Tổn thương sợi trục lan tỏa trong chấn thương sọ não: Lâm sàng, hình ảnh học và kết quả điều trị

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> TỔN THƯƠNG SỢI TRỤC LAN TỎA TRONG CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO: LÂM<br /> SÀNG, HÌNH ẢNH HỌC VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ<br /> Trần Thị Phương Nga*, Trần Quang Vinh*<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát một số ñặc ñiểm lâm sàng và hình ảnh học của tổn thương sợi trục lan tỏa<br /> trong chấn thương sọ não. Đánh giá kết quả ñiều trị.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiền cứu mô tả cắt ngang gồm 39 bệnh nhân chấn<br /> thương sọ não ñược chẩn ñoán có tổn thương sợi trục lan tỏa tại bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng<br /> 05/2004 ñến tháng 03/2006. Mỗi bệnh nhân ñược chẩn ñoán tổn thương sợi trục lan tỏa bằng hình<br /> ảnh CT scan và MRI và ñược thông qua mẫu bệnh án thống nhất. Các bệnh nhân trên ñược ñiều trị<br /> nội khoa tích cực nhằm làm giảm sự tăng áp lực nội sọ ñể tránh biến chứng tụt não là nguyên nhân<br /> chính gây tử vong trong phần lớn các trường hợp chấn thương sọ não nặng.<br /> Kết quả: Thường gặp ở lứa tuổi lao ñộng chiếm 87,2%, nam chiếm ña số 92,3%, tai nạn giao thông<br /> là nguyên nhân chính gây ra tổn thương sợi trục lan tỏa. Bệnh nhân mê ngay sau tai nạn chiếm 87,2%,<br /> không có trường hợp nào có khoảng tỉnh. MRI giúp phát hiện ñầy ñủ các tổn thương ở ranh giới chất<br /> xám – trắng ở thùy trán – thái dương, thể chai, thân não, cuống não, cầu não... Bệnh nhân khi xuất viện<br /> có di chứng nghiêm trọng chiếm 76,9% (trong sinh hoạt hằng ngày người bệnh cần sự giúp ñỡ của<br /> người khác).<br /> Kết luận: Diễn tiến tri giác, MRI là ñặc ñiểm lâm sàng, hình ảnh học quan trọng trong chẩn ñoán<br /> tổn thương sợi trục lan tỏa. Tổn thương sợi trục lan tỏa là tổn thương rất nặng nề làm cho tình trạng<br /> bệnh nhân lúc xuất viện thường có kết quả xấu.<br /> Từ khóa: Chấn thương sọ não, tổn thương sợi trục lan tỏa.<br /> ABSTRACT<br /> <br /> DIFFUSE AXONAL INJURY (DAI) IN HEAD INJURY: CLINICAL SIGNS, IMAGING<br /> FEATURES, AND TREATMENT<br /> Tran Thi Phuong Nga, Tran Quang Vinh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 643 - 649<br /> Introduction: DAI is one of the most severe lesions seen in head injury. The mortality and mobility<br /> an account a significant number. The clinical and imaging signs, the treatment of DAI should be<br /> studied.<br /> Methods: Patients were admitted to Cho Ray Hospital from 5/2004 to 3/2006. All 39 DAI patients<br /> were prospectively studied – clinical signs, imaging features and critical care.<br /> Results: 87.2% of the patients were working age, male more than female (male: 92.3%). Road<br /> traffic accident was the main cause of trauma. Deep coma right after accident accounted for 87.2%. No<br /> lucid internal noticed. MRI gave more valuable information for diagnosis. Lesions could be seen in<br /> gray-white interface area, corpus callosum, brain stem. The morbidity was high, accounted for 76.9%.<br /> Conclusion: Clinical and MRI findings were important for diagnosis of DAI. The morbidity of DAI<br /> was high.<br /> Keywords: head trauma, diffuse axonal injury.<br /> giải phẫu bệnh xảy ra sau chấn thương sọ não<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> nặng theo cơ chế tăng tốc hay giảm tốc ñột ngột<br /> - Tổn thương sợi trục lan tỏa là tổn thương<br /> * Khoa Hồi sức Ngoại Thần kinh - bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên hệ: ThS.BS. Trần Thị Phương Nga.. DĐ: 09036311027. Email: dr_phuongnga@yahoo.com.vn.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 643<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> như trong tai nạn xe máy, tốc ñộ cao, té ngã. Sinh<br /> lý bệnh của tổn thương sợi trục lan tỏa ñược<br /> Holbourn giải thích năm 1943.<br /> - Tuy là tổn thương giải phẫu bệnh nhưng nó<br /> có thể có biểu hiện trên CT scan là MRI.<br /> - Biểu hiện lâm sàng của tổn thương này thì<br /> phong phú tổn thương sợi trục lan tỏa thường làm<br /> bệnh nhân hôn mê ngay sau chấn thương sọ não<br /> mà không có thương tổn choán chỗ rõ trên CT<br /> Scan, ñôi khi tổn thương sợi trục lan tỏa cũng có<br /> thể kèm máu tụ ngoài hoặc dưới màng cứng ñi<br /> kèm(8).<br /> Theo kinh ñiển, tổn thương sợi trục lan tỏa<br /> ñược biểu hiện là một tổn thương nguyên phát<br /> xảy ra ngay tức thì sau chấn thương sọ não(12).<br /> Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu với<br /> mục ñích:<br /> 1. Khảo sát một số ñặc ñiểm lâm sàng và<br /> hình ảnh học của tổn thương sợi trục lan tỏa<br /> trong chấn thương sọ não.<br /> 2. Đánh giá kết quả ñiều trị tổn thương sợi<br /> trục lan tỏa trong chấn thương sọ não.<br /> ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU<br /> Chúng tôi nghiên cứu tiền cứu 39 bệnh<br /> nhân chấn thương sọ não ñược chẩn ñoán tổn<br /> thương sợi trục lan tỏa tại bệnh viện Chợ Rẫy<br /> từ tháng 5/2004 ñến 3/2006.<br /> Tất cả bệnh nhân ñược chẩn ñoán tổn thương<br /> sợi trục lan tỏa dựa vào hình ảnh CT scan và<br /> MRI.<br /> Các bệnh nhân ñược khám và làm bệnh án<br /> thống nhất.<br /> Các bệnh nhân ñược ñiều trị nội khoa tích<br /> cực nhằm làm giảm tăng áp lực nội sọ:<br /> Các biện pháp thông thường ñược làm thường<br /> quy như sau(3)<br /> 1. Tư thế:<br /> + Đầu cao 30-450<br /> + Giữ ñầu thẳng (ñể ngăn ngừa tĩnh mạch cổ<br /> bị xoắn vặn).<br /> 2. An thần nhẹ:<br /> + Midazolam (Hypnovel)<br /> Người lớn: 0,05mg/kg – 0,1mg/kg tiêm tĩnh<br /> mạch mỗi 4-6 giờ.<br /> 3. Tránh hạ huyết áp (huyết áp tâm thu <<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 90mmHg) dùng thuốc vận mạch nếu cần.<br /> 4. Kiểm soát tăng huyết áp.<br /> 5. Phòng ngừa tăng ñường huyết, có thể nặng<br /> hơn do dùng steroids.<br /> 6. Đặt nội khí quản cho bệnh nhân GCS < 8,<br /> hay có tình trạng suy hô hấp.<br /> 7. Tránh tăng thông khí: giữ PCO2 ở mức<br /> thấp trong giới hạn CO2 bình thường (35mmHg).<br /> 8 Dùng thuốc chống ñộng kinh phòng ngừa<br /> cho tất cả bệnh nhân chấn thương sọ não.<br /> Các biện pháp áp dụng ñối với bệnh nhân có<br /> tăng áp lực nội sọ(3)<br /> 1. Lợi niệu thẩm thấu:<br /> + Mannitol: 1g/kg bolus, sau ñó 0,25g/kg<br /> tiêm tĩnh mạch nhanh (trong 20 phút) mỗi 6 giờ<br /> có thể xen kẽ với:<br /> Furosemide (Lasix): 10-20mg tĩnh mạch mỗi<br /> 6 giờ, trẻ em: 1mg/kg, tối ña 6mg mỗi 6 giờ.<br /> 2. Tăng thông khí tới PCO2 = 30-35mmHg.<br /> 3. Steroids: việc dùng glucocorticoids thường<br /> qui thì không ñược khuyến cáo trong ñiều trị<br /> bệnh nhân chấn thương sọ não.<br /> 4. Dẫn lưu dịch não thất (khi có ñặt catheter<br /> trong não thất ñể ño ICP): 3-5ml DNT nên ñược<br /> dẫn lưu.<br /> *. Theo dõi:<br /> Theo dõi sát tình trạng mạch, huyết áp,<br /> nhiệt ñộ, tri giác, dấu thần kinh khu trú, CT<br /> Scan kiểm tra khi có diễn tiến lâm sàng xấu,<br /> theo dõi nồng ñộ oxy và khí carbonic trong<br /> máu, làm các xét nghiệm ñiện giải ñồ.<br /> - Đánh giá kết quả bằng thang ñiểm Glasgow<br /> Outcome Scale (GOS) ở thời ñiểm ra khỏi khoa<br /> và 3 tháng sau xuất viện.<br /> KẾT QUẢ<br /> Nguyên nhân<br /> Tai nạn giao thông : 37 trường hợp (94,9%)<br /> Tai nạn sinh hoạt : 1 trường hợp (2,6%)<br /> Tai nạn lao ñộng : 1 trường hợp (2,6%)<br /> - Lứa tuổi trung bình: 27,94 ± 8,29.<br /> - Nam chiếm ña số (92,3%).<br /> Biểu hiện lâm sàng<br /> Diễn tiến tri giác trước lúc nhập viện ở bệnh<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 644<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> nhân có tổn thương sợi trục lan tỏa<br /> Bảng 1. Diễn tiến tri giác ngay sau tai nạn<br /> Tri giác<br /> Số lượng Tỷ lệ (% )<br /> Mệ ngay sau tai nạn<br /> 34<br /> 87.2<br /> Có khoảng tỉnh<br /> 0<br /> 0<br /> Lơ mơ<br /> 5<br /> 12,8<br /> Tổng<br /> 39<br /> 100,0<br /> Nhận xét: Đa số bệnh nhân có rối loạn tri<br /> giác ngay sau khi chấn thương. Mất tri giác hay<br /> mất ý thức có 34 trường hợp (87,2%), lơ mơ có 5<br /> trường hợp (12,8%), không có trường hợp nào có<br /> khoảng tỉnh.<br /> Tình trạng tri giác khi ñược chẩn ñoán tổn<br /> thương sợi trục lan tỏa theo thang ñiểm hôn<br /> mê Glasgow (GCS) lúc nhập viện<br /> Bảng 2. Tình trạng tri giác<br /> Điểm GCS<br /> Số lượng<br /> Tỷ lệ (%)<br /> 3–8<br /> 22<br /> 56,4<br /> 9 – 13<br /> 17<br /> 43,6<br /> 14 – 15<br /> 0<br /> 0<br /> Tổng<br /> 39<br /> 100,0<br /> Nhận xét: Ở thời ñiểm có tổn thương sợi trục<br /> lan tỏa ña số có biến ñổi tri giác như Glasgow 9 –<br /> 13ñ (43,6%), Glasgow ≤ 8ñ (56,4%). Không có<br /> trường hợp nào tỉnh táo.<br /> Những thương tổn máu tụ ñi kèm:<br /> Bảng 3. Những thương tổn máu tụ ñi kèm<br /> Vị trí<br /> Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> Ngoài màng cứng<br /> 3<br /> 7,69<br /> Dưới màng cứng<br /> 5<br /> 12,82<br /> Dập não<br /> 4<br /> 10,26<br /> Tổng<br /> 12<br /> 30,8<br /> Nhận xét: Trong mẫu nghiên cứu, chúng tôi<br /> ghi nhận ñược 12/39 trường hợp (30,8%) có<br /> thương tổn máu tụ ñi kèm với tỷ lệ thương tổn rất<br /> thấp không ñáng kể.<br /> Dấu hiệu về hình ảnh của tổn thương sợi trục<br /> lan tỏa<br /> Những thương tổn trên CT Scan<br /> Bảng 4. Những thương tổn trên CT Scan<br /> Vị trí<br /> Số lượng Tỷ lệ<br /> (%)<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Không ghi nhận<br /> Bất thường<br /> - Xuất huyết dưới nhện<br /> - Xuất huyết thân não – cạnh<br /> thân não<br /> - Xuất huyết thể chai<br /> - Xuất huyết não thất<br /> - Xuất huyết ở ranh giới chất<br /> xám – trắng ở thùy trán – thái<br /> dương<br /> Tổng<br /> <br /> 10<br /> 29<br /> 6<br /> 13<br /> 2<br /> <br /> 25,6<br /> 74,4<br /> 20,69<br /> 44,83<br /> 6,90<br /> <br /> 8<br /> <br /> 27,59<br /> <br /> 39<br /> <br /> 100,0<br /> <br /> Nhận xét: Khi có chẩn ñoán tổn thương sợi<br /> trục lan tỏa thì có 10 trường hợp (25,6%) không<br /> phát hiện thương tổn trên CT Scan, 29 trường<br /> hợp (74,4%) có phát hiện bất thường trên CT<br /> Scan, vị trí thường gặp là: xuất huyết thân não<br /> (44,83%), cạnh thân não 13 trường hợp, xuất<br /> huyết ranh giới chất xám – trắng ở thùy trán –<br /> thái dương (27,59%), xuất huyết dưới nhện<br /> (20.69%), xuất huyết thể chai (6.90%).<br /> Những dấu hiệu của tổn thương sợi trục lan<br /> tỏa trên MRI<br /> Bảng 5. Những dấu hiệu của tổn thương sợi trục<br /> lan tỏa trên MRI<br /> Vị trí<br /> Tỷ lệ<br /> Số<br /> lượng (%)<br /> 64,1<br /> - Ranh giới chất xám – trắng ở 25<br /> thùy trán – thái dương<br /> - Thể chai<br /> 14<br /> 35,9<br /> - Thân não<br /> 3<br /> 7,7<br /> - Cuống não<br /> 11<br /> 28,2<br /> - Cầu não<br /> 4<br /> 10,3<br /> - Tiểu não<br /> 1<br /> 2,6<br /> - Đồi thị<br /> 1<br /> 2,6<br /> Nhận xét: Tất cả các bệnh nhân khi có chẩn<br /> ñoán tổn thương sợi trục lan tỏa thì ñều có phát<br /> hiện tổn thương trên MRI. Tổn thương ở ranh<br /> giới chất xám – trắng ở thùy trán – thái dương<br /> thường gặp nhất, kế ñến là thể chai, cuống não,<br /> cầu não …<br /> Kết quả ñiều trị khi ra viện<br /> Kết quả khi ra viện (GOS1)<br /> Bảng 6. Kết quả khi ra viện (GOS1)<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 645<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> GOS1<br /> 4<br /> 3<br /> 2<br /> 1<br /> TV<br /> Tổng<br /> <br /> Số lượng<br /> 1<br /> 8<br /> 30<br /> 0<br /> 0<br /> 39<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> 2,6<br /> 20,5<br /> 76,9<br /> 0<br /> 0<br /> 100<br /> <br /> Nhận xét: Khi ra viện phần lớn bệnh nhân<br /> (76,9%) tỉnh táo nhưng phải có người phục vụ.<br /> Kết quả ñiều trị sau 3 tháng<br /> Bảng 7. Kết quả ñiều trị sau 3 tháng (GOS2) so<br /> với kết quả (GOS1)<br /> GOS<br /> Điểm<br /> Số lượng<br /> GOS<br /> TV 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> GOS1<br /> 15<br /> 0<br /> 0 10 4<br /> 1<br /> GOS2<br /> 15<br /> 0<br /> 0<br /> 1<br /> 2 12<br /> Nhận xét:<br /> - 15/39 trường hợp (38,5%) ñược khám lại<br /> sau 3 tháng ñiều trị.<br /> - Hồi phục khá tốt và tốt (GOS = 3 – 4)<br /> tăng rất rõ theo thời gian, 5/15 trường hợp<br /> (33,3%) và 14/15 trường hợp (93,3%) với ña số<br /> GOS = 4 ở giai ñoạn sau.<br /> - Bệnh nhân ñược ñánh giá GOS1 = 2 sẽ thay<br /> ñổi nhiều nhất so với các nhóm khác chủ yếu<br /> theo chiều hướng tốt lên.<br /> BÀN LUẬN<br /> Nguyên nhân tai nạn<br /> TNGT là nguyên nhân hàng ñầu chiếm<br /> (94,9%). Một số tác giả: Wang H, Duan G,<br /> Zhang J, Zhou D(11) cũng có nhận ñịnh: TNGT là<br /> nguyên nhân chính gây ra tổn thương sợi trục lan<br /> tỏa. Điều này cho thấy TNGT ñã ñến lúc phải<br /> báo ñộng, cần phải giáo dục luật lệ giao thông và<br /> tinh thần chấp hành luật lệ giao thông trong nhân<br /> dân, cũng như việc nâng cấp hệ thống giao thông<br /> cho phù hợp với nhu cầu về phương diện giao<br /> thông và tính chất ña dạng của các phương tiện<br /> giao thông ngày càng tăng.<br /> Đội mũ bảo hiểm khi ñi xe hai bánh có<br /> ñộng cơ có thể tránh ñược các thương tổn sọ<br /> não nặng.<br /> Các ñặc ñiểm lâm sàng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Những thương tổn máu tụ ñi kèm<br /> Trong lô nghiên cứu, chúng tôi ghi nhận<br /> ñược 12 trường hợp (30,8%) có thương tổn máu<br /> tụ ñi kèm, trong ñó máu tụ ngoài màng cứng có 3<br /> trường hợp (7,69%), dưới màng cứng có 5 trường<br /> hợp (12,82%), dập não 4 trường hợp (10,26%).<br /> Các nghiên cứu gần ñây cho thấy tổn thương sợi<br /> trục lan tỏa cũng có thể gặp ở những bệnh nhân<br /> có vỡ xương sọ, dập não và có tổn thương khối<br /> choán chỗ ñi kèm (sahuquillo – Baris và cộng sự,<br /> 1988)(9).<br /> Theo các tác giả Wang H, Duan G, Zhang J,<br /> Zhou D ñã phân tích lâm sàng và hình ảnh CT<br /> Scan của 2 nhóm bệnh nhân, nhóm có tổn thương<br /> sợi trục lan tỏa và nhóm không có tổn thương sợi<br /> trục lan tỏa nhận xét: vỡ sọ và máu tụ ngoài<br /> màng cứng ở nhóm bệnh nhân có tổn thương sợi<br /> trục lan tỏa có tỷ lệ thấp hơn so với nhóm không<br /> có tổn thương sợi trục lan tỏa.<br /> Không có sự khác biệt về tỷ lệ xuất huyết dưới<br /> nhện và máu tụ dưới màng cứng ở hai nhóm.<br /> Diễn tiến của tri giác:<br /> Diễn tiến tri giác là một ñiểm rất quan trọng<br /> trong nghiên cứu lâm sàng ñể chẩn ñoán tổn<br /> thương sợi trục lan tỏa.<br /> Tri giác trước lúc nhập viện:<br /> Trong tổn thương sợi trục lan tỏa có sự hiện<br /> diện của sự mất chức năng não trong hội chứng<br /> lâm sàng hôn mê không có khoảng tỉnh lúc ñầu<br /> và rối loạn chức năng tự chủ, thường ñược quy<br /> cho tổn thương thân não nguyên phát. Thang<br /> ñiểm Glasgow (GCS) dưới 8, chỉ rõ thương tổn<br /> não nặng và thường phản ánh trạng thái mất ý<br /> thức. Bệnh nhân biểu hiện không mở mắt, không<br /> tuân theo y lệnh ñơn giản và sự phát âm cũng bị<br /> hạn chế(4)<br /> Rối loạn tri giác ngay sau khi chấn thương<br /> chúng tôi gặp: mê ngay sau tai nạn 34 trường hợp<br /> (87,2%), lơ mơ 5 trường hợp (12,8%). Không có<br /> trường hợp nào có khoảng tỉnh.<br /> Tổn thương sợi trục lan tỏa là nguyên nhân<br /> của phần lớn các trường hợp rối loạn tri giác<br /> ngay sau chấn thương, trong ñó có hôn mê và<br /> những bệnh nhân này có thể có cơ may hồi<br /> phục.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 646<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> Tri giác lúc chẩn ñoán tổn thương sợi trục lan<br /> tỏa<br /> Nhìn chung tình trạng tri giác khi ñược chẩn<br /> ñoán tổn thương sợi trục lan tỏa theo thang ñiểm<br /> Glasgow (GCS) lúc bệnh nhân nhập viện thường<br /> rất thấp. Kết quả này phù hợp với nghiên cứu về<br /> lâm sàng trên bệnh nhân bị tổn thương sợi trục<br /> lan tỏa do chấn thương sọ não nặng của Wang H,<br /> Duan G, Zhang J, Zhou D: “Glasgow lúc nhập<br /> viện của nhóm bệnh nhân có tổn thương sợi trục<br /> lan tỏa thì thấp hơn nhiều so với nhóm bệnh nhân<br /> không có tổn thương sợi trục lan tỏa”.<br /> Dấu hiệu về hình ảnh học của tổn thương sợi<br /> trục lan tỏa<br /> Vai trò của CT Scan<br /> - CT Scan là phương pháp hình ảnh học quan<br /> trọng trong chẩn ñoán, ñánh giá, theo dõi, tiên<br /> lượng bệnh nhân CTSN cấp(5).<br /> Khi ñánh giá CT Scan ở bệnh nhân CTSN<br /> cần xem xét nhiều yếu tố: lâm sàng, diễn tiến, cơ<br /> chế chấn thương, thời gian khảo sát, mức ñộ tổn<br /> thương, các hạn chế của CT Scan(5).<br /> MRI thì nhạy cảm trong sự phát hiện bất<br /> thường mô mềm nhỏ. Tuy nhiên, CT Scan dễ<br /> ñược sử dụng trong cấp cứu hơn. Do ñó theo<br /> Teasdale: “CT Scan là tiêu chuẩn có giá trị trong<br /> chẩn ñoán chấn thương sọ não cấp”. CT Scan có<br /> thể phát hiện ñược tổn thương sợi trục lan tỏa<br /> chiếm tỷ lệ 20%(12).<br /> - Các tác giả Cordobes F, Lobato RD, Rivas<br /> JJ, Cabrera A, Sarabia M, Castro S, Cisneros C,<br /> Torres ID, Lamas E nghiên cứu các dấu hiệu của<br /> tổn thương trục lan tỏa trên CT Scan ở 78 bệnh<br /> nhân chấn thương sọ não nặng nhận xét: 23 bệnh<br /> 70%<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nhân có các nốt xuất huyết nhỏ dạng nhu mô, 15<br /> bệnh nhân có xuất huyết nhiều trong não thất và<br /> 40 bệnh nhân có cả xuất huyết nhu mô và trong<br /> não thất. Xuất huyết thân não gặp trong 29 bệnh<br /> nhân (38%), phù não lan tỏa phối hợp gặp trong<br /> 75% trường hợp(1).<br /> Nghiên cứu hồi cứu 160 bệnh nhân có các<br /> tiêu chuẩn của tổn thương sợi trục lan tỏa của tác<br /> giả Prat R, Calatayud – Maldonado V có kết quả:<br /> thương tổn xuất huyết ở chất trắng là 35%, và<br /> xuất huyết khoang dưới nhện là 28%(7).<br /> Vai trò của MRI trong tổn thương sợi trục lan<br /> tỏa<br /> - MRI thì nhạy cảm hơn trong sự phát hiện<br /> bất thường mô mềm nhỏ.<br /> - MRI giúp phát hiện ñầy ñủ các tổn thương<br /> với các vị trí ñặc biệt. Dấu hiệu thường gặp<br /> nhất là nhiều vùng bất thường tín hiệu (sáng<br /> trên hình T2W) ở chất trắng vùng ranh giới<br /> chất trắng – xám thể chai, cuống não, cầu não<br /> và thân não.<br /> - Vấn ñề chỉ ñịnh chụp MRI ñược dựa vào<br /> diễn tiến tri giác, một số triệu chứng lâm sàng gợi<br /> ý và trên hình ảnh CT Scan có các thương tổn<br /> tinh tế mà không giải thích ñược tình trạng nặng<br /> trên lâm sàng của bệnh nhân thì hướng ñến cho ta<br /> một chẩn ñoán tổn thương sợi trục lan tỏa và khi<br /> ñó chụp MRI sọ não là tiêu chuẩn vàng trong<br /> chẩn ñoán, theo dõi, tiên lượng và lựa chọn ñiều<br /> trị tốt nhất.<br /> - Trong lô nghiên cứu của chúng tôi thì tất cả<br /> các bệnh nhân khi có chẩn ñoán tổn thương sợi<br /> trục lan tỏa thì ñều có phát hiện tổn thương trên<br /> MRI ở các vị trí theo biểu ñồ sau:<br /> <br /> 64.1%<br /> <br /> 60%<br /> 50%<br /> 40%<br /> <br /> 35.9%<br /> 28.2%<br /> <br /> 30%<br /> 20%<br /> <br /> 10.3%<br /> <br /> 7.7%<br /> <br /> 10%<br /> <br /> 2.6%<br /> <br /> 2.6%<br /> <br /> 0%<br /> Toån thöông Theå chai<br /> ranh giôùi<br /> <br /> Thaân naõo<br /> <br /> Cuoáng<br /> naõo<br /> <br /> Caàu naõo<br /> <br /> Tieåu naõo<br /> <br /> Ñoài thò<br /> <br /> Biểu ñồ 1. Vai trò của MRI<br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 647<br /> <br />