intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Vấn đề thành phần câu trong một số sách Tiếng Việt thực hành

Chia sẻ: Trương Tiên | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

100
lượt xem
10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này nghiên cứu về vấn đề thành phần câu trong một số sách Tiếng Việt thực hành. Sau năm 2000, SGK phổ thông đổi mới theo hướng giảm nhẹ lí thuyết, thông qua bài tập thực hành để học sinh rút ra khái niệm về các thành phần câu, cấu trúc câu.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Vấn đề thành phần câu trong một số sách Tiếng Việt thực hành

S6 2 (244)-2016<br /> <br /> 25<br /> <br /> NG6N NGC" & Ddi S6NG<br /> <br /> VAN DE THANH PHAN CAU<br /> TRONG MQT SO SACH TIENG VIET THlfCHANH<br /> THE ISSUES ON TEACHING SENTENCE C O ' M P O N E N T S<br /> IN SOME TEXTBOOKS OF PRACTICING ON VIETNAMESE ACADEMIC<br /> D6<br /> <br /> TEXTS<br /> <br /> H 6 N G DirONG<br /> <br /> (TS; ©ai hgc K H X H & NV, B H Q G Ha NOi)<br /> Abstract: This article refers to the issues on teaching sentence components in some textbooks<br /> of Practicing on Vietnamese academic texts. Based on the summary ofthe sentence components<br /> taught at high school, the article will survey the teaching of sentence components in some<br /> textbooks of Practicing on Viemamese academic texts at university, to determine the same and<br /> different points between the university knowledge and knowledge at school. From that, there is a<br /> general and common view about the sentence components at the tertiary level.<br /> Key words: teaching; sentence components; textbooks; practicing; Vietaamese academic<br /> text.<br /> La mOt mdn h^c day cho sinh vifin ndm thft trudng Id dk gidp cdc em phdt triin cac kl nang<br /> , nhat, Tiing Vi?t th\ec hdnh khdng di sau vdo giao tiep thdng thudng ay thanh ki nang giao<br /> I dsiy ki^n thftc li thuyet, md thdng qua cdc d^ng tiep thdnh thuc trong mdi trudng ngfin ngft vdn<br /> ' bai tdp de rfin luyOn eac kl ndng sft d^ng ngdn hda.<br /> ngft eho sinh vifin, trong do cd van de n h ^<br /> Chfnh vi m\ic dfch nay, ma chuang trinh<br /> difin vd phdn tich thanh phan cau. Dieu ndy SGK tft sau ndm 2000 dd cd sy thay doi.<br /> dong nghTa vdi viOc sinh vien phdi v ^ d\mg Trudc ndm 2000, chuang trinh cdi each giao<br /> cdc kien thftc da cd tft b|ic ph6 thdng 6h gidi dye xac dinh myc tifiu eung cap II thuyet ve<br /> " quyet cdc bai t^p thyc hdnh. Tuy nhien, cac bai tilng ViOt song song vdi mye tifiu ren ki nang<br /> ' t|tp tion^ sdch cd phii hgp vdi cac kien thftc thyc hdnh. Sau ndm 2000, vdi myc tifiu trpng<br /> \ thdnh phdn cdu d bdc pho thdng hay khdng, vd tam la rfin luyOn giao tiep, SGK pho thdng doi<br /> cac kien thftc chung ve thanh phan cau trong mdi theo hudng giam nhg If thuylt, thdng qua<br /> cdc sdch d^y Tiing Viit th\ec hdnh cd thong bdi tgp thyc hdnh de hgc sinh rut ra khdi niOm<br /> i nhat vdi nhau hay khdng lai Id mgt dieu can vl cac thdnh phan cdu, cau true cdu. Trong cac<br /> >! bdn tdi.<br /> SGK ph6 thdng, chuong trinh ngft phap cd the<br /> dugc coi Id bat dau tft sach Tieng ViOt Idp 2,<br /> f 1. Tong quan vh cdc thdnh phin cdu<br /> vdi nhihig tilp cdn budc diiu ve cdc kieu cau<br /> {dwfc d^y & b$c phS thdng<br /> Theo ehd truong cua cac nhd bifin so^n phdn logi theo myc dfch ndi. Cac em dugc hgc<br /> Ai<br /> ldm gi? (hian 13,14, tiang 108,116), Ai thi<br /> , sach gido khoa (SGK), viOc dgy tilng ViOt d<br /> pho tiidng dugc tiiye hiOn tiieo quan dilm giao ndo? (tiiin 15, 16, 17, trang 122, 133, 142).<br /> . tiep, vi mdc dii "trudc tuoi den trudng, tre em Day chfnh la co sd cua viOc hgc thanh phan<br /> cd nude deu da cd khd ndng nghe va ndi tilng cdu d ldp hpc cao hon, bdt dau tft SGK Tilng<br /> ^ViOt tuong d6i thao, th§m chf cd em dugc ViOt ldp 4 vdi hai thdnh phin cau dau tifin<br /> '' ngudi ldn dgy trudc edn biet dpc, bilt vilt ft dugc dua vdo giang dgy Id chia ngft va vi ngft.<br /> '' nhieu", nhung "cdc kl ndng hinh thdnh d Ifta Din dau cap trung hgc co sd (ldp 6), SGK mdi<br /> '^tuSi tiln hgc dudng mdi chi Id kT ndng giao tong kit ve thdnh phan ehinh, thdnh phan phu<br /> i'tilp thdng thudng" [Nguyin Minh Thuyet cua cdu "Thdnh phin chfnh cua cdu la nhftng<br /> ^•2006, tr25]. Va dgy hgc tieng ViOt tiong nha thdnh phin bdt buOc phdi cd mdt dl eau ciu<br /> <br /> NGON NGU* & BCtt S 6 N G<br /> <br /> 26<br /> <br /> S6 2 (244)-2016<br /> <br /> tgo hoan chinh vd difin dgt dugc mOt y nghTa ViOt cdn gidi thiOu cdc kilu cdu don tronj<br /> tign v?n. Thdnh phan khdng bSt buOc cd mdt tilng ViOt nhu cdu tran thugt don cd tiJ "11"<br /> dugc gpi la thanh phin phu" INgiJ van 6 tgp 2, (bai 27, [Ngft v5n 6 tgp 2, ti-.114-116]), clu<br /> tr93]. BSn canh dd, song song vdi vifc gidi don trin thugt khdng cd tit "Id" (bdi 28, [NgD<br /> thiOu cdc thanh phin cau, chuong trinh tieng vdn 7 tgp 2, tr.l 18]).<br /> He tiiong thanh phan cau dugc giang dgy d bgc pho tfidng ed thi dugc tdm luge trong mpt<br /> bdng nhu sau:<br /> Dinh nghia, cau tgo, each nhan difn<br /> Thdnh<br /> phan<br /> cau<br /> Dmh nghia: La thdnh phan chfnh cda cdu nfiu tfin sy vat,<br /> hiOn tugng cd hanh dOng, dgc diem, trgng thai....dugc<br /> mifiu td d vi ngiJ.<br /> Thdnh<br /> phan<br /> Cach nhgn diOn: Chu ngft trd Idi cho cdc cau hdi Ai, Con<br /> chfnh:<br /> gi, hodc Cdi gi?<br /> TPC cua<br /> Cau tgo: Chu ngft thudng la danh tft, dgi tft, ho§c cym<br /> cau<br /> la<br /> danh tft. Trong nhimg trudng hgp nhat djnh, dOng tft, tinh<br /> nhfhig<br /> tft, hodc cum dOng tii, cum tfnh tft ciing cd the lam chd<br /> tiidnh<br /> ngQ (Cau co till cd mOt hogc nhilu chd ngft)<br /> phin bit Vi<br /> Djnh nghia: Thanh phin chfnh ciia cau cd kha ndng ket<br /> buOc<br /> ngiJhgp vdi cac phd tft chi quan hO thdi gian<br /> phdi c6<br /> Cdch nh^n di^n: tra ldi cho cac cau hdi Ldm gi, Ldm<br /> m§t dl<br /> sao, Nhu the nao, Ld gi?<br /> \<br /> cdu c6<br /> c i u tao: Thudng la dOng tft hogc cym dOng tft, tfnh tft<br /> ciu tao<br /> hogc cym tfnh tft, danh tft ho§c cym danh tii<br /> hodn<br /> Cau c6 the cd mdt ho^c nhilu vi ngft<br /> chinh vd<br /> Trong cdu tran thudt don co tft Id: Vj ngft thudng do tft<br /> diln dgt<br /> "la" kit hgp vdi danh tit (cym danh tft) tgo thanh. Ngodi<br /> dugc<br /> ra, to hgp gifta tiJr "la" vdi dOng tft (cym dOng tft) ho§e<br /> mOt<br /> y<br /> tfnh tft (cym tfnh tft)... cung cd the lam \\ ngft.<br /> tign v?n.<br /> Khi vi ngft bilu thi y phu dinh, n6 kit hgp vdi edc eym tit<br /> Thdnh<br /> khongphdi, chuaphdi.<br /> phin<br /> Nhiing cau diing dl mifiu ta hdnh dOng, trgng thdi, d|lc<br /> khong<br /> diem...ciia sy vgt nfiu d chii ngft duge ggi Id cau mifiu td.<br /> bit buOc<br /> Trong cdu mifiu ta, chii ngft dftng trudc vj ngft<br /> cd m|t<br /> Nhftng cau diing dl thdng bdo vl sy xuit hiOn, t6n tgi,<br /> dugc gpi<br /> hodc tieu bien ciia sy vgt dugc gpi la cau t6n tgi. MOt<br /> Id didnh<br /> tiong nhihig each tgo cau ton tgi la dao chii ngft xuOng<br /> phan<br /> sau vi ngft.<br /> phy.<br /> Thanh<br /> phan phy<br /> <br /> Trgng<br /> ngft<br /> <br /> ®i°l* nghia: Ve y nghTa, tiang ngft dugc tiifim vao cau de<br /> xac dinh tiidi gian, noi chon, nguyen nhdn, myc dich,<br /> phuong tiOn, each thftc dien ra sy viOe nfiu trong cau<br /> Vfi hinh fliftc, trgng ngft ed till diing d diu edu, eu6i edu<br /> hay gifta cau<br /> - Gii^a ti-ang ngft vdi chii ngft va vj ngft tiiudng cd mpt |<br /> <br /> Ji62(244)-2016<br /> <br /> Khdi<br /> ngii<br /> <br /> Thdnh<br /> phin biet<br /> <br /> ii5p<br /> Id<br /> edc<br /> tiidnh<br /> phin<br /> khdng<br /> tham gia<br /> vdo viOc<br /> diln ^ t<br /> nghTa sy<br /> viOc ciia<br /> cdu nfin<br /> dugc ggi<br /> Id tiidnh<br /> phin biOt<br /> lap<br /> <br /> Thanh<br /> phin<br /> tinh<br /> tiiai<br /> Thdnh<br /> phan<br /> cam<br /> than<br /> Thdnh<br /> phin<br /> gpi<br /> ddp<br /> Thanh<br /> phan<br /> phy<br /> chu<br /> <br /> NG6N NGtr & Ddi S6NG<br /> <br /> 27<br /> <br /> quang nghi khi ndi hodc mfit ddu phdy ghi viet<br /> - Phdn lo^i tr^ng ngG: trang ng& chi noi ch6n, thdi gian,<br /> nguyen nhdn, muc dich, phuong tien<br /> Bjnh nghta: Ld thdnh phan cdu diing trudc chii ngii de [Ngii vdn 9<br /> neu 16n de tdi dupc ndi den trong cdu.<br /> tip 2, tr. 8)<br /> Tmdc khdi ngii, thudng cd the thfim cdc quan hp tit ve,<br /> ddi vdi<br /> Djnh nghia: Dupc dilng de the hifin cdch nhin cda ngudi [Ngft vdn 9<br /> ndi dfii vdi su vific dupc ndi dfin trong cdu<br /> tdp 2,ti-.18]<br /> Cd li vi kho tdm din noi khdng khdc dupc, nen anh phdi<br /> cudi vdy thdi.<br /> Djnh nshia: Dugc diing de bgc 10 tdm If ciia ngudi ndi [Ngft vdn 9<br /> (vui, buon, mftng, gign...)<br /> tgp2,ti-. 18]<br /> Trdi ai. chi cdn cd namph^t<br /> Dinh nghta: Dugc diing de tgo lap ho^c de duy tri quan [NgiJ vdn 9<br /> hO giao tiep<br /> tap 2,<br /> ti.<br /> Thua dng, chung chdu a Gia Ldm lin day a<br /> 31,32]<br /> <br /> Djnh nghia: Dugc dung de bo sung mOt s6 chi tilt cho [Nga vdn 9<br /> nOi dung chfnh ciia cdu. Thdnh phan phy ehu thudng tgp 2, ti-32]<br /> dugc ddt gifta hai diu gach ngang, hai diu phiy, hai dau<br /> ngo^e don, ho^c giQa mOt ggch ngang vdi mOt diu phiy.<br /> Nhifiu khi thanh phin phy chii cdn dugc dgt sau h ^ dau<br /> chim,<br /> 2. Mgt so van de ve thdnh phan cau (dugc till hiOn qua cdc bdi t^p vl loi do thanh<br /> phan ndng eot va thanh phin phu khdng ed<br /> trong cac sdch Tieng ViOt thyc hanh<br /> De ndm dugc chuong trinh dgy vd hgc mii lifin hO, l5i thi hiOn sal quan hO gii^ cde<br /> thanh phin cau trong ede bdi gidng vl tilng thdnh phin cau)<br /> ViOt thyc hdnh, chung tdi sfi dilm Igi mgt so<br /> Trong cde bai tgp ve loi thdnh phin cdu, cd<br /> gido trinh tilng ViOt thyc hanh ma ehung tdi mOt phan dugc tdc gia dl c|p Id "kit cau roi<br /> thing ke dugc.<br /> ndt". Vi dy:<br /> Due tinh cua ngudi phu nQ trong phong<br /> 2.1. Sdch ning<br /> Vi$t th^c hanh cda<br /> trdo "Ba ddm dang" da dugc phdt hi^ cao dp<br /> Vwcfng Hittt Li, Binh Xu&n Qi^nh<br /> tu<br /> due<br /> tinh sdn cd md chj Dgu da mang ldy<br /> Pmri day ve ciu tgo cdu dugc viet tii trang<br /> 102 den ti-ang 131, ghm cdc phin: Vilt cdu din nay hai muai bdy ndm chdn Id bdi hpc quy<br /> diing, Viet cdu trong sang, Vilt cdu hay va bdu tuy doi vai nay thi ddc tinh do chua day<br /> LuyOn cau. Phin nOi dung dgy vl thdnh phan da hodn chinh (tr. 111).<br /> cdu dugc tiinh bdy thdng qua cde myc Viet<br /> Day Id mOt kilu cdu khdng gdy gpn, tong<br /> cau dftng vd Vilt cdu trong sdng. Trong dd, chi hgp rat nhilu loi vl thdnh phin cau. Tuy nhien<br /> cd hai thdnh phan duge de cgp den la chii ngft cdch diing thugt ngft "rli ndt" cd lfi nfin dugc<br /> vd vi ngft, dugc trinh bdy tiidng qua hO thing bdn lgi vd nfin sft dyng mOt thugt ngft khac<br /> cdc bai tdp ve sfta iSi chu ngft vd vi ngft (cdu gidn dj hon (vf dy "ehgp ciu tnic", "ciu true<br /> thilu chii ngft/vi ngft, cdu cd chii ngii nhgp nhap nhing",...).<br /> nhftng). Cdc thdnh phin k h ^ ciia cau dugc gpi<br /> Trong cuon sdch ndy, tac gid cd mOt tifiu<br /> ehung Id thdnh phan phy md khdng dugc cac myc "vilt cau trong sdng" vd dgp nhOp khai<br /> tdc gid chl rd Id g6m nhftng thdnh phin nao ni?m "cau khong trong sdng" Id cau mo ho.<br /> <br /> 28<br /> <br /> NGON N G f<br /> <br /> & B6I<br /> <br /> Chung tdi cho ring cau mo ho la logi cdu cd<br /> hlnh thftc ciu tnic eho phep hieu cau theo<br /> nhilu nghTa, vd khdng the triing ldm mOt vdi<br /> logi cau "khdng trong sdng", thudng dugc hilu<br /> Id kilu cau c6 nhihig cdch hieu khong diing<br /> vdi thuin phong mT tyc cua ngudi ViOt.<br /> Cac trudng hgp cau mo ho do sy khdng ro<br /> rang trong viOc phdn djnh thdnh phan phy ciia<br /> cdu va ciia tft (trong sach, cac tac gia ggi Id<br /> cau tiftc noi va cau tnic ehim) dugc lay vi du<br /> nhu:<br /> - Do nhgp nhdng giiJa b l ngft ciia vi tft vdi<br /> tigng ngft ciia cau. Vf dy:<br /> Tdi CO ngu&i bgn hpc d Hue. (Tdi co ngudi<br /> bgn /hpc d Hid, Tdi cd ngudi bgn hgc/& Hui)<br /> - Do ranh gidi gifta vj ngii chfnh vd vi ngft<br /> phy khdng ro rang. Vi dy:<br /> Me con di chp chiiu m&i vi. (M? con di chp<br /> / chiiu mdi vi, M^ con di ch^r chiiu/mdi vi)<br /> CThyc ra, nlu xet kJ vl tftng ngiJ doan thi<br /> cau nay phai cd 4 cdch hilu, bdi ngft dogn "m?<br /> con" cd till hieu la "m? ciia con" hogc "m? va<br /> con").<br /> - Do thilu thanh phin cdu hogc dat sai vj trf<br /> thanh phin cau. Vf dy:<br /> Bd di cong tdc xa, m? a nhd viet thu, rdi bi<br /> tdi ra buu di^n bo vdo hdm thu<br /> Ngoai ra, tac gid sdch cd de cap din "vi ngft<br /> phy" nhung khdi niOm vj ngft phy khdng dugc<br /> cdc tac gia thuyet minh, trong khi d pho thong<br /> day la khai niOm cde hpc sinh chua dugc hgc.<br /> Theo Jakhontov (1971), ddy Id flianh phin<br /> "dftng d vj tri trudc chii ngft ma c6 the ciing<br /> vdi chii ngu tgo thdnh mOt cau trpn vgn"<br /> [Nguyen Vdn HiOp 2009. ti-.199]. Vj ngft phy<br /> con dugc gpi la tiln vj ngft bdi vi tri cda nd<br /> dftng tiudb ndng cot cau. V l mdt ten ggi,<br /> thdnh phin nay cd till cfi nhieu ten ggi khdc<br /> nhau nhu ti^ng ngft tinh thdi (Nguyin Kim<br /> Than), trang ngft chi tinh hulng hay vj ngft<br /> phy (Biii Minh Todn, Nguyen Thj Luong), gia<br /> ngiJ cau (DiOp Quang Ban), vj ngft ding chftc<br /> (Nguyin Minh Thuyet vd Nguyen Van HiOp),<br /> minh xac ngft ^ a o Thanh Lan),...<br /> Trong sach cdn mgt so cdch dien dgt mang<br /> phong each khau ngft hon Id vdn phong khoa<br /> hgc (nhu Cdn vi hai cdu (42) vd (43) thi ta<br /> <br /> S6NG<br /> <br /> S62(244)-2016<br /> <br /> danh bd tco' [tr.l 12]). Tuy nhifin d dfiy chiing<br /> tdi chi t§p tiimg vao nOi dung kilnflifrcthinli<br /> phin cfiu nfin nhftng l5i ndy chiing tfii xin<br /> dugc phfin tfch d mOt djp khdc.<br /> 2.2. Sdch Tiing Vi0t thuc hdnh cda Tr^<br /> TriDdi<br /> Tdc gid Trin Tri Doi khdng nfiu cdc van ^<br /> If thuylt thdnh phin cau thanh mOt phin riSng<br /> md thdng qua edc bai dgc, yfiu ciu sinh vi£ii<br /> nhdn xfit ve edch cau tgo cac cfiu. Day la mpt<br /> phuong phdp dgy higu qud, nhdm din nuK<br /> dich dgy sirdi vien tgo l$p vdn bdn, dfch cuoi<br /> ciing ciia mdn Tilng ViOt thye hdnh.<br /> Trong bdi tgp 26 (tr.69), dya trfin vi?c phSn<br /> tfch vf dy mOt s6 cfiu cu till, tdc gid ling gh^p<br /> ngin gpn cdc kiln thftc v l ndng cit cdu (gom<br /> thdnh phin chu ngft va vj ngft), vd phfin bi^t<br /> giGa thanh phan phy ciia eau va thdnh pm<br /> phy cua ngft (tuy tac gia khdng chi rd Id thanh<br /> phin gi).Vf dy:<br /> Bdng cdc nguon von. Sdc San dd ddu tu hon<br /> TP phy ciia cdu<br /> CN<br /> VN '"<br /> 5 ti dong xdy dung 7 tru&ng hoc cao tdng.<br /> irons do cd 1 tru&ng PTTH. 1 trudns BTM,<br /> TP phy ciia ngft<br /> tru&ne TH-THCS.<br /> Cung trong bdi tgp nay, tdc gid din ra raOt<br /> so vf dy vl kieu cfiu khdng cd chii ngft/khuy^t<br /> chii ngft, vd xep thanh hai nhdm:<br /> Nhdm 1: cdu ton tai Odidng cd chii ngtt). Vf<br /> dy: 6) Ngdy xua cd ngfedi ldi budn rdt gt^a<br /> cd, tin Id Vgn Lfch<br /> Nh6m 2: cfiu dgc biOt (chi cd thdnh p h ^ \\<br /> ngft vd cd till khdi phuc chii ngft nhd vdn cinh<br /> ciia cdu). Vf du: Chung quanh chd ngdi trang<br /> hodng todn gdm vdc.<br /> Xfit vl khdi nigm, cdu ton tgi ti-ong quan<br /> diem ciia tdc gid khfing tuong ftng vdi khii<br /> niOm hong sdch p h i tiidng". 6 b^c phi tiifing,<br /> cfiu tin tgi dugc eho la cd eiu tnic "trgng ngfl<br /> + vj ngft + chu ngft", tiieo dd tix)ng cfiu: Ngc^<br /> xua cd neudi ldi budn rdt gidu cd [...J "c6" Ii<br /> v( ngft, cdn phin ggch chan se ddng vai trd li<br /> Chiing t6i chl don thuin so s&ih vl kiln thtic gitta<br /> b§c pho th6ng vk d^ hgc, khQng bin din tfnh diing<br /> sai ciia khdi niOm.<br /> <br /> S6 2 (244)-2016<br /> <br /> NG6N NGC & D6I S6NG<br /> <br /> 29<br /> <br /> ;hii ngft (chft khdng phdi ca cym cd ngudi ldi<br /> budn rdt gidu cd la vi ngft).<br /> Cdn cau dgc biOt, theo cdch dinh nghTa eua<br /> SGK pho thdng la "logi cdu khdng dugc cdu<br /> tgo theo md hinh chU ngie - vf ngi^' vd dugc<br /> phfin biOt vdi cau nit ggn - cung dugc cau tgo<br /> theo md hinh ndy nhung chii ngft, vi ngft, ho$c<br /> ddi khi cd hai bi luge bd vi nhftng mye dfch<br /> nhat dinh. Nhu vgy, cdu nit ggn la loai eau cd<br /> the khdi phyc lai ehft ngft ho§c vi ngu tiiy theo<br /> vdn cdnh, edn cau dgc biOt Id loai eau khong<br /> khoi phyc lai dugc ehii ngft hogc vi ngft.<br /> Trong phan giai thfch v l cfiu ddc biet, quan<br /> dilm cua tac gid la logi cfiu nay ed till khdt<br /> iphyc dugc ehu ngft nhd vdn cdnh ciia cdu. Dfiy<br /> ild mOt quan difim khac vdi quan difim trong<br /> iSGK pho tiiong.<br /> <br /> m^t trong edu vd vi tri ciia ehiing tiong cfiu,<br /> gom: (ti-.151-ti-.152).<br /> - Thdnh phin ndng cot: chd ngft - vj ngft.<br /> Vfdy: Ndngfi<br /> Qi^in sdch ndy rdt hay<br /> - Thanh phin ohy: ti-gng ngft (cd thi 6
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
18=>0