Tr−êng §¹i Häc V¨n ho¸<br />
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc<br />
<br />
Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp<br />
<br />
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI<br />
KHOA VĂN HÓA DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
<br />
TÌM HIỂU NGHI LỄ CẤP SẮC CỦA DÂN TỘC<br />
SÁN DÌU Ở XÃ GIÁP SƠN, NGẠN, BẮC GIANG<br />
Khóa luận tốt nghiệp cử nhân văn hóa<br />
Ngành: Văn hóa dân tộc thiểu số<br />
<br />
Sinh viên thực hiện: Phạm Như Ngọc<br />
Giảng viêng hướng dẫn: TS. Nguyễn Ngọc Thanh<br />
<br />
HÀ NỘI - 2010<br />
<br />
Sinh viªn: Ph¹m Nh− Ngäc<br />
<br />
-1-<br />
<br />
Líp: VHDT12A<br />
<br />
Tr−êng §¹i Häc V¨n ho¸<br />
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc<br />
<br />
Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp<br />
<br />
Lêi c¶m ¬n!<br />
§Ó hoμn thμnh bμi kho¸ luËn nμy, ngoμi sù nç lùc, cè g¾ng cña<br />
b¶n th©n, em cßn ®−îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« trong khoa V¨n<br />
ho¸ d©n téc. Qua ®©y, em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thμnh tíi c¸c<br />
thÇy gi¸o c« gi¸o trong khoa V¨n ho¸ d©n téc – Tr−êng §¹i<br />
Häc V¨n Ho¸ Hμ Néi, ®Æc biÖt em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n<br />
thμnh vμ s©u s¾c nhÊt ®Õn TS. NguyÔn Ngäc Thanh – Ng−êi ®·<br />
trùc tiÕp h−íng dÉn em trong qu¸ tr×nh viÕt vμ hoμn thμnh bμi<br />
kho¸ luËn.<br />
§ång thêi, qua ®©y em còng xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn Phßng<br />
V¨n Ho¸ Th«ng Tin huyÖn Lôc Ng¹n, c¸c c¸n bé vμ nh©n d©n<br />
x· Gi¸p S¬n, Lôc Ng¹n, B¾c Giang, n¬i ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì,<br />
cung cÊp tμi liÖu vμ nhiÒu th«ng tin quý gÝa trong qu¸ tr×nh em ®i<br />
thùc tÕ.<br />
MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng nh−ng do tr×nh ®é vμ thêi gian hoμn<br />
thμnh ®Ò tμi cã h¹n, nªn ch¾c ch¾n bμi viÕt khã tr¸nh khái nh÷ng<br />
sai xãt. Em rÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy, c« vμ c¸c<br />
b¹n ®Ó bμi viÕt cña m×nh thªm ®Çy ®ñ vμ hoμn chØnh h¬n.<br />
Em xin ch©n thμnh c¶m ¬n!<br />
Hμ Néi, ngμy 24 Th¸ng 05 n¨m 2010<br />
Sinh viªn<br />
Ph¹m Nh− Ngäc<br />
<br />
Sinh viªn: Ph¹m Nh− Ngäc<br />
<br />
-2-<br />
<br />
Líp: VHDT12A<br />
<br />
Tr−êng §¹i Häc V¨n ho¸<br />
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc<br />
<br />
Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp<br />
<br />
Môc Lôc<br />
Trang<br />
<br />
Më ®Çu ...................................................................................6<br />
1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi ................................................................................ 6<br />
2. LÞch sö nghiªn cøu ........................................................................................ 7<br />
3. Môc tiªu nghiªn cøu ...................................................................................... 7<br />
4. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ................................................................. 8<br />
5. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ............................................................................... 8<br />
6. §ãng gãp cña ®Ò tµi ....................................................................................... 8<br />
7. Bè côc cña ®Ò tµi............................................................................................ 9<br />
Ch−¬ng 1<br />
Vμi nÐt vÒ ng−êi S¸n D×u vμ x∙ Gi¸p S¬n, huyÖn Lôc<br />
Ng¹n, tØnh B¾c Giang................................................................. 10<br />
1.1. VÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña x· Gi¸p S¬n, Ng¹n Lôc,<br />
B¾c Giang .......................................................................................................... 10<br />
1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý .............................................................................................. 10<br />
1.1.2. §iªï kiÖn tù nhiªn ................................................................................... 10<br />
§Þa h×nh ................................................................................................... 10<br />
KhÝ hËu .................................................................................................... 10<br />
Thuû v¨n.................................................................................................. 11<br />
Thæ nh−ìng ............................................................................................. 11<br />
Tµi nguyªn rõng ...................................................................................... 11<br />
1.2. D©n c−, d©n sè cña x· Gi¸p S¬n, Lôc Ng¹n, B¾c Giang ............................ 12<br />
D©n c−, d©n sè .......................................................................................... 12<br />
Gi¸o dôc ................................................................................................... 12<br />
Y tÕ .......................................................................................................... 12<br />
1.3. §Æc ®iÓm kinh tÕ, x· héi cña ng−êi S¸n D×u ë x· Gi¸p S¬n, Lôc Ng¹n,<br />
B¾c Giang ........................................................................................................ 13<br />
<br />
Sinh viªn: Ph¹m Nh− Ngäc<br />
<br />
-4-<br />
<br />
Líp: VHDT12A<br />
<br />
Tr−êng §¹i Häc V¨n ho¸<br />
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc<br />
<br />
Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp<br />
<br />
1.3.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ ..................................................................................... 13<br />
Trång trät ................................................................................................ 13<br />
Ch¨n nu«i ................................................................................................ 15<br />
NghÒ thñ c«ng ......................................................................................... 16<br />
Khai th¸c l©m, thæ s¶n............................................................................. 17<br />
1.3.2. §Æc ®iÓm v¨n ho¸, x· héi ........................................................................ 17<br />
Lµng xãm ................................................................................................ 17<br />
Nhµ cöa ................................................................................................... 17<br />
Èm thùc ................................................................................................... 18<br />
Trang phôc .............................................................................................. 19<br />
Ng«n Ng÷ ................................................................................................ 21<br />
TÝn ng−ìng .............................................................................................. 21<br />
Quan hÖ gia ®×nh ..................................................................................... 23<br />
Quan hÖ dßng hä ..................................................................................... 24<br />
Quan hÖ x· héi ........................................................................................ 24<br />
Ch−¬ng 2<br />
C¸c nghi thøc truyÒn thèng trong nghi lÔ cÊp S¾c..26<br />
2.1. C¸c quy ®Þnh trong lÔ cÊp s¾c .................................................................... 26<br />
2.1.1. Quy ®Þnh ®èi víi thÇy cÊp s¾c ................................................................. 26<br />
2.1.2. Quy ®Þnh ®èi víi ng−êi ®−îc cÊp s¾c ...................................................... 27<br />
2.1.3. Quy ®Þnh ®èi víi lÔ vËt cóng tÕ, trang phôc, thêi gian, ®Þa ®iÓm cña lÔ cÊp<br />
s¾c ..................................................................................................................... 30<br />
2.2. C¸c cÊp bËc trong nghi lÔ cÊp s¾c ............................................................. 33<br />
2.3. C¸c nghi thøc truyÒn thèng trong lÔ cÊp s¾c .............................................. 38<br />
Ch−¬ng 3<br />
Sù biÕn ®æi trong c¸c nghi thøc truyÒn thèng cña LÔ<br />
CÊp S¾c cña ng−êi S¸n D×u ë x∙ Gi¸p s¬n, Lôc Ng¹n,<br />
B¾c Giang ................................................................................................... 55<br />
<br />
Sinh viªn: Ph¹m Nh− Ngäc<br />
<br />
-5-<br />
<br />
Líp: VHDT12A<br />
<br />
Tr−êng §¹i Häc V¨n ho¸<br />
Khoa V¨n Ho¸ D©n Téc<br />
<br />
Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp<br />
<br />
3.1. Sù biÕn ®æi trong c¸c nghi thøc truyÒn thèng cña lÔ cÊp s¾c ..................... 55<br />
3.2. Sù biÕn ®æi trong trang phôc, lÔ vËt, thêi gian, ®Þa ®iÓm cña lÔ cÊp s¾c .... 56<br />
3.3. Vai trß cña lÔ cÊp S¾c trong ®êi sèng céng ®ång cña ng−êi S¸n D×u<br />
ë x· Gi¸p S¬n, Lôc Ng¹n, B¾c Giang ................................................................ 59<br />
3.4. Mét sè kiÕn nghÞ ®Ó b¶o tån, ph¸t huy gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña lÔ cÊp s¾c ........ 61<br />
KÕt luËn ....................................................................................................... 66<br />
- Danh môc tµi liÖu tham kh¶o .......................................................................... 68<br />
- Danh s¸ch ng−êi cung cÊp tµi liÖu.................................................................. 70<br />
- Phô Lôc ........................................................................................................... 71<br />
<br />
Sinh viªn: Ph¹m Nh− Ngäc<br />
<br />
-6-<br />
<br />
Líp: VHDT12A<br />
<br />