Tóm tắt Luận văn Tiến sĩ Kinh tế: Tăng cường quản lý giáo dục đại học ở Việt Nam từ góc độ kinh tế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT<br /> <br /> HỒ VIẾT THỊNH<br /> <br /> TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC<br /> Ở VIỆT NAM TỪ GÓC ĐỘ KINH TẾ<br /> Ngành: Quản lý kinh tế<br /> Mã số: 9.31.01.10<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> HÀ NỘI - 2019<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại:<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT HÀ NỘI<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Đỗ Hữu Tùng<br /> <br /> Phản biện 1: GS.TS Bùi Xuân Phong<br /> <br /> Phản biện 2: TS Nguyễn Duy Lạc<br /> <br /> Phản biện 3: PGS.TS Nguyễn Hồng Thái<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấp Trường,<br /> họp tại............................ ....................................................................................<br /> ............................................................................................................................<br /> vào hồi …..giờ … ngày … tháng….. năm…......<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> Thư viện Quốc gia Hà Nội hoặc Thư viện Trường Đại học Mỏ - Địa chất<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học luôn đóng vai trò quan trọng đối với đào<br /> tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có phẩm chất đạo đức tốt, giỏi về chuyên môn,<br /> nhạy bén, giàu óc sáng tạo, có đủ năng lực bắt kịp với tốc độ hội nhập và phát triển<br /> của thế giới, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế quốc gia. Vai trò của<br /> giáo dục đại học càng trở nên vô cùng quan trọng trong thời đại cuộc Cách mạng<br /> Công nghiệp lần thứ Tư đang có những tác động to lớn đối với tất cả các quốc gia,<br /> dân tộc. Đối với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, giáo dục đại học đang<br /> giữ vai trò chủ chốt, kéo cả đoàn tàu giáo dục, kinh tế và văn hóa đất nước đi vào hội<br /> nhập kinh tế quốc tế một cách chủ động. Mặt khác, chỉ có giáo dục đại học mới góp<br /> phần thực sự, nhanh chóng rút ngắn khoảng cách tụt hậu giữa Việt Nam và các nước<br /> phát triển. Ch nh vì vậy, Nhà nước Việt Nam luôn ác định: đầu tư cho giáo dục cần<br /> được quan tâm và ưu tiên hàng đầu, giáo dục và đào tạo được coi là nhân tố quyết<br /> định sự thành bại của quốc gia. Điều này cũng được thể hiện rõ trong Luật Giáo dục<br /> được Quốc hội nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khoá X, kỳ họp thứ IV<br /> thông qua ngày 04.12.2009: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp<br /> của Nhà nước và của toàn dân”.<br /> Trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, giáo dục đại học Việt Nam được tiếp<br /> cận với những u thế phát triển hiện đại, những kinh nghiệm tốt của giáo dục thế<br /> giới, đẩy mạnh hợp tác trong quá trình phát triển giáo dục. Đồng thời, có điều kiện<br /> thu hút các nguồn lực phát triển giáo dục từ nước ngoài, đặc biệt là đầu tư lớn hơn về<br /> cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, hiện đại hoá điều kiện học tập và lực lượng chuyên<br /> gia giáo dục... Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội lớn, hội nhập kinh tế quốc tế cũng<br /> mang lại cho giáo dục đại học của Việt Nam những thách thức không nhỏ như: (1)<br /> Đảm bảo vừa thực hiện những cam kết về giáo dục trong khuôn khổ của Hiệp định<br /> chung về thương mại, dịch vụ (GATS), vừa giữ vững chủ quyền quốc gia, thực hiện<br /> được các mục tiêu cơ bản về giáo dục; (2) Chất lượng giáo dục đại học Việt Nam còn<br /> thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu về nguồn nhân lực trong bối cảnh phát triển mạnh<br /> mẽ của khoa học và công nghệ; (3) Năng lực cạnh tranh của các cơ sở giáo dục đại<br /> học Việt còn hạn chế, chưa đủ sức tham gia vào cuộc cạnh tranh giáo dục quốc tế,<br /> chưa đủ sức thu hút nhiều du học sinh nước ngoài vào Việt Nam… Để đối mặt với<br /> các thách thức đó, chuyển các thách thức thành cơ hội cho các cơ sở giáo dục và nâng<br /> cao chất lượng giáo dục Việt Nam cần có sự quản lý một cách khoa học và hệ thống<br /> đối với các cơ sở giáo dục đại học.<br /> Thời gian qua, hoạt động quản lý đối với giáo dục đại học đã từng bước được<br /> hoàn thiện. Tư duy quản lý đối với giáo dục đại học đã được đổi mới theo hướng<br /> quản lý chất lượng với những bước đi cụ thể và phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Thể<br /> chế quản lý về tài ch nh và cơ sở vật chất của các cơ sở G ĐH cũng được ây dựng,<br /> hoàn thiện nh m bảo đảm những điều kiện cần thiết cho chất lượng giáo dục đại học.<br /> Đa kênh hóa hệ thống cung cấp và phân hóa mức tài trợ nguồn lực cho G ĐH;<br /> khuyến kh ch đầu tư nước ngoài vào G ĐH; coi trọng và thu hút các nguồn lực đầu<br /> tư từ bên ngoài...<br /> Mặc dù vậy, hoạt động quản lý đối với giáo dục đại học vẫn bộc lộ nhiều hạn<br /> <br /> 2<br /> <br /> chế, bất cập như: Chưa hoàn thiện được khung pháp lý về phân cấp quản lý đối với<br /> cơ sở G ĐH, đặc biệt là quản lý tài ch nh, đầu tư; Thể chế quản lý G ĐH chậm<br /> được đổi mới và còn tập trung nhiều vào vấn đề quản lý hành ch nh các cơ sở<br /> G ĐH; Hệ thống thể chế quản lý G ĐH còn thiếu đồng bộ, hệ thống; Ch nh sách<br /> phát triển G ĐH đã hướng tới mục tiêu nhưng chưa thể hiện được hiệu quả và t nh<br /> hiện thực. Chưa phát huy được các công cụ của ch nh sách tài ch nh và ch nh sách<br /> đầu tư đối với G ĐH; Thể chế, ch nh sách về học ph , lệ ph và học bổng chưa thực<br /> sự đảm bảo sự công b ng trong G ĐH về quyền và nghĩa vụ của sinh viên; Cơ chế<br /> kiểm tra, giám sát và<br /> lý vi phạm pháp luật về hoạt động G ĐH chưa được thực<br /> hiện hiệu quả. Những hạn chế, bất cập trên trên đang đặt ra yêu cầu cấp bách phải có<br /> các giải pháp khoa học, khả thi nh m tăng cường quản lý giáo dục đại học ở Việt<br /> Nam từ góc độ kinh tế.<br /> Xuất phát từ thực tế đó, việc lựa chọn nghiên cứu vấn đề “Tăng cường quản lý<br /> giáo dục đại học ở Việt Nam từ góc độ kinh tế” làm đề tài Luận án tiến sĩ Quản lý<br /> kinh tế vừa có t nh cấp thiết vừa có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Đề uất các căn cứ khoa học và thực tiễn cho các giải pháp tăng cường quản lý<br /> giáo dục đại học ở Việt Nam từ góc độ kinh tế trong những năm tới nh m định hướng<br /> phát triển, nâng cao cao chất lượng, hiệu quả quản lý giáo dục đại học đáp ứng mục<br /> tiêu xây dựng phát triển của đất nước.<br /> 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu<br /> a. Đối tượng nghiên cứu:<br /> Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận án bao gồm các nội dung, các nhân tố ảnh<br /> hưởng tới hoạt động quản lý nhà nước về kinh tế đối với giáo dục đại học.<br /> b. Phạm vi nghiên cứu:<br /> - Phạm vi về nội dung, đề tài luận án chủ yếu nghiên cứu các nội dung của Quản<br /> lý nhà nước về kinh tế đối với giáo dục đại học ở Việt Nam.<br /> - Phạm vi không gian và thời gian: Luận án nghiên cứu quản lý giáo dục đại học<br /> từ góc độ kinh tế ở Việt Nam trong giai đoạn 2013 - 2017; Các giải pháp được áp<br /> dụng đối với giáo dục đại học Việt Nam trong giai đoạn 2019 - 2025.<br /> 4. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Đề thực hiện định hướng nghiên cứu, Luận án s dụng các phương pháp nghiên<br /> cứu chủ yếu:<br /> - Tổng hợp lý thuyết: được s dụng nh m thu thập thông tin thứ cấp phục vụ<br /> nghiên cứu lý luận thông qua các tài liệu, báo cáo chính thức về quản lý đối với<br /> G ĐH.<br /> - Phương pháp thống kê mô tả: được s dụng nh m nghiên cứu tài liệu, tìm hiểu<br /> các công trình nghiên cứu trước đó của các tác giả trong và ngoài nước có liên quan,<br /> tìm ra khoảng trống nghiên cứu, định hướng cho đề tài nghiên cứu, đồng thời phân<br /> tích thực trạng, nguyên nhân và yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục đại học từ góc<br /> độ kinh tế ở nước ta trong thời gian vừa qua, làm căn cứ đề xuất các giải pháp tăng<br /> cường quản lý về kinh tế đối với G ĐH ở nước ta.<br /> <br /> 3<br /> <br /> - Phương pháp phân t ch và tổng hợp, đánh giá: Được s dụng để nghiên cứu<br /> các tài liệu liên quan đến luận án thông qua việc phân chia những nội dung thành<br /> từng bộ phận, khía cạnh, yếu tố cấu thành để phát hiện ra u hướng, luận điểm trong<br /> nghiên cứu, đồng thời sắp xếp hệ thống các nội dung nghiên cứu để chắt lọc dữ liệu<br /> và rút ra suy luận logic bám sát đối tượng và mục tiêu nghiên cứu của luận án.<br /> - Phương pháp chuyên gia: được s dụng nh m nêu ra những nguyên nhân về<br /> thực trạng quản lý về kinh tế đối với G ĐH tại Việt Nam trong giai đoạn 2013 –<br /> 2017 và đề xuất giải pháp tăng cường quản lý về kinh tế đối với G ĐH ở Việt Nam<br /> trong thời gian tới.<br /> - Phương pháp quy nạp: ựa vào các cách tư duy, tiếp cận khác nhau để tổng<br /> hợp, phân t ch, đánh giá và kết hợp ý kiến cá nhân để khái quát thành những vấn đề<br /> chung và khuyến nghị áp dụng cho Việt Nam.<br /> 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án<br /> 5.1. Ý nghĩa khoa học của u n n<br /> Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần làm rõ, bổ sung thêm vào hệ thống cơ<br /> sở lý luận về quản lý nhà nước đối với giáo dục đại học.<br /> 5. . Ý nghĩa th c ti n của lu n án<br /> Thứ nhất: Đánh giá thực trạng của quản lý giáo dục đại học. Chỉ ra được những<br /> thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong quản lý dục đại học từ góc độ<br /> kinh tế.<br /> Thứ hai: Đề xuất những giải pháp tăng cường quản lý giáo dục đại học từ góc độ<br /> kinh tế trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa.<br /> 6. Những đóng góp mới của đề tài<br /> Thứ nhất, về mặt phát triển khoa học: Luận án hệ thống hóa và bổ sung cơ sở lý<br /> luận về quản lý giáo dục đại học từ góc độ kinh tế, trong đó, hoạt động quản lý giáo<br /> dục về kinh tế được tiếp cận từ góc độ quản lý nhà nước. Trên cơ sở nội dung quản lý<br /> nhà nước về giáo dục đại học, Luận án đã đưa ra được những tiêu ch đánh giá quản<br /> lý giáo dục đại học từ góc độ kinh tế. Các tiêu ch và hệ thống thang đó này cũng có<br /> thể được s dụng làm căn cứ phân t ch thực trạng và đề uất các giải pháp tăng cường<br /> quản lý giáo dục đại học từ góc độ kinh tế phù hợp với chiến lược phát triển giáo dục<br /> đại học của nước ta trong thời gian tới và phù hợp với u hướng toàn cầu hóa giáo<br /> dục đại học.<br /> Thứ hai, về mặt thực tiễn: Trên cơ sở các tiêu chí đã được ây dựng, Luận án<br /> tiến hành khảo sát số liệu và đánh giá quản lý giáo dục đại học từ góc độ kinh tế ở<br /> nước ta trong giai đoạn vừa qua nh m chỉ ra được các mức độ đạt được của hoạt động<br /> quản lý giáo dục đại học từ góc độ kinh tế theo các tiêu ch đã đưa ra, lượng hóa được<br /> mức độ ảnh hưởng của các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý giáo dục đại học và đề uất<br /> những giải pháp về kinh tế giúp cho việc tăng cường quản lý lý giáo dục đại học ở<br /> nước ta trong giai đoạn tới.<br /> 7. Cấu trúc của Luận án<br /> Ngoài các phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án được cấu<br /> trúc thành 4 chương.<br /> <br />