Tương quan giữa hình thái xương mặt và sự mọc lệch, ngầm của răng khôn hàm dưới

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> TƯƠNG QUAN GIỮA HÌNH THÁI XƯƠNG MẶT VÀ SỰ MỌC LỆCH, <br /> NGẦM CỦA RĂNG KHÔN HÀM DƯỚI <br /> Đặng Thị Thắm*, Nguyễn Thị Bích Lý* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: Nguyên nhân răng khôn hàm dưới mọc lệch, ngầm là do khoảng cách mọc răng không đủ trong <br /> vùng hậu hàm giữa mặt xa răng cối lớn thứ hai và bờ trước cành đứng xương hàm dưới. Khoảng cách này có <br /> liên quan đến sự tăng trưởng của mặt, trong đó những dạng hình thái mặt dài thường có chiều rộng cung răng <br /> hẹp hơn hình thái mặt ngắn nên thường thiếu chỗ mọc cho răng khôn hàm dưới. Nghiên cứu được thực hiện <br /> nhằm xác định và so sánh tỉ lệ răng khôn hàm dưới mọc lệch, ngầm trên những bệnh nhân ở các dạng hình thái <br /> mặt khác nhau.  <br /> Phương pháp: Mẫu nghiên cứu bao gồm 100 phim sọ nghiêng và 100 phim toàn cảnh của bệnh nhân đến <br /> khám và điều trị tại khoa Răng Hàm Mặt – đại học Y Dược TP.HCM. Dựa vào bản vẽ nét của phim sọ nghiêng, <br /> thực hiện đo đạc góc trục mặt (BaNa‐PtmGn), góc mặt phẳng hàm dưới (PoOr‐GoMe) để phân loại bệnh hình <br /> thái mặt và đánh giá mức độ mọc lệch, ngầm của răng khôn hàm dưới trên phim toàn cảnh theo phân loại Pell – <br /> Gregory và Winter. <br /> Kết  quả: Dựa theo số đo trung bình của góc trục mặt và góc mặt phẳng hàm dưới, các cá thể trong mẫu <br /> nghiên cứu được phân thành các nhóm theo dạng hình thái mặt khác nhau gồm: 37% hình thái mặt dài, 35% <br /> hình thái mặt cân xứng, 28% hình thái mặt ngắn. Tỉ lệ tổng thể răng khôn hàm dưới mọc lệch, ngầm là 54%; <br /> trong đó tỉ lệ răng khôn hàm dưới mọc lệch, ngầm cao nhất ở nhóm bệnh nhân có hình thái mặt dài (62,16%), kế <br /> đến là nhóm bệnh nhân có hình thái mặt cân xứng (54,29%) và thấp nhất ở nhóm bệnh nhân có hình thái mặt <br /> ngắn (42,86%), tuy nhiên khác biệt này không có ý nghĩa thống kê. <br /> Kết luận: Trong phạm vi của nghiên cứu, có thể kết luận những bệnh nhân có khuôn mặt phát triển theo <br /> chiều ngang thì có tỉ lệ răng khôn mọc lệch, ngầm ít hơn bệnh nhân có khuôn mặt phát triển theo chiều đứng. <br /> Từ khóa: Răng khôn hàm dưới, sự mọc lệch, ngầm, hình thái mặt dài, hình thái mặt ngắn, phân loại hình <br /> thái mặt. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> THE INCIDENCE OF MANDIBULAR THIRD MOLAR IMPACTIONS  <br /> IN DIFFERENT SKELETAL FACE TYPES <br /> Dang Thi Tham, Nguyen Thi Bich Ly  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 352 ‐ 357 <br /> Background: The cause of mandibular third molar impaction is said to be due to inadequate space between <br /> the distal of the second mandibular molar and the anterior border of the ascending ramus of the mandible. The <br /> amount  of  space  is  determined  primarily  by  facial  growth.  This  study  aimed  to  evaluate  and  compare  the <br /> incidence of mandibular third molar impactions between different patterns of facial growth. <br /> Method:  Lateral  cephalometric  and  panoramic  radiographs  of  100  healthy,  Vietnam  were  examined.  The <br /> facial type categorized by the facial axis angle, mandibular angle and the degree of impaction was determined by <br /> the Pell and Gregory system. <br /> * Khoa Răng Hàm Mặt, Đại Học Y Dược TP HCM  <br /> Tác giả liên lạc: BS. Đặng Thị Thắm  ĐT: 0945797975 <br /> <br /> 352<br /> <br /> Email: thamdangrhm@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng – Răng Hàm Mặt <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Results: The facial type was determined by a measure of the facial axis angle and mandibular angle: 37% <br /> had  a  facial  axis  angle  regarded  brachyfacial,  35%  had  a  facial  axis  angle  regarded  mesofacial,  and  28%  were <br /> dolichofacial. The overall rate of mandibular third molar impaction was 54%, the rate of impaction of mandibular <br /> third molars in brachyfacial group was 62,16%, in mesofacial was 54,29% and 42,86% in dolichofacial. <br /> Conclusions: Within the limitations of the study, it was concluded that the greater horizontal facial growth <br /> pattern of brachyfacial subjects have a lower incidence of mandibular third molar impactions than dolichofacial <br /> subjects. <br /> Keywords: Third molar, impaction, dolichofacial, brachyfacial, skeletal face type. <br /> <br /> MỞ ĐẦU <br /> Răng  khôn  là  răng  xuất  hiện  sau  cùng  trên <br /> cung hàm, cũng là răng có tỉ lệ mọc lệch, ngầm <br /> nhiều hơn bất kỳ răng nào khác(1). Khi răng khôn <br /> mọc lệch, ngầm có thể gây ra nhiều biến chứng <br /> ảnh  hưởng  đến  sức  khỏe  cũng  như  chất  lượng <br /> cuộc sống của bệnh nhân.  <br /> Nguyên nhân mọc lệch, ngầm của răng khôn <br /> hàm  dưới  đã  được  giải  thích  có  liên  quan  đến <br /> nhiều yếu tố, trong đó yếu tố được phần lớn các <br /> nghiên cứu trên thế giới thừa nhận chính là do <br /> thiếu khoảng mọc răng từ giữa mặt xa răng cối <br /> lớn thứ hai đến bờ trước cành đứng xương hàm <br /> dưới. Do đó, đánh giá đúng đắn sự tăng trưởng <br /> của hàm dưới và mặt có thể hỗ trợ tiên đoán sự <br /> mọc của răng khôn hàm dưới. <br /> Khung xương mặt phát triển theo hướng về <br /> phía trước và xuống dưới; nếu tăng trưởng cân <br /> xứng,  sẽ  có  sự  hài  hòa  tương  đối  giữa  hai <br /> hướng, và các giá trị số đo tương ứng trên phim <br /> đo  sọ  sẽ  là  góc  trục  mặt  khoảng  900  ±  3  và  góc <br /> mặt phẳng hàm dưới khoảng 220± 4. <br /> Người có hình thái mặt ngắn sẽ có chiều cao <br /> mặt phía trước ngắn và khuôn mặt rộng. Giá trị <br /> của cả hai góc mặt phẳng hàm dưới và góc hàm <br /> tương đối nhỏ và chiều cao cành đứng lớn hơn. <br /> Trên phim đo sọ, giá trị góc trục mặt > 930, hoặc <br /> góc mặt phẳng hàm dưới 930<br /> 180-220<br /> <br />