zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Nông - Lâm - Ngư

» Nông nghiệp

Tuyến trùng hại cây trồng và giải pháp quản lý

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Báo xấu

42
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tiến hành nghiên cứu và tìm hiểu một số biểu hiện triệu chứng cây trồng khi bị tuyến trùng gây hại; kỹ thuật quản lý tuyến trùng trên cây trồng cạn; kỹ thuật quản lý tuyến trùng trên cây lúa và rau màu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tuyến trùng hại cây trồng và giải pháp quản lý

TIN KH&CN TUYẾN TRÙNG HẠI CÂY TRỒNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ Trong sản xuất nông nghiệp phải đối mặt với nhiều đối tượng dịch hại cây trồng, trong đó tuyến trùng là mối nguy hại lớn, chủ mưu mở đường cho nấm bệnh xâm nhập gây hại. Đây là đối tượng dịch hại mà người nông dân ít được biết đến do chúng có kích thước nhỏ không nhìn thấy bằng thường, lại sinh sống chủ yếu trong đất, nước và gây hại chủ yếu bộ rễ của cây. Tuyến trùng là động vật không xương sống, thuộc ngành giun tròn, chỉ nhìn thấy hình thái dưới kính hiển vi và được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1945 bởi nhà khoa học F. Needham và được định danh thuộc loài Anguina tritici. 1. Tổng quan về tuyến trùng các loại nấm đất như: Fusarium sp, Phytopthora sp, * Tuyến trùng trong nông nghiệp chia làm 2 loại: Rhizoctonia sp, Pythium sp có cơ hội tấn công gây tuyến trùng có lợi và tuyến trùng có hại còn gọi là hại và phá hủy bộ rễ gây hiện tượng vàng lá, thối rễ nhóm tuyến trùng ký sinh thực vật. Dựa vào phần của cây. miệng của tuyến trùng người ta chia tuyến trùng - Ngoại ký sinh: Là những tuyến trùng sống bên thành 5 nhóm: Bacterophagous (hình a) - sử dụng ngoài rễ và sử dụng kim chích hút ngoài rễ, sinh vi khuẩn làm nguồn dinh dưỡng chính; sống, di chuyển bên ngoài môi trường đất và nước. Fungiphagous (hình b) - sử dụng nấm làm nguồn Nhóm tuyến trùng gây hại theo kiểu này chủ yếu là dinh dưỡng chính; Herviphagous (hình c) - ký sinh giống Pratylenchus, Xiphinema… Bên cạnh gây hại trên thực vật để hút chất dinh dưỡng; Predator (hình bộ rễ cây trồng, chúng còn truyền bệnh virus cho d) - sử dụng chủ yếu là nguồn đạm động vật; nhiều loại cây trồng, đặc biệt thanh long, cà phê, hồ Omiphagous (hình e) - tuyến trùng ăn tạp, có đời tiêu…. sống phức tạp và linh hoạt biến đổi kiểu dinh dưỡng. - Bán nội ký sinh: Là những tuyến trùng có kiểu Dựa vào hình thức ký sinh, chia tuyến trùng sinh sống mà một phần cơ thể (phần đầu) chui vào thành 3 nhóm: bên trong rễ nhưng phần còn lại vẫn ở ngoài môi - Nội ký sinh: Là những tuyến trùng chui sống trường đất. Nhóm tuyến trùng này cũng gây ra nốt trong rễ và chích hút gây hại tế bào rễ làm cho rễ sần cho rễ cây. Nhóm tuyến trùng gây hại theo kiểu cây bị u sưng (u bướu), phình to so với những rễ này chủ yếu là giống Tylenchulus spp., Rotylenchu- phát triển bình thường. Tuyến trùng gây hại ở nhiều lus spp. bộ phận trong rễ gây ra những nốt sần trên rễ. Nhóm * Vòng đời của tuyến trùng: Chia làm 4 giai đoạn tuyến trùng gây hại theo kiểu này chủ yếu là giống bao gồm: trứng, ấu trùng (tuổi 1, tuổi 2, tuổi 3, tuổi Meloidogyne sp, nội ký sinh. Bên cạnh gây hại rễ, 4) và trưởng thành. Tùy vào cây ký chủ và nhiệt độ tuyến trùng thuộc nhóm này còn tạo tổn thương cho mà vòng đời của tuyến trùng kéo dài từ 40 - 60 ngày. Hình 1: Các kiểu miệng của tuyến trùng Hình 2: Các hình thức ký sinh tuyến trùng SỐ 2/2018 Tạp chí [60] KH-CN Nghệ An
TIN KH&CN Hoạt động chủ yếu ở trong đất với độ sâu từ 5 cho cây trồng không thể phát triển bình thường, làm cây - 30cm. Độ pH đất không ảnh hưởng nhiều đến thiếu sức sống. Bên cạnh đó, chúng tạo ra các vết thương tuyến trùng. Độ ẩm thích hợp là 60% cao hơn trên rễ cây, “mở đường” cho các vi sinh vật có hại khác hay thấp hơn đều ảnh hưởng lớn đến khả năng xâm nhập dễ dàng hơn, khả năng cây bệnh cao hơn. hoạt động của tuyến trùng. Vì thế vào mùa khô Ngoài ra, tuyến trùng còn có thể truyền virus gây bệnh hay những tháng mưa dầm, mật độ tuyến trùng cho cây. giảm rõ rệt. Nhiệt độ có ảnh lớn đến tuyến 2.2. Triệu chứng cây rau màu, lúa nước bị tuyến trùng, ở nhiệt độ 50-600C trong 30 phút - 1 giờ trùng gây hại hoặc từ 30 - 400C trong nhiều ngày, tuyến - Cây rau màu (cà chua…): Chủ yếu tuyến trùng trùng sẽ chết. Meloidogyne spp. * Hình thức sinh sản: Đa phần tuyến trùng + Triệu chứng trên mặt đất: Cây sinh trưởng kém, còi đều đẻ trứng. Một con tuyến trùng cái có thể cọc, lá chuyển màu vàng, nếu mật số tuyến trùng cao, đẻ một hoặc thậm chí cả ngàn trứng được chứa hại nặng, cây dễ bị chết. trong túi trứng. Trứng của tuyến trùng có thể + Triệu chứng dưới mặt đất: Hệ thống rễ sơ cấp và “ngủ” từ 1-2 năm khi môi trường bất lợi. Từ thứ cấp xuất hiện những nốt sưng phồng, lúc đầu u bướu tuổi 2, chúng bắt đầu hình thành kim chích và có màu trắng, sau chuyển thành nâu, cuối cùng u nát ra, xâm nhập vào nốt sần hay rễ mới. Giới tính rễ bị đen. của tuyến trùng rất phức tạp, việc hình thành - Trên cây lúa (u bướu rễ lúa): Do tuyến trùng giới tính thường ở cuối giai đoạn của tuyến Meloidogyne graminicola gây hại. Triệu chứng biểu trùng tuổi 3, một số loài tồn tại chủ yếu là hiện: Trên đồng ruộng, cây lúa khoảng một tháng tuổi những cá thể lưỡng tính. thường thấy có triệu chứng bệnh. Bệnh phát triển mạnh 2. Một số biểu hiện triệu chứng cây trồng trên những chân ruộng khô hạn, trên những vùng đất khi bị tuyến trùng gây hại chua, bón nhiều lân supe từ vụ trước. Đây là loài tuyến 2.1. Triệu chứng cây trồng cạn bị tuyến trùng nội ký sinh, háo khí, chúng ngừng phát triển trong trùng gây hại điều kiện đất ngập nước. Cây bị lùn, lá hơi vàng, tăng Một số cây trồng cạn như: cà phê, hồ tiêu, trưởng chậm. Nhổ rễ lên, thấy rễ vẫn trắng tốt nhưng bị chanh leo, cây ăn quả…, thường xuyên bị ngắn lại, bướu xuất hiện ở nhiều đoạn của rễ hoặc ở chóp tuyến trùng gây hại. Các triệu chứng biểu hiện rễ. Nơi có ổ tuyến trùng bị phù to tạo bướu 1-2 mm. Khi bên ngoài như: rễ có những khối u sần (u bị tuyến trùng ký sinh gây hại, cây lúa phát triển kém, bướu) xuất hiện, cây héo úa, còi cọc, thiếu sức còi cọc. sống. Vì tuyến trùng cản trở sự hút nước và 3. Giải pháp quản lý tuyến trùng chất dinh dưỡng của cây nên một số trường 3.1. Kỹ thuật quản lý tuyến trùng trên cây trồng cạn hợp lá bị xoắn, vàng lá, rụng lá sớm, chết - Áp dụng biện pháp quản lý tổng hợp IPM. mầm. Điều quan trọng là các biểu hiện này - Trước khi trồng mới, nên tiến hành cày sâu, xới kỹ, không đồng đều trên toàn vườn vì mật số phơi đất, lợi dụng nhiệt độ và tia tử ngoại của mặt trời tuyến trùng không phân bố đều. Tuyến trùng tiêu diệt tuyến trùng tồn tại trong đất. thường không gây chết cây ngay nhưng làm - Tiến hành xử lý hố trồng trước khi trồng cây con Hình thái và triệu chứng tuyến trùng gây hại rễ cây SỐ 2/2018 Tạp chí [61] KH-CN Nghệ An
TIN KH&CN bằng cách: Đốt hố, trộn 1kg vôi/hố rồi trộn vào rất tốt có chứa các nguyên tố đa lượng như: N = 5,5-7%, đất, bón thêm phân chuồng để tăng độ hữu cơ P = 0,7-1,2%, K = 1,2-1,5%… cho đất. 3.2. Kỹ thuật quản lý tuyến trùng trên cây lúa và rau - Cần kiểm tra đất cũ kỹ càng, không nên màu để sót các tàn dư thực vật của các cây bị nấm * Đối với cây rau màu: bệnh, nhặt sạch các rễ cũ còn sót lại trong - Dọn sạch tàn dư cây trồng vụ trước vườn. - Xử lý đất bằng cách cày ải phơi đất, bón vôi, sử - Tiến hành cải tạo đất và luân canh các loại dụng nấm Trichderma ủ với phân chuồng để bón lót hoặc cây trồng khác từ 2-3 năm để loại trừ khả năng tưới nấm vào đất. lây lan của tuyến trùng. - Luân canh với cây họ hòa hảo trong 2-3 năm. - Rải thuốc trị tuyến trùng như: Mocap 10G - Nhổ bỏ tiêu hủy cây bị bệnh. (50g/gốc), Marshal 5G (50g/gốc), Oncol 20EC - Tăng cường bón phân hữu cơ, vì phân hữu cơ có rất (0,3 %, 2 lít dung dịch/gốc), Map logic 90WP nhiều vi khuẩn và nấm ký sinh có thể tiêu diệt tuyến (Clinoptilolite)... trùng. - Bón phân đầy đủ và hợp lý các loại phân - Luôn giữ sạch cỏ dại, tạo tơi xốp cho đất, bón phân hóa học, tăng cường bón thêm phân hữu cơ, cân đối và đầy đủ dưỡng tố. phân chuồng hay các chế phẩm sinh học để cải - Tưới thuốc thấm sâu vào xung quanh vùng rễ, cần tạo đất. tưới 2 lần vào đầu và cuối mùa mưa (chú ý sử dụng thuốc - Hạn chế xới xáo và vét bồn trong những trừ tuyến trùng nằm trong danh mục được phép sử dụng vườn cây đã từng bị bệnh. trên cây rau màu). - Những vườn cây đã bị tuyến trùng gây hại - Khi cây bị bệnh nặng cần nhổ bỏ, xử lý đất bằng vôi nặng, không nên áp dụng biện pháp tưới tràn bột 1 thời gian rồi mới trồng lại. bởi nó sẽ lây lan theo nguồn nước đến các * Đối với cây lúa nước: vườn cây không bị tuyến trùng. - Không được để cạn nước, cần cho nước vào ruộng - Một số sản phẩm sinh học dùng để trừ khoảng 3-5cm và giữ liên tục 5-7 ngày. tuyến trùng như: Chitosan, nấm đối kháng Tri- - Bón vôi với lượng từ 25-30 kg/sào (500 m2) để giảm choderma, vi khuẩn Pseudomonas làm giảm độ chua cho ruộng. sự sinh sản trứng tuyến trùng. - Bón phân vô cơ cân đối, tăng cường bón phân hữu - Hạt cây củ đậu, rễ cây ruốc cá, hạt cây cơ hoai mục. thầu dầu… có tác dụng gây ngộ độc, diệt và - Sử dụng một số chế phẩm cải tạo đất và tăng xua đuổi tuyến trùng. cường khả năng ra rễ mới cho lúa, kết hợp phun các - Cây neem: Hầu hết các sản phẩm từ cây loại phân bón hữu cơ qua lá để giúp cây lúa ra lá, ra rễ neem đều có khả năng diệt tuyến trùng, trong nhanh hơn./. đó bánh dầu neem vừa diệt tuyến trùng, kiến, Nguyễn Huy Khánh Trung tâm BVTV vùng Khu 4 mối trong đất, mà còn là nguồn phân hữu cơ Tài liệu tham khảo 1. Cục Bảo vệ thực vật, 2014, TCCS 114:2014/BVTV “Khảo nghiệm trên đồng ruộng hiệu lực trừ tuyến trùng hại cây trồng cạn của các thuốc trừ tuyến trùng”. 2. Nguyễn Ngọc Châu, 2003, Tuyến trùng thực vật và cơ sở phòng trừ, NXB Khoa học kỹ thuật Hà Nội, 302 trang. 3. Nguyễn Vũ Thanh, 2002, Tuyến trùng ký sinh cây ăn quả và biện pháp phòng trừ, NXB Nông nghiệp, Hà Nội, 184 trang. 4. Trịnh Quang Pháp, Nguyễn Thị Thảo và cs, 2016, Đặc điểm phân bố của tuyến trùng ký sinh thực vật trong đất trồng cam Cao Phong, Hòa Bình, Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, các khoa học trái đất và môi trường, tập 32, số 1S (2016) 301-308. 5. Ducan.L.W, 2005, Plant parasitic nematodes in subtropical and tropical agriculture: Chapter 11: Nematode parasites of citrus, 2nd Edition, CAB international, pp 437 - 466. SỐ 2/2018 Tạp chí [62] KH-CN Nghệ An

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.