i
SỞ GD&ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 4
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài:
ỨNG DỤNG CÁC PHẦN MỀM HỖ TRỢ VÀ NỀN TẢNG WEB
ĐỂ THIẾT KẾ BÀI GIẢNG E-LEARNING TRONG DẠY HỌC
TRỰC TUYẾN MÔN SINH HỌC NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG
LỰC CHO HỌC SINH THPT.
Lĩnh vực: Phương pháp dạy học Sinh Học
Đồng tác giả:
Phạm Hồng Thái – Trường THPT Diễn Châu 4
Nguyễn Hồng Lĩnh – Trường THPT Diễn Châu 2
Hoàng Thị Song Thao
– Trường THPT Lê Viết Thuật
Nghệ An, tháng 4 năm 2022
ii
MỤC LỤC
MỤC LỤC………………………………………………………………………
ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.……………………………………….……
iii
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………….…..……
1
1. Lý do chọn đề tài…………………………………………….…………..…....
1
2. Mục tiêu và phương pháp nghiên cứu ……………………………………….
2
3. Tính mới và những đóng góp của đề tài ……………………………………..
3
4. Kế hoạch thực hiện đề tài …………………………………………………….
3
PHẦN II. NỘI DUNG………………………………………………………….
4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI …………….
4
1.1. Sơ lược vấn đề nghiên cứu ……...……………….…………………………
4
1.2. Cơ sở lý luận của đề tài…………………………………….……………….
7
1.2.1. Năng lực tự học……………………………………………………………
7
1.2.2. Năng lực số và phát triển năng lực số cho học sinh ……………………...
8
1.2.3. Bài giảng E-Learning…………………………………..….………………
10
1.3. Cơ sở thực tiễn của đề tài…………………………………………………..
12
1.4. Kết luận chương 1………………………………………………………….
15
CHƯƠNG 2. XÂY DỰNG QUY TRÌNH THIẾT KẾ BÀI GIẢNG E-
LEARNING TRÊN NỀN TẢNG TÍCH HỢP POWERPOINT VỚI ISPRING
SUITE …………………………………………………………………………...
15
2.1. Xây dựng quy trình chung trong thiết kế bài giảng E-Learning……………..
15
2.2. Xác định phần mềm ứng dụng và kĩ thuật thao tác trong thiết kế bài giảng
E-Learning ……………………………………………………………………..
18
2.2.1. Sử dụng phần mềm biên tập âm thanh bài giảng…………………………
18
2.2.2. Sử dụng phần mềm biên tập video bài giảng …………………………….
19
2.2.3. Sử dụng phần mềm iSpring Suite để thiết kế các bài tập và trò chơi tương
tác trong bài giảng E-Learning từ bài giảng PowerPoint ……………………….
21
2.2.4. Một số lưu ý quan trọng trong cài đặt điều kiện hoàn thành khi thiết kế các
bài tập tương tác trên iSpring Suite khi thiết kế bài giảng E-Learning …………
27
2.3. Thiết kế bài giảng E-Learning dạy học thực nghiệm …..………………….
35
2.3.1. Kế hoạch bài giảng minh họa …………………………………………….
35
2.3.2. Thiết kế bài giảng E-Learning minh họa …………………………………
40
CHƯƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM …………………………………...
44
3.1. Mục tiêu thực nghiệm sư phạm …………………………………………….
44
3.2. Nội dung thực nghiệm sư phạm ………………..…………………………..
45
3.3. Đối tượng thực nghiệm sư phạm …………..……………………………….
45
3.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm ……………………………………………..
45
iii
3.4.1. Phân tích định lượng …………………………………..…………………
45
3.4.2. Phân tích định tính …………………………………………..…….……..
46
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ……………..……………………….
49
1. Kết luận …………..………………………………………………………….
49
2. Kiến nghị ……………………………………….…………………………….
50
TÀI LIỆU THAM KHẢO ………………………………………………………
51
PHỤ LỤC: CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM PHẦN LUYỆN TẬP ………………..
52
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
ĐC
Đối chứng
TN
Thực nghiệm
SGK
Sách giáo khoa
SGV
Sách giáo viên
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
THPT
Trung học phổ thông
PPDH
Phương pháp dạy học
KTDH
Kĩ thuật dạy học
VĐH
Vấn đề hỏi (trong các bảng hỏi, bảng kiểm)
MĐ
Mức độ
SL
Số lượng
TL
Tỷ lệ %
- 1 -
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
- Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đổi mới phương pháp dạy học phát triển phẩm
chất, năng lực của chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Việc thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông đòi hỏi phải đổi mới
đồng bộ từ mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện dạy học đến cách thức
đánh giá kết quả dạy học, trong đó khâu đột phá là đổi mới phương pháp dạy học.
Phương pháp dạy học cần hướng vào việc tổ chức cho người học học tập trong hoạt
động và bằng hoạt động tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo. Định hướng này có
thể gọi tắt là học tập trong hoạt động hóa người học.
Đổi mới phương pháp dạy học môn Sinh học theo hướng tích cực hóa hoạt
động học tập của HS nhằm khơi dậy và phát triển các phẩm chất và năng lực cốt lõi,
hình thành cho HS năng lực tự học, tư duy tích cực độc lập sáng tạo, rèn luyện kỹ
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,
hứng thú học tập cho HS.
- Xuất phát từ mục tiêu của dạy học trực tuyến tại Thông tư 09/2021/TT-
BGDĐT ngày 30/3/2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như các công văn chỉ
đạo về xây dựng nội dung, hình thức dạy học trong điều kiện dạy và học trực tuyến
nhằm ứng phó đại dịch Covid-19.
Tại điều 3 của thông tư 09/2021/TT-BGDĐT nêu rõ mục tiêu như sau:
1. Hỗ trợ hoặc thay thế dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục phổ thông giúp cơ
sở giáo dục phổ thông nâng cao chất lượng dạy học và hoàn thành chương trình giáo
dục phổ thông.
2. Phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy
và học; thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Giáo dục.
3. Mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục cho học sinh, tạo điều kiện để học sinh
được học ở mọi nơi, mọi lúc.
Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng việc chuyển đổi số và dạy học trực tuyến
là một trong những hình thức tổ chức dạy học tuy mới nhưng là tất yếu trong giai
đoạn phát triển công nghệ 4.0 như hiện nay.
- Xuất phát từ thực trạng xây dựng và sử dụng học liệu dạy học trực tuyến trên
nền tảng lms.vnEdu.vn tại các trường Phổ thông trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Thông qua quá trình điều tra, khảo sát chúng tôi xác định được là hầu hết học
liệu của giáo viên các trường đưa lên hệ thống quản lí dạy học trực tuyến
lms.vnEdu.vn hiện nay đều chỉ là những học liệu thô như: video (đường link), bài
giảng PowerPoint hay hệ thống bài tập giao nhiệm vụ rời rạc. Với các dạng học liệu
như vậy đã và đang gây ra rất nhiều khó khăn cho người học, đồng thời hệ thống
LMS rất khó quản lí tiến trình học tập nghiêm túc của học sinh được.
- 2 -
- Xuất phát từ vai trò của bài giảng E-Learning trong dạy học trực tuyến và
phong trào thiết kế, sử dụng bài giảng E-Learning trong dạy học trực tuyến của bộ
môn Sinh học nói riêng, của giáo viên THPT nói chung trên địa bàn tỉnh Nghệ An
và phòng trào tham gia cuộc thi Thiết kế bài giảng E-learning do Bộ GD&ĐT tổ
chức của giáo viên THPT tỉnh Nghệ An.
Học liệu E-Learning trên hệ thống quản lý dạy học trực tuyến là là hoạt động
dạy học với sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại. Hình thức này hấp dẫn người học bởi
các tài liệu được thiết kế sinh động hơn thông qua hệ thống hình ảnh và video và bài
tập tương tác để người học có thể tự kiểm tra kiến thức của mình thông qua quá trình
tự học tập. Người dạy và người học có thể tương tác, trao đổi, tham khảo tài liệu học
mà không cần đến gặp trực tiếp. Lượng kiến thức cũng được dễ dàng truyền tải và
tiếp thu một cách nhanh chóng.
Cũng ngay chính trên hệ thống bài giảng E-Learning luôn có các điều kiện
yêu cầu học tập để ràng buộc người học phải hoàn thành đủ yêu cầu của bài giảng
mới được ghi nhận kết quả học tập. Thông qua điều kiện hoàn thành đó sẽ tạo ra
động lực vô cùng to lớn và kích thích người học luôn có nhu cầu chiếm lĩnh kiến
thức, tự kiểm tra đánh giá để hoàn thành nhiệm vụ học tập một cách chủ động.
Xuất phát từ những lí do trên, thông qua quá trình nghiên cứu ưu điểm của
các phần mềm hỗ trợ, thông qua thực nghiệm thực tiễn chúng tôi đi đến thống nhất
lựa chọn đề tài: “Ứng dụng các phần mềm hỗ trợ và nền tảng web để thiết kế bài
giảng E-Learning trong dạy học trực tuyến môn Sinh học nhằm phát triển năng
lực cho học sinh THPT”
2. Mục tiêu, phương pháp nghiên cứu của đề tài
- Mục tiêu của đề tài:
+ Lựa chọn các phần mềm bổ trợ và nền tảng web để thiết kế bài giảng E-
learning một cách hiệu quả nhất từ các bài giảng PowerPoint có sẵn của giáo viên.
+ Xây dựng quy trình xây dựng một bài giảng E-Learning dựa trên nền tảng
chính là bài giảng PowerPoint có sẵn được tích hợp với phần mềm iSpring Suite và
Viettel AI hiệu quả nhất.
+ Xây dựng một số bài giảng E-Learning thuộc chương trình Sinh học lớp 10
và 11 để đưa vào giảng dạy làm bải giảng thực nghiệm xác định tính hiệu quả của
đề tài trong việc bồi dưỡng và phát triển năng lực tự học, năng lực số cho HS THPT.
- Phương pháp nghiên cứu của đê tài: đề tài vận dụng 4 phương pháp nghiên
cứu thường quy là:
+ Nghiên cứu lý thuyết về cơ sở lí luận về phát triển năng lực tự học và năng
lực số cho học sinh trong dạy học trực tuyến bằng bài giảng E-Learning.