Vài nét bàn về quan niệm hạnh phúc gia đình ở Việt Nam

N g h i g n curu<br /> G i a d i n h v^ G i d i<br /> So 2 - 2 0 1 2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vai net ban ve quan niem<br /> iianii piiuG gia flinli & Viet Nam<br /> <br /> LeThi<br /> Vi6n Gia dinh vd Gidi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tom tat: Bai viet trinh bay mot so' net ye quan niem hanh phiic<br /> gia dinh va cac ye'u to' de xay diing gia dinh hanh phuc. Theo tac<br /> gia khi de cap de'n quan niem hanh phuc gia dinh thi dieu can<br /> nhan manh la gia tri cua chiji tinh va chii nghia. Nghia va tinh<br /> CO quan he chat che v6i nhau, tac dong va ciing co'ldn nhau, giup<br /> doi vd chong chung song em dep suot ddi. Va dieu cd ban la hanh<br /> phiic gia dinh can dUdc xay dUng va cung co^ tren cd scl tinh va<br /> nghia gifia doi vd chong trong suot qua trinh chung song.<br /> <br /> Tiif khoa: Hanh phuc gia dinh; Quan niem ve hanh phuc gia<br /> dinh; Xay diing hanh phuc gia dinh.<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Hon nlian la khc(i dau cho mot gia dinh hanh phuc<br /> a. Theo truyin thd'ng van hda Viet Nam, gia dinh phai ddng hdnh vdi<br /> hdn nhdn vd cd hdn ll. Chua kit hdn ehua thi coi Id mdt gia dinh, dilu<br /> nay da dugc thdng tue hda. Ddi vdi ngudi Viet Nam hien nay, tie'n hdnh<br /> hdn nhdn vdn la su khdi dau edn thie't dl thdnh lap mdt gia dinh vd xdy<br /> dung hanh phiie gia dinh.<br /> Theo Ludt Hdn nhdn va Gia dinh Viet Nam hien nay: hdn nhdn Id quan<br /> he giiia vg vd chdng sau khi ke't hdn. Theo Ttr diin giai thfch thudt ngii<br /> Ludt hgc eua trudng Dai hge Ludt Ha Ndi thi hdn nhdn duge hilu Id: su<br /> lien ke't giiia mdt nam va mdt nii, tren nguyen tde tu nguyen, binh ddng<br /> theo dilu kien vd trinh tu nhd't djnh nhdm ehung sd'ng vdi nhau sudt ddi.<br /> 24 Nghien ciiru Gia dinh vk Gidi. Quyd'n 22, sd' 2, tr.23-34<br /> <br /> xay dung gia dinh hanh phuc, hda thuan.<br /> Nhu vay, vl CO ban, khdi niem hdn nhan nhdn manh vj trf hdn nhdn nhu<br /> mdt thie't ehe' xa hdi: mdt ngudi ddn dng vd mdt ngudi ddn bd earn ke't sd'ng<br /> ehung vdi nhau, ed nhiing quyin va nghia vu dd'i vdi nhau vd dd'i vdi eon<br /> eai hg sinh ra.<br /> b. Ban ehd't phdp 1^' ciia hdn nhdn d Viet Nam hien nay<br /> Ludt Hdn nhdn vd Gia dinh Viet Nam ndm 2000 quy djnh rd: viec k^t<br /> hdn bao gdm dilu kien, thii tue kit hdn vd hiiy kl^t hdn theo phap ludt (dilu<br /> 18 va dilu 19 ghi rd quyin vd nghia vu vg chdng, dilu 15 ndi vl viee hiiy<br /> ke't hdn, Iy hdn).<br /> Ban ehd't phdp Iy eua hdn nhdn nhu mdt hgp ddng vd mdt thuc thi/thie't<br /> che' phdp ludt ed thi dugc hilu theo ede chilu eanh khde nhau. Ne'u xet<br /> theo khfa canh thur nhd't thi hdnh vi phat sinh quan he hdn nhdn phai duge<br /> dua tren nguyen tde lu do thda thudn giiia ben nam vk ben nur. Xet theo<br /> khfa eanh hdn nhdn la mdt thie't che' phdp ludt thi tinh trang phdp Iy sau<br /> khi ke't hdn, quan he giira vg ehdng eung nhu viee chdm durt hdn nhdn diu<br /> phai ehju nhiing quy djnh chdt che ciia phap ludt. Tuy nhien cdn chu y su<br /> khdc nhau giGa mue dfeh cQa hdn nhdn vdi mue dfch giao ke't hgp ddng<br /> budn ban, Idm dn, v.v. Viec ke't hdn duge thue hien vdi nhung nghi thiic<br /> ddc biet, khdng ed trong phdp ludt vl hgp ddng. Viec hiiy ke't hdn cung<br /> khde vdi nhiing quy djnh hiiy hgp ddng lam dn. Cac quy djnh chain diit<br /> hdn nhdn (Iy hdn) cdng khdc vdi eac quy djnh chdm diit hgp ddng.<br /> Ndm ddc dilm ddng luu y eiia hdn nhdn d Viet Nam hien nay, dd Id:<br /> Ye'u td tu nguyen Id nguyen tde co ban ciia vdn dl hdn nhdn va gia<br /> dinh hien nay. Ddi nam nii ung thudn sd'ng vdi nhau, dd la dilu kien edn<br /> ban dl hdn nhdn cd hieu luc. Theo dilu 9 Ludt Hdn nhdn va Gia dinh Viet<br /> Nam ghi rd: viec ke't hdn do nam nii tu nguydn, quye't dinh, khdng ben nao<br /> iuge Ip bude, lira dd'i ben nao, khdng ai duge cudng ep hodc can trd.<br /> Hdn nhan ed tfnh bin vung sudt ddi. Hdn nhan dugc xay dung tren<br /> ye'u td tinh cam giiia ddi nam nu vdi mue dieh xdy dung gia dinh. Tmh<br /> cam vg chdng, cha me eon cdi, anh chj em mdt nha la nhiing ye'u td dam<br /> bao su lien kl't bin vung ciia hdn nhdn.<br /> - Hdn nhdn mdt vg mdt chdng: Ludt Hdn nhdn va Gia dinh Viet Nam<br /> da ghi rd hdn nhdn tu nguyen, tie'n bd, mdt vg mdt chdng, vg chdng binh<br /> ddng. Dd la mdt nguyen tde ea ban cua che' dd hdn nhdn gia dinh Viet<br /> Nam hien nay.<br />  Lg Thi 25<br /> <br /> Hdn nhdn chi tdn tai giiia nhiing ngudi khdc nhau vl gidi tfnh, nghia Id<br /> hdn nhdn ddng tfnh luye'n di khdng dugc dugc iing hd, dilu 10, Ludt Hdn<br /> nhdn va Gia dinh da ghi rd: cSim ke't hdn giiia nhiing ngudi etlng gidi tfnh.<br /> Cho de'n nay eac hinh thiie thu tuc tien hdnh hdn nhdn cdn ehju anh<br /> hudng ciia cae phong tue, tdp quan d tittig dja phuang, ttrng ddn tdc (ngudi<br /> Kinh, Mudng, Tay, Niing, Thai, Chdm, v.v.) hay theo cdc nghi thiie tdn<br /> gido (Thien chiia giao hay Phdt gido, Hda hao, v.v.). Ddng thdi cae nghi<br /> thiie dd edn tiiy thudc vao dilu kien kinh te'(tiln bae, tdi san, v.v.) hay dja<br /> vi xa hdi, tdng ldp giai ed'p eiia hai gia dinh thdng gia.<br /> 2. Quan niem ve hanh phuc gia dinh cF Viet Nam, noi dung va cac yeu<br /> to can thiet de xay dung hanh phuc gia dinh<br /> <br /> Khi eac cd nhdn cdng hda nhdp vdo edng ddng xa hdi, thi hg cung edn<br /> de'n td dm gia dinh, dl duge ddng vien an iii, ehia se vl tinh cam vd dam<br /> bao cudc sd'ng vdt ehd't. Hanh phiie gia dinh dem lai cho cdc thdnh vien su<br /> phong phii vl tinh cam, su yen dn vl tinh thdn. Gia dinh chfnh la mdt<br /> nhdm tdm ly, tinh cam dae thu giiia vg chdng, cha me vd eon eai, hg ed<br /> md'i quan he tinh cam rang budc, chat che vdi nhau.<br /> Quan niem va nhdn thilc vl hanh phiie gia dinh eua ngudi Viet Nam<br /> hien nay rd't da dang va phong phii. Chiing cung chiu tde ddng eiia su phdt<br /> trien kinh td', van hda, xa hdi eua dat nudc va eua ca thdi dai. Ddng thdi d<br /> mdi gia-dinh lai ed nhiing hoan canh, dilu kien ddc thii trong qud trinh<br /> sinh sd'ng, theo thdi gian vd mdt khdng gian nhdt dinh.<br /> 2.1. The nao ia mot gia dinh hanh phuc?<br /> Gia dinh gdn vdi viec thue hien ede ehiic ndng vd dap ung ehudn mue<br /> eua gia dinh Viet Nam hien dai nhu the' ndo?<br /> a. Theo truyin thd'ng van hda Viet Nam thi gia dinh hanh phiic la gia<br /> dinh vg ehdng hda thudn, eon cdi hie'u thao, anh em thuong yeu nhau,<br /> cham lo phung dudng cha me gid vd thuc hien viee thd eiing td tien. Sd'ng<br /> ed trdch nhiem Id ddc trung cua gia dinh truyin thd'ng.<br /> Theo quan niem hien nay, mdt gia dinh hanh phiic Id gia dinh ma vg<br /> chdng thuang ydu nhau, sdng chung thuy, tin cdy vd quan tdm de'n nhau,<br /> ciing ehia se viee nhd, ehung siic nudi day con eai, chdm sdc cha me gid<br /> bdn ndi bdn ngoai. Tinh thuong vd su binh ddng giira cac thanh vien gia<br /> dinh dem lai khdng khi chan hda, dm d'm cho gia dinh. Vg ehdng quan tdm<br /> de'n nhu cdu, sd thfch cua nhau, ciing chia se nhiing khd khdn, vui budn, ed<br /> quan he td't vdi hg hang bdn ndi ben ngoai. Vg ehdng ed nghi nghiep dn<br /> 26 Nghidn cOru Gia dinh vk Gidi. Quyd'n 22, so 2, tr.23-34<br /> <br /> djnh, ed thu nhdp dii sd'ng, eung Id nhung ye'u td gdp phdn xdy dung hanh<br /> phuc gia dinh. Nhin bao qual ba y^u td co ban tao nen hanh phiic gia dinh dd<br /> la su tdn trgng ldn nhau, su hda hgp vl tdm hdn vd su hda hgp vl tinh due.<br /> b. Gia dinh edn thue hiCn td't ndm chiic ndng dudi ddy dl xdy dung va<br /> gilJ gin dugc hanh phuc gia dinh, dd Id:<br /> Chure nang sinh san, cung ed'p eho xa hdi cdc th^hl eon ngudi khde<br /> manh nhdm duy tri ndi gidng, dam bao eho xa hdi tdn tai va phdt triln.<br /> Chiic ndng gido due con cdi: gido due ciia gia dinh tdc ddng sdu sde<br /> de'n su hinh thanh nhdn cdch eon ngudi. Dd Id ca sd ddu tien giiip con cdi<br /> phdt triln todn dien. trd thanh ngudi cdng dan tdt, cd ich cho gia dinh va<br /> xa hdi.<br /> - Chure nang tam ly tinh cam: gia dinh la td dm cua mdi cd nhdn, la sgi<br /> ddy tinh cam gdn bd ede thdnh vien vdi nhau thdng qua cae md'i quan he<br /> dng ba cha me, vg chdng eon cdi. Gia dinh Id noi an iii, ddng vien td't nhdt<br /> vl mdt tinh thdn dd'i vdi mdi thanh vien.<br /> Chiic ndng bao vd, chdm sde sure khde: gia dinh chdm sdc sure khde<br /> eiia mdi thanh vien, dam bao nhu cdu dn ud'ng, dinh dudng hang ngay, lo<br /> viee phdng benh, chiia benh cho cdc thdnh vien. Khi sure khde dugc tdng<br /> cudng, hg lao ddng mang lai nang sudt eao, cd niim \ui va tinh thdn thoai<br /> mdi trong cudc sd'ng hang ngdy.<br /> c. Cdu true quy md gia dinh Idn nhd cung anh huang den viec xdy dung<br /> hanh phiie gia dinh.<br /> Cdu true gia dinh hat nhdn ehi gdm vg chdng \a eon cdi thudng cd quy<br /> md nhd. Gia dinh nhilu the'he gdm vg chdng, eon cai sd'ng vdi cha me ben<br /> ndi hay ben ngoai thudng cd quy md ldn ttr 5, 6 ngudi de'n 7, 8 ngudi sd'ng<br /> ehung dudi mdt mdi nhd.<br /> Viec xdy dung, giir gin hanh phuc gia dinh quy md nhd, hai the he da<br /> khd, khi gia dinh Iai gdm nhilu thi he: dng ba, cha me, con cdi lai cang<br /> khd han, ddc biet Id quan he giiia me chdng vd nang ddu, giiia chang rl<br /> vdi gia dinh ben vg, v.v.<br /> Hien nay gia dinh quy md nhd, hai the' he d nudc ta la ph6 bie'n, ddc<br /> biet d thanh phd', mdt phdn cung do dilu kien nhd d chdt chdi. Gia dinh<br /> quy md Idn chilm ty II nhd, d ndng thdn ty Id ndy cao han d thanh phd do<br /> dilu kien nhd d thudn lgi hon, sinh hoat trong gia dinh dl dang han.<br /> Nhin chung hanh phiic cua gia dinh hai thi' he d nudc ta vdn chiu anh<br /> hudng ciia nhiing md'i quan he vdi cha me bdn ndi, bdn ngoai, kl ca cac<br />  L6Thi 27<br /> <br /> quan he vdi hg hang hai ben, do ddc dilm phong tue, tdp qudn Viet Nam<br /> edn dugc duy tri Idu dai. Vi vdy, ndi de'n hanh phiic gia dinh eua ddi vg<br /> chdng tre lai cdn nhin rdng ra de'n ede md'i quan he 3, 4 the' he ndi tie'p<br /> nhau, ddc biet la md'i quan he vdi cha me gid, nhilu khi cd anh hudng sdu<br /> sde deii cudc sd'ng hda thuan ciia ddi vg chdng tre.<br /> 2.2. Vg chong sdng tron tinh, ven nghTa sudt ddi la ndi dung can<br /> ban cua hanh phuc gia dinh<br /> Vg chdng sd'ng trgn tinh, ven nghia dd cung Id ddng luc thudng true<br /> thiic ddy viee xdy dung gia dinh d'm no, binh ddng, tie'n bd, hanh phiie.<br /> Hanh phiie gia dinh duge xdy dung tren co sd tinh va nghia cua ddi vg<br /> chdng trong qua U-inh chung sd'ng Idu ddi. Tmh yeu ndng thdm ed thi cung<br /> nhat phai theo ndm thdng, nhung thdi gian lai lam eho ehii nghia giiia vg<br /> chdng them mdn ma hon. Cdi nghia dugc hinh thanh vd ciing cd Idng<br /> thuang yeu nhau giiia vg chdng.<br /> a. Xua kia, tuydt dai bd phdn cdc cudc hdn nhdn thudng do gia dinh cha<br /> me hai bdn, nha trai nhd gdi sdp ddt vd cd ngudi md'i Idi. Cha me quyd't<br /> dinh con eai phai tuan theo. Nhilu ddi nam nii khdng bie't mat nhau, ttr<br /> hinh dang de'n tinh ne't trude khi cudi. Chi sau budi hdn ll, liic ddng phdng,<br /> hg mdi bie't nhau, the' nhung dai bd phan cdc ddi vg chdng lai sd'ng trgn<br /> tinh, ven nghia. Tur y thiie cdn lam td't nghia vu lam vg, lam chdng, lai dugc<br /> su giao due, nhdc nhd ciia cha me, gia dinh ddi ben nen hg da sd'ng bin<br /> chat vdi nhau, sinh de vd nudi dudng con cdi nen ngudi. Dl lam trdn nghia<br /> vu vg chdng, hg da ed gdng khdc phuc khd khdn, mdu thudn dl cudc sd'ng<br /> cap ddi dugc sudn se, gia dinh thuan hda. Tur dd, vg chdng ed su thdng cam<br /> vd cd tinh thuang vdi nhau. Tmh cam dd khid'n viec thue hien nghia vu<br /> giCra hg trd nen nhe nhang, thudn Igi hon.<br /> Cac cudc ly hdn trude kia rd't it xay ra vd khdng dugc su ddng tinh, ung<br /> hd cua cha me, hg hang cung nhu du ludn xdm ldng. Mgi ngudi nghi rdng<br /> ehuyen vg chdng va cham nhau trong cudc sd'ng hang ngdy Id chuyen binh<br /> thudng, khd trdnh khdi. Cai chfnh Id hg bie't cdch ldm Idnh, vd gat bd tu di<br /> cd nhdn vi nghia vi tinh dl cd gdng xdy dung gia dinh thudn hda.<br /> Ong cha ta da cd cdu ndi:<br /> "Mdt dilu nhjn, ehfn dilu Idnh"<br /> "Ldi ndi chang md't tiln mua<br /> Lua ldi md ndi cho viia ldng nhau".<br /> Vg chdng cd sdng thudn hda thi mdi nudi dudng eon cdi nen ngudi.<br /> Ne'u hg bd nhau thi se anh hudng ndng nl de'n tuong lai con cai, vi vdy gia<br /> phong, gia ll trudc kia rdt phan dd'i viee ly hdn. 6 nude ta thdi Le So cd<br /> 28 Nghidn ciiru Gia dinh vk Gidi. Quyd'n 22, so 2, tr.23-34<br /> <br /> <br /> Ludt Hdng dire cho phip vg chdng duge Iy hdn. Nhung thue te', dao diic<br /> gia dinh truyin thd'ng va quy udc lang xa thudng gdy khd khdn vd can trd<br /> viee ly hdn. Ngudi phu nff khdng ed quyin bd ehdng, nam gidi cflng<br /> khdng dugc phep bd vg, nhung cd thi Id'y vg le, ti thidp, v.v.<br /> Nhu vdy, xua kia nam nu' ttr ^ thiic trdch nhilm da cd gdng Iam trdn<br /> nghia vu vg chdng. Hg da sd'ng thudn hda vdi nhau, ddn ddn cd tinh cam,<br /> gdn bd vdi nhau. Ttr nghia de'n tinh, ttr viec Idm do If trf quydt djnh d^n su<br /> thtic day eua trai tim, ttr lam nghia vu ddn de'n su gdn bd vl tinh cam ddi<br /> vdi nhau sudt ddi.<br /> b. Ngdy nay ede ddi nam nfl thudng quen bie't, tim hilu nhau, yeu nhau<br /> rdi mdi di de'n ke't hdn. Hdn nhdn la do hg tu nguydn, khdng phai do gia<br /> dinh cudng ep. Viec mdn ddng hd dd'i gifla hai gia dinh nhd trai nha gdi<br /> de'n nay khdng edn duge coi Id ye'u td quan trgng hang ddu. Cai chfnh la<br /> ddi nam nfl ddng y Id'y nhau, sau dd ed viee Iam dl sinh sd'ng dn dinh va<br /> nudi dudng eon cdi td't. Ttr dd, tinh vd nghia ciia ddi vg chdng tre ed dilu<br /> kien phdt triln thudn Igi, dl dang.<br /> Neu xua kia cdc ddi vg chdng thudng di ttr nghia de'n tinh, thi ngay nay<br /> nam nu' bdt ddu ttr su quen bie't, ed tinh yeu vdi nhau mdi di d^n ke't hdn<br /> vd xdy dung nghia vg chdng. Da cd nhilu edp vg ehdng ehung sd'ng hanh<br /> phiic sudt ddi. Tuy nhien phai thtra nhan rdng ty le ly hdn trong xa hdi ta<br /> dang khdng ngimg tang ien hien nay. Cd ngudi da Iy hdn Idn thu 2, thur 3<br /> ma vdn tiep tue dua dan xin Iy hdn. Vdy tinh nghia giura vg ehdng ngdy<br /> nay ed nhung bie'n ddng gi? Nguyen nhdn vi sao hg dl dang vut bd tinh<br /> nghia vg chdng?<br /> Phai chdng ngay nay, nhilu ddi vg chdng gdn bd vdi nhau \'l tinh (ddc<br /> biet Id ve dep, hinh thurc bl ngoai) nhung Iai khdng xem trgng nghia? Hg<br /> ndng tinh vd nhe nghia nen dl ddng chia tay nhau khi chii tinh giiia hg da<br /> phai nhat.<br /> Phai ehdng quyin tu do ed nhdn ciia vg vd chdng dugc dl cao qud<br /> ddng? Hg sdn sang ly hdn ma khdng nghi de'n tuang lai con cdi hg se ra<br /> sao? Chung sd'ng vdi me hay vdi cha? Viec ai nudi dudng chiing do tda dn<br /> xit xii vd theo yeu cdu eiia vg, ehdng.<br /> Phai chdng viec Iy hdn ngay nay dugc coi la chuydn binh thudng? Sau<br /> Iy hdn hg lai Id'y ehdng, Id'y vg khdc nhu thay do? Hg khdng bi su rang<br /> budc chdt ehe eiia dao ly ddn tdc nhu trudc ddy. Cdn anh hudng cua cha<br /> me, gia dinh ndi ngoai, cung nhu du ludn xa hdi dd'i vdi vide ly hdn cung<br /> khac xua. Cha me, hg hang khdng ngdn cdm dugc viee ly hdn, ddng thdi<br />  Le Thi 29<br /> <br /> viec vg chdng tre lai duge phdp ludt bao ve quyin tu do ke't hdn, ly hdn.<br /> Tdm lai dl edp de'n quan niem vl hanh phiie gia dinh thi dieu cdn nhd'n<br /> manh la gia trj cua ehu' tinh va chu nghia. Dilu co ban Id edn xdy dung vd<br /> cung ed dugc tinh vd nghia giu'a ddi vg chdng trong sudt qud trinh chung<br /> sd'ng Idu ddi vdi nhau. Vg chdng eting chung siie lao ddng dl bao dam cudc<br /> sd'ng gia dinh no d'm, nudi dudng con cdi khdn Idn. Hg ed gdng khde phuc<br /> khd khdn, mdu thudn thudng dl nay sinh trong sinh hoat hdng ngay dl gifl<br /> gin tinh cam yeu thuang nhau va Iam trdn nghia vu ngudi ban ddi Idu ddi<br /> cua nhau.<br /> 2.3. Vg chong binh dSng ve quyin va nghTa vu trong gia dinh la ndi<br /> dung rat quan trong, dong thdi do la ye'u td het sure cdn thie't de giur<br /> gin hanh phuc gia dinh<br /> Vg ehdng dam bao quyin tu do cd nhdn, ddng thdi tdn trgng quyin tu<br /> do ciia ngudi ban ddi cting chung sd'ng, hilu minh, bie't ngudi mdt each<br /> diing ddn, cuong quye't chd'ng bao lire trong gia dinh. Dd chfnh la nhimg<br /> nguyen tdc xii su he't siie edn thie't dl xdy dung mdt gia dinh hanh phuc.<br /> Vg ehdng binh dang vdi nhau trong quan he ddn su va cae quan he khae<br /> ed hen quan den hdn nhdn vd gia dinh, thue hien su binh ddng gidi trong<br /> sinh hoat gia dinh.<br /> a. Vg ehdng ed quyin va nghia vu ngang nhau trong viec sd hiJu tdi san<br /> ehung cua gia dinh, binh ddng trong viec kiim soat ede ngudn luc vd quyet<br /> djnh viee su dung cdc ngudn lue eiia gia dinh.<br /> Vg chdng binh ddng vdi nhau, ciing bdn bae quye't djnh viec lua chgn<br /> va sii dung cdc bien phdp ke' hoach hda sinh de phii hgp vdi gia dinh va<br /> yeu cdu cua Nhd nudc.<br /> - Vg chdng ddi xit vdi con trai vd con gai binh ddng trong viee chdm<br /> sde, gido due, trong vide hge tap vdn hda, vui choi giai trf, v.v. Khdng nen<br /> chi trgng con trai, coi thudng con gdi, bdt con gai lam viee nhd, dugc di<br /> hgc ft hon con trai, v.v.<br /> b. Vg chdng cting chia se \'iee gia dinh, tii chdm Io gido due eon cdi<br /> de'n dgn dep nha eura, ehudn bj com nudc, khdng phai vide ndi trg gia dinh<br /> ehi giao eho phu nu' lam. Dde biet cd nhung trudng hgp, khi ngudi vg<br /> khdng di lam, khdng ed tiln luong, thudng ed nhiJng dng chdng tu cho<br /> minh cd quyin vl nhd nghi ngoi, bdt vg phuc vu hodc cd dng chdng sau<br /> gid lam vide lai hay di chai vdi ban be, rugu che, kl ca cap bd vdi nhimg<br /> cd gdi khdc, v.v.<br /> 30 Nghidn cijru Gia dinh vk Gidi. Quyd'n 22, sd' 2, tr.23-34<br /> <br /> <br /> c. Sir binh ddng gidi trong gia dinh liln quan chdt ehe d^n viec ddnh gid<br /> dung su ddng gdp vdo kinh te' vd viec Idm ndi trg, chdm sdc gia dinh cua<br /> vg hay chdng, cflng nhu viec phdn phd'i vd hudng thu binh ddng cac phuc<br /> lgi gia dinh.<br /> Nhflng ddng gdp vl kinh t^ md tdm quan trgng hay duge dl eao. Ngudi<br /> ehdng lai thudng kil'm ra tiln nhilu hern vg, hodc ed gia dinh ehi cd ehdng<br /> di ldm, kinh doanh, v.v. trong khi ngudi vg d nha chi Idm ndi trg.<br /> Nhiing ddng gdp eho phuc lgi gia dinh nhu lam ndi trg, chdm sdc con<br /> cdi Id nhflng vile khdng duge trd cdng, khdng duge danh gid dung gia trj<br /> nhung lai thudng do phu nfl dam nhiem. Vi vdy edn cd su binh ddng gifla<br /> vg chdng trong viec phdn phdi vd hudng thu cdc phiic lgi vdt chdt vd tinh<br /> thdn CLia gia dinh. •<br /> d. Cdn cuang quye't chd'ng bao lire trong gia dinh dudi nhilu hinh thiirc<br /> khdc nhau nhu:<br /> Bao luc thdn thi nhu ddnh, ddp, tdt, dd, v.v. thudng tir phia ngudi chdng,<br /> cd khi khdng phai vi khdng bdng ldng vl nhung viec da diin ra u-ong gia<br /> dinh, ma dl triit bd su buc bdi cQa minh ttr nhung su kien da xay ra vdi cd<br /> nhdn d co quan vd be ban.<br /> Bao lue vl tinh thdn nhu chiii, mdng, qudt, thdo, ndi eanh khde, khdng<br /> hgp tdc, khdng ndi chuyen,.. .la ttr phfa ea ehdng vd vg.<br /> Bao lue vl tinh due la nhflng hdnh vi chdng ep vg, tra tdn vg trong quan<br /> he tinh due khi ngudi vg khdng mud'n ed thi vi hg dang dm dau, cd kinh<br /> nguyet hodc dang mang thai. Bao lue tinh due bdt ngudn ttr dinh kil^n gidi,<br /> ngudi chdng eho rdng cd quyin ddi hdi vg phuc vu minh kl ea trong quan<br /> he tinh due.<br /> Nhflng hdnh ddng bao lire diin ra giflra cha me lai cd anh hudng sdu sdc<br /> de'n con cdi. Chiing ghit cha hay sg me. Chung cd thi tiem nhilm thdi xdu<br /> dung bao lire dd'i vdi ban hge vd sau ndy ldn len khi ldp gia dinh. Viec cha<br /> me sir dung bao luc trong viee nudi day con cdi nhu mdng, chCri, tdt, ddnh,<br /> xir phat, bdt nhjn dn, cdm di chai, xem tivi. v.v. diu cd tdc hai rd't ldn dl'n<br /> viec hinh thanh nhdn cdch cua tre em.<br /> Quan niem cOa nhilu ngudi trong xa hdi ta vdn cdn coi bao luc gia dinh<br /> Id chuydn thdng thudng, chuyen rieng ma mdi gia dinh phai tu giai quyd't.<br /> "Den nhd ai, nhd dy rang". Vi vdy, su can thilp cua cdng ddng ddn cu, cua<br /> chfnh quyin dja phuong dd'i vdi cdc vu bao luc gia dinh chi mang tinh nhd't<br /> thdi, hinh thiic.<br />  LdThi 31<br /> <br /> Tdm lai, vg ehdng cd kien tri thue hien binh ddng trong sinh hoat thudng<br /> ngay eua gia dinh thi mdi gifl duge trgn nghia, ven tinh. Bao dam quyin tu<br /> do eho tiing cd nhdn, chdng hay vg, ddng thdi cdn tdn trgng quyin tu do<br /> eua ngudi ban ddi cting ehung sd'ng, dd Id nguyen tdc xir su he't siie edn thie't<br /> di xdy dung va eung cd hanh phiie gia dinh Idu dai, bin viing.<br /> 2.4. Ve each xiir su ciia vg chdng trong sinh hoat thudng ngay d gia<br /> dinh, the hien npi dung cu the cua hanh phiic gia dinh<br /> a. Mdt sd nguydn nhdn ddn de'n su dd vd, phd hoai hanh phiic gia dinh<br /> Mdu thudn gia dinh d nhflng edp vg chdng tre thudng bdt ddu ttr viec<br /> hg hay trdch mdc nhau vl nhflng chuyen rd't nhd nhu: vg ehdng di Iam vd<br /> vl khdng diing gid, hg khdng ddng thudn vd thd'ng nhd't trong viee chi tieu,<br /> mua sdm, thie'u su quan tdm dl chia se nhiing khd khdn eua nhau. Gdc rl<br /> cua vd'n dl nay d ba sai ldm ldn trong viec ung xur hang ngdy nhu sau:<br /> Mdt Id, vg hay chdng td ra "qud" thdng minh vdi bdt eir dilu gi duge<br /> trao ddi vdi nhau. Hg qud tu tin vl su hilu bie't cua minh nen dl bie'n minh<br /> thdnh ke tu phu. Trong gia dinh, mdi ngudi cd quyin neu ra y kie'n cua<br /> minh, ngay ea dilu dd khdng phu hgp vdi ea nhdn chdng hay vg. Nhung<br /> cdn ldng nghe he't nhiing dilu chdng hay vg ndi rdi mdi neu ra y kie'n eua<br /> minh de ngudi ban ddi thd'y minh thuc su tdn trgng hg.<br /> Hai la, vg hay chdng qud tilt kiem ldi trong cudc sd'ng vdi nhau. Nhiing<br /> cudc trao ddi giiia vg va chdng rat quan trgng dl xdy dung mdt md'i quan<br /> he bin vung cua gia dinh. Nhung cd ngudi lai qud tie't kiem ldi, hiem khi<br /> mudn thd Id nhflng suy nghi, cung nhu nhung cam xiic eiia minh cho<br /> ngudi ban ddi bie't. Dd la dilu khdng td't. Cdch td't nhd't dl vg ehdng hilu<br /> nhau hon ehinh la su giao tie'p. Hay ndi len nhung suy nghi cua ban thdn,<br /> niim vui, ndi budn, su tiic gidn, v.v. dl ngudi ban ddi cd co hdi gdn gui va<br /> eung nhau ehia se.<br /> Ba Id, vg hay ehdng cd thdi feh ki cd nhdn, ludn ddt lgi feh ea nhdn<br /> minh len tren, ddi hdi ddi phuang lam eho minh viec ndy viec kia md hie'm<br /> khi nghi tdi viec ddp tra lai. Md'i quan he giu'a vg chdng trong cudc sd'ng<br /> hdng ngay ddi hdi su cdn bdng gifla cho va nhdn. Bdi vi su chiu dung eiia<br /> cd nhdn chi ed gidi han. Tdi liie ndo dd, vg hay ehdng khdng thi chju dugc<br /> tfnh ich ki eua ngudi ban ddi chung sd'ng thi chdc chdn se ddn tdi viec phai<br /> chia tay vd ly hdn.<br /> b. Vg ehdng phdn dd'u xdy dung cudc sd'ng gia dinh hda thudn, binh<br /> dang, tiln bd, hanh phuc, chfnh vi vdy, trong sinh hoat thudng ngay cdn cd<br /> cdch xur su diing dan trude nhung su kidn diin ra trong gia dinh.<br /> 32 Nghidn ciiru Gia dinh vk Gidi. Quyd'n 22, so 2, tr.23-34<br /> <br /> Vg ehdng tin cdy ldn nhau, cd kl nang sd'ng vd ung xir thfch hgp vdi<br /> cuAc sdng ehung, bie't hy sinh nhflng thdi quen, .sd thfch ed nhdn tdm<br /> Ihudng, phdn dd'u ngay edng giam bdt nhflng khdc biet giflra hai ngudi<br /> trong sinh hoat thudng ngdy.<br /> Vg ehdng cd gdng nhudng nhjn ldn nhau trong cudc sdng gia dinh,<br /> khco leo xoay chuyin tinh thd khi gdp vudng mdc, mdu thudn giua vg chdng.<br /> Vg chdng ed Idng bao dung, dd lugng, bie't tha thur eho nhau nhung<br /> khuyoi. nhugc dilm ca nhdn, kien nhdn ttrng budc thuyet phuc, gdp y cho<br /> nhau khde phuc nhumg thdi hu tdt xdu gdy can trd vide xdy dung hanh phuc<br /> gia dinh.<br /> Vg vd chdng bill khio Ilo xoay ehuyin tinh the' vd tu giai thoat. Khi<br /> gia dinh gdp sir ed ngodi y mud'n, khdng thi curu van duge thi khdng dugc<br /> oan trdch nhau, quy tdi cho nhau. Khi vg ehdng gdp rde rdi trong cdng viec<br /> thi khdng nen trut ndi buc dgc len cudc sd'ng gia dinh vd quan he vg chdng<br /> ma edn phai tu minh giai quye't.<br /> - Vg ehdng bie't ddnh thdi gian eho nhau, dl chdm sdc, hdi han, tdm su,<br /> ndm bdt kip thdi niim vui, ndi budn cua nhau, dae biet la nhung khd khan, na<br /> ngai eiia ehdng hay vg dang gap phai, cung chia se. ban bae each giai quylt.<br /> Vg chdng bie't td chure cudc sd'ng gia dinh, xdy dung ndp sinh hoat<br /> hang ngay dn djnh, hgp Iy, cting chia se viee nha, eung ehung sure nudi day<br /> eon cdi, phung dudng cha me gid, \'.v.<br /> Ngdy nay, viee thdnh lap gia dinh ciia nhilu ddi nam nfl khdng phai vi<br /> tiln bae, dja vj ma xud't phdt tfl tinh yeu ehdn chfnh. Do la su khdi ddu td't<br /> dep de xdy dung hanh phiic gia dinh. Tuy nhien. ddy la su gdn bd giura hai<br /> con ngudi, vdi hai cd tfnh nhilu khi rd't khde nhau trong cudc sd'ng ehung<br /> Idu ddi.<br /> Mdt cudc hdn nhdn thdnh edng ban ddu d khdu lua ehgn ban ddi.<br /> Nhung sau dd, trong qud trinh ehung sd'ng, ne'u vg va chdng khdng hilu<br /> minh bie't ngudi mdt edeh dung ddn thi hdn nhdn vdn dl bi tan vd.<br /> Cudc sd'ng edp ddi cd niim vui ddng thdi cd nhung khd khdn cdn khdc<br /> phuc. Sd'ng eanh nhau hdng ngdy, cdc khuyfi't dilm ciia tiing ngudi dugc<br /> bdc Id rd, tuy hg da cd thdi gian tim hilu nhung \la\ chua nhdn thd'y het<br /> duge, vi khi yeu ngudi ta dl bd qua. Nhung khi chung sd'ng Idu dai niu vg<br /> ehdng khdng cd gdng siia chiia tinh xd'u cua minh, khdng chiu tilt bo nhung<br /> sd thfch, thdi quen cd njidn, nhilu khi rd't vun vdt, tdm thu^tng cua minh thi<br /> rd't de ddn tdi mdu thudn, bdt hda trong cudc sd'ng chung hang ngay.<br />  LeThi 33<br /> <br /> Vg chdng cdn hilu minh va bie't ngudi mdt each diing ddn, ddnh gid<br /> diing uu nhugc dilm eua nhau. Mdi ngudi khdng thi Id mdt cd thi hodn<br /> hao vl mgi mdt. Vi vdy edn khdc phuc khuye't nhugc dilm eiia ea nhdn,<br /> khdng ehu quan tu phu vl tdi dflc eiia minh va bd qua nhflng nhugc dilm,<br /> thdi xd'u Clia minh. Ttr phong each sd'ng, sinh hoal, dn ndi de'n cdch ung xir<br /> vdi nhau, ddc biet trong ne'p dn, d hang ngay, khdng nen nghi rdng da Id<br /> vg chdng rdi thi ed quyin tur do ndi ndng vd hanh ddng, xii ly edng viee<br /> gia dinh theo y minh.<br /> Vg chdng Id'y nhau vi tinh thi cdn xem trgng viee xdy dung vd eiing cd<br /> nghia. Cdc edp ddi hay hge tdp tfnh kien nhdn va md rdng Idng tha thur dd'i<br /> vdi nhau. Hy sinh sd thfch cd nhdn rieng tu, vun vat vi vg vi chdng, sdn<br /> ldng bd qua eho nhau nhflng va vd'p xay ra hang ngay.<br /> Vg chdng nhudng nhjn nhau khdng ehi vi hanh phiic Iiia ddi md chfnh<br /> vi tuong Iai eiia con cdi. Chung sd'ng cd cha, cd me ben eanh, thi viec chdm<br /> sde tinh cam dlh viec day dd chiing duge ven loan. Con cdi hge tdp d cha<br /> me nhiing diic tfnh td't dep, mdi ngudi mdt sdc thai khae nhau. Ddng thdi<br /> eai tac ddng dlh chiing chfnh Id su nhudng nhjn, thdng cam gifla cha me<br /> vdi nhau trong cudc sd'ng thudng ngdy, su hy sinh cua hg eho con cdi.<br /> Chiing hgc tdp va lam theo td'm guong eua cha me. Trong cudc sd'ng<br /> chung, vg chdng cdn nhdn bie't cdi gi ed gid trj vung bin, cai gi la nhd't<br /> thdi, phii phie'm dl xdy dung hanh phiic lura ddi dugc Idu dai vd cung vi<br /> tuong Iai con cdi.<br /> Vg chdng ydu thuang tin cdy ldn nhau, quan tdm ddnh thdi gian eho<br /> nhau, thdm hdi chuyen trd cting ehia se viee nhd, cung chdm sde eon cdi.<br /> Hanh phiic la hanh phiic ehung, ddi liia cung hudng md khdng phai Id hanh<br /> phiic ciia ridng minh. Dilu quan trgng Id hai vg ehdng eung bie't kien nhdn<br /> vd tha thii eho nhau, khdng phai ehi la mdt phfa vg hay ehdng. NIu ldng<br /> kien nhdn, su chiu dung va sdn sdng tha thii chi ed d mdt phfa thi tur dd se<br /> tao ra su bat binh dang trong gia dinh. Sdm mudn tinh trang nay se ddn<br /> de'n su ddc tdi d phia ngudi ehdng vd su chdn nan d phfa ngudi vg. Kit qua<br /> cung se phd vd su hda thudn trong gia dinh vd ddn de'n viee Iy hdn.<br /> Vg chdng cdn bie't td chiic cudc sd'ng gia dinh mdt each dn djnh, hgp<br /> ly, chu ddo, phu hgp vdi dilu kidn, hodn eanh sd'ng, vdi phong tue tdp qud'<br /> vd tdn gido cua tting gia dinh. Dd la yd'u td dam bao su hda thudn vg<br /> ehdng, ddng thdi giup hg nudi dudng. cgn cdi nen ngudi.<br /> Hanh phiic gia dinh duge thi hidn qua nhflng viee Idm nho nhd, trong<br /> each flng x^, dd'i xur giura cdc thdnh vien qua nhung net sinh hoat eu thi<br /> diin ra hang ngay nhu an udng, vui ehoi, nghi ngoi, ehuyen trd, v.v. Vi<br /> 34 Nghidn ciJru Gia dinh vii Gidi. Quy^n 22, so 2, tr.23-34<br /> <br /> <br /> vdy, ehung ta khdng thi xem nhe 5' nghia ciia bfl'a com hdng ngdy dd'i vdi<br /> viec xdy dung hanh phuc gia dinh. Nhin chung, vide td chii'c cudc .sd'ng gia<br /> dinh dn dinh, hgp I^', ehu ddo, cd liln quan de'n viec cung chia se viec nhd,<br /> eung chung sure nudi day con cai, chu y viec phung duong cha me gid,<br /> sd'ng trach nhiem vdi gia dinh vd ddng hg.<br /> Tdm Iai, dl gifl gin hanh phuc gia dinh, vg chdng edn ed su thdng cam<br /> va bie't tha thur nhflng khuyet, nhugc dilm eua nhau, dd Id bien phdp td't<br /> nhd't dl dilu hda mdi quan he vg chdng. Do dd, cdn nhin nhdn nhflng<br /> khuyet, nhugc dilm ciia nhau mdt cdch chfnh xdc, dung mue, cd ldng<br /> khoan dung, dd lugng, tha thfl eho nhau, ddng thdi edn tim ra nhflng uu<br /> dilm Clia ngudi ban ddi.<br /> Vg ehdng ed su cam thdng, tinh thuang yeu, ldng ehung thiiy va y thiic<br /> trdch nhiem ddi vdi nhau, dd'i vdi eon cdi, la dilu co ban dl ed cudc sd'ng<br /> gia dinh hda thudn, em dm, hanh phuc. Nghia va tinh ed quan he chdt che<br /> vdi nhau, tdc ddng vd eung ed' Idn nhau, giup ddi vg chdng chung sd'ng em<br /> dep sudt ddi. Viec nudi day eon eai nen ngudi, lam trdn nghia vu vdi cha<br /> me, dng bd, td tien hai ben ndi ngoai cflng la nhflng dilu can chu y dl xdy<br /> dung hanh phuc gia dinh bin vflng, Idu dai.B<br /> <br /> Tai lieu tham khao<br /> Luat Hon nhan va Gia dinh. 2000. Nxb. Chinh trj Quoc gia. Ha Noi.<br /> Nguyin H6ng Hai. 2007. "Mot vai y kien vl khai niem va ban chdt phap ly cua hon nhan".<br /> Tai tir website: http://lhongtinphapluatdansu.wordpress.com/2007/09/lI/56834-2<br /> Trudng dai hoc Luat Ha N6i. 1999. Td dien gidi thich Liuji lipc. Nxb. Cong an<br /> nhan dan. Ha Ndi.<br />