch<br />
Sö ViÖt Nam .............................................................................................33<br />
2.1. Néi dung vμ tμi liÖu hiÖn vËt tr−ng bμy vÒ c¸c<br />
triÒu ®¹i Lª - M¹c..................................................................................33<br />
<br />
2.1.1. Kh¸i niÖm “hiÖn vËt tr−ng bμy” vμ ph©n lo¹i tμi liÖu hiÖn vËt<br />
tr−ng bμy .........................................................................................................33<br />
2.1.2. Néi dung vμ tμi liÖu hiÖn vËt tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª M¹c t¹i B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam ...............................................................36<br />
2.1.2.1. §Ò môc 1: Cuéc khëi nghÜa Lam S¬n (1418 – 1427).....................36<br />
2.1.2.2. §Ò môc 2: C¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c (1428 - 1788) ..............................44<br />
2.1.2.3. Mét sè s−u tËp hiÖn vËt tiªu biÓu vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª M¹c thÕ kû ..........53<br />
2.3. Gi¶i ph¸p tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c ........................................61<br />
ch−¬ng 3: mét sè nhËn xÐt - ®¸nh gi¸ vμ gi¶i<br />
ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng néi dung vμ<br />
tμi liÖu hiÖn vËt tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª M¹c t¹i B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam .........................................68<br />
3.1. NhËn xÐt vÒ néi dung, tμi liÖu hiÖn vËt vμ gi¶i<br />
ph¸p tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i L£ - M¹c ..............................68<br />
3.1.1. NhËn xÐt néi dung tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c t¹i B¶o<br />
tμng LÞch sö ViÖt Nam ...................................................................................68<br />
3.1.2. NhËn xÐt tμi liÖu hiÖn vËt tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c ............71<br />
3.1.3. NhËn xÐt vÒ gi¶i ph¸p tr−ng bμy tμi liÖu hiÖn vËt .................................76<br />
3.2. Mét sè Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng néi<br />
dung, tμi liÖu hiÖn vËt vμ gi¶i ph¸p tr−ng bμy vÒ<br />
c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c t¹i B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam.......... 80<br />
3.2.1. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ néi dung tr−ng bμy ................................................81<br />
3.2.2. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ tμi liÖu hiÖn vËt tr−ng bμy .....................................84<br />
3.2.3. §Ò xuÊt vÒ gi¶i ph¸p tr−ng bμy.............................................................85<br />
KÕt luËn ....................................................................................................89<br />
Tμi liÖu tham kh¶o<br />
Phô lôc<br />
<br />
PhÇn më ®Çu<br />
1.Lý do chän ®Ò tμi<br />
B¶o tμng lμ mét thiÕt chÕ v¨n hãa, “lμ ng«i nhμ cÊt gi÷ nh÷ng b¸u vËt cña<br />
loμi ng−êi. Nã l−u gi÷ ký øc cña c¸c d©n téc, c¸c nÒn v¨n hãa, nh÷ng −íc m¬<br />
vμ hi väng cña con ng−êi trªn thÕ giíi.”<br />
<br />
(1)<br />
<br />
. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh b¶o tμng gi÷<br />
<br />
mét vÞ trÝ, vai trß to lín trong gi¸o dôc v¨n ho¸ vμ ph¸t huy sù s¸ng t¹o cña<br />
con ng−êi. Th«ng qua c¸c kh©u c«ng t¸c nghiÖp vô cña b¶o tμng, ®Æc biÖt lμ<br />
ho¹t ®éng tr−ng bμy, c«ng chóng cã ®−îc nh÷ng nhËn thøc trùc tiÕp, sèng<br />
®éng vÒ lÞch sö tù nhiªn hay lÞch sö x· héi.<br />
Ngμy nay, hÖ thèng b¶o tμng ë mçi quèc gia ®−îc coi lμ mét chØ sè quan<br />
träng ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn v¨n ho¸ x· héi cña quèc gia ®ã. Trong hÖ thèng<br />
c¸c b¶o tμng ë ViÖt Nam, B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam ®−îc ®¸nh gi¸ lμ cã vÞ<br />
trÝ vμ tÇm quan träng hμng ®Çu. HÖ thèng tr−ng bμy cña b¶o tμng lμ kÕt qu¶<br />
cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu s−u tÇm vμ lùa trän kü l−ìng hμng ngμn hiÖn vËt<br />
gèc – s−u tËp hiÖn vËt gèc cã gi¸ trÞ tiªu biÓu cho lÞch sö ViÖt Nam tõ thêi<br />
tiÒn s¬ sö ®Õn C¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945. Tõ khi tiÕn hμnh chØnh lý vμ<br />
®−a vμo ho¹t ®éng hÖ thèng tr−ng bμy b¶o tμng nh− hiÖn nay, c¸c chñ ®Ò tr−ng<br />
bμy, c¸c hiÖn vËt vμ s−u tËp hiÖn vËt lu«n t¹o ®−îc sù l«i cuèn hÊp dÉn kh¸ch<br />
tham quan vμ lμ nguån sö liÖu quÝ gi¸ ®èi víi c¸c nhμ nghiªn cøu khoa häc.<br />
Lμ mét c¸n bé b¶o tμng trong t−¬ng lai, l¹i cã mong muèn t×m hiÓu vÒ<br />
c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn ViÖt Nam, b¶n th©n em thùc sù Ên t−îng víi phÇn<br />
tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c bëi néi dung lÞch sö hÊp dÉn còng nh− sè<br />
l−îng tμi liÖu hiÖn vËt tr−ng bμy kh¸ phong phó vμ gi¶i ph¸p tr−ng bμy hiÖn<br />
®¹i cña b¶o tμng.<br />
Trong lÞch sö d©n téc, triÒu Lª S¬ ®−îc coi lμ v−¬ng triÒu cã vai trß to lín<br />
trong viÖc ®¸nh ®uæi giÆc Minh giμnh l¹i ®éc lËp cho ®Êt n−íc vμ më ra thêi<br />
kú ph¸t triÓn cùc thÞnh cña chÕ ®é phong kiÕn ViÖt Nam vμo thÕ kû XV. Sang<br />
(1 )<br />
Timothy Ambrãe vμ CrÝpin Daine. C¬ së B¶o tμng häc. B¶o tμng C¸ch m¹ng ViÖt Nam dÞch xuÊt b¶n,<br />
2000, tr24.<br />
<br />
1<br />
<br />
thÕ kû XVI, khi triÒu Lª S¬ béc lé nh÷ng h¹n chÕ vμ sù khñng ho¶ng kh«ng<br />
thÓ cøu v·n, nhμ M¹c ®−îc thμnh lËp víi mong muèn kÕ tôc ph¸t triÓn nÒn<br />
v¨n ho¸ §¹i ViÖt. Song c¸c sö gia thêi Lª cho r»ng triÒu M¹c lμ “Ngôy triÒu”<br />
vμ vai trß cña triÒu M¹c bÞ phñ nhËn hoμn toμn. Sù phôc håi cña triÒu Lª d−íi<br />
thêi Lª Trung H−ng (thÕ kû 17 - 18) l¹i béc lé sù suy yÕu cña chÕ ®é phong<br />
kiÕn ViÖt Nam. VËy vai trß thùc sù cña c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c lμ g×? Víi c©u<br />
hái nμy, B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam ®· tr¶ lêi rÊt kh¸ch quan qua hÖ thèng<br />
tr−ng bμy c¸c tμi liÖu hiÖn vËt cã gi¸ trÞ lÞch sö v¨n ho¸ cña chÝnh thêi kú ®ã.<br />
B¶n th©n em lμ mét sinh viªn chuyªn ngμnh B¶o tμng, nhiÒu lÇn ®−îc tiÕp<br />
xóc víi hÖ thèng tr−ng bμy cña B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam, trong ®ã phÇn<br />
tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c ®· thùc sù l«i cuèn hÊp dÉn em nghiªn<br />
cøu vÊn ®Ò nμy d−íi gãc ®é b¶o tμng häc. Cho nªn, ®−îc sù gîi ý cña gi¶ng<br />
viªn h−íng dÉn PGS - TS NguyÔn ThÞ HuÖ, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tμi:<br />
“T×m hiÓu néi dung vμ tμi liÖu hiÖn vËt tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c<br />
t¹i B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam” lμm kho¸ luËn tèt nghiÖp ®¹i häc.<br />
2. Môc ®Ých nghiªn cøu<br />
- Nghiªn cøu sù h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam,<br />
néi dung tr−ng bμy cña B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam.<br />
<br />
- Nghiªn cøu, t×m hiÓu vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c trong tiÕn tr×nh lÞch sö<br />
ViÖt Nam.<br />
- Nghiªn cøu thùc tr¹ng néi dung vμ tμi liÖu hiÖn vËt tr−ng bμy vÒ c¸c<br />
triÒu ®¹i Lª - M¹c t¹i B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam.<br />
- §−a ra nh÷ng nhËn xÐt vÒ −u ®iÓm vμ nh÷ng h¹n chÕ vÒ néi dung vμ tμi<br />
liÖu hiÖn vËt tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª - M¹c t¹i B¶o tμng LÞch sö ViÖt<br />
Nam. Tõ ®ã, ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao h¬n n÷a chÊt l−îng vμ<br />
hiÖu qu¶ cña phÇn tr−ng bμy nμy.<br />
3. §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu<br />
- §èi t−îng nghiªn cøu cña ®Ò tμi lμ phÇn tr−ng bμy vÒ c¸c triÒu ®¹i Lª M¹c t¹i B¶o tμng LÞch sö ViÖt Nam.<br />
<br />
2<br />
<br />