Ung thư dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại bàng quang báo cáo nhân một trường hợp lâm sàng

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> <br /> UNG THƯ DẠNG TẾ BÀO NHẪN NGUYÊN PHÁT TẠI BÀNG QUANG.<br /> BÁO CÁO NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP LÂM SÀNG<br /> Phan Thành Thống*, Phan Đỗ Thanh Trúc**, Châu Hải Tân **, Lê Trung Trực**, Tô Quốc Hãn*,<br /> Nguyễn Xuân Toàn**, Tô Quyền**, Lê Việt Hùng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Ung thư dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại bàng quang là một dạng ung thư biểu mô tuyến tiết<br /> nhầy có tế bào nhẫn hiếm gặp tại bàng quang, chiếm từ 0,5% đến 2,0% tất cả các loại ung thư nguyên phát<br /> của bàng quang. Khối u này thường có độ ác tính cao và xâm nhập vào thành bàng quang mà ít tạo nên sự<br /> phát triển vào lòng bàng quang. Triệu chứng bệnh nghèo nàn dẫn đến chẩn đoán chậm và tiên lượng xấu.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Báo cáo một trường hợp.<br /> Kết quả: Chúng tôi báo cáo một trường hợp nam 50 tuổi nhập viện vì phù toàn thân và tiểu máu. Kết<br /> quả siêu âm và CT scan cho thấy dày thành bàng quang lan tỏa theo dõi u bàng quang, 2 thận ứ nước nghi<br /> do xâm lấn. Bơm rửa bàng quang thu được nhiều dịch nhầy màu trắng. Giải phẫu bệnh của khối u sau khi<br /> cắt bỏ ghi nhận bướu bàng quang dạng carcinoma tuyến tiết nhầy, có thành phần tế bào nhẫn. Kết quả tầm<br /> soát ung thư từ đường tiêu hóa và tuyến tiền liệt không ghi nhận bất thường. Hiện theo dõi sau 3 tháng<br /> hậu phẫu, tình trạng bệnh nhân ổn định.<br /> Kết luận: Ung thư dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại bàng quang là một dạng hiếm gặp của ung thư bàng<br /> quang, ít được báo cáo trong các tài liệu. Sự hiếm có và điều trị thành công bằng phẫu thuật cộng với hóa trị là hai<br /> đặc điểm đáng chú ý trong trường hợp này.<br /> Từ khoá: Ung thư biểu mô tuyến, ung thư bàng quang, ung thư dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại bàng<br /> quang.<br /> ABSTRACT<br /> PRIMARY SIGNET-RING CELL CARCINOMA OF THE URINARY BLADDER (PSRCC)<br /> Phan Thanh Thong, Phan Do Thanh Truc, Chau Hai Tan, Le Trung Truc, To Quoc Han,<br /> Nguyen Xuan Toan, To Quyen, Le Viet Hung.<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 22 - No 4- 2018: 250 – 253<br /> <br /> Objectives: Primary signet-ring cell carcinoma (PSRCC) of the urinary bladder is a phenotype characterized<br /> by signet-ring cells containing intracellular mucin-filled vacuole which is really rare, accounts for 0,5% - 2% of<br /> all primary bladder cancers. PSRCC of the urinary bladder is a poorly differentiated adenocarcinoma and often<br /> invase bladder wall instead of developing to cavity of bladder. The patients have no specific symptom which leads<br /> to delayed diagnosis and poor prognosis.<br /> Materials and methods: Case report<br /> Results: We report a 50-year-old man hospitalized with edema and haematuria. Ultrasonography and<br /> computed tomography scan revealed a bladder tumor diffusedly invading the bladder wall, thickened bladder wall.<br /> We got a white mucous liquid from the bladder cavity. We decided to radical cystectomy, histopathological<br /> examination revealed signet-ring cell adenocarcinoma. We checked for primary cancer from gastrointestinal tract,<br /> <br /> * Bộ môn Tiết niệu ĐHYD TP.HCM **Khoa Ngoại-Tiết niệu BV Nhân Dân Gia Định<br /> Tác giả liên lạc: BS. Phan Thành Thống ĐT: 0987797171 Email: phanthanhthong2009@gmail.com<br /> <br /> <br /> 250 Chuyên Đề Thận – Niệu<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> prostate and no cancer from other organs was found. Our patient is in a stable state after 3-month follow-up post-<br /> radical cystectomy.<br /> Conclusions: PSRCC of the urinary bladder is really rare which is rarely reported in literature. The rarity<br /> and the successful management with surgical and adjuvant chemotherapy are two characteristics described in this<br /> report.<br /> Keywords: Adenocarcinoma, bladder cancer, primary signet-ring cell carcinoma of the urinary bladder.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Soi bàng quang<br /> Ung thư dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại Ghi nhận bướu bàng quang to, thâm nhiễm<br /> bàng quang là một dạng ung thư biểu mô tuyến toàn bộ thành phải bàng quang, ăn lan ra vùng<br /> tiết nhầy có tế bào nhẫn hiếm gặp tại bàng cổ bàng quang, che lấp không khảo sát được 2<br /> quang. Saphir báo cáo trường hợp đầu tiên vào miệng niệu quản, sinh thiết 2 mẫu. Kết quả giải<br /> năm 1955(6). Đến năm 2014 có chưa tới 100 phẫu bệnh: Bướu bàng quang dạng carcinoma<br /> trường hợp được báo cáo. Chúng tôi trình bày tuyến tiết nhầy, có thành phần tế bào nhẫn (Hình<br /> một trường hợp bướu nguyên phát tại bàng 3). Chúng tôi tiến hành nội soi đường tiêu hóa<br /> quang dạng tế bào nhẫn được điều trị cắt bàng đánh giá và xét nghiệm các marker ung thư<br /> quang tận gốc, mở hai niệu quản ra da, chúng tôi đường tiêu hóa, tuyến tiền liệt để loại trừ ung<br /> lên kế hoạch hóa trị cho bệnh nhân này. thư từ nơi khác di căn đến nhưng không tìm<br /> thấy dấu hiệu ung thư từ nơi khác. Vì vậy chúng<br /> BÁO CÁO TRƯỜNG HỢP<br /> tôi chẩn đoán trường hợp này là ung thư nguyên<br /> Bệnh nhân nam, 50 tuổi vào viện vì phù toàn phát tại bàng quang.<br /> thân và tiểu máu. Cách nhập viện khoảng 3 Bệnh nhân được chỉ định cắt bàng quang<br /> tháng, bệnh nhân tiểu máu và không điều trị gì. toàn phần (Hình 4), nạo hạch và đưa hai niệu<br /> Khoảng một tuần trước nhập viện bệnh nhân quản ra da, trong quá trình phẫu thuật ghi nhận<br /> thấy phù toàn thân, tiểu máu toàn dòng, tiểu khó hạch xâm lấn bó mạch chậu và thần kinh bịt hai<br /> nên nhập viện. Về tiền sử, bệnh nhân được mổ bên. Khối u được phân giai đoạn pT3bN1M0.<br /> mở lấy sỏi bàng quang cách 3 năm, tiền sử gia Hậu phẫu diễn tiến tốt, chức năng thận cải thiện<br /> đình không ghi nhận bệnh lý liên quan. dần, bệnh nhân xuất viện sau mổ 5 ngày. Chúng<br /> Cận lâm sàng ghi nhận bệnh nhân với tình tôi lên kế hoạch hóa trị bổ trợ sau phẫu thuật.<br /> trạng suy thận (Creatinin > 11,3 mg/dL), rối loạn Sau phẫu thuật 3 tháng, BN có tinh trạng<br /> điện giải, thiếu máu. Siêu âm: Hai thận ứ nước toàn thân tốt, chức năng thận cải thiện.<br /> độ III, dày thành bàng quang và máu cục lòng<br /> bàng quang, tràn dịch đa màng. Bệnh nhân được<br /> bơm rửa bàng quang thu được nhiều chất nhầy<br /> màu trắng trong (Hình 1). Giải phẫu bệnh khảo<br /> sát chất bơm rửa được cho kết quả hồng cầu, tơ<br /> huyết, tế bào viêm đa dạng, bạch cầu đa nhân, tế<br /> bào trung mạc.<br /> MSCT hệ niệu có cản quang cho kết quả: Dày<br /> không đều lan tỏa thành bàng quang, theo dõi u<br /> bàng quang (Hình 2); hai thận ứ nước, niệu quản<br /> 2 bên dãn đến đoạn nội thành nghi do xâm lấn;<br /> hạch phì đại cạnh động mạch chậu 2 bên. Hình 1. Bơm rửa bàng quang ra nhiều dịch nhầy<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Thận – Niệu 251<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Hình ảnh MSCT dày không đều thành Hình 3. Carcinoma tuyến tiết nhầy, có thành<br /> bàng quang phần tế bào nhẫn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 4. Bàng quang sau phẫu thuật cắt bàng quang toàn phần<br /> BÀNLUẬN cuống, dạng loét thâm nhiễm(9). Ung thư dạng<br /> tế bào nhẫn nguyên phát tại bàng quang có<br /> Ung thư dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại thể phát sinh ở bất kỳ vùng nào của bàng<br /> bàng quang là một dạng phụ hiếm gặp của<br /> quang nhưng thường tìm thấy vùng đỉnh bàng<br /> ung thư biểu mô và chỉ chiếm 0,24% đến 2%<br /> quang(5). Điều đó làm ta khó phân biệt được với<br /> của tất cả các khối u bàng quang(7,8). Cho đến<br /> ung thư có nguồn gốc từ ống niệu rốn.<br /> năm 2014 có ít hơn 100 trường hợp đã được<br /> Cần phải phân biệt Ung thư dạng tế bào<br /> báo cáo trên thế giới kể từ khi Saphir báo cáo<br /> nhẫn nguyên phát tại bàng quang với ung thư<br /> trường hợp đầu tiên năm 1955(6).<br /> thứ phát do di căn từ nơi phát đến, vì chiến<br /> Nhìn chung, khối u này xảy ra ở tuổi trung<br /> lược điều trị hoàn toàn khác nhau. Ung thư<br /> niên (khoảng 50-60 tuổi) và thường được chẩn dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại bàng quang<br /> đoán ở giai đoạn tiên triển, thường biểu hiện có cùng nguồn gốc mô học với carcinoma<br /> tiên lượng xấu sau đó(1). Triệu chứng lâm sàng tuyến của đường tiêu hóa, vú, phổi, túi mật và<br /> của ung thư tuyến bàng quang không có sự tuyến tiền liệt…Do đó, cần đánh giá để loại<br /> khác biệt với các khối u ác tính khác của bàng trừ khả năng di căn từ nơi khác (9,5). Trong<br /> quang(5). Triệu chứng chính bao gồm các triệu một loạt nghiên cứu 282 bệnh nhân ung thư<br /> chứng về kích thích đi tiểu và tiểu máu, các<br /> tuyến bàng quang do di căn ghi nhận: Xâm lấn<br /> triệu chứng đau hạ vị do tắc nghẽn ít gặp hơn. trực tiếp từ đại tràng (21%), tuyến tiền liệt<br /> Ung thư dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại (19%), trực tràng (12%) và cổ tử cung (11%). Di<br /> bàng quang thường biểu hiện là thâm nhiễm ở căn xa từ ung thư dạ dày (4.3%), u sắc tố ác<br /> bàng quang và tổn thương thường liên quan tính (3,9%), phổi (2,8%) và vú (2,5%).<br /> đến phần lớn bàng quang. Tổn thương cũng Phương thức điều trị cho Ung thư dạng tế<br /> được mô tả qua nội soi bàng quang bởi các bào nhẫn nguyên phát tại bàng quang bao<br /> dạng: dạng polyp, dạng có cuống, không gồm phẫu thuật, xạ trị và hóa trị. Phẫu thuật là<br /> <br /> <br /> 252 Chuyên Đề Thận – Niệu<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> biện pháp được lựa chọn xuyên suốt đầu tay KẾT LUẬN<br /> trong các báo cáo. Theo đánh giá của Erdogru<br /> Ung thư dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại<br /> và cộng sự(2) việc cắt bàng quang toàn phần<br /> bàng quang là một dạng hiếm gặp của ung thư bàng<br /> đem lại lợi ích cho bệnh nhân. Một vài quang, ít được báo cáo trong các tài liệu. Nói chung<br /> phương pháp điều trị hiệu quả khác bao gồm bệnh thường được phát hiện ở giai đoạn tiến triển do<br /> hóa trị nội động mạch với cisplatin và độ ác tính cao và tiên lượng sống còn thường ngắn.<br /> methotrexate và xạ trị, hoặc chỉ xạ trị sau cắt Hiện nay phẫu thuật đóng vai trò chủ yếu và chưa có<br /> bàng quang toàn phần. Cho đến nay chưa có phác đồ hóa trị tiêu chuẩn cho Ung thư dạng tế<br /> phác đồ hoá trị liệu tiêu chuẩn tồn tại cho Ung bào nhẫn nguyên phát tại bàng quang.<br /> thư dạng tế bào nhẫn nguyên phát tại bàng TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> quang vì tính hiếm hoi của chúng. Một số 1. El-Mekresh MM, El-Baz MA, Abol-Enein H, Ghoneim MA<br /> thuốc được áp dụng trong các trường hợp (1998), Primary adenocarcinoma of the urinary bladder: a report<br /> of 185 cases, British J Urol, 82, pp. 206-212.<br /> được báo cáo như: 5FU, methotrexate,<br /> 2. Erdogru T, Kiligaslan I, Esen T(1995), Primary signet ring cell<br /> cisplatin, mitomycin, doxocycline, tegafur, carcinoma of the urinary bladder: review of the literature and<br /> cyclophosphamide và carboplatin(4). Chúng tôi report of two cases, Urol Int, 55, pp. 34-37.<br /> 3. Grignon DJ, Ro J, Ayala A and Johnson D (1991), Primary<br /> báo cáo trường hợp này với cắt bàng quang Signet-Ring Cell Carcinoma of the Urinary Bladder, Am J Clin<br /> toàn phần và lên kế hoạch hóa trị toàn thân Pathol, 95: 13-20..<br /> tuy nhiên chưa có phác đồ điều trị tiêu chuẩn 4. Hirano Y, Suzuki K, Fujita K, Furuse H, Fukuta K, Kitagawa M,<br /> Aso Y (2002), Primary signet ring cell carcinoma of the urinary<br /> được thống nhất. bladder successfully treated with intra-arterial chemotherapy<br /> Theo dõi bệnh nhân sống được 8 tháng, hiện alon, Urology, 59, pp.601.<br /> 5. Krichen Makni S, Ellouz S, Khabir A, Daoud J, Boudawara T<br /> tại chưa phát hiện dấu hiệu di căn qua MSCT. (2005), Primary signet ring cell carcinoma of urinary bladder. A<br /> Một phân tích năm 1991 dựa vào nhiều báo case report, CancerRadiother, 9, pp. 322-324.<br /> 6. Saphir O (1955), Signet ring cell carcinoma of the bladder, Am J<br /> cáo cho thấy PSRCC có độ ác tính cao, những Pathol, 31, pp. 223-231.<br /> bệnh nhân không điều trị gì có thời gian sống 7. Sunghwan J, Soojin J, Kweonsik M, Jae-il C, Sunghyup C, Dongil<br /> K (2009), Primary signet ring cell carcinoma of the urinary<br /> trung bình khoảng 3,5 tháng. Nhìn chung sau<br /> bladder, Korean JUrol, 50, pp.188-191.<br /> điều trị, tỷ lệ sống 1 năm khoảng 60%(3).. Fiter và 8. Torenbeek R, Koot RA, Blonjous CE, De Bruin PC, Newling DW,<br /> cộng sự báo cáo tỷ lệ sống 5 năm lần lượt là 75%, Meijer CJ (1996), Primary signet-ring cell of the urinary bladder,<br /> Histopathology, 28, pp. 33-40.<br /> 38% và 12% cho các giai đoạn II, III, IV(3). Một 9. Yamamoto S, Ito T, Akiyama A, Miki M, Tachibana M, Takase<br /> thống kê gồm 54 bệnh nhân tại Nhật Bản cho M, MatsumotoT, Mochizuki M (2001), Primary signet-ring cell<br /> thấy tỷ lệ sống 5 năm ở giai đoạn I-III là 50%, carcinoma of the urinary bladder including renal failure, Int J<br /> Urol, 8, pp.190-193.<br /> không có bệnh nhân nào ở giai đoạn IV sống quá<br /> 2 năm(3).. Một nghiên cứu khác trên 12 bệnh nhân<br /> Ngày nhận bài báo: 10/05/2017<br /> ghi nhận tỷ lệ sống trung bình là 8,9 tháng(3).<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 01/06/2018<br /> Ngày bài báo được đăng: 20/07/2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Thận – Niệu 253<br />