Triết học Mac với thời đại ngày nay

Chia sẻ: Upload Up | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

236
lượt xem 57
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo môn triết học, chủ nghĩa Mác với thời đại hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Triết học Mac với thời đại ngày nay

Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính T riế họ Mác vớ thờ đ i ngày nay t c i iạ Mang Nguyên Chính (B an n ghi ê n cứ gi ả g d ạ t riế h ọ t rư ng Đ ng TW Đ STQ) u n y tc ờ ả C Bư c vào th ếkỷmớ, trong lú c chú ng ta đ n g bă kh oă giữ ớ i a n n a tru yề thố g và h iệ đ i, phư ng Đông và p hư n g T ây, k hoa họ n n nạ ơ ơ c công ngh ệvà nh ân vă , ch ính trị à k inh tế th ì n hậ ra rằ g, n v , n n Má c vớ tưcách là n hà tưtư n g vĩ ạ củ nh ân loạ ởth ếk ỷXX, i ở đi a i tưtư ng tr iế h ọ sâ u x a củ Ngư i vẫ tỏ sáng k há c th ư n g ở ở t c a ờna ờ thếk ỷXXI, đ lạ ch o x ã hộ loài n gư i thờ đ i ngà y n ay mộ d i ểi i ờ iạ t sả tưtư ng vô cù ng qu ý báu . Trong đ , tôi cho rằ g có 3 để n ở ó n im thểh iệ rõ n hấ mố qua n h ệgiữ triế h ọ Mác vớ th ờ đ i n gày n t i a t c i iạ n ay là: Mác vớ ha i trào l ư lịh sửlớ củ thờ đ i n gày na y và i uc n a iạ Má c vớ tin h h oa củ tinh thầ thờ đ i n gày na y. i a n iạ I. M ác vớ hai trào lư lịh sửlớ củ thờ đ i n gà y nay. i uc na iạ II . Mác vớ h ai xu thếlịh sửlớ củ th ờ đ i ngà y nay. i c na iạ II I. Ch ủn gh ĩ Mác vớ tinh hoa tin h th ầ th ờ đ i ngà y n ay. a i n iạ http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 1
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính I. M ác vớ hai t rào l ư l ịh sửl ớ củ thờ đ i ng ày nay . i uc n a iạ Th ờ đ i n gà y n ay có h ai trào lư lịh sửlớ , đ là trào lư ph át iạ uc nó u triể (hiệ đ i hoá) và trà o lư XHCN. Đố vớ h ai trào l ư lịh n nạ u i i uc sửlớ nà y, trư c đ y chú ng ta có kh uynh h ư ng ch o rằ g, M ác n ớâ ớ n là ngư i d ựkiế lịh sửcủ trào lư lịh sửxã hộ ch ủn gh ĩ. Kỳ ờ nc a uc i a thự , đ i vớ hai tr ào lư l ịh sửlớ n ày, M ác đ u có n h ữ g dự cối uc n ề n k iế sâ u xa, và đ tr ì h bà y mộ cá ch sâu sắ mố qua n hện ộ n ã n t c i i tạ củ ch úng. ia Vềtr ào lư ph át triể , Má c chỉ õ: “ ái mà các n ư c công nghiệ u n r C ớ p k ém phá t triể th ểhiệ ch o các n ư c côn g ngh iệ k ém ph át n n ớ p triể th ấ đ ợ ch ỉà cả h tư n g lớ củ họ(1) Ôn g ch o r ằ g: n y ưc l n ợ n a " n " Cá c nư c đ i côn g nghiệ ph át triể cũ g đ n g ả h hư ng n hiề ớạ p nna n ở u h oặ ít đ n các nư c ph i công nghi ệ , bở vì các n ư c phi công c ế ớ p i ớ n gh iệ , d o có sựtra o đ i “ ậ dịh " thếgiớ mà bịôi cu ố vào p ổmu c i l n cuộ cạ h tranh p hổ b iế "(2) . Côn g ngh iệ h oá là giai đ ạ c n n p on k hông thểb ỏqua củ sựp hát triể xã h ộ loài n gư i. T ừxã h ộ a n i ờ i n ôn g ngh iệ tru yề thố g chuyế lên x ã h ộ côn g n gh iệ hiệ đ i p n n n i p nạ là con đ ờ g p há t tri ể tấ yế củ xã hộ ởb ấ cứmộ dâ n tộ ưn ntu a i t t c và qu ố gi a nào tr ên th ếgiớ. T hờ đ i củ Má c chỉ ó sốít các c i iạ a c n ư c Châu Âu thự hiệ sựch uyể b iế n ày và đ bư c và o hàn g ớ c n n n ã ớ n gũcác nư c p hát triể . Că cứvào sựphâ n tích củ chủn ghĩ ớ n n a a d uy vậ lịh sửrằ g lự lư n g sả xu ấ tiên tiế tấ yế sẽth ay tc n cợ n t ntu thếlự l ư ng sả x uấ lạ h ậ , M ác ch ỉ õ các n ư c côn g nghiệ cợ n tc u r ớ p k ém ph át triể tấ n hiên cũ g sẽth ự h iệ việ ch uyể từxã h ộ nt n c n c n i n ôn g ngh iệ tru yề th ố g lên xã hộ công nghiệ h iệ đ i giố g p n n i p nạ n n hư các nư c công n gh iệ p há t triể . D ựđ án sâ u sắ n ày đ ớ p n o c ã đ ợ lịh sửminh ch ứ g. Đ c biệ là sau n hữ g nă 60 củ th ế ưc c n ặ t n m a k ỷXX. Cù ng vớ sựsụ đ củ hệthố g th ự d ân đ qu ố, n hiề i pổa n c ế c u n ư c Á, Ph i, MỹLatin h đ giàn h đ ợ đ c lậ và rầ r ộđ lên ớ ã ưc ộ p m i http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 2
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính co n đ ờ g p hát triể tự ch ủ Đ xoá bỏnghèo n àn, ch ấ h ư g ưn n .ể n n k inh tế họbắ đ u đ y nh anh ti ế tr ì h công ngh iệ hoá . M ặ , tầấ n n p t k hác, cách mạ g th ôn g tin đ đ y nh anh tiế trì h p há t triể xã n ãẩ nn n h ộ, là m cho các n ư c p há t triể đ h oàn thà nh công n ghiệ hoá i ớ nã p cũ g đ n g trư c hàn g loạ vấ đ tá i p hát tr iể . Bấ cứnư c n ào n ứ ớ t nề n t ớ muố theo kị trào l ư th ờ đ i, k hông ch ị th ấ bạ trong.cuộ n p u iạ u t i c cạ h tran h qu ố tếkịh liệ, đ u cầ ph ả coi trọ g hế mứ , n c c tề n i n t c n gh iên cứ th ậ sự giả qu yế th iế th ự vầ đ ph át tr iể , đ u u t , i t t c nề nề cầ p hả coi ph át triể là quố sách hà ng đ u . Điề n ày sẽl àm n i n c ầ u cho vấ đ hoà bì h và phá t triể tha y thếvấ đ ch iế tr anh và nề n n nề n cách mạ g trởthà nh chủđ củ thờ đ i n gày na y. n ềa iạ Vềtrà o lư lịh sửxã hộ ch ủngh ĩ uc i a Má c là n gư i sá ng lậ h ọ th uậ CNXH k hoa họ . Sởd ĩ á c kh ắ ờ pc t c M c p hụ đ ợ nh ữ g thiế sót că bả củ CNXH kh ôn g tư n g, c ưc n u n n a ở sán g lậ họ thuyế CNXH kh oa h ọ cũ g chín h là do ông vậ p c t c n n d ụ g ph ép biệ ch ứ g và qu an n iệ lịh sử du y vậ th ông qua n n n mc t k hả sá t các qu y luậ ch un g củ sựđ i l ậ vảđ u tr anh giữ gia i o t a ốp ấ a cấ vô sả và giai cấ tư sả , tìm th ấ lự lư ng vậ ch ấ hiệ p n p n ycợ t t n thự lậ đ CNT B xây d ự g CNXH là gi ai cấ vô sả và rú t ra kế c tổ n p n t lu ậ kh oa họ giai cấ vô sả tấ sẽthắ g lợ và giai cấ tưsả n c p nt n i p n tấ sẽd iệ vong. Đ ng n hưĂ gghen đ chỉ õ: " Ch ủn ghĩ du y vậ t t ú n ã r a t h iệ đ i, so vớ qu á k hứ n ó đ có lý lu ậ là CNXH kh oa họ ” ). nạ i , ã n c (3 Tr ong quá trì h đ sâ u ngh iên cứ ch ính trị inh tếhọ , Mác đ n i u k c ã chọ viế h ai tá c phẩ triế họ lớ l à " Phê p há n chí nh tr ị inh n t m t cn k tếh ọ" và "T ưbả " trên cơsởlý luậ vềgi á tr ị ứ lao đ ng và c n n sc ộ giá trịth ặ g d ư vạh rõ qu y l uậ vậ đ ng củ nề k inh tếtư n , c t nộ a n bả chủ ngh ĩ, vạh r õ mâu thu ẫ cơbả củ CNTB, tứ mâu n a c n n a c thu ẫ k hông thểđề h oà giữ sả xu ấ ma ng tín h xã h ộ vớ n iu a n t i i chi ế h ữ tưliệ sả xuấ ma ng tính tưnh ân , chỉ a xu th ếph át m u un t r triể củ lịh sửlà CNTB tấ sẽd iệ von g, CNXH tấ sẽth ắ g lợ. n ac t t t n i Tr ong vò ng 150 n ă , sa u kh i "Tu yên n gôn củ Đ n g cộ g sả ” m aả n n http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 3
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính ra đ i, trào lư l ị sửXHCN trào dâ ng n hưnư c vỡb ờ CNXH ờ u ch ớ , từ kh ôn g tư ng trởth ành kh oa họ , từ thự tiễ mộ n ư c trở ở c c n t ớ thà nh th ự tiễ nh iề n ư c đ ả h h ư n g sâ u sắ đ n sự ph át c n u ớãn ở cế triể củ xã hộ loài ngư i th ờ đ i ngày na y. Và o cuố nh ữ g n a i ờ iạ i n n ă 80 và đ u nh ữ g nă 90 củ th ếkỷXX, thếgiớ n ổ lên cơ m ầ n m a i i n giông tố Liên xô tan rã, Đôn g Âu b iế đ ng, ph on g trà o xã h ộ , nộ i chủnghĩ suy gi ả , nh ư g CNXH vớ tưcách tà mộ trào lư có a m n i t u ả h h ư n g sâu sắ đ n tiế trình l ị sửn hâ n loạ vẫ giữđ ợ n ở cế n ch in ưc lự tác đ n g to lớ trong thờ đ i n gày na y. c ộ n iạ Nh ữ g tư tư n g liên qua n đ n trà o lư ph át tr iể và tr ào l ư n ở ế u n u XHCN củ M ác đ ả h h ư ng sâu sắ đ n l ị sửnh ân loạ. Vậ a ãn ở c ế ch i y n hữ g tưtư ng đ có ý n gh ĩ nh ưth ếnà o đ i vớ th ờ đ i n gày n ở ó a ối iạ n ay? Ở đ y xin n hấ mạ h 3 để : â n n im Th ứn hấ, cá c n ư c lạ hậ có ư thếhậ ph át triể và vư t các t ớc u u u n ợ n ư c ph át tri ể , nh ư g tiế trình lịh sửcôn g nghiệ h oá kh ôn g ớ n n n c p thểb ỏqu a. M ác cho r ằ g, các n ư c côn g ngh iệ p há t tr iể đ dự n ớ p nã bá o tiên cả h củ cá c nư c kém p hát tr iể , vậ th ì là m thến ào n a ớ n y mớ có thểkh iế cá c nư c côn g n gh iệ kém p hát tr iể tiế cậ i n ớ p n pn mộ cách n han h h ơ vớ các nư c công n ghiệ p hát triể ? M ác t n i ớ p n chỉ a rằ g: " Mộ q uố gi a cầ p hả và có thểhọ tậ qu ố gia r n t c n i cp c k hác" . Nh ư g tiế đ Mác lạ bổsun g " Mộ xã hộ dù đ tìm ra n pó i t i ã đ ợ q uy lu ậ tựn hiên củ sựtựvậ đ n g, nh ư g vẫ k hông th ể ưc t a nộ n n vư t q ua và cũ g kh ôn g thểd ùn g ph áp lệ h đ th ủtiêu giai đ ạ ợ n n ể on p hát triể củ tự nh iên. Như g nó có th ểrú t n gắ th ờ gian và n a n n i giả bớ đ u k h ổ(4 ). Ở đ y “út n gắ thờ gian và giả bớ đ u m ta ” âr n i m ta k hổtrên th ự tếlà chỉra các n ư c đ ng ph át triể có “u th ế c ớa n ư h ậ p há t" vềmặ thự hiệ công ngh iệ h oá . Trong p hát triể , u t c n p n các n ư c l ạ h ậ có đề kiệ thu ậ lợ mà các nư c ph át triể ớc u iu n ni ớ n k hông có. Các n ư c n ày có thểti ế thu tiề vố , kỹn ă g và k ỹ ớ p nn n thu ậ củ cá c nư c ph át tri ể , l àm cho bả th ân sự lạ h ậ t a ớ n n c u tư n g đ i có thểcó lợ cho sựph át tr iể . ơ ố i n http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 4
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính Tr ong lịh sử n ư c Mỹ n ư c Đ c và 4 con r ồ g nh ư Châu Á, c , ớ , ớứ n n hờ“u thếhậ phá t” à p há t triể nh anh h ơ so vớ nư c Anh ư u m n n i ớ và Tâ y Âu ởthếkỷXVII I và XI X. Nh ư g cá c n ư c lạ hậ đ ổ n ớc u ui k ị và vư t cá c n ư c ph át tr iể “hông thểbỏqua cũ g kh ông p ợ ớ nk n thể d ùn g ph áp lệ h đ th ủ tiêu gia i đ ạ ph át triể củ tự n ể on n a nhiên", đề đ chỉr a r ằ g tính k hông thểb ỏ qu a củ côn g iu ó n a n gh iệ hoá. Trong phá t triể , mộ sốcá i có thểb ỏqua và mộ số p n t t cái kh ông th ểbỏq ua. Má c cho r ằ g, vì lự lư n g sả xu ấ l à mộ n cợ n t t lự l ư n g có sẵ , là sả vậ củ n hữ g hoạ đ n g trư c đ y, nên cợ n nta n tộ ớâ mộ xã hộ k hông thểtự do lự chọ l ự lư ng sả xu ấ củ t i a ncợ n t a mì h. Côn g n gh iệ hoá vớ tư cá ch là gi ai đ ạ , lịh sử qu an n p i on c trọ g củ sựph át triể lự l ư ng sả xu ấ, đ là gi ai đ ạ ph át n a ncợ n tó on triể mà b ấ cứquố gi a, d ân tộ nà o đ u kh ông th ểb ỏq ua. Đó n t c c ề cũ g chí nh là ngu yên n hân că bả là m cho p h át triể trởth ành n nn n trà o l ư lịh sửcủ th ờ đ i n gà y nay… uc a iạ Th ứ h ai, công n ghiệ hoá, hiệ đ i h oá k hông ph ả là p hư n g p nạ i ơ Tâ y hoá. Th ự h iệ ph át triể có n hiề mô hình. Mộ sốhọ giả c n n u t c n ào đ ch o r ằ g công nghi ệ hoá hiệ đ i h oá th ự chấ là ó n p nạ c t p hư n g T ây hoá , vớ lý do n hư M ác đ nêu: " Cá c nư c côn g ơ i ã ớ n gh iệ ph át triể là cả h tư ng tư n g la i củ các nư c côn g p n n ợ ơ a ớ n gh iệ kém p há t triể " và chủtrư ng các nư c đ sau cầ p hả p n ơ ới n i h ọ tậ các nư c đ trư c, th ậ chí cò n ch o r ằ g, M ác là mộ cp ới ớ m n t ngư i th eo "th uyế ph ư n g Tâ y là tru ng tâ m” Kỳthự , đ là sự ờ t ơ . có xu yên tạ đ i vớ lý lu ậ củ Mác vềvấ đ p hát triể củ các cối n a nề n a n ư c lạ hậ . Đư n g n hiên Mác cho rằ g "các nư c lạ hậ có ớc u ơ n ớc u thểcũ g cầ ph ả h ọ tậ cá c n ư c ph át triể n hư g đ u đ n n i cp ớ n n ềó n hấ q uyế k h ôn g ph ả là nói công n gh iệ h oá chỉ ó thểl àm theo t t i p c đ n g n hưmô hì h củ cá c n ư c ph ư ng Tâ y nh ưcác n ư c A nh , ú n a ớ ơ ớ P háp ... M ác đ từ g trịh trọ g tu yên bố " nh ấ đnh mu ố triệ ãn n n : tị n t đ biế kh ái q uát l ịh sửcủ tôi vềsựk hở n guồ củ CNTB Tâ y ển c a i na Âu thà nh lý luậ tr iế họ l ị sửcủ con đ ờ g ph át triể n ói n t c ch a ưn n chu ng, tắ cảcá c dâ n tộ b ấ ch ấ hoàn cả h lịh sửcủ h ọra t c t p n c a sao, đ u phả đ con đ ờ g này… Làm nh ưvậ, có th ểsẽđ m lạ ề ii ưn y e i http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 5
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính cho tôi q uá n hiề vinh dự đ ng thờ cũ g có th ểđ m lạ ch o tôi u ,ồ in e i qu á nh iề n hụ nh ã" (5 ). Th ậ chí ông cho rằ g mộ nư c l ạ u c m n t ớc h ậ n hưnư c Nga cũ g "có thểk hông trả qua són g gió đ ng sợ u ớ n i á củ n ề sả x uấ tưb ả chủn gh ĩ mà vẫ ch iế h ữ mọ thà nh ann t n a n m u i qu ảtích cự củ n ó. Lịh sử thếgiớ đ ch ứ g mi nh, mô h ì h c a c iã n n thự hi ệ công n gh iệ h oà k hôn g phả chỉ ó mộ mà nhi ề mô c n p i c t u h ì h , có mô hì h kiể ngu yên ph át (ki ể p hát tr iể ba n đ u) củ n n u u n ầ a An h, P há p, có mô hình (k iể hậ ph át triể sau ), còn có mô u u n h ì h kiể tân ph át (kiể phá t tr iể mớ) củ " bố con rồ g" Ch âu n u u n i a n n Á, mô h ì h củ CN XH mang đ c sắ Tru ng Qu ố. Mô hình tân n a ặc c p hát củ "4 con rồ g" Châu Á chứ g tỏsai lầ vềmặ vă hoá a n n m tn củ qua n để , coi công nghiệ h oá và hiệ đ i hoá là P hư n g a im p nạ ơ Tâ y hoá , cò n mô hì h củ CNXH man g đ c sắ Tru ng Quố tạ n a ặc ci chứ g tỏsai lầ vềnh iề mặ chí nh tr ịki nh tếvà vă h oá củ n m u t , n a qu an để trên. im Th ứ ba , h iệ đ i h oá XHCN củ Tru ng Qu ố là ch ỗgặ nh au nạ a c p giữ hai trào lư lịh sửcông n gh iệ hoá và XHCN, thà nh côn g a uc p mà n ó giàn h đ ợ tấ sẽcó ả h hư ng sâ u rộ g đ n sự ph át ưc t n ở n ế triể đ ơ g thờ. Tưtư ng coi các n ư c tưbả ph át triể l à viễ n ưn i ở ớ n n n cả h củ các nư c công ngh iệ kém ph át triể và tư tư ng coi n a ớ p n ở con đ ờ g công n ghiệ hoá k hông ch ỉ ó mộ mô hì h T BCN T ây ưn p c t n Âu củ Mác, đ tạ cho Tru ng Q uố có lý lu ậ cơb ả đ ch ế a ão c n nể đnh đ ờ g l ố p há t triể công ngh iệ hoá XHCN. Tr ung Qu ố , ị ưn i n p c vớ tưcách là mộ qu ố gi a XHCN đ ng phá t triể , cầ p hả thự i t c a n n i c h iệ CN H - HĐ , đ là yêu cầ tấ yế đ ph át tr iể lự lư n g n Hó ut uể ncợ sả xu ấ XHCN củ T ru ng Q uố , đ n g thờ cũ g l à con đ ờ g tấ n t a cồ in ưn t yế đ thự hiệ sựp hụ hư g vĩ ạ củ d ân tộ T run g Hoa . uể c n c n đi a c Nh ư g Tru ng Qu ố th ự h iệ CNH - HĐ cầ ph ả x uấ p há t từ n c c n Hn i t tì h hì h cụthểcủ đ t nư c, đ con đ ờ g p há t triể x ây d ự g n n aấ ớ i ưn n n CNXH ma ng mầ sắ Tr ung Qu ố. Thếgiớ ngà y na y, cạ h tra nh uc c i n qu ố tếgay gắ h ơ ba o giờh ế, Nam Bắ chênh lệh mộ tr ờ c t n t c c t i mộ vự , các n ư c p hát tri ể chiế h ầ hế xu thếph át triể . t c ớ n m u t n Các nư c th ếgiớ thứba muố ph át tr iể thì vô cù ng k hó kh ă , ớ i n n n http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 6
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính vấ đ ph át triể đ trởthà nh chủ đ củ th ếgiớ đ ơ g đ i , nề nã ềa i ưn ạ đ ơ g thờ cũ g là vấ đ na n giả củ thếgi ớ đ ơ g đ i T run g ưn in nề ia i ưn ạ Q uố vớ tư cá ch là mộ qu ố gia XHCN đ ng ph át tr iể , cơsở ct t c a n lạ h ậ , tì h h ì h ph ứ tạ , d ân sốđ ng đ c, cuố cù ng tron g c un n cp ô ú i vò ng thờ gia n h ơ 2 0 n ă ngắ n gủ đ ph át triể đ n mứ có i n m n ió nế c thểnói l à k ỳtích củ th ếgiớ. Kỳtích nà y đ đ n g góp n hiề a i ãó u k inh nghiệ thàn h công cho các nư c đ ng p hát triể vớ đ m ớa n ià tă g thêm nh iề sứ mạ h ch o sự ch ấ h ư g củ ph on g tr ào n u c n n n a XHCN. http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 7
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính II. M ác vớ hai xu t hế lịh sử lớ c ủ th ờ đ i n gày i c n a iạ nay. Hai xu thếlịh sửlớ củ thờ đ i ngà y n ay là toàn cầ h oá và c n a iạ u thôn g tin hoá. Lý lu ậ củ Mác vềlịh sửthếgiớ và h oạ đ n g n a c i tộ giao lư có ý n gh ĩ q uan trọ g ch ỉ ạ đ i vớ việ nh ậ thứ và u a n đo ố i c n c n ắ vữ g mộ cách k hoa h ọ xu th ếph át triể toàn cầ hoá và mn t c n u thôn g tin hoá ngày n ay củ ch ún g ta . a Toà n cầ hoá ki nh tếlà xu th ếph át tr iể đ ợ ch ú ý nh ấ tron g u n ưc t thờ đ t ngày n ay. An th on y Gid den, mộ h ọ gi ản ư c An h n ói iạ t c ớ rằ g: "toàn cầ hoá kin h tếlà hiệ thự mà chú ng ta đ ng p hả n u n c a i đ i mặ" và coi đ l à mụ tiêu cơb ả củ giai đ ạ ma ng " tính ố t ó c n a on suy ngh ĩạ vềh iệ tạ” Như g th eo ý nghĩ nh ấ đn h, toàn cầ li n i. n a tị u hoá ngày nay là mộ chứ g min h tuyệ diệ đ i vớ q uan để về t n t uối im “ch sửth ếgiớ" và l ậ lu ậ cứliên qu an đ n thịr ư ng thếgiớ lị i p n ế tờ i củ Mác. Má c ch ỉ a r ằ g, đ i công ngh iệ "lầ đ u tiên đ sá ng a r n ạ p nầ ã tạ l ị sửthếgi ớ, bở vì nó làm cho việ th oảmãn mọ n hu cầ o ch i i c i u củ mỗ qu ố gia vă mi nh và mỗ ngư i số g trong qu ố gia đ a i c n i ờn c ó đ u ph ả dự vào th ếgiớ, b ở vì nó đ xoá b ỏtì h trạ g " bế ề i a i i ã n n qu an toảcả g" hì h th àn h tựn hiên trư c đ y củ các nư c" (6). n n ớâ a ớ Mà sựsán g tạ "lịh sửthếgiớ" này lạ tuỳthu ộ vào sự ph át oc i i c triể củ th ịrư n g th ếgiớ. Mác n ói: " giai cấ tưsả , n hờk ha i n a tờ i p n thá c thịr ư ng th ếgiớ, mà là m cho tì h tr ạ g tựtú c tựcấ và tờ i n n p bếqu an toảcả g củ d ân tộ và đa p hư ng n ào đ trư c đ y có n a c ị ơ ó ớâ đ ợ thay thếbằ g sựgiao lư và dự và o n hau vềcác mặ giữ ưc n u a t a các d ân tộ" (7 ). c Th ông tin h oá là xu thếph át triể có ả h hư n g sâu sắ nhấ, cơ n n ở c t bả nhấ đ i vở th ờ đ i n gày na y. Bư c vào thếkỷXXI , xã h ộ n tố i iạ ớ i loài ngư i đ n g trong th ờ kỳquá đ nh an h ch óng từxã h ộ côn g ờa i ộ i n gh iệ san g xã h ộ th ôn g tin l ấ tin tứ l àm ch ủđ o, lấ p hư ng p i y c ạ y ơ http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 8
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính thứ tru yề thông ti ên tiế qu a mạ g là m cơsở lấ tr i thứ sán g c n n n ,y c tạ làm hạ nh ân k ỹthu ậ th ôn g tin đ n g trởth àn h nh ân tốcó o t t a tín h ch ấ q uyế đnh thú c đ y lự lư n g sả x uấ phá t triể . t tị ẩ cợ n t n Cùn g vớ sựp há t triể và ngày càng hoàn th iệ mạ g th ôn g tin i n n n h iệ đ i, các h oạ đ n g k inh tếvà xã hộ n hư sả xu ấ, l ư nạ tộ i n t u thôn g, ngh iên cứ kh oa h ọ, giáo dụ , y tế vă n ghệ.. cũ g lợ u c c ,n . n i d ụ g mạ g thông tin ngày mộ n hiề . Cách th ứ lấ tin , lư tin , n n t u cy u xử lý và tru yề tin... th ay đ i nh an h chóng, h oạ đ n g gi ao l ư n ổ tộ u củ con ngư i có h àn g loạ đ c để hoà n toàn mớ mẻ Đây l à a ờ t ặ im i . mộ cu ộ cá ch mạ g vĩđ i trong sự ph át triể củ xã hộ l oà i t c n ạ n a i n gư i tiế theo sau cu ộ cách mạ g công nghiệ , n ó tuyên bố ờp c n p thờ đ i th ôn g tin hoá đ đ n rồ. Do sựh ạ ch ếcủ th ờ đ i , iạ ãế i n a iạ Mác tuy không th ểcó đ ợ d ự đ á n gì vềthờ đ i thông tin , ưc o iạ n hữ g tư tư ng p hon g ph ú củ Ngư i về hoạ đ n g giao lư , n ở a ờ tộ u p hư n g th ứ gia o lư , qu an h ệgiao lư , rõ r àng có ý n ghĩ mở ơ c u u a màn tích cự đ i vớ n hữ g thay đ i man g tí nh cách mạ g tron g cố i n ổ n h oạ đ ng gia o lư , p hư ng thứ giao lư củ loà i ngư i do th ôn g tộ u ơ c ua ờ tin hoá ma ng lạ. Th ông tin hoá l à mộ cu ộ cá ch mạ g sâu sắ i t c n c chư từ g có tron g l ịh sử đ i vớ p hư ng thứ gia o lư và a n c ối ơ c u p hư n g thứ sả xu ấ củ l oà i n gư i. Thôn g tin hoá đ trởth ành ơ cn ta ờ ã tiêu ch ỉ ớ nhấ củ h iệ đ i h oá , đ trởthàn h b iể trư g mớ mi ta nạ ã u n i n hấ củ tín h h iệ đ i , vì thến gày na y ch ún g ta bu ộ ph ả că cứ ta nạ c in vào th ông tin h oá đ sử đ i cá ch viế "h iệ đ i h oá ”và " tính ểaổ t nạ h iệ đ i" . nạ Có thển ói r ằ g, lý luậ vềlịh sử th ếgiớ củ M ác có dự kiế n n c i a n sâu sắ vềvấ đ toà n cầ hoá ki nh tế n hư g vềvấ đ th ôn g c nề u , n nề tin hoá th ì ôn g ch ư có mộ dựđ án nào. Như g l ý luậ củ M ác a t o n n a vềmố qu an hệgiữ đ i công n ghiệ và lịh sửthềgiớ, cũ g n hư i aạ p c i n việ ông coi tr ọ g hoạ đ ng giao lư và p hư ng thứ gia o lư th ì c n tộ u ơ c u chắ ch ắ có ý n ghĩ mởmàn q ua n trọ g ch o việ nh ậ th ứ xu c n a n c n c thếph át triể toà n cầ h oá và th ôn g tin hoá ngà y n ay củ chún g n u a ta. http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 9
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính Th ứ nh ấ, l ý luậ vềmố qu an hệgiữ lịh sử thếgiớ vớ đ i t n i ac i iạ công nghi ệ củ Mác đ cho ch ún g ta k im ch ỉ a m vềlý lu ậ đ p a ã n nể n hậ th ứ mố qu an hệgi ữ toàn cầ h oá k inh tềvớ th ông tin n c i a u i h oá và cũ g đ cun g cấ că cứcơbả đ chú ng ta ph ân biệ n ã pn nể t toàn cầ hoá kin h tếvớ thịr ư ng th ếgiờ thờ k ỳtrư c đ y M ác u i tờ i i ớâ chỉ õ sự hì h thà nh củ "lịh sửthếgiớ" gắ liề vớ sự ph át r n ac i n ni triể củ đ i công ngh iệ , ôn g ch ỉ a, đ i côn g n ghiệ " lầ đ u n aạ p r ạ p nầ tiên kh ai sáng lịh sử th ếgiớ"(8). Đ i công n ghiệ đ xây d ự g c i ạ pã n thịtrư ng th ếgiớ mà d ọ đ ờ g cho nó l à việ ph át h iệ ra ờ i n ưn c n Châ u Mỹ Th ị rư n g thếgiớ làm cho thư n g mạ, hà ng hả và . tờ i ơ i i giao th ôn g đ ờ g bộcó đ ợ sựp hát tri ể to lớ . Sựph át triể ưn ưc n n n đ qua y trở lạ th úc đ y việ mở rộ g công ngh iệ "(9 ) có th ể ó i ẩ c n p thấ, Mác coi côn g ngh iệ h oá l à lự đ y că bả tron g tiế tr ì h y p cẩ n n nn k hai sáng lịh sửthếgiớ, l à cơsởk ỹth u ậ kh ai thá c th ịrư n g c i t tờ thếgiớ. Mà toàn cầ hóa k inh tến gà y n ay cũ g cầ có đ n g lự i u n n ộ c và kỹ th uậ tư ng ứ g nh ư vậ , trong đ q uan trọ g nh ấ l à t ơ n y ó n t thôn g ti n hoá . Th ông tin hoá cu ng cấ mạ g lư i th ôn g tin toàn p n ớ cầ n ha nh n hạ, làm ch o toàn cầ h oá tài chín h trởth ành k hả u y u n ă g, từđ thú c đ y toàn cầ hoá ki nh tế Tổch ứ Q uỹtiề tệ n ó ẩ u . c n Q uố tếgọ toàn cầ h oá nề ki nh tếlà " hoà nh ậ tố đ cao nề c i u n pcộ n k inh tếtr on g ph ạ vi thếgiớ thông q ua mậ d ịh, lư đ n g vố , m i uc uộ n p hổ biế kỹthu ậ, mạ g lư i th ôn g ti n và gia o lư vă h oá" . n t n ớ u n Cũ g ch ính trên ý ngh ĩ n ày mà Anth on y Gi dd en nói: "trên mứ n a c đ r ấ lớ , toà n cầ h oá l à do hệ thố g thông ti n mớ thú c ộtn u n i đ y"(10 ) cách mạ g th ôn g tin và việ tr uyề bá r ộ g r ãi kỹthu ậ ẩ n c n n t thôn g tin có mố liên hệsâu sắ vớ tiế trì h toàn cầ h oá" (1 1). i cinn u Nh ì từgóc đ ph át triể lịh sử thông tin h oá kh ông ch ỉ ấ n ộ nc , cu thà nh lự lư ng thú c đ y và cơ sở kỹthu ậ củ toà n cầ h oá cợ ẩ t a u k inh tếmà cò n là tiêu chí q uan trọ g ph ân biệ th ị rư n g th ế n t tờ giớ th ờ k ỳtrư c vớ toàn cầ hoá kin h tế Có n gư i kh i so sá nh i i ới u . ờ thịrư ng thếgiớ th ờ đ i củ Mác vớ toàn cẩ h oá k inh tếthờ tờ i iạa i u i đ i n gày na y, đ nêu lên toàn cầ hoá bắ n guồ từviệ xây d ự g ạ ã u t n c n thịrư ng th ếgiớ tưbả chủn gh ĩ, đề đ đ ơ g nh iên kh ôn g tờ i n a i u ó ưn p hả vô lý, nh ư g cầ ph ả thấ r ằ g thịrư ng thếgi ớ b an đ u i n n i yn tờ i ầ http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 10
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính là x ây d ự g trên cơsởcách mạ g côn g n ghiệ , cò n toà n cầ hoá n n p u k inh tếngày n ay là sả vậ củ cách man g thông tin . nta Th ứha i, p hân tích củ M ác vềhiệ ứ g ch ính p hụcủ th ịrư n g a un a tờ thếgi ớ cung cấ cho chú ng ta p hư n g ph áp lu ậ că bả đ x ác i p ơ nn nể đnh đ ng đ n l ợ hạ củ toà n cẩ hoá k inh tế Cầ p hả đ nh ị ú ắi i a u . n iá giá nhưthến ào vềxu th ếtoà n cầ hoá k in h tế u ? An th ony Gid den kh ái qu át rằ g: "Đố vớ ph ái hữ mớ thì toàn n ii u i cầ h oá là cơh ộ, đ i vớ ph ái tảcũtoà n cầ h óa l à uy h iế , đ i u iối u pố vớ mộ quố gia, đ i thể Cũ g kh ông ph ả ớtấ cảph ái tảmớ i t c ạ . n i t i thì toà n cầ hoá l à th ách th ứ " (12). M ọ ngư i thư n g đ t câu u c i ờ ờ ặ h ỏ: tạ sao phá i tả và nh ữ g ngư i theo ch ủ n ghĩ Má c ở i i , n ờ a p hư n g Tây đ tr ởth ành lự lư n g cơbả chố g p hong trà o toàn ơ ã cợ n n cầ hóa? Lẽn ào “h ố g toàn cầ hoá" là đnh mệ h củ chủ u cn u ị n a n gh ĩ M ác? Chỉ ầ đ sâu tì hiể l ý lu ậ "lịh sửthếgiớ" củ a cn i m u nc i a Má c, đ c bi ệ là th ái đ k hoa h ọ trong ph ân tí ch vấ đ th ị ặ t ộ c nề trư ng thếgiớ củ M ác, ch ún g ta có thểtì th ấ kế l uậ n hì ờ i a m yt n n n hậ đ ng đ n xu thếtoà n cầ hoá. Kh i bàn đ n sựhì h th ành nú ắ u ế n củ th ịrư n g th ếgiớ, Má c ch ỉ a: " Mộ cá nh ân theo hoạ đ n g a tờ i r t tộ củ mình mởrộ g th àn h hoạ đ n g ma ng tính lịh sửthếgiớ, a n tộ c i n gà y càn g chị sự ch i phố củ lự lư ng mà theo họ là kh ác u i acợ mì h, ch ị sựchi ph ố củ lự lư ng ngày cà ng mởrộ g, xét cho n u iacợ n cùn g, đ là thị rư n g th ếgiớ, tì h h ì h nà y đ ơ g nhiên trong ó tờ in n ưn lịh sửch o tớ hôm na y vẫ là sựthự k inh n ghiệ ". Đ là ph án c i n c m ó đ á n sựth ự củ Mác đ i vớ sựhì h th àn h củ thịr ư ng th ế o ca ối n a tờ giớ. Tr on g k hi p hâ n tích tác dụ g củ thị rư ng th ếgiớ, M ác i n a tờ i cò n chỉra h iệ ứ g ch ính ph ụ mà n ó mang lạ. Vềhi ệ ứ g un i un chí nh, M ác ch ỉ õ: " Chỉ ế k hi giao lư tr ởthàn h giao lư th ế r đn u u giớ và lấ đ i công ngh iệ làm cơsở chỉ ế k hi tấ cảcác d ân i yạ p , đn t tộ đ u bịôi cu ố vào cu ộ cạ h tran h, th ì việ du y tr ì lự lư n g cề l n cn c cợ sả x uấ đ đ ợ sá ng tạ ra mớ có sựbả đ m" (13). “r ì h đ n t ã ưc o i oả Tn ộ giả phón g củ mỗ mộ cá nh ân l à th ố g nh ấ vớ trì h đ i a i t n t i n ộ chu yể biế lịh sửh ì h th àn h lịh sửth ếgi ớ" . Vềh iệ ứ g p hụ n nc n c i un , http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 11
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính Má c chỉ õ: "T rong mộ qu ố gia, đ i thểcũ g khôn g ph ả ởtấ r t c ạ n i t cảcác k hu vự đ u đ t đ n mộ trình đ ph át triể gi ố g nhau cềạế t ộ n n n hư g côn g nh ân cò n ch ư bịôi cuố vào đ i công ngh iệ , b ị n a l n ạ p đ i côn g nghiệ đ t vào hoàn cả h k h ó kh ă hơ so vớ côn g ạ pặ n n n i n hân làm công ch o đ i côn g nghiệ . ạ p Tư ng tự vậ, các n ư c đ i côn g ngh iệ p há t triể cũ g ả h ơ y ớạ p n n n h ư ng nh iề hoặ í t đ n các nư c ph i công nghi ệ , b ở vì các ở u c ế ớ p i n ư c ph i công ngh iệ d o có gia o lư thếgiớ mà b ịôi cuố và o ớ p u i l n cuộ cạ h tran h p hổb iế " . Rõ rà ng Má c cho r ằ g, sựh ì h th ành cn n n n thị rư ng thếgiớ đ thúc đ y sự ph át tr iể củ lự lư ng sả tờ iã ẩ n acợ n xu ấ và sự giả ph ón g con ngư i, nh ư g đ n g thờ lạ làm ch o t i ờ n ồ ii mộ sốqu ố gia , mộ sốq uầ chú ng lâm vào hoàn cả h càng b i t c t n n thả h ơ . Như g M ác ch o r ằ g, thờ kỳlịh sửgiai cấ tưsả m n n n i c p n vố có sứmệ h sáng tạ cơsởvậ ch ấ cho thếgiớ mớ, nh ư g n n o t t i i n chỉ h i n ào cách mạ g xã hộ vĩ ạ đ ch i p hố th ành q uảth ờ k n i đi ã i i đ i gia i cấ tư sả thì tiế bộcủ n hâ n loạ mớ có thểkh ôn g ạ p n n a i i ba o giờgi ố g nh ưlũma qu ái d ị iá o đ n g sợ chỉ ó d ùn g đ u k ẻ n g á , c ầ bị á t hạ làm l y uố g rư u mớ cả nh ậ r ư u thơ ngon" (1 4). s i n ợ im nợ m Đó là phá n đ án rấ có gi á trị à Mác đ rú t ra đ ợ. Nhì nh ậ o t m ã ưc n n vấ đ toàn cầ hoá kin h tế chú ng ta cũ g cò n p hả làm n hư nề u , n i Má c, rút ra ph án đ án giảtr ị rên cơsởsự th ự , tứ cò n p hả o t c c i thấ đ ợ toà n cầ h oá k inh tếcó tín h tấ yế lịh sử bấ cứ y ưc u t uc , t qu ố gia n ào cũ g k hông thểđ t mình hoàn toàn ởngoài tiế c n ặ n trì h toàn cầ hoá, đ n g th ờ cầ ph ả thông qu a sựph ân tích n u ồ in i h iệ ứ g chín h p hụcủ toàn cầ hoá kin h tếđ thấ đ ợ toàn un a u ể y ưc cầ hoá tr ên thự tếl à con d ao h ai lư i có mặ lợ và có cảmặ u c ỡ ti t h ạ, rồ că cứvào đ mà r út ra ph án đ án giá trị à l ự ch ọ i in ó o v a n đ i sách có lợ cho mì h. ố i n Th ứb a, toàn cầ hoá và thông ti n hoá vừ là cơh ộ vừ là thách u a ia thứ , các q uố gia p há t tr iể sau n ế n ắ vữ g cơh ợ đ tron g c c n u mn iể đề k iệ có th ê sẽtiế hàn h đ con đ ờ g p há t triể kiể nh ả iu n n i ưn n u y http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 12
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính vọ. Mác ch o rằ g, việ mởrộ g gi ao lư th ếgiớ và h ì h th ành t n c n u i n thị rư n g th ếgiớ đ xoá bỏtì h trạ g " bếqu an toảcả g" h ì h tờ iã n n n n thà nh tựn hiên trư c đ y củ cá c nư c, tạ cơh ộ cho các n ư c ớâ a ớ o i ớ lạ h ậ họ tậ , đ ổ kị và vư t các n ư c ti ên tiế . Nh ư g cũ g cu c p ui p ợ ớ n n n cò n nh ữ g n ư c p hi côn g n gh iệ do bịôi cu ố vào cạ h tra nh n ớ p l n n thếgiớ mà lâm vào cả h n gộnguy h iể h ơ . Kh i bà n đ n sự i n m n ế p hát tri ể củ các n ư c lạ h ậ giố g n hư nư c Nga , Má c ch o n a ớc u n ớ rằ g, n ế nắ vừ g đ ợ "cơhộ tố nh ấ mà lịh sửđ tạ cho n u m n ưc it t c ão mộ d ân tộ” 5) th ì có th ểvư t qua k he n úi Cap bia tưbả chủ t c (1 ợ n n gh ĩ, hấ th ụmọ th àn h q uảtích cự mà ch ủnghĩ tưbả sán g a p i c a n tạ ra . Tr on g l ịh sửh iệ đ i h oá, n ư c Anh nắ vữ g cơh ộ o c nạ ớ m n i cách mạ g k ỹthu ậ đ u máy hơ nư c đ vư t qu a nư c Ph áp , n tầ i ớã ợ ớ n ư c Đ c nắ vữ g cơhộ cách mạ g kỹthu ậ côn g n ghiệ h oá ớứ mn i n t p đ vư t qu a n ư c An h, n ư c Mỹn ắ vữ g cơhộ cá ch mạ g kỹ ã ợ ớ ớ mn i n thu ậ đệ lự đ vư t qu a Châu Âu. Do đ , nắ vữ g cơhộ là t in c ã ợ ó m n i qu y lu ậ chu ng đ các n ư c p hát tr iể sau p hát huy ư thếh ậ t ể ớ n u u p hát triể th ự hiệ phá t tr iể k iể n hả vọ. n c n n u yt Toà n cầ hoá và thông tin hoá là sựb iế đ i trọ g đ i trong sự u nổ nạ p hát tri ể củ xã hộ l oạ ngư i, n ó có hai mặ lợ và hạ, vừ n a i i ờ ti i a man g lạ cơh ộ, vừ ma ng lạ th ách thứ cho sự ph át triể củ i i a i c n a tấ cảcác nư c trên thếgi ớ. Nắ vữ g cơh ộ n ày, nư c l ạ h ậ t ớ i mn i ớcu vư t lâ n thà nh nư c tiên tiế , dễmấ cơhộ n ư c ti ên tiế cũ g ợ ớ n t i ớ nn có thểtr ởth àn h n ư c lạ h ậ . Do nh ậ thứ đ ợ nh ưvậ nên ớc u n c ưc y chú ng ta n hấ mạ h , đ i vớ Tru ng Qu ố, 20 n ă đ u củ th ế n n ối c mầ a k ỷXXI là mộ th ờ kỳcơh ộ chiế lư c q ua n trọ g, ch ỉ ó n ắ t i i nợ n c m vữ g cơhộ, hoà n hậ và o tiế trì h toàn cầ hoá k inh tế con n i p n n u , đ ờ g công nghi ệ kiể mớ, lấ thôn g tin hoá lôi kéo côn g ưn p u i y n gh iệ hoá , l ấ công n gh iệ hoá thú c đ y thông tin hoá, th ì p y p ẩ Tr un g Qu ố mớ có thểthự hiệ ph át triể k iể n hả vọ, thự c i c n n u yt c h iệ mụ tiêu đ t đ ợ trì h đ n ư c p há t tr iể tru ng bình vào n c ạ ưc n ộớ n cuố th ếkỷn ày. i http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 13
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính III. Chủ nghĩ M ác vớ t inh hoa tinh thầ thờ đ i a i n iạ ngày nay. Má c ch o r ằ g, b ấ cứtriế họ ch ân ch ính nà o đ u là ti nh h oa n t t c ề tin h th ầ th ờ đ i củ mì h. Vậ thì, cái gì là ti nh thầ th ờ đ i n iạ a n y n iạ củ th ờ đ i ngày nay? Cái gì là tin h hoa củ tinh thầ thờ đ i a iạ a n iạ n gà y na y? Đó là vấ đ k hông th ếné tr ánh k hi ch ún g ta th ả nề o lu ậ mố qua n giữ triế h ọ M ác vớ th ờ đ i ngà y n ay. n i a tc i iạ Tôi cho rằ g, phá t triể và CNXH vớ tưcách là hai trà o lư lịh n n i uc sửlớ củ thờ đ i ngày n ay, toàn cầ hoá và th ông tin hoá vớ tư na iạ u i cách là h ai xu thếlịh sửlớ củ thờ đ i ngà y n ay, thì tinh th ầ c na iạ n sán g tạ mà chú ng ta th ểh iệ chín h là tin h thầ th ờ đ i n gày o n n iạ n ay, cò n xây dự g " chủn gh ĩ du y vậ th ự tiễ sán g tạ " là yêu n a t c n o cầ cấ bá ch là m ch o triế họ d uy vậ mà Mác k ha i sán g trở u p t c t thà nh ti nh hoa tin h th ầ th ờ đ i ngày n ay. n iạ Tá ch rờ tr ào lư lịh sửvà xu thếlịh sửcủ th ờ đ i ngà y nay i uc c a iạ đ b àn vềtin h th ầ th ờ đ i, thì n hữ g đề b àn đ kh ông th ểl à ể n iạ n iu ó tin h thầ th ờ đ i củ th ờ đ i n gày nay. Cò n sởd ĩ ói sá ng tạ là n iạ a iạ n o tin h thầ thờ đ i củ th ờ đ i ngày n ay là bở vì cảh ai trà o lư n iạ a iạ i u lịh sử lớ và h ai xu th ếlịh sửl ớ củ thờ đ i n gà y nay đ u c n c n a iạ ề xu yên su ố tinh th ầ sá ng tạ . Vấ đ phá t triể l à vấ đ củ t n o nề n nềa thờ đ i ngày na y, n gh iên cứ ph át triể đ trởth àn h môn họ iạ u nã c củ thếgi ớ ngà y na y. CNXH l à mộ trà o lư k hông bao gi ờsu y a i t u yế củ th ờ đ i n gà y na y, là nguồ tưtư n g k hông b ao giờcạ u a iạ n ở n k iệ củ l ự lư ng tiế b ộthếgiớ chố g lạ ch ếđ T BCN b ấ h ợ tacợ n i n i ộ tp lý, cò n toàn cầ hoá và th ôn g tin hoá đ là m thay đ i r ấ l ớ u ã ổtn p hư n g thứ sinh tồ và p hư n g thứ giao lư củ nh ân loạ th ờ ơ c n ơ c ua i i đ i n gà y nay và đ n g tr ởth ành từ n gữ tru ng tâm củ giớ tư ạ a a i tư n g và giớ họ th uậ thếgiớ. Nh ư g dù là hai trà o lư lịh sử ở i c t i n uc lớ ha y là hai xu th ếlịh sửlớ th ì h ạ nh ân củ nó vẫ l à vấ n c n t a n n đ sáng tạ . M uố th ự h iệ p hát triể thì cầ p hả tiề hà nh ề o n c n n n i n http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 14
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính sán g tạ k ỹth uậ và sán g tạ chếđ , đ i vớ vấ đ n ày, n hà o t o ộố i nề sán g lậ lý lu ậ sán g tạ Xion g b iter đ n êu ra lý lu ậ có tính p n o ã n chấ k inh để : ph át tri ể khôn g chỉà sựtă g tr ư ng vềlư n g t in n l n ở ợ mà cò n là sự biế đ i vềchấ củ ki nh tế là sự b iế đ i bên nổ t a , nổ trong hệthố g kin h tếxã hộ, l à mộ qu á tr ì h sán g tạ . Hy vọ n i t n o ng sựph ụ hư g củ trà o lư XHCN cũ g nằ tr on g sáng tạ . Ch ỉ c n a u n m o có k inh qua sán g tạ l ý lu ậ , lý l uậ XHCN mớ có th ểthích h ợ o n n i p h ơ vớ th ờ đ i ngà y n ay, chỉ ó k inh qu a sán g tạ chếđ , Nhà ni iạ c o ộ n ư c XHCN mớ có thểđ ng vữ g tr on g rừ g cá c d ân tộ th ế ớ i ứ n n c giớ. Thà nh công củ công cu ộ cả cá ch mởcử củ Tru ng Q uố i a ci aa c chí nh là thà nh công củ sáng tạ lý luậ và sán g tạ ch ếđ xã a o n o ộ h ộ chủ nghĩ. Cò n toàn cầ h oá kin h tếvà thông tin hoá thì i a u h oà n toà n lấ sá ng tạ k ỹthu ậ và sá ng tạ chếđ làm nộ dun g y o t o ộ i chủyế và đ ng lự cơbả . Không có cách mạ g k ỹthu ậ mớ và u ộ c n n t i sán g tạ k ỹthu ậ th ông tin th ì kh ông có thông tin hoá và cũ g o t n k hông có chỗd ự k ỹthu ậ đ toàn cầ hoá ra đ i, h ơ n ữ , bả a tể u ờ n a n thâ n toàn cầ hoá ch ính là sựsá ng tạ chếđ hoạ đ ng giao l ư u o ộ tộ u và p hư ng thứ giao lư củ loài ngư i. Ch o nên , có th ểnói, sán g ơ c ua ờ tạ ch ính là sự th ểh iệ tậ tru ng n hấ củ tin h thầ thờ đ i o np t a n iạ n gà y na y củ chú ng ta. a Th ếthì n guồ gố củ tưtư n g sáng tạ đ n từđ u? Mọ ngư i nca ở oế â i ờ đ u cho rằ g, Xiong biter là ngư i sá ng lậ lý luậ sán g tạ , ề n ờ p n o n hư g cầ ph ả chỉ a tưtư ng sá ng tạ đ ợ bắ n guồ từMá c, n n i r ở o ưc t n đ y l à sựth ự mà bả thân Xiong biter cũ g th ừ n hậ . Từn ă â c n n a n m 18 48, Má c đ chỉra , "giai cấ tư sả kh ông thể tồ tạ nế ã p n ni u k hông lu ôn lu ôn cách mạ g hoá côn g cụ sả xuấ, do đ cách n n t ó mạ g h oá n hữ g qua n hệsả xu ấ, n ghĩ là cách mạ g h oá toàn n n n t a n bộqu an h ệxã h ộ"(16 ). Má c ch o rằ g, sáng tạ 1 8 đ c để că i n o ặ im n bả p hâ n bi ệ CNTB vớ các hì h th ái xã hộ trư c đ y. Ông ch ỉ n t i n i ớâ rõ, cốgiữnguyên sơph ư n g th ứ sả xuấ cũlà đề k iệ qu an ơ cn t iu n trọ g bậ n hấ ch o sự sin h tồ củ mọ giai cấ công nghiệ n c t n a i p p trư c kia . Khôn g n gừ g biế đ i sả xu ấ, khôn g ngừ g biế ớ n nổ n t n n đ n g tì h h ì h x ã h ộ, vĩh viễ bấ an và biế đ n g, đ là chỗ ộ n n in n t nộ ỏ http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 15
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính k hác nha u giữ th ờ đ i giai cấ tưsả và mọ thờ đ i tr ư c đ y. a iạ p n i iạ ớâ Hiệ n ay, giớ h ọ th uậ th ếgi ớ côn g nh ậ l ý luậ đ củ Mác– n i c t i n nó a Lênin và Ă ggh en là lý l uậ đ u tiên vềtưtư ng sán g tạ . Sau n nầ ở o đ , trong b ộ"T ưb ả ", mộ tác p hẩ vĩ ạ mà ông d ùn g tâm ó n t m đi h uyế cảđ i mì h viế nên , Má c chuyên nghi ên cứ n hữ g h oạ t ờn t u n t đ n g k ỹthu ậ thờ kỳCNTB cậ đ i đ lên . T rong b út k ý dư i đ ộ t i nại ớề mụ " Cơkhí , lự lư n g tựn hiên và ứ g dụ g k hoa họ (h ơ nư c, c cợ n n c i ớ đệ , máy móc và hoá ch ấ)", M ác ngh iên cứ trong k hoả g th ờ in t u n i gian từ nă 150 0 đ n n ă 1 830 nh ữ g sáng tạ kỹthu ậ l ấ m ế m n o ty máy hơ nư c làm đ i b iể , nh ữ g sán g tạ khoa h ọ lấ lự họ i ớ ạ u n o cyc c thểlỏ g làm đ i b iể , ngh iên cứ n hữ g sáng tạ chếđ chu yể n ạ u u n o ộ n từthao tá c thủcôn g san g côn g ngh iệ đ i cơkh í. Tấ cảnh ữ g pạ t n đ u đ đ mởmà n ch o sựn gh iên cứ sá ng tạ . Chẳ g q ua ởth ờ ềóã u o n i đ i Mác số g, ch u kỳsáng tạ k ỹthu ậ và sán g tạ chếđ tư n g ạ n o t o ộơ đ i kéo dà i, tầ su ấ thấ , so vớ sau nà y cò n là h iệ tư ng h iế ố n t p i nợ m có trong th ự ti ễ xã h ộ. Nh ư g trong th ờ đ i n gày n ay, th ành c n i n iạ qu ảsáng tạ tri th ứ kh ông ngừ g x uấ hiệ , ch u kỳsáng tạ k ỹ o c n t n o thu ậ rú t ngắ h ơ trư c n hi ề . Sán g tạ chếđ trởthà nh hiệ t n n ớ u o ộ n tư n g ph ổ biế củ phá t triể x ã h ộ. Sán g tạ đ trở thà nh ợ n a n i oã p hư n g thứ thự tiễ xã hộ qua n tr ọ g thấ sâu và o các lĩh ơ c c n i n m n vự củ đ i số g xã hộ và có ả h hư ng to lớ đ i vớ ph át triể c aờ n i n ở nối n xã hộ. i Tu y n hiên , như ch ún g tôi đ chỉ õ, sán g tạ đ trởthàn h tinh ã r oã thầ th ờ đ i củ thờ đ i ngày n ay, vậ thì tr iế họ cầ ph ả l àm n iạ a iạ y tcn i n hưthền ào mớ có th ểtr ởth àn h “ nh hoa tin h th ầ th ờ đ i củ i ti n iạ a chí nh mì h" ? n Th ứn hấ, cầ phả th ông qua sá ng lậ p hả án h mộ loạ ph ạ t n i p n t t m trù và n guyên lý tr iế họ sán g tạ , là m cho triế h ọ th ểhiệ t c o t c n thự sựtin h th ầ thờ đ i củ th ờ đ i sáng tạ ngày na y. Sựgắ c n iạ a iạ o n bó giữ tr iế họ vớ thờ đ i, ph ả án h tinh th ầ thờ đ i là tính a tci iạ n n iạ đnh b ả chấ củ triế h ọ, là yêu cầ tấ yế củ triế h ọ trở ị n t a t c utu a t c http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 16
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính thành tinh h oa củ tinh th ầ th ờ đ i . Trong " Bà i gi ả g lịh sử a n iạ n c củ triế họ " , Hêghen n ói: " Mỗ mộ tr iế họ đ u là triế họ củ a tc i t t cề tca thờ đ i, nỏlà mộ mắ xích trong toàn bộsợ xích p hát triể tinh iạ t t i n thầ , vì thế nó ch ỉh oảmãn n hữ g yêu cầ h oặ h ứ g thú vớ n , t n u c n i thờ đ i thí ch h ợ vớ n ó". Mác ch ỉ a mộ cách rõ r àng hơ : " Bấ iạ pi r t n t cứtr iế h ọ ch ân chín h n ào đ u là tinh hoa củ tinh th ầ th ờ t c ề a n i đ i củ mình, ch o n ên , tấ nh iên sẽxu ấ hiệ th ờ đ i n hư th ế ạa t t n iạ n ày: l úc đ tr iế h ọ kh ôn g chỉừnộ bộ tứ n ộ du ng củ n ó mà ó t c t i ,c i a cảtừbên n goà i, tứ biể hiệ củ nó đ u muố tiế xú c và có c u n a ề n p tác d ụ g tư ng h ỗvớ th ếgiớ hiệ thự củ th ờ đ i mì h" (1 7). n ơ i i n ca iạ n Mà mu ố làm ch o tri ế họ kh ôn g ch ỉtừnộ d un g mà cảbiể n t c " i u h iệ củ n ó đ u th ểh iệ đ ợ tin h thầ th ờ đ i sán g tạ nà y, n a ề n ưc n iạ o thì cò n phả sáng lậ n hữ g ph ạ trù và n guyên lý triế họ th ể i p n m t c h iệ sán g tạ , thu yế min h mộ cách kh oa họ n hữ g gì là sán g n o t t c n tạ kểcảloạ hì h sán g tạ , cơchếsáng tạ , p hư n g p há p sán g o in o o ơ tạ và tác dụ g củ sá ng tạ trong p há t tri ể xã hộ. o n a o n i Th ứ hai , cầ phả xá c l ậ khá i ni ệ " Th ự tiễ sán g tạ ", l àm n i p m c n o cho th ự tiễ sá ng tạ trởth ành chủđ củ triế h ọ đ ơ g đ i c n o ềa t c ưn ạ n gà y nay. T hự tiễ là h oạ đ ng vậ chấ cả tạ mộ cách nă g cn tộ t tio t n đ n g th ếgiớ kh ách q uan củ loài n gư i. Tr iế họ trư c đ y ch ỉ ộ i a ờ t c ớâ p hân biệ h ì h th ứ kh ác nh au củ th ự tiễ từcác lĩh vự kh ác tn c a cn n c n hau củ th ự tiễ mà th iế ph ân tích sựkh ác nha u vềchấ củ a cn u ta thự tiễ cù ng mộ lĩh vự . Nhữ g ngh iên cứ vềlý lu ậ sán g c n tn c n u n tạ đ làm th ay đ i vềcă b ả tì h h ì h n ày. Că cứ lý l uậ oã ổ n nn n n n sán g tạ , ch ún g ta có thểphâ n ch ia thự tiễ th àn h hai loạ h ì h o cn in k hác n ha u vềchấ là th ự tiễ th ôn g thư n g và thự tiễ sán g t c n ờ c n tạ . Nh ì từp hư n g thứ củ th ự tiễ , th ủđ ạ củ th ự tiễ , o n ơ ca c n on a c n đ i tư n g củ thự tiễ và kế qu ảcủ thự tiễ th ì th ự tiễ ốợ a c n t a c n c n thôn g thư n g đ ng nh ấ vềchấ vớ thự tiễ vố có, là sựlậ lạ ờ ú t ti cnn pi củ th ự tiễ vố có. Sán g tạ , vớ tưcá ch là mộ hình thứ thự a cnn o i t c c tiễ đ c th ù, xét vềcác mặ phư ng thứ , th ủđ ạ , đ i tư n g, nặ t ơ c on ố ợ trì h tự h iệ quảcủ thự ti ễ ... th ì có sựkh ác n ha u vềch ấ vớ n , u a cn ti http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 17
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính thự tiễ vố có. Tr ên ý n ghĩ nh ấ đnh và tr on g p hạ vi nh ấ c nn a tị m t đnh , nó k hông p hả là lậ l ạ, mà là đ t p há mô h ì h thự tiễ ị i pi ộ n cn vố có. Th ự ti ễ thôn g thư ng d o là th ự tiễ man g tính l ậ lạ, n cn ờ cn pi tuy hiệ qu ảth ự ti ễ cũ g thoảmãn đ ợ mụ đch và n hu cầ u cn n ưc cí u n hấ đn h củ con ngư i, n hư g nói chun g k hông cu ng cấ tị a ờ n p n hữ g thông tin mớ nh ậ th ứ th ếgiớ kh ách q uan cho loài n i n c i n gư i. Thự tiễ sáng tạ là d o hoạ đ ng th ự tiễ vớ đ i tư n g ờ cn o tộ c n iốợ thự tiễ và ph ư ng thứ chủthểtá c đ ng và o kh ách thểtr ư c c n ơ c ộ ớ đ y ch ư từ g có, l à tấ cản hữ g gì thự tiễ tr ư c đ y ch ư â an t n c n ớâ a từ g có, ch o nên có thểcu ng cấ nh ữ g thông tin mớ nh ậ thứ n p n i n c thếgiớ cho l oà i n gư i. Con ngư i nh ậ đ ợ n hữ g th ông tin i ờ ờ n ưc n mớ vềsựvậ kh ách qua n, đ sâu và mởrộ g nh ậ thứ sựvậ i t i n n c t k hách qu an, do đ mà có thểcả tạ thếgiớ k hách qu an mộ ó io i t cách hữ hiệ h ơ . Rõ r àng, thự tiễ sá ng tạ so vớ th ự tiễ u u n cn o i c n thôn g th ôn g là h ì h thứ thự tiễ ca o hơ củ loà i ngư i . n c cn na ờ Th ứb a, xây dự g "ch ủngh ĩ du y vậ thự tiễ sán g tạ " l à yêu n a t c n o cầ tấ yế làm cho triế họ d uy vậ d o M ác sáng l ậ trởthà nh utu t c t p tin h hoa củ tin h thầ th ờ đ i ngà y n ay. Qu an để thự tiễ l à a n iạ im cn toàn bộqu an để qu an trọ g và cơbả củ tr iế họ Mác xít. im n n a t c Má c ch o rằ g: " Cá c nh à triế họ chỉ iả thích th ếgi ớ bằ g cá c n t c gi i n p hư n g th ứ kh ác nh au , vấ đ ởchỗlà tha y đ i th ếgiớ"(1 8), ơ c nề ổ i d o đ Mác gọ triế h ọ củ mì h là " chủ n ghĩ du y vậ thự ó i t c a n a t c tiễ " . Tr iế h ọ d uy vậ thự ti ễ củ Mác có th ểgọ là "tin h h oa n tc t cn a i tin h th ầ th ờ đ i củ ch ính mì h " , n hư g muố trởthà nh tinh n iạ a n n n h oa tin h th ầ thờ đ i n gà y na y, cầ ph ả tiế cù ng th ờ gian , x ây n iạ n i n i d ự g h ì h th ái mớ củ " chủn ghĩ d uy vậ th ụ tiễ sáng tạ " . n n i a a t c n o Từ"chủngh ĩ du y vậ thự tiễ " đ n " chủnghĩ d uy vậ th ự tiễ a t cnế a t cn sán g tạ " là tấ yế củ sựp há t triể logic, cũ g là tấ yế củ sự o tua n n tu a p hát tr iể lịh sử Bở vì thự tiễ mà Mác đ nói kh ôn g giớ h ạ nc . i cn ã in ở“ ự tiễ th ôn g th ư ng" , mà n hi ề hơ là " th ự tiễ sán g tạ " . th c n ờ u n cn o Đún g n hư Má c đ n ói: " Đ i vớ nhữ g n gư i d uy vậ th ự tiễ , ã ối n ờ t c n tứ n hữ g ngư i cộ g sả thì toàn bộvấ đ đ u ởch ỗl àm cho c n ờn n n ềề thếgiớ h iệ tồ cách mạ g h oá, ph ả đ i và biế đ i mộ cách i nn n nố nổ t http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 18
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính thự tếsựvậ hiệ tồ " (1 9). T hự tiễ có th ểlà m cho cá ch mạ g c t nn cn n h óa thếgiớ h iệ tồ n ày chỉ ó th ểlà thự tiễ sáng tạ . Thự i nn c c n o c tiễ th ông thư ng là thự tiễ l ậ l ạ q uá kh ứ kh ông thểcả biế n ờ cnpi , i n thếgiớ từgố, mà ch ỉ ỏth ự tiễ sán g tạ thông qu a p há cũ i c c c n o xâ y mớ, mớ có thểthự h iệ côn g cu ộ cả tạ có tí nh cách i i c n c io mạ g đ i vớ thếgiớ hiệ tồ . Nh ư g n hưtr ên đ n ói: thự tiễ n ối i nn n ã cn sán g tạ là hiệ tư n g hiế có ởth ờ Mác, do đ , M ác cò n ch ư o nợ m i ó a có đề k iệ xác lậ k há i n iệ "thự tiễ sá ng tạ " , chỉ ó th ểgọ iu n p m cn o c i triế h ọ củ mì h là " chủngh ĩ du y vậ thự ti ễ ". Th ờ đ i n gày tca n a t cn iạ n ay so vớ thờ đ i M ác số g đ có n hiề biế đ i to lớ và sâu i iạ n ã u nổ n sắ, th ự tiễ sá ng tạ đ trởth ành h iệ tư ng th ấ sâu vào các c cn oã nợ m lĩh vự củ đ i số g xã hộ và có ả h hư ng qu an trọ g đ i vớ n c aờn i n ở nối đ i số g loài ngư i , sán g tạ đ tr ởth àn h tin h th ầ thờ đ i mớ. ờn ờ oã n iạ i Bở vậ, muố làm ch o tr iế h ọ th ểhiệ đ y đ tinh thầ sán g iy n t c nầủ n tạ - tinh th ầ th ờ đ i củ th ờ đ i ngà y n ay, trởth ành tin h h oa o n iạa iạ củ tin h th ầ thờ đ i mình thì cầ p hả tiế hà nh xây dự g " chủ a n iạ n in n n gh ĩ d uy vậ thự tiễ sá ng tạ " trên cơsở" chủn ghĩ d uy vậ a t c n o a t thự tiễ " củ M ác. cn a oOo Tu yể tậ Má c - Ă gghen : q .2(c), Bắ Kin h, Nxb np n c N hân d ân , (1) 1995 Tr.100. Toàn tậ M ác - Ă ggh en : q .3(c), Bắ Kin h, Nx b p n c Nhân dân, (2) 2002, Tr.69. T uyể tậ Mác - Ă ggh en : q.2 0(c), Bắ Kin h, Nxb np n c Nh ân d ân , (3) 2003, Tr.673. Tu yể tậ Má c - Ă gghen : q .2(c), Bắ Kin h, Nxb np n c N hân d ân , (4) 1995 Tr.101. (5) Tu yể tậ Má c - Ă gghen : q .3(c), Bắ Kin h, Nxb np n c N hân d ân , 1995 Tr.342. (6) Tuy ể tậ Má c - Ă gghen : q .2(c), Bắ Kin h, Nxb np n c N hân d ân , 1995 Tr.100. http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 19
Tr iế họ Má c vớ t hờ đ i n gà y nay t c i iạ Mang Nguyên Chính Tu yể tậ Má c - Ă gghen : q .3(c), Bắ Kin h, Nxb N hân d ân , np n c (7) 2002, tr. 69. Tu yề tậ Má c - Ă gghen : q .2(c), Bắ Kin h, Nxb N hân d ân , np n c (8) 1995 Tr.100. (9) Toàn tậ Mác - Ă p ngghen: q.20(c), Bắ Ki nh, Nxb Nhâ n d ân , c 2003. Tr.673. (10) Anth on y Gid den (An h): Con đ ờ g th ứba và sựphê ph án n ó ưn (M). Tôn Tư ng Đôn g dịh , Bắ Kin h, Nx b Tr ư ng Đả g TW , ơ c c ờ n 1992. (11) Sđ d (12) Sđ d Tu yể tậ M ác - Ă gghen : q.3 (c), Bắ Kinh , Nxb Nh ân d ân , np n c (13) 1995 Tr.342. Tu yể tậ M ác - Ă gghen : q.1 (c), Bắ Kinh , Nxb Nh ân d ân , np n c (14) 1995 Tr.773. Đây l à câu nói củ M ác trong bứ thưgử Ban biên tậ , Tạ a c i p p (15) chí “ ý sựTổq uố ”Từ“ơh ộ” à Má c dù ng trong tiế g Đ c là K c. c im n ứ “h an ce” chú giả củ ngư i hiệ đn h). c ( ia ờ uí Tu yể tậ M ác - Ă gghen : q.1 (c), Bắ Kinh , Nxb Nh ân d ân , np n c (16) 1995 Tr.275. Toàn tậ Má c - Ă ggh en : q.1 (c), Bắ Kinh , Nx b Nh ân d ân , p n c (17) 1995 Tr.121. Tu yể tậ M ác - Ă gghen : q.1 (c), Bắ Kinh , Nxb Nh ân d ân , np n c (18) 1995 Tr.57. (19) Sđ Tr.75 d. Thô ng tin bạ cầ biế nn t Ebook created by LAH ©Bả qu yề 200 3-2006 ChúngTa.com n n Hà Nộ 8-2006 i http://www.esnips.com/web/LAHeBooks 20