Ứng dụng lý thuyết tương đương trong chuyển ngữ tiêu đề chủ đề

Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> <br /> ÛÁNG DUÅNG LYÁ THUYÏËT TÛÚNG ÀÛÚNG TRONG CHUYÏÍN NGÛÄ<br /> TIÏU ÀÏÌ CHUÃ ÀÏÌ<br /> ThS Buâi Haâ Phûúng<br /> Trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV Tp. Höì Chñ Minh<br /> Toám tùæt: Chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì (TÀCÀ) laâ möåt trong nhûäng cöng àoaån quan troång<br /> trong quaá trònh biïn muåc taåi caác thû viïån, àùåc biïåt laâ caác thû viïån sûã duång böå tiïu àïì chuã<br /> àïì do Thû viïån Quöëc höåi Hoa Kyâ biïn soaån. Baâi viïët trònh baây möåt söë lûu yá vïì yïëu töë tûúng<br /> àûúng trong dõch thuêåt vaâ ûáng duång cuãa noá trong chuyïín ngûä TÀCÀ. Tûâ àoá, taác giaã àïì xuêët<br /> möåt vaâi biïån phaáp nhùçm nêng cao hiïåu quaã chuyïín ngûä TÀCÀ.<br /> Tûâ khoáa: tiïu àïì chuã àïì; tûúng àûúng dõch thuêåt; LCSH.<br /> <br /> Application of equivalence theory to subject heading translation<br /> <br /> Summary: Translation of subject headings is an important step in cataloguing at<br /> libraries, especially at those, who are using LC Subjecty headings; this article presents<br /> some equivalent elements to be paid attention to when translating into Vietnamese and<br /> using them. Hence, the author puts forward some measures to enhance effectiveness of<br /> subject headings translation.<br /> Keywords: subject headings; equivalence in translation; LCSH.<br /> <br /> Àùåt vêën àïì nghiïåm trong biïn muåc thò viïåc hiïíu àûúåc<br /> Hiïån nay, hêìu hïët caác thû viïån àaåi hoåc nhûäng lyá thuyïët ngön ngûä liïn quan àïën<br /> àang sûã duång böå tiïu àïì chuã àïì do Thû viïån chuyïín ngûä laâ àiïìu thûåc sûå cêìn thiïët, àùåc biïåt<br /> Quöëc höåi Hoa Kyâ biïn soaån (LCSH). Thûåc tïë lyá thuyïët vïì tñnh tûúng àûúng trong quaá trònh<br /> cho thêëy, caán böå biïn muåc tuy àaä coá nhûäng chuyïín ngûä nhùçm haån chïë nhûäng sai soát<br /> kinh nghiïåm nhûng cuäng gùåp nhûäng khoá trong quaá trònh chuyïín ngûä taåi möåt söë thû<br /> khùn nhêët àõnh khi sûã duång böå LCSH naây, viïån àaåi hoåc hiïån nay.<br /> àùåc biïåt khi chuyïín ngûä TÀCÀ tûâ tiïëng Anh 1. Yïëu töë tûúng àûúng trong dõch thuêåt<br /> sang tiïëng Viïåt. Haån chïë vïì trònh àöå chuyïn Theo J.C. Catford, dõch thuêåt laâ sûå thay<br /> mön, kinh nghiïåm thûåc tiïîn, trònh àöå ngoaåi thïë vùn baãn ngön ngûä göëc bùçng chêët liïåu vùn<br /> ngûä cuãa caán böå biïn muåc vaâ möåt söë nguyïn baãn tûúng àûúng úã ngön ngûä nhêån. Coân<br /> nhên khaác, àùåc biïåt, kyä nùng chuyïín ngûä Ian Tudor laåi coá caách hiïíu khaác vïì dõch<br /> TÀCÀ aãnh hûúãng àïën chêët lûúång biïn muåc thuêåt, àoá laâ quy trònh chuyïín àöíi tin nhùæn<br /> chuã àïì, laâm giaãm tñnh thöëng nhêët trong cöng vûúåt qua raâo caãn cuãa ngön ngûä hoåc vaâ raâo<br /> taác biïn muåc taåi caác thû viïån, tûâ àoá laâm haån caãn vùn hoáa. Nhû vêåy, trong chuyïín ngûä<br /> chïë khaã nùng tòm tin cuãa ngûúâi sûã duång. TÀCÀ, vùn baãn ngön ngûä göëc laâ TÀCÀ<br /> Do vêåy, nhùçm nêng cao chêët lûúång bùçng tiïëng Anh vaâ vùn baãn ngön ngûä nhêån laâ<br /> chuyïín ngûä TÀCÀ trong cöng taác biïn muåc, TÀCÀ àûúåc dõch sang tiïëng Viïåt. Vúái nhûäng<br /> ngoaâi viïåc caán böå thû viïån (CBTV) nùæm roä caách hiïíu khaác nhau cuãa ngûúâi laâm cöng taác<br /> nhûäng kiïën thûác, kyä nùng vaâ vêån duång kinh àõnh TÀCÀ, yïëu töë tûúng àûúng naây cuäng coá<br /> <br /> THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 25<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> nhûäng khaác biïåt. Hay noái caách khaác, viïåc Trong söë caác loaåi hònh tûúng àûúng trong<br /> CBTV chuyïín ngûä möåt TÀCÀ tûâ tiïëng Anh dõch thuêåt, tûúng àûúng dûåa trïn söë lûúång<br /> sang tiïëng Viïåt seä khöng thûåc sûå àaãm baão caác phêìn tûúng àûúng laâ loaåi hònh tûúng<br /> tñnh thöëng nhêët nïëu nhû khöng nùæm roä nhûäng àûúng thûúâng àûúåc sûã duång nhiïìu trong dõch<br /> nguyïn tùæc vaâ yïëu töë tûúng àûúng khi tiïën thuêåt ngûä khoa hoåc noái chung, khoa hoåc thû<br /> haânh chuyïín ngûä TÀCÀ. Chñnh vò vêåy, viïåc viïån cuäng khöng laâ ngoaåi lïå. Tûúng àûúng<br /> caán böå biïn muåc tòm hiïíu thïm möåt söë lyá dûåa trïn söë lûúång göìm coá böën loaåi hònh sau<br /> thuyïët liïn quan àïën quaá trònh chuyïín ngûä àêy:<br /> naây úã mûác àöå cú baãn seä rêët cêìn thiïët vaâ hûäu - Tûúng àûúng möåt - möåt: laâ kiïíu tûúng<br /> ñch. àûúng trong àoá vúái möåt caách diïîn àaåt úã ngön<br /> Xeát trïn goác àöå dõch thuêåt, tûúng àûúng ngûä göëc chó coá möåt caách diïîn àaåt tûúng<br /> trong dõch thuêåt cuäng coá nhiïìu caách hiïíu àûúng úã ngön ngûä dõch. Loaåi hònh tûúng<br /> khaác nhau. Coá 4 caách phên loaåi tûúng àûúng àûúng naây thûúâng àûúåc aáp duång khi dõch<br /> dõch thuêåt thûúâng gùåp nhû: thuêåt ngûä.<br /> - Tûúng àûúng dûåa trïn hònh thûác: tûúng Tûâ/ Cuåm tûâ Nghôa<br /> àûúng úã cêëp àöå tûâ, cêëp àöå cêu vaâ cêëp àöå vùn Library Thû viïån<br /> baãn (Baker);<br /> Tumor Khöëi u bûúáu<br /> - Tûúng àûúng dûåa trïn yá nghôa: tûúng<br /> àûúng biïíu vêåt, biïíu thaái, duång hoåc vaâ hònh Anesthesia shock Söëc gêy mï<br /> thûác (Koller); Asbestos dust Buåi amiùng<br /> - Tûúng àûúng dûåa trïn chûác nùng: tûúng<br /> Vñ duå:<br /> àûúng àöång vaâ tûúng àûúng hònh thûác<br /> (Nida); - Tûúng àûúng möåt àöëi vúái nhiïìu hún<br /> - Tûúng àûúng dûåa trïn söë lûúång caác phêìn möåt: Kiïíu tûúng àûúng naây coá thïí hiïíu laâ<br /> tûúng àûúng: tûúng àûúng möåt vúái möåt, möåt möåt caách diïîn àaåt úã ngön ngûä göëc coá nhiïìu<br /> vúái nhiïìu hún möåt, möåt vúái phêìn nhoã hún caách diïîn àaåt tûúng àûúng úã ngön ngûä dõch.<br /> möåt, bêët tûúng àûúng. Àêy coá thïí xem laâ daång tûâ àöìng êm khaác<br /> Trong thûåc tiïîn biïn muåc cho thêëy, àa nghôa. Trong quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ,<br /> phêìn caác CBTV khi dõch caác TÀCÀ tûâ tiïëng viïåc CBTV hiïíu roä nöåi dung cuãa taâi liïåu biïn<br /> Anh sang tiïëng Viïåt àïìu dõch theo kinh muåc laâ thûåc sûå cêìn thiïët. Búãi leä, vúái cuâng möåt<br /> nghiïåm vaâ kyä nùng ngoaåi ngûä cuãa tûâng caá TÀCÀ coá nhiïìu yá nghôa khaác nhau, quaá trònh<br /> nhên caán böå biïn muåc maâ khöng tuên thuã caác chuyïín ngûä khöng thöëng nhêët vaâ phaãn aánh<br /> lyá thuyïët tûúng àûúng trong chuyïín ngûä möåt khöng àêìy àuã so vúái nöåi dung taâi liïåu seä dêîn<br /> caách baâi baãn. Àiïìu naây aãnh hûúãng àïën chêët<br /> àïën tònh traång nhiïîu tin khi tòm kiïëm taâi liïåu<br /> lûúång biïíu ghi vïì mùåt thöëng nhêët chuyïín ngûä<br /> theo TÀCÀ. Àiïìu naây àaãm baão nguyïn tùæc tûâ<br /> TÀCÀ cuäng nhû aãnh hûúãng àïën quaá trònh<br /> tòm tin cuãa ngûúâi sûã duång. Taåi möåt söë thû àöìng êm cuãa IFLA “nhùçm ngùn chùån viïåc<br /> viïån hiïån nay coân gùåp nhiïìu sai soát khi tòm thêëy nhûäng taâi liïåu khöng phuâ húåp vaâ<br /> chuyïín ngûä TÀCÀ nhû dõch sai, dõch khöng tùng cûúâng àöå chñnh xaác cuãa ngön ngûä<br /> nhêët quaán, dõch chûa chuêín xaác, khöng dõch TÀCÀ, caác tûâ àöìng êm cêìn phaãi àûúåc kiïím<br /> vaâ dõch laâm biïën àöíi cuá phaáp [5, tr.14]. soaát”.<br /> <br /> 26 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> Vñ duå:<br /> Tûâ/ cuåm tûâ Nghôa Lônh vûåc<br /> Bank Baäi caát ngêìm Cú khñ, cöng trònh<br /> Ngên haâng Kinh tïë<br /> Giaân thiïët bõ àiïån Àiïån laånh<br /> Index Chó muåc Thû viïån - Thöng tin hoåc<br /> Tñnh luåc phên Cú khñ - Cöng trònh<br /> Baãng liïåt kï Hoáa hoåc<br /> Hïå söë Cú, àiïån tûã<br /> Performance Tñnh nùng kyä thuêåt Àiïån<br /> Biïíu diïîn Nghïå thuêåt<br /> Thûåc hiïån Toaán, tin<br /> Àùåc tinh maáy Cú khñ, cöng trònh<br /> Hiïåu suêët Xêy dûång<br /> Nhû vêåy, àïí kiïím soaát àûúåc tûâ àöìng êm nghôa laâ khu àêët hoang moåc àêìy buåi rêåm<br /> trong quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ, CBTV trong khi trong tiïëng Viïåt àûúåc dõch laâ “rûâng<br /> cêìn phaãi nùæm roä kiïíu tûúng àûúng möåt àöëi rêåm”.<br /> vúái nhiïìu hún möåt bùçng caách xaác àõnh chñnh Xeát vïì khña caånh ngön ngûä hoåc, roä raâng<br /> xaác vaâ thöëng nhêët TÀCÀ àûúåc dõch phaãi phuâ cuâng möåt tûâ göëc nhûng coá hai hoùåc nhiïìu<br /> húåp vúái ngûä caãnh vaâ nöåi dung taâi liïåu àïì cêåp hún hai caách hiïíu khaác nhau vïì yá nghôa cuãa<br /> àïën. Àùåc biïåt, trong quaá trònh chuyïín ngûä, tûâ. Vúái loaåi hònh tûúng àûúng naây, CBTV<br /> ngûúâi caán böå biïn muåc cêìn chuá yá àïën loaåi tûâ cêìn phaãi nùæm roä àûúåc chñnh xaác nöåi dung<br /> trong tiïëng Anh nhùçm phên biïåt sûå khaác biïåt maâ taâi liïåu àoá àïì cêåp àïën àïí coá thïí phaãn aánh<br /> vïì mùåt yá nghôa trong tûâng loaåi tûâ khaác nhau àêìy àuã caác neát nghôa cuãa TÀCÀ tiïëng Anh,<br /> (àöång tûâ, danh tûâ, tñnh tûâ, v.v..). Chùèng haån, nhùçm giaãm thiïíu tònh traång mêët tin àöëi vúái<br /> àöång tûâ “bank” seä coá nghôa laâ “àùæp búâ”, ngûúâi sûã duång.<br /> trong khi “bank” úã daång danh tûâ laåi coá nhûäng<br /> - Bêët àûúng àûúng: Àêy laâ möåt caách diïîn<br /> nghôa khaác nhû trïn.<br /> àaåt chó coá úã ngön ngûä göëc nhûng khöng coá úã<br /> - Tûúng àûúng möåt vúái möåt böå phêån nhoã ngön ngûä dõch. Coá nghôa laâ, möåt söë TÀCÀ coá<br /> hún möåt: àêy laâ caách diïîn àaåt maâ úã ngön ngûä thïí vêîn giûä nguyïn hoùåc chó thay àöíi àöi<br /> dõch chó tûúng àûúng vúái möåt trong caác neát chuát vïì hònh thûác cuãa ngön ngûä göëc do<br /> nghôa cuãa ngön ngûä göëc. khöng coá caách diïîn àaåt úã ngön ngûä dõch.<br /> Vñ duå: “Bush” trong tiïëng Anh laâ àïí chó Loaåi hònh tûúng àûúng naây coá thïí àûúåc aáp<br /> möåt vuâng àêët hoang daä xa xöi heão laánh, sa duång kïët húåp cuâng nguyïn tùæc àõnh danh<br /> maåc cuãa nûúác Öxtralia trong khi trong tiïëng trong biïn muåc, bao göìm tïn ngûúâi, tïn cú<br /> Viïåt thûúâng chó coá nghôa laâ “thaão nguyïn”. quan, töí chûác, àõa danh, tïn taác phêím vùn<br /> “Jungle” laâ chó rûâng nhiïåt àúái hay coá hoåc, nghïå thuêåt, tïn cöng trònh kiïën truác.<br /> <br /> THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 27<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> Vñ duå:<br /> Tûâ/ cuåm tûâ Nghôa Lônh vûåc<br /> Alkaloids Alkaloit Hoáa hoåc<br /> Anions Anion Vêåt lyá<br /> Antimony Antimon Àõa chêët<br /> Avant-garde (Aesthetics) Avant-garde (Hoa Kyâ hoåc) Hoa Kyâ hoåc<br /> Art, Khmer Nghïå thuêåt Khmer Nghïå thuêåt<br /> Kabuki Kõch kabuki Nghïå thuêåt<br /> Tuy nhiïn, möåt söë TÀCÀ laâ tïn cú quan, naây àûúåc thûåc hiïån dûåa trïn thoái quen tòm tin<br /> töí chûác cuäng coá thïí àûúåc dõch möåt caách linh theo àiïím truy cêåp laâ TÀCÀ cuãa ngûúâi duâng<br /> hoaåt nhûng vêîn àêìy àuã yá nghôa. Khi àoá, viïåc tin, àïí tûâ àoá, CBTV chuyïín ngûä TÀCÀ vaâ<br /> aáp duång caác loaåi hònh tûúng àûúng möåt - möåt àaãm baão sûå kiïím soaát cuãa ngön ngûä tûå nhiïn.<br /> laâ lûåa choån thñch húåp. Vñ duå: “English” coá thïí àûúåc dõch laâ<br /> Ngoaâi ra, trong lyá thuyïët dõch thuêåt coân coá rêët “tiïëng Anh” hoùåc “Anh ngûä”. Möåt minh hoåa<br /> nhiïìu loaåi hònh tûúng àûúng khaác nhau, tuây cho thêëy, khi àùåt lïånh tòm tin vúái TÀCÀ laâ<br /> thuöåc vaâo yïu cêìu, muåc àñch cuãa hoaåt àöång dõch “Anh ngûä” trïn giao diïån muåc luåc trûåc tuyïën<br /> thuêåt cuäng nhû àùåc trûng cuãa ngön ngûä göëc: taåi Thû viïån trung têm Àaåi hoåc Quöëc gia<br /> thuêåt ngûä khoa hoåc, cêëp àöå lúâi noái, ngön ngûä Tp. Höì Chñ Minh cho thêëy, “Anh ngûä” coá têìn<br /> nghi thûác, vùn phong baáo chñ, v.v… àïí ngûúâi suêët xuêët hiïån nhiïìu hún so vúái “tiïëng Anh”<br /> dõch coá thïí choån lûåa loaåi hònh tûúng àûúng cho (chó coá möåt biïíu ghi àaä xûã lyá xuêët hiïån vaâ ba<br /> phuâ húåp. Nhû vêåy, àöëi vúái hoaåt àöång biïn muåc biïíu ghi àang chúâ xûã lyá). Nhû vêåy, tuây thuöåc<br /> vaâo cöng taác biïn muåc cuãa tûâng thû viïån àïí<br /> chuã àïì, CBTV coá thïí aáp duång lyá thuyïët tûúng<br /> viïåc chuyïín ngûä àûúåc thöëng nhêët. Ngoaâi ra,<br /> àûúng trong khi chuyïín ngûä TÀCÀ.<br /> lûåa choån thuêåt ngûä àûúåc chuyïín ngûä cêìn xem<br /> 2. Möåt söë biïån phaáp khùæc phuåc xeát àïën yïëu töë gêìn guäi vaâ thöng duång àöëi vúái<br /> 2.1. Xêy dûång nguyïn tùæc chuyïín ngûä TÀCÀ ngûúâi duâng tin.<br /> - Nguyïn tùæc ngûúâi sûã duång: Nguyïn tùæc Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “tiïëng Anh”:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nguöìn: Thû<br /> viïån Trung têm,<br /> Àaåi hoåc Quöëc gia<br /> Tp. Höì Chñ Minh<br /> (truy cêåp ngaây<br /> 23/10/2013)<br /> <br /> 28 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “Anh ngûä”:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nguöìn: Thû<br /> viïån Trung têm,<br /> Àaåi hoåc Quöëc gia<br /> Tp. Höì Chñ Minh<br /> (truy cêåp ngaây<br /> 23/10/2013)<br /> <br /> Hay möåt minh hoåa khaác cho nguyïn tùæc àùåt lïånh tòm theo chuã àïì trïn muåc luåc trûåc<br /> naây nhû “Airplanes” coá thïí dõch laâ “maáy tuyïën cuãa Trung têm Thöng tin-Thû viïån<br /> bay” hay “phi cú”. Tuy nhiïn, khi chuyïín Trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV Tp. Höì Chñ<br /> ngûä, caán böå biïn muåc coá thïí cên nhùæc lûåa Minh cho thêëy kïët quaã nhû sau:<br /> choån tûâ thuêìn Viïåt hún laâ tûâ Haán Viïåt. Cuâng Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “phi cú”:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 29<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> Kïët quaã tòm tin theo TÀCÀ “maáy bay”:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - Nguyïn tùæc lõch sûã: Nguyïn tùæc naây dûåa thöëng thuêåt ngûä àùåc trûng riïng, nïëu chó sûã<br /> trïn sûå phaát triïín cuãa ngön ngûä. Tuây thuöåc duång tûâ àiïín ngön ngûä thöng thûúâng àïí dõch<br /> vaâo tûâng giai àoaån lõch sûã khaác nhau àïí thuêåt thò àöi khi seä khöng phaãn aánh àêìy àuã<br /> ngûúâi CBTV cên nhùæc chuyïín ngûä TÀCÀ caác neát nghôa cuãa thuêåt ngûä maâ nöåi dung taâi<br /> cho phuâ húåp vúái tûâng böëi caãnh lõch sûã, àùåc liïåu àïì cêåp. Do àoá, khi chuyïín ngûä TÀCÀ,<br /> àiïím vaâ quaá trònh phaát triïín cuãa trònh àöå bïn caånh tûâ àiïín ngön ngûä thöng thûúâng,<br /> khoa hoåc cöng nghïå, sûå phaát triïín vaâ tiïën böå CBTV cêìn phaãi tham khaão tûâ àiïín chuyïn<br /> cuãa xaä höåi. ngaânh, tûâ àiïín thuêåt ngûä khi dõch caác TÀCÀ<br /> Vñ duå: Librarian  coá thïí dõch laâ “thuã coá tñnh chêët chuyïn mön. Viïåc dõch sai,<br /> thû”, “thû viïån viïn” hoùåc “caán böå thû viïån”; khöng chuêín xaác seä gêy nïn tònh traång mêët tin<br /> tuy nhiïn, thuêåt ngûä “thuã thû” khöng coân phuâ khi tra cûáu. Vò vêåy, thû viïån cêìn trang bõ tûâ<br /> húåp vúái böëi caãnh phaát triïín hiïån nay cuãa xaä àiïín chuyïn ngaânh cho CBTV, cuäng nhû viïåc<br /> höåi. têån duång caác loaåi tûâ àiïín chuyïn ngaânh trûåc<br /> tuyïën coá uy tñn seä laâ giaãi phaáp khùæc phuåc haån<br /> - Nguyïn tùæc thöëng nhêët: Àêy laâ nguyïn chïë vïì mùåt kinh phñ cho thû viïån hiïån nay.<br /> tùæc àoâi hoãi CBTV cêìn lûu yá àïën sûå thöëng nhêët<br /> khi chuyïín ngûä caác TÀCÀ baân vïì cuâng möåt 2.3. Thöëng nhêët chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì<br /> chuã àïì, nhùçm àaãm baão tñnh nhêët tuyïën trong Caác buöíi trao àöíi, toåa àaâm vïì viïåc thöëng<br /> chuyïín ngûä TÀCÀ (möîi chuã àïì àûúåc thïí hiïån nhêët chuyïín ngûä TÀCÀ trong thû viïån<br /> bùçng möåt TÀCÀ). Nguyïn tùæc naây àaãm baão trûúâng laâ viïåc laâm cêìn thiïët vaâ cêìn àûúåc töí<br /> tñnh tûúng àûúng möåt - möåt trong dõch thuêåt. chûác thûúâng xuyïn. Qua àoá, CBTV coá thïí<br /> ruát kinh nghiïåm àöëi vúái nhûäng biïíu ghi<br /> Vñ duå: Philosophy  triïët hoåc. Hay<br /> khöng àaåt yïu cêìu vïì chuyïín ngûä TÀCÀ.<br /> “Christianity” àûúåc dõch laâ “Àaåo Thiïn<br /> Mùåt khaác, CBTV coá thïí cên nhùæc viïåc sûãa<br /> chuáa” vaâ àûúåc sûã duång thöëng nhêët trong têët<br /> chûäa, böí sung, hiïåu àñnh nhûäng TÀCÀ dõch<br /> caã caác taâi liïåu coá TÀCÀ naây.<br /> sai, dõch khöng nhêët quaán giûäa caác TÀCÀ cuä<br /> 2.2. Tham khaão tûâ àiïín thuêåt ngûä khi vaâ múái. Trïn cú súã àoá, CBTV cêìn coá möåt höì<br /> chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì sú TÀCÀ thöëng nhêët chñnh thûác àïí cung cêëp<br /> Möîi chuyïn ngaânh, lônh vûåc àïìu coá hïå caác thöng tin cêìn thiïët khi chuyïín ngûä<br /> <br /> 30 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014<br />  Nghiïn cûáu - Trao àöíi<br /> <br /> TÀCÀ nhùçm àaãm baão tñnh thöëng nhêët trong nhêån (tiïëng Viïåt) àoâi hoãi CBTV phaãi nùæm roä<br /> cöng taác biïn muåc noái chung, cöng taác phûúng phaáp dõch thuêåt, àaãm baão tñnh tûúng<br /> chuyïín ngûä TÀCÀ noái riïng taåi thû viïån. àûúng trong dõch thuêåt vïì khña caånh ngön ngûä<br /> Bïn caånh àoá, caác thû viïån cuäng cêìn coá sûå hoåc hoåc cuäng nhû vïì àùåc trûng vùn hoáa cuãa nhiïìu<br /> hoãi vaâ tham khaão cöng taác chuyïín ngûä nïìn vùn hoáa khaác nhau. Chñnh vò vêåy, ngoaâi kyä<br /> TÀCÀ cuãa caác thû viïån khaác, àïí tûâ àoá caác nùng vaâ trònh àöå tiïëng Anh nhêët àõnh, CBTV<br /> thû viïån coá thïí húåp taác, trao àöíi dûä liïåu möåt coân phaãi tûå böìi dûúäng, trau döìi kiïën thûác xaä<br /> caách dïî daâng vaâ thöëng nhêët. höåi, vùn hoáa, khoa hoåc… Àiïìu naây giuáp cho<br /> 2.4. Nêng cao trònh àöå ngoaåi ngûä cuãa quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ vaâ saãn phêím<br /> caán böå biïn muåc chuyïín ngûä àaãm baão chêët lûúång nhêët àõnh.<br /> Àïí nêng cao trònh àöå ngoaåi ngûä cuãa Kïët luêån<br /> CBTV nhùçm àaáp ûáng yïu cêìu thûåc tiïîn biïn Toám laåi, biïn muåc chuã àïì laâ möåt trong<br /> muåc noái chung, chuyïín ngûä TÀCÀ noái riïng nhûäng khêu nghiïåp vuå quan troång, àùåc biïåt<br /> taåi caác thû viïån àaåi hoåc hiïån nay, CBTV cêìn trong böëi caãnh caác thû viïån Viïåt Nam àang<br /> thûåc hiïån möåt söë biïån phaáp cuå thïí. hûúáng àïën chuêín hoáa hoaåt àöång TT-TV.<br /> Trûúác hïët, möîi CBTV phaãi tûå nhêån thûác Viïåc chuyïín ngûä TÀCÀ thöëng nhêët coá yá<br /> àûúåc vai troâ vaâ sûå aãnh hûúãng quan troång cuãa nghôa quan troång, giuáp caác thû viïån, trung<br /> kyä nùng sûã duång tiïëng Anh trong quaá trònh têm thöng tin coá thïí phaát huy hiïåu quaã húåp<br /> biïn muåc chuã àïì noái chung, chuyïín ngûä taác, chia seã nguöìn taâi nguyïn thöng tin<br /> TÀCÀ noái riïng. Tûâ àoá, CBTV chuã àöång trong phaåm vi caã nûúác. Tuy nhiïn, quaá trònh<br /> àùng kyá vaâ tham gia caác khoáa àaâo taåo ngùæn chuyïín ngûä àoâi hoãi ngûúâi CBTV khöng chó<br /> haån hay daâi haån vïì tiïëng Anh, àùåc biïåt vïì nùæm vûäng àûúåc kiïën thûác chuyïn mön,<br /> dõch thuêåt, phuâ húåp vúái nhu cêìu, khaã nùng cuãa nghiïåp vuå, maâ coân coá kyä nùng ngoaåi ngûä<br /> baãn thên cuäng nhû àaáp ûáng yïu cêìu àùåc thuâ phuâ húåp cuäng nhû tuên thuã nhûäng nguyïn<br /> cuãa cöng viïåc. Mùåt khaác, laänh àaåo cú quan tùæc trong quaá trònh chuyïín ngûä. Hún nûäa,<br /> thû viïån coá thïí cên nhùæc vaâ böë trñ CBTV phuâ hiïíu àûúåc möåt söë kiïën thûác liïn quan àïën<br /> húåp vúái tûâng võ trñ cöng viïåc, nhùçm àaãm baão quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ, àùåc biïåt laâ<br /> hiïåu quaã cöng viïåc cao nhêët coá thïí. tñnh tûúng àûúng trong dõch thuêåt seä goáp<br /> Ngoaâi ra, quaá trònh chuyïín ngûä TÀCÀ phêìn nêng cao hiïåu quaã chuyïín ngûä TÀCÀ<br /> tûâ ngön ngûä göëc (tiïëng Anh) sang ngön ngûä hiïån nay.<br /> Taâi liïåu tham khaão<br /> 1. College of San Mateo Library. Subject 4. Nguyïîn Höìng Sinh (2009), Biïn muåc chuã àïì<br /> Headings & Classification Systems, : Giaáo trònh daânh cho sinh viïn chuyïn ngaânh Thû<br /> http://www.smccd.edu/accounts/csmlibrary/tutori- viïån – Thöng tin hoåc, Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ<br /> als/numbers.html. Minh.<br /> 2. Lois Mai Chan (1995), Library of Congress 5. Nguyïîn Höìng Sinh (2011), Phûúng phaáp<br /> Subject Headings: Principles and application, àõnh tiïu àïì chuã àïì cho taâi liïåu thû viïån, Àaåi hoåc Quöëc<br /> Libraries Unlimited, Colorado. gia Tp. Höì Chñ Minh.<br /> 3. Lï Huâng Tiïën (2010), Tûúng àûúng dõch 6. Nguyïîn Höìng Sinh, Vûúáng mùæc khi chuyïín<br /> thuêåt vaâ tûúng àûúng trong dõch Anh - Viïåt, Taåp chñ ngûä caác tiïu àïì chuã àïì tiïëng Anh sang tiïëng Viïåt, Taåp<br /> Khoa hoåc Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi, Ngoaåi ngûä 26. chñ Thöng tin vaâ Tû liïåu, 2012, söë 6, tr. 14-22.<br /> (Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 02-3-2014; Ngaây phaãn biïån<br /> àaánh giaá: 08-4-2014; Ngaây chêëp nhêån àùng: 06-5-2014).<br /> <br /> THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 31<br />