Vấn đề thế kỷ châu Á (tiếp theo và hết)

3<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> VÊN §Ò THÕ Kû CH¢U ¸<br /> (tiÕp theo vµ hÕt)<br /> <br /> <br /> Hå sÜ quý(*)<br /> <br /> <br /> IV. VÊn ®Ò biÓn §«ng - thÕ kÑt cña tham väng thÒm lôc ®Þa cña ViÖt Nam, tæ chøc víi<br /> c−êng quèc sè l−îng lín ng− d©n ®¸nh c¸ tr¸i phÐp,<br /> Cïng víi sù lín m¹nh v−ît tréi vÒ lËp ®¬n vÞ hµnh chÝnh Tam Sa, hµnh<br /> kinh tÕ, søc m¹nh qu©n sù cña Trung chÝnh hãa sù qu¶n lý Hoµng Sa - Tr−êng<br /> Quèc còng ®−îc t¨ng c−êng vµ tham Sa, chia rÏ vµ g©y ¸p lùc víi c¸c n−íc<br /> väng trë thµnh c−êng quèc biÓn ngµy nay ASEAN trong vÊn ®Ò biÓn ®¶o... Trªn<br /> ®· trë thµnh c¬n kh¸t trong t©m lý d©n bµn cê ®Þa chÝnh trÞ, vÊn ®Ò biÓn §«ng<br /> téc chñ nghÜa Trung Hoa. Sau nhiÒu víi tham väng khai th¸c tµi nguyªn,<br /> thËp niªn thùc hiÖn ph−¬ng ch©m cña kiÓm so¸t tù do hµng h¶i, chi phèi<br /> §Æng TiÓu B×nh “Èn s¸ng d−ìng tèi” ASEAN vµ khèng chÕ toµn bé vïng phÝa<br /> (giÊu m×nh chê thêi), ngµy nay, mét sè T©y Th¸i B×nh D−¬ng…, trong chiÕn<br /> ®Çu ãc chiÕn l−îc Trung Quèc ®· lé râ l−îc trçi dËy cña Trung Quèc, ®· trë<br /> t©m tr¹ng n«n nãng (xem: 21). §iÓm thµnh c¸i kh«ng thÓ che giÊu (xem: 30,<br /> n«n nãng nhÊt mµ Trung Quèc chñ t©m 32). (*)<br /> thÓ hiÖn lµ kÕ ho¹ch ®éc chiÕm biÓn T×nh huèng nµy, kh«ng chØ g©y ¸p<br /> §«ng. Bªn c¹nh viÖc t¨ng c−êng nghiªn lùc ®èi víi ViÖt Nam, c¸c n−íc ASEAN,<br /> cøu vµ tuyªn truyÒn vÒ biÓn ®¶o, tõng mµ cßn liªn quan trùc tiÕp vµ th¸ch<br /> b−íc hiÖn thùc hãa m−u ®å “®−êng l−ìi thøc lîi Ých chiÕn l−îc cña Mü (xem: 24).<br /> bß”, hiÖn ®¹i hãa qu©n ®éi vµ lùc l−îng Bëi vËy, ngµy 23/7/2010, Hillary<br /> h¶i qu©n, ®ãng thö vµ ®−a vµo ho¹t ®éng Clinton, Ngo¹i tr−ëng Mü chÝnh thøc<br /> tµu s©n bay, phãng thªm vÖ tinh gi¸m lªn tiÕng t¹i Hµ Néi vÒ “lîi Ých quèc gia<br /> s¸t toµn bé biÓn ®¶o, vËn hµnh giµn cña Mü trong viÖc tù do hµng h¶i ë biÓn<br /> khoan khæng lå…, Trung Quèc cßn thùc §«ng”. Mü tuyªn bè “hç trî ngo¹i giao<br /> hiÖn kÕ s¸ch g©y phøc t¹p ë biÓn §«ng, ®èi víi c¸c bªn tranh chÊp vµ lªn ¸n sù<br /> c¶n trë viÖc thùc thi c«ng −íc Liªn Hîp c−ìng Ðp, sö dông vò lùc hoÆc ®e däa sö<br /> Quèc vÒ LuËt BiÓn 1982, ®èi ®Çu víi<br /> dông vò lùc cña bÊt kú n−íc nµo”. Ngo¹i<br /> Philippines, c¾t c¸p tµu th¨m dß dÇu<br /> khÝ cña ViÖt Nam, c¶n trë ng− d©n ViÖt<br /> Nam ®¸nh b¾t c¸ trong vïng biÓn cña (*)<br /> GS. TS., ViÖn tr−ëng ViÖn Th«ng tin Khoa häc<br /> m×nh, mêi thÇu khai th¸c dÇu khÝ t¹i x· héi. Hosiquy.thongtin@gmail.com<br /> 4 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2012<br /> <br /> <br /> tr−ëng Mü cßn nãi râ, “viÖc ®ßi chñ bªn trªn biÓn §«ng (COC) lµ phï hîp<br /> quyÒn ®èi víi kh«ng gian biÓn ph¶i b¾t víi “lîi Ých cña tÊt c¶ c¸c bªn” (xem: 26).<br /> nguån tõ viÖc ®ßi chñ quyÒn hîp ph¸p Cç m¸y truyÒn th«ng Trung Quèc ngay<br /> víi c¸c ®¶o, ®Êt, ®¸... trªn biÓn”. Bµi lËp tøc ®· tá th¸i ®é ph¶n øng víi quan<br /> ph¸t biÓu cña bµ Clinton lËp tøc g©y ®iÓm cña Ngo¹i tr−ëng Mü.<br /> chÊn ®éng m¹nh; Ngo¹i tr−ëng Trung<br /> ThÕ kû XXI sÏ lµ thÕ kû Th¸i B×nh<br /> Quèc bá phßng häp vµ chÝnh giíi Trung<br /> D−¬ng cña Mü - lêi tuyªn bè chÝnh thøc<br /> Quèc khã chÞu (xem: 4).<br /> cho chiÕn l−îc nµy ®−îc Ngo¹i tr−ëng<br /> Kh«ng dõng ë ®ã, cuèi n¨m 2011, Mü Hillary Clinton c«ng bè t¹i Héi nghÞ<br /> Mü ®· chÝnh thøc tuyªn bè thÕ kû XXI th−îng ®Ønh khèi APEC gåm c¸c<br /> sÏ lµ thÕ kû Th¸i B×nh D−¬ng cña Mü. nhµ l·nh ®¹o cña 21 nÒn kinh tÕ ch©u ¸<br /> Phôc vô chiÕn l−îc nµy, Mü ®· n©ng cÊp - Th¸i B×nh D−¬ng nhãm häp t¹i<br /> quan hÖ qu©n sù vµ tiÕn hµnh tËp trËn Honolulu ngµy 10/11/2011. Bµi ph¸t<br /> chung víi c¸c n−íc nh− Philippines, biÓu cña bµ Clinton sau ®ã ®−îc ®¨ng<br /> Singapore, Australia, Ên §é… - nh÷ng l¹i trªn tê Foreign Policy sè th¸ng<br /> n−íc ®ang cã tranh chÊp víi Trung Quèc. 11/2011. Ch¾c ch¾n ®©y lµ mét v¨n kiÖn<br /> KÕ ho¹ch cho sù cã mÆt dµi l©u cña qu©n quan träng mµ cã thÓ nhiÒu thËp niªn<br /> ®éi Mü ë khu vùc ch©u ¸ Th¸i B×nh sau ng−êi ta míi thÊy hÕt ý nghÜa cña<br /> D−¬ng còng ®· kh«ng ngÇn ng¹i ®−îc nã. Trong bµi nµy, bµ Clinton nãi râ:<br /> nãi ®Õn. Tinh thÇn “thÕ kû Th¸i B×nh “T−¬ng lai cña c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ<br /> D−¬ng” ®−îc Mü liªn tôc nh¾c l¹i trong sÏ ®−îc quyÕt ®Þnh ë ch©u ¸, chø kh«ng<br /> c¸c diÔn ®µn chÝnh trÞ quèc tÕ vµ còng Ýt ph¶i ë Afghanistan hay Iraq, vµ Mü sÏ ë<br /> nhiÒu ®· ®−îc triÓn khai trong thùc tÕ. trung t©m cña nh÷ng hµnh ®éng ®ã…<br /> Míi ®©y nhÊt, t¹i DiÔn ®µn c¸c quèc ®¶o §óng lµ ch©u ¸ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh<br /> Th¸i B×nh D−¬ng (PIF) diÔn ra ë ®¶o ®èi víi t−¬ng lai cña n−íc Mü, mét n−íc<br /> Cook ngµy 31/8/2012, Ngo¹i tr−ëng Mü Mü can dù sÏ mang tÝnh sèng cßn ®èi víi<br /> mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh “Washington sÏ t−¬ng lai cña ch©u ¸. Mü lµ c−êng quèc<br /> can dù l©u dµi ë Nam Th¸i B×nh D−¬ng” duy nhÊt cã m¹ng l−íi liªn minh m¹nh<br /> vµ ®iÒu nµy kh«ng ph¶i lµ ®éc chiÕm mÏ trong khu vùc, kh«ng tham väng vÒ<br /> Th¸i B×nh D−¬ng mµ lµ do “Khu vùc l·nh thæ, vµ cã mét thµnh tÝch l©u dµi<br /> Th¸i B×nh D−¬ng ®ñ réng cho tÊt c¶ c¸c trong viÖc mang l¹i lîi Ých chung. Cïng<br /> n−íc, cho Mü vµ cho mét Trung Quèc víi c¸c ®ång minh, Mü ®· nhËn tr¸ch<br /> ®ang lªn” (xem: 37). T¹i Trung Quèc nhiÖm ®¶m b¶o an ninh khu vùc trªn<br /> ngµy 5/9/2012, Ngo¹i tr−ëng Clinton nhiÒu thËp niªn - tuÇn tra c¸c tuyÕn<br /> còng nh¾c l¹i, ch©u ¸ - Th¸i B×nh ®−êng biÓn ch©u ¸ vµ duy tr× sù æn ®Þnh<br /> D−¬ng lµ khu vùc ®−îc Mü xem lµ ®éng - vµ ®Õn l−ît nã, ®iÒu ®ã ®· gãp phÇn<br /> lùc chÝnh cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù t¨ng tr−ëng. Mü ®·<br /> chÝnh trÞ cña thÕ giíi trong thÕ kû XXI. gióp ®ì héi nhËp hµng tØ ng−êi trong<br /> Bµ thóc giôc Trung Quèc gi¶i quyÕt kh¾p khu vùc vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu<br /> tranh chÊp trªn biÓn §«ng ph¶i tiÕn b»ng c¸ch thóc ®Èy hiÖu qu¶ kinh tÕ,<br /> hµnh b»ng c¸c biÖn ph¸p hßa b×nh, trao quyÒn x· héi, vµ t¹o c¸c mèi quan<br /> “kh«ng c−ìng Ðp” (without coercion) vµ hÖ to lín h¬n gi÷a ng−êi d©n víi ng−êi<br /> viÖc ®¹t ®−îc Bé quy t¾c øng xö gi÷a c¸c d©n. Mü lµ ®èi t¸c th−¬ng m¹i vµ ®Çu t−<br /> VÊn ®Ò thÕ kû ch©u ¸ 5<br /> <br /> lín, mét nguån t¹o ra sù ®æi míi cã lîi c¹nh tranh lµ ®iÒu hiÓn nhiªn. Vµ nÕu<br /> cho ng−êi lao ®éng vµ c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc vµ Hoa Kú xö lý thµnh c«ng<br /> ë c¶ hai bê Th¸i B×nh D−¬ng, lµ n¬i häc cuéc chuyÓn giao s¾p ®Õn, th× ch©u ¸, vµ<br /> tËp cña 350.000 sinh viªn ch©u ¸ mçi c¶ thÕ giíi, sÏ lµ mét n¬i an toµn vµ<br /> n¨m, ng−êi ®Êu tranh cho c¸c thÞ tr−êng thÞnh v−îng h¬n. Cã g× cã thÓ ®¹o ®øc h¬n<br /> më cöa, vµ lµ mét quèc gia ñng hé c¸c ®iÒu ®ã?” (xem: 14). DÜ nhiªn ®©y kh«ng<br /> quyÒn phæ biÕn cña con ng−êi” (xem: 5). chØ lµ quan ®iÓm cña riªng Kaplan.<br /> Cã thÓ lµ ®Ó chuÈn bÞ cho bµ Clinton DÉn ra mét c¸ch kü h¬n nh÷ng<br /> c«ng bè chiÕn l−îc ThÕ kû Th¸i B×nh quan niÖm cña Hillary Clinton vµ<br /> D−¬ng, tê Foreign Policy, tr−íc ®ã mét Robert Kaplan, chóng t«i muèn gãp<br /> sè, sè th¸ng 9 vµ th¸ng 10 n¨m 2011 ®· phÇn lý gi¶i, t¹i sao vÊn ®Ò BiÓn §«ng<br /> ®¨ng bµi “BiÓn §«ng: t−¬ng lai cña xung l¹i cã ý nghÜa ®¸ng kÓ ®Õn nh− vËy<br /> ®ét”, mét bµi viÕt ë tÇm t− duy chiÕn trong tham väng chiÕn l−îc cña Trung<br /> l−îc, v¹ch râ nh÷ng c¨n cø lý luËn, Quèc vµ Mü. Ch¼ng ph¶i ngÉu nhiªn<br /> nh÷ng t− t−ëng nÒn t¶ng cho chiÕn l−îc mµ nhãm chuyªn gia ph©n tÝch t×nh<br /> biÓn §«ng cña Mü. T¸c gi¶ bµi viÕt nµy h×nh quèc tÕ trong b¸o c¸o cña m×nh vÒ<br /> lµ Robert D. Kaplan, chuyªn viªn cao t×nh h×nh biÓn §«ng cßn ®¸nh gi¸ r»ng,<br /> cÊp cña Trung t©m An ninh Mü (CNAS vÊn ®Ò BiÓn §«ng sÏ lµ “thÕ kÑt”<br /> - Center for a New American Security), (trapped) cña nh÷ng tham väng c−êng<br /> thµnh viªn Héi ®ång ChÝnh s¸ch Quèc quèc (xem: 13, 29). C©u hái Trung Quèc<br /> phßng thuéc Bé Quèc phßng. ¤ng còng liÖu cã v−ît qua Mü ®Ó trë thµnh c−êng<br /> lµ mét trong c¸c t¸c gi¶ cña CNAS quèc chi phèi thÕ giíi trong thÕ kû XXI<br /> ho¹ch ®Þnh ChiÕn l−îc cña Mü vÒ biÓn hay kh«ng, trªn thùc tÕ l¹i phô thuéc<br /> §«ng thÓ hiÖn trong b¶n phóc tr×nh 115 kh«ng nhá vµo viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò<br /> trang cña CNAS c«ng bè 1/2012 (xem: BiÓn §«ng.<br /> 6). Tõ lóc c«ng bè ®Õn nay, bµi viÕt nµy V. Sù suy yÕu t−¬ng ®èi cña Mü - “Mü phai tµn”?<br /> (“BiÓn §«ng: t−¬ng lai cña xung ®ét”) ®·<br /> Nh÷ng dù b¸o Trung Quèc sÏ v−ît<br /> g©y ®−îc sù chó ý cña giíi nghiªn cøu,<br /> qua Mü ®Ó chiÕm vÞ trÝ nÒn kinh tÕ lín<br /> giíi qu©n sù vµ c¸c nhµ ho¹t ®éng x·<br /> nhÊt thÕ giíi vµo mét thêi ®iÓm gÇn ®·<br /> héi ë kh¾p c¸c diÔn ®µn liªn quan tíi<br /> lµm s«i ®éng nh÷ng tranh luËn vÒ viÖc<br /> t×nh h×nh biÓn §«ng vµ ch©u ¸ - Th¸i<br /> Mü sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch<br /> B×nh D−¬ng.<br /> thøc ngµy cµng lín vÒ vÞ thÕ kinh tÕ -<br /> Robert D. Kaplan viÕt: “§«ng Nam ¸ chÝnh trÞ cña m×nh trong t−¬ng lai. Tuy<br /> ngµy nay ®· n»m s©u trong giai ®o¹n nhiªn, còng cã ý kiÕn cho r»ng, vai trß<br /> hËu ChiÕn tranh L¹nh. ViÖt Nam, thèng cña quy m« kinh tÕ ®èi víi vÞ thÕ c−êng<br /> so¸i bê phÝa T©y cña biÓn §«ng, ®ang quèc, kh«ng lu«n lu«n vµ kh«ng nhÊt<br /> t×m kiÕm c¸c mèi quan hÖ qu©n sù gÇn thiÕt cã quan hÖ nh©n qu¶ víi nhau -<br /> gòi h¬n víi Mü... Cuéc ®Êu tranh ®Ó ®©y lµ ®iÒu kh¸ tinh tÕ mµ kh«ng ph¶i<br /> giµnh ®Þa vÞ −u viÖt t¹i T©y Th¸i B×nh mäi nhµ chiÕn l−îc ®Òu ®· ý thøc râ. Tù<br /> D−¬ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i bao gåm th©n kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ mét th−íc ®o<br /> chiÕn tranh. ChiÕn tranh ch¼ng ph¶i lµ ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c søc m¹nh thùc cña<br /> chuyÖn kh«ng thÓ tr¸nh khái cho dï c¸c quèc gia trong hÖ thèng thÕ giíi,<br /> 6 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2012<br /> <br /> <br /> nhÊt lµ víi nh÷ng nÒn kinh tÕ lín vÒ bé nÒn kinh tÕ Mü ®Õn nay ®· gi¶m sót<br /> quy m« vµ ph¹m vi nh−ng l¹i ch−a cao nghiªm träng vÒ tr×nh ®é vµ tèc ®é t¨ng<br /> vÒ tr×nh ®é vµ c¬ cÊu nh− Trung Quèc. tr−ëng. Møc ®é sôt gi¶m kinh tÕ Mü,<br /> V¶ l¹i, Trung Quèc ngay tõ thÕ kû XIX, theo Friedman vµ Mandelbaum, ®¸ng<br /> ®· cã lóc lµ nÒn kinh tÕ lín nhÊt thÕ phª ph¸n ®Õn møc kú l¹, nÕu ®em so víi<br /> giíi. Nh−ng vµo ®óng nh÷ng thêi ®iÓm bÊt kú nÒn kinh tÕ míi næi nµo nh− Ên<br /> nh− vËy, Trung Quèc l¹i ®· tõng cói §é, Brazil, Thæ NhÜ Kú…, mµ ®Æc biÖt<br /> ®Çu khuÊt phôc nh÷ng quèc gia ch¼ng lµ víi Trung Quèc. Trong chÝnh trÞ vµ<br /> to lín g× ë ch©u ¢u. Cßn ngµy nay, cho qu©n sù, Mü còng kh«ng n¾m ®−îc vÊn<br /> dï Trung Quèc cã thùc sù v−¬n lªn ®Ønh ®Ò h¹t nh©n cña Iran vµ TriÒu Tiªn, bÞ<br /> cao kinh tÕ vµ qu©n sù, quèc gia nµy ®éng tr−íc sù biÕn ®éng cña khu vùc ¶<br /> còng kh«ng dÔ rót ng¾n sù tôt hËu kh¸ RËp vµ c¸c khu vùc kh¸c. Nh÷ng biÓu<br /> xa so víi Mü vµ ch©u ¢u vÒ GDP b×nh hiÖn cña quyÒn lùc Mü suy tµn ®· vµ<br /> qu©n ®Çu ng−êi, vÒ chØ sè HDI (ph¸t ®ang hiÖn ra rÊt râ. Friedman vµ<br /> triÓn con ng−êi), vÒ khoa häc, gi¸o dôc Mandelbaum kh«ng ngÇn ng¹i kÕt luËn,<br /> vµ vÒ nhiÒu phÈm chÊt v¨n hãa - v¨n thêi kú Mü “l·nh ®¹o thÕ giíi vµ cã kh¶<br /> minh kh¸c mµ chÝnh ng−êi Trung Quèc n¨ng b¾t c¸c n−íc lµm theo” ®· kÕt<br /> ®ang tù phµn nµn (xem: 20). thóc råi (xem: 9).<br /> Nh÷ng ng−êi tin t−ëng ch¾c ch¾n vµo ThÕ nh−ng, bÊt chÊp sè ng−êi tin<br /> kh¶ n¨ng lín m¹nh h¬n n÷a cña ch©u ¸ t−ëng ch©u ¸ sÏ v−ît lªn tr−íc ph−¬ng<br /> cã vÎ vÉn ®ang nhiÒu thªm. Ngay c¶ T©y ngµy mét nhiÒu thªm, vÉn cã rÊt<br /> Thomas Friedman, nhµ b¸o næi tiÕng nhiÒu tiÕng nãi cho lµ qu¸ sím khi tông<br /> cña tê The New York Times, t¸c gi¶ ca thÕ kû ch©u ¸ vµ coi Mü ®ang lôi tµn<br /> cuèn “ThÕ giíi ph¼ng” g©y x«n xao d− gièng nh− ®Õ quèc Anh quèc nöa ®Çu<br /> luËn mÊy n¨m võa råi, còng ®· lªn tiÕng thÕ kû XX. V× ngoµi søc m¹nh kinh tÕ<br /> chØ trÝch chÝnh quyÒn Washington ®Ó vÉn cßn kh¸ nghÌo so víi Mü vµ ph−¬ng<br /> n−íc Mü tôt hËu ®¸ng kÓ trong cuéc ch¹y T©y, ch©u ¸ ®ang ®èi mÆt víi nh÷ng thö<br /> ®ua víi nh÷ng ®èi thñ ch©u ¸. Th¸ng th¸ch lín vÒ d©n sè, chÝnh trÞ, m«i<br /> 8/2011 cïng víi Michael Mandelbaum, tr−êng vµ ®Æc biÖt lµ liªn kÕt khu vùc;<br /> mét trong nh÷ng nhµ t− t−ëng hµng ®Çu ch©u ¸ cßn qu¸ xa vêi víi kiÓu liªn kÕt<br /> vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Mü, gi¸o s− nh− Liªn minh ch©u ¢u. H¬n thÕ n÷a,<br /> §¹i häc Johns Hopkins, Friedman ®· theo Joshua Kurlantzick, chuyªn gia vÒ<br /> xuÊt b¶n cuèn s¸ch “Chóng ta ®· tõng §«ng Nam ¸ cña Héi ®ång quan hÖ ®èi<br /> nh− thÕ: Mü tôt hËu trong thÕ giíi mµ ngo¹i Mü, tÊt c¶ nh÷ng c−êng quèc ch©u<br /> Mü ®· t¹o ra nh− thÕ nµo vµ lµm thÕ ¸ nh− Ên §é, Trung Quèc hay NhËt<br /> nµo ®Ó chóng ta quay trë l¹i” (That Used B¶n, thùc tÕ, vÉn muèn g©y chiÕn víi<br /> to Be Us: How America Fell Behind in nhau h¬n lµ hîp t¸c ®Ó t¹o ra nh÷ng<br /> the World It Invented and How We Can ®Þnh chÕ chung (xem: 17, 18).<br /> Come Back). Friedman vµ Mandelbaum Ph¶i ch¨ng Mü ®ang lôi tµn, nh−<br /> ®· dÉn ra nh÷ng sè liÖu ®¸ng chó ý vÒ gÇn ®©y nhiÒu chÝnh kh¸ch vµ häc gi¶<br /> th©m hôt ng©n s¸ch vµ ph©n tÝch nh÷ng ®ang tin lµ thÕ? Cã ph¶i Mü ®· tõ bá<br /> yÕu kÐm trong qu¶n lý vÜ m« cña Mü vÒ nh÷ng ®øc tin vµ ý chÝ ®· gióp hä thµnh<br /> mÆt kinh tÕ - x· héi. Theo c¸c «ng, toµn c«ng trong qu¸ khø vµ ngµy nay Mü<br /> VÊn ®Ò thÕ kû ch©u ¸ 7<br /> <br /> hoµn toµn thiÕu tiÒm lùc vµ søc m¹nh tù. Bªn c¹nh nh÷ng trô cét thuéc kinh<br /> ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò hä ®ang ®èi tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù, v¨n hãa…, Mü<br /> mÆt? Hay liÖu Washington sÏ ph¶i tù hiÖn vÉn lµ tÊm g−¬ng khiÕn c¶ thÕ giíi<br /> kÕt liÔu vÞ thÕ siªu c−êng cña m×nh v× muèn b¾t ch−íc vÒ sù s¸ng t¹o c«ng<br /> nhËn thÊy sù dÞch chuyÓn nÒn v¨n minh nghÖ vµ mét lèi sèng hÊp dÉn (xem:<br /> ®ang khiÕn cho søc m¹nh Mü kh«ng 19). Dï l©u nay ng−êi ta ®· nãi nhiÒu vÒ<br /> tr¸nh khái suy gi¶m? MÆc cho Niall viÖc ch©u ¸ sÏ v−¬n lªn lµm chñ c«ng<br /> Ferguson vÉn thu hót kh¸ ®«ng cö täa nghÖ trong t−¬ng lai, nh−ng mét n¨ng<br /> ®Õn gi¶ng ®−êng nghe lý luËn vÒ lùc s¸ng t¹o c«ng nghÖ liªn tôc vµ<br /> ph−¬ng T©y lôi tµn cña «ng, mÆc cho th−êng xuyªn nh− Mü ®· lµm trong suèt<br /> Friedman vµ Mandelbaum vÉn ®ang l«i nöa sau thÕ kû XX th× kh«ng hÒ ®¬n<br /> cuèn ®éc gi¶ c−êi nh¹o h×nh ¶nh mét gi¶n ®èi víi bÊt kú quèc gia nµo. MÆc dï<br /> Chó Sam giµ yÕu vµ bÊt lùc, trËt tù thÕ NhËt B¶n, Hµn Quèc, Singapore hay<br /> giíi ngµy nay, nh− nhiÒu nhµ nghiªn Trung Quèc ®· thµnh c«ng vÒ kinh tÕ,<br /> cøu ®· ph©n tÝch kh¸ cÆn kÏ tíi møc nh−ng nh÷ng c−êng quèc cña khu vùc<br /> khã cã thÓ phñ nhËn ®−îc - vÉn ®ang lµ nµy vÉn ch−a ®ñ ®¶m b¶o ®Ó c¸c n−íc<br /> trËt tù ph¶n ¸nh sù th¾ng thÕ vµ hîp lý kh¸c yªn t©m víi søc m¹nh cña sù tiÕn<br /> cña nhiÒu nguyªn t¾c Mü, m« h×nh Mü, bé - nh− Mü ®· t¹o nªn cho c¸c ®ång<br /> quan niÖm Mü, lèi sèng Mü vµ nãi minh cña Mü. Ngoµi ra, kh«ng tham<br /> chung lµ −u thÕ Mü trong hÇu hÕt c¸c väng l·nh thæ cßn lµ mét phÈm chÊt mµ<br /> khÝa c¹nh chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa vµ x−a nay ng−êi ta thÊy chØ cã ë ®Õ chÕ<br /> qu©n sù. Sù suy tµn cña Mü, rÊt cã thÓ nµy(*) (xem: 38).<br /> chØ lµ sù ph¶n ¸nh t©m lý bøc xóc cña<br /> Trong theo dâi cña chóng t«i, ng−êi<br /> nh÷ng ng−êi kh«ng muèn n−íc Mü yÕu<br /> cã tiÕng nãi ®¸ng chó ý h¬n c¶ trong<br /> ®i, nhiÒu l¾m nã còng chØ lµ håi chu«ng<br /> viÖc kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ c−êng quèc cña<br /> ®¸nh ®éng nhµ cÇm quyÒn. Cßn nÕu nh−<br /> Mü trong thÕ kû XXI lµ Robert Kagan,<br /> cã thùc, sù suy tµn cña Mü ch¾c ch¾n sÏ<br /> nhµ nghiªn cøu chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i<br /> ®ång nghÜa víi viÖc më ra mét thÕ giíi<br /> cña ViÖn Brookings, b×nh luËn viªn b¸o<br /> kh¸c cho nh©n lo¹i.<br /> Washington Post, nhµ t− t−ëng chiÕn<br /> Nh−ng gi¶ dô, nÕu ®iÒu nµy x¶y ra l−îc cã ¶nh h−ëng lín ë Mü (One of the<br /> th× ®¸ng mõng hay ®¸ng lo? country's most influential strategic<br /> Theo James Kurth, thÕ kû XX míi thinkers). Trong cuèn s¸ch míi nhÊt<br /> lµ thÕ kû Mü thø nhÊt, thÕ kû XXI sÏ lµ cña m×nh “ThÕ giíi mµ n−íc Mü t¹o ra”<br /> thÕ kû Mü thø hai. Nh÷ng trô cét lµm<br /> (*)<br /> nªn mét siªu c−êng Mü ë thÕ kû thø hai Trong mét cuéc häp b¸o, Tæng Gi¸m môc Gi¸o<br /> cã thÓ sÏ kh¸c, nh−ng Mü vÉn sÏ lµ xø Canterbury, Anh, gay g¾t hái Ngo¹i tr−ëng<br /> Mü Collin Powell viÖc Mü ®em qu©n sang Iraq vµ<br /> c−êng quèc m¹nh nhÊt thÕ kû XXI mÆc Afghanistan cã ph¶i lµ thÝ dô ®iÓn h×nh vÒ tham<br /> dï kh«ng dùa vµo kiÓu thèng trÞ nh− väng bµnh tr−íng l·nh thæ cña Mü hay kh«ng?<br /> trong thÕ kû võa qua. James Kurth cho Ngo¹i tr−ëng Collin Powel tr¶ lêi: Th−a §øc Cha,<br /> tõ bao nhiªu n¨m qua, Mü ®· göi kh«ng biÕt bao<br /> r»ng, Mü cßn rÊt l©u n÷a vÉn tån t¹i nhiªu nam thanh, n÷ tó cña m×nh dÊn th©n vµo<br /> dùa vµo nh÷ng trô cét mµ Trung Quèc löa ®¹n ®Ó tranh ®Êu cho tù do ngoµi biªn c−¬ng<br /> Mü. Tham väng vÒ ®Êt ®ai cña chóng t«i, nÕu cã<br /> vµ nh÷ng c−êng quèc kh¸c khã cã thÓ lµ chØ xin võa ®ñ ®Êt ®Ó ch«n nh÷ng ng−êi tö<br /> t¹o ra cho m×nh nh÷ng c¸i g× ®ã t−¬ng trËn kh«ng thÓ trë vÒ nhµ.<br /> 8 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2012<br /> <br /> <br /> (The World America made) xuÊt b¶n thñ cña Mü ®· suy sôp. VÊn ®Ò lµ ë chç,<br /> n¨m 2012 vµ trong bµi “Ch−a phai tµn. sù suy tµn, ®èi víi Mü, lµ mét lùa chän.<br /> Ph¶n biÖn huyÒn tho¹i vÒ sù suy tµn NÕu Mü lùa chän chiÕn l−îc ®Ó tµn lôi<br /> cña Mü” (Not fade away. Against the th× n−íc Mü sÏ suy tµn. QuyÕt ®Þnh n»m<br /> myth of American decline) ®¨ng trªn tê trong tay ng−êi Mü; suy tµn kh«ng ph¶i<br /> The New Republic sè th¸ng 2/2012, lµ mét ®Þnh mÖnh kh«ng thÓ tr¸nh<br /> Kagan ®· mét lÇn n÷a bµn vÒ vai trß vµ ®−îc, Ýt nhÊt lµ cho tíi thêi ®iÓm hiÖn<br /> vÞ thÕ hiÖn t¹i cña Mü, víi quan ®iÓm nay. DÜ nhiªn, nÒn v¨n minh thÕ giíi råi<br /> gÇn nh− lµ ®èi lËp hoµn toµn víi Niall sÏ dÞch chuyÓn. C¸c ®Õ chÕ h−ng thÞnh -<br /> Ferguson, víi Thomas Friedman vµ ®Õn nh− La M· - råi còng sÏ suy vong.<br /> Michael Mandelbaum. Ngay tõ khi c«ng Nh−ng vµo lóc nµo? NÕu Mü b¾t ®Çu sù<br /> bè, cuèn s¸ch vµ bµi b¸o nµy ®· nhËn suy tµn cña m×nh trong hai thËp niªn<br /> ®−îc sù ph¶n håi s«i næi cña ®«ng ®¶o tíi, ®iÒu ®ã sÏ cã ý nghÜa hÖ träng cho<br /> ®éc gi¶ (xem: 15,16). hai thÕ kû tiÕp theo, kh«ng chØ ®èi víi<br /> ng−êi Mü mµ cßn ®èi víi b¶n chÊt cña<br /> Theo Robert Kagan, hiÖn ®ang cã thÕ giíi mµ Mü vµ nh©n lo¹i ®ang sèng<br /> nhiÒu sù bi quan ®−îc ®Æt kh«ng ®óng (xem: 15,16).<br /> chç; chuyÖn Mü ®ang suy tµn, thùc ra lµ<br /> Trong thÕ kû XX, Mü ®· g©y ¶nh<br /> mét huyÒn tho¹i thiÕu c¨n cø. ThÕ giíi<br /> h−ëng lín, lín h¬n bÊt cø c−êng quèc<br /> sÏ trë thµnh mét thÕ giíi kh¸c vµ cã thÓ<br /> nµo kÓ c¶ thêi §Õ chÕ La M·. Mü ®· ®¹t<br /> trë nªn nguy hiÓm h¬n nÕu Mü gi¶m bít<br /> ®−îc nhiÒu thµnh tùu vµ còng gióp cho<br /> vai trß l·nh ®¹o toµn cÇu ®Ó dån søc chØ<br /> thÕ giíi ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu.<br /> vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò néi bé. Sù<br /> Nh−ng Mü vÉn cã nh÷ng yÕu kÐm vµ sai<br /> trë l¹i cña chiÕn tranh sÏ t¨ng lªn khi<br /> lÇm. Mü kh«ng hoµn h¶o vµ còng ®õng<br /> c¸c quèc gia chen lÊn v× quyÒn lùc thÕ<br /> bao giê mong Mü hoµn h¶o (xem: 15,16).<br /> giíi. Sù rót lui cña d©n chñ sÏ diÔn ra ë<br /> nh÷ng n−íc nh− Nga. Sù ®éc ®o¸n sÏ cã *<br /> thªm søc m¹nh ë nh÷ng n−íc nh− * *<br /> Trung Quèc. Vµ sù yÕu kÐm sÏ ngù trÞ<br /> trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng tù do toµn Nh− ®· thÊy ë trªn, nh÷ng tµi liÖu<br /> cÇu, mét trËt tù ®¸ng m¬ −íc mµ Mü ®· dÉn ra trong bµi nµy ®Òu ë d¹ng kh¸<br /> t¹o ra vµ liªn tôc hç trî trong h¬n 60 chän läc. Chóng t«i chó ý ®Õn nh÷ng<br /> n¨m qua. B»ng c¸c c¨n cø ®Þnh l−îng vµ quan niÖm thÓ hiÖn t−¬ng ®èi râ tÝnh<br /> ®Þnh tÝnh cô thÓ, Robert Kagan ®· vÏ kh¸ch quan víi nh÷ng c¨n cø cã lÏ lµ ®ñ<br /> nªn mét bøc tranh sèng ®éng, thËm chÝ tin cËy. C¸i nh×n trong c¸c bµi ®−îc<br /> ®¸ng b¸o ®éng vÒ viÖc nÕu Hoa Kú cã ý chän ®Ó ph©n tÝch còng lµ c¸i nh×n<br /> ®Þnh ®Ó cho ¶nh h−ëng cña m×nh suy tr¸nh ®−îc sù thiªn lÖch. Tuy nhiªn, víi<br /> yÕu ®i (xem: 15,16). nh÷ng vÊn ®Ò g¾n chÆt víi t− duy chÝnh<br /> trÞ - chiÕn l−îc nh− trong bµi nµy, kh¶<br /> Theo Robert Kagan, kh«ng ph¶i chØ n¨ng g©y ¶nh h−ëng cña nh÷ng quan<br /> nhê may m¾n hay nhê cÇu nguyÖn mµ ®iÓm ®−îc nªu còng cÇn thiÕt ph¶i ®−îc<br /> trong qu¸ khø Mü ®· v−ît qua nh÷ng tÝnh ®Õn. Bëi vËy, chóng t«i ®· cè g¾ng<br /> cuéc khñng ho¶ng vµ trçi dËy m¹nh mÏ kh«ng bá sãt nh÷ng t¸c gi¶ cã uy tÝn<br /> h¬n c¸c n−íc kh¸c trong khi nhiÒu ®èi nhÊt, nh÷ng ng−êi cã bÒ dµy ho¹t ®éng<br /> VÊn ®Ò thÕ kû ch©u ¸ 9<br /> <br /> trong lÜnh vùc t− duy chiÕn l−îc, cã sù tÕ cña viÖc thùc hiÖn chiÕn l−îc nµy, nªn<br /> ph©n tÝch s¾c s¶o vµ ®iÒu quan träng quan niÖm vÒ ThÕ kû Th¸i B×nh D−¬ng<br /> nhÊt, s¾c s¶o nh−ng thùc tÕ. l¹i trë thµnh mét phÇn cña quan niÖm<br /> vÒ ThÕ kû ch©u ¸. BiÓn, mµ ë ®©y lµ<br /> ChØ víi kh«ng nhiÒu tµi liÖu ®· dÉn<br /> biÓn §«ng ngµy cµng ®ãng vai trß quan<br /> ra trong bµi, nh÷ng kÕt luËn ®Çu tiªn vÒ<br /> träng trong ®êi sèng chÝnh trÞ thÕ giíi.<br /> vÊn ®Ò phøc t¹p nµy còng ®· cã thÓ h×nh<br /> §Ó chiÕn tranh kh«ng thÓ x¶y ra, biÓn<br /> dung ®−îc nh− sau.<br /> §«ng sÏ trë thµnh “n¬i tËp trËn” cña<br /> VI. KÕt luËn nh÷ng quan ®iÓm, nh÷ng chiÕn l−îc,<br /> nh÷ng ph−¬ng ph¸p (bao gåm c¶ nh÷ng<br /> ThÕ kû ch©u ¸ lµ mét kh¸i niÖm thñ ®o¹n), vµ nh÷ng th¸i ®é (bao gåm c¶<br /> kh«ng ®Õn nçi viÓn v«ng hay hoang sù nh©n nh−îng)… vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt<br /> t−ëng. Trong thÕ kû XXI ch¾c ch¾n kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù, ngo¹i giao<br /> Trung Quèc vµ ch©u ¸, nãi chÝnh x¸c<br /> gi÷a c¸c quèc gia cã liªn quan, mµ tr−íc<br /> h¬n, Trung Quèc, §«ng ¸ vµ §«ng Nam hÕt lµ gi÷a c¸c n−íc cã liªn quan trùc tiÕp.<br /> ¸ sÏ cßn tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ nhiÒu<br /> kh¶ n¨ng lµ sÏ thÞnh v−îng h¬n. BiÓn Trong lé tr×nh hiÖn thùc hãa quan<br /> §«ng ®óng lµ mét thÕ kÑt cña tham ®iÓm ThÕ kû Th¸i B×nh D−¬ng, ch¾c<br /> väng c−êng quèc, nh−ng nÕu c¸c ®Çu ãc ch¾n Mü sÏ hiÖn diÖn m¹nh mÏ h¬n ë<br /> chiÕn l−îc ®ñ tØnh t¸o ®Ó kh«ng x¶y ra biÓn §«ng vµ ®iÒu nµy cñng cè ®ång thêi<br /> chiÕn tranh th× ch©u ¸, mÆc dï thiÕu lµm gia t¨ng lîi Ých cña Mü. VÞ thÕ cña<br /> liªn kÕt, sÏ vÉn buéc ph¶i cïng víi Mü g¾n chÆt víi biÓn §«ng vµ g¾n chÆt<br /> Trung Quèc më ra mét diÖn m¹o míi víi lîi Ých cña c¸c bªn cã liªn quan, dï<br /> cho ch©u ¸ vµ ®iÒu ®ã gãp phÇn lµm trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp. Bëi vËy thùc lùc<br /> thay ®æi thÕ giíi. Cho ®Õn nay, ch−a cã cña Mü vèn vÉn m¹nh l¹i buéc ph¶i<br /> mét dù b¸o nµo kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng ph¸t triÓn theo h−íng m¹nh h¬n trong<br /> chiÕn tranh, mÆc dï c¸c ph−¬ng ¸n thÕ c¹nh tranh chiÕn l−îc víi Trung<br /> qu©n sù ®èi phã víi chiÕn tranh vÉn Quèc. NghÜa lµ Mü ch−a thÓ “phai tµn”<br /> ®ang ®−îc triÓn khai kh¸ quyÕt liÖt ë nh− mét sè chiÕn l−îc gia tr«ng ®îi.<br /> mét sè n−íc. GÇn ®©y nguy c¬ nµy ë<br /> §¸ng ra Trung Quèc cã thÓ ph¸t<br /> BiÓn §«ng ®−îc suy ®o¸n cã vÎ t¨ng<br /> triÓn theo mét kÞch b¶n kh¸c nÕu tõ bá<br /> thªm, song nhiÒu c¸c nhµ chiÕn l−îc vÉn<br /> tham väng ®éc chiÕm BiÓn §«ng. Vµ<br /> thÊy ®©y lµ nguy c¬ cã thÓ kiÓm so¸t<br /> nÕu nh− vËy rÊt cã thÓ giÊc méng Trung<br /> ®−îc. NÕu dù b¸o nµy kh«ng sai th× thÕ<br /> Hoa sÏ kh«ng ph¶i lµ c¬n ¸c méng do<br /> kû ch©u ¸ sÏ lµ kÕt qu¶ cña sù dÞch<br /> tÝnh hµi hßa ë møc nµo ®ã cña nã víi lîi<br /> chuyÓn ®Çu tiªn cña nÒn v¨n minh nh©n<br /> Ých cña c¸c c−êng quèc kh¸c vµ cña c¸c<br /> lo¹i tõ ph−¬ng T©y sang ph−¬ng §«ng.<br /> bªn cã liªn quan. Nh−ng Trung Quèc ®·<br /> ThÕ kû Th¸i B×nh D−¬ng còng lµ chän vµ kh«ng cã ®−êng tõ bá tham<br /> kh¸i niÖm cã thùc, ph¶n ¸nh sù n¨ng väng nµy nªn thÕ kÑt cña tham väng<br /> ®éng vµ phøc t¹p cña trËt tù ®Þa chÝnh c−êng quèc còng lµ mét kh¸i niÖm cã<br /> trÞ vïng nµy. Tuy kh¸i niÖm nµy ®−îc thùc. Trung Quèc ®ang tù h¹n chÕ kh¶<br /> ng−êi Mü t¹o ra ®Ó phôc vô cho lîi Ých n¨ng trë thµnh c−êng quèc cña m×nh.<br /> cña Mü. Song do nh÷ng ¶nh h−ëng thùc Kh¶ n¨ng nµy (trë thµnh c−êng quèc)<br /> 10 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2012<br /> <br /> <br /> hãa ra vÉn lµ mét kh¶ n¨ng xa, nh−êng Tµi liÖu tham kh¶o<br /> chç cho sù t¸c ®éng, chi phèi, g©y søc 1. Atkinson, Philip. The End Of Western<br /> Ðp, lõa vµo bÉy… cña Mü. Civilization, 2012.<br /> Mü ch−a thÓ “phai tµn”, nghÜa lµ http://www.ourcivilisation.com/the<br /> ph−¬ng T©y vÉn ch−a c¸o chung. Vµ qu¶ end.htm<br /> thËt ph−¬ng T©y vÉn cßn rÊt nhiÒu gi¸ 2. ADB. Asia 2050: Realizing the Asian<br /> trÞ mµ c¸c n−íc ®i sau vÉn cÇn thiÕt Century, 2011.<br /> ph¶i häc hái ®Ó ph¸t triÓn. Víi truyÒn http://www.unido.org/fileadmin/u<br /> thèng duy lý rùc rì tõ thêi ®¹i Phôc ser_media/UNIDO_Worldwide/Asia<br /> h−ng vµ Khai s¸ng, víi khÈu hiÖu “Tù _and_Pacific_Programme/Document<br /> do - B×nh ®¼ng - B¸c ¸i” lay ®éng lßng s/AsianDevelopmentBankreport_asi<br /> ng−êi tõ C¸ch m¹ng T− s¶n Ph¸p 1789, a-2050.pdf<br /> víi nÒn khoa häc vµ gi¸o dôc hïng 3. Bubalo, Anthony & Cook, Malcolm.<br /> m¹nh tõ thêi Newton, Descartes, Kant, Horizontal Asia. The American<br /> Humboldt, Einstein, vµ víi c¸c gi¸ trÞ Interest. 2010, May/June.<br /> v¨n hãa ®· trë thµnh khu«n vµng th−íc http://www.the-american-<br /> ngäc bëi Leonardo da Vinci, interest.com/article.cfm?piece=804<br /> Shakespeare, Cervantes, Rousseau, 4. Clinton, Hillary Rodham, Secretary<br /> Beethoven, Mozart… ph−¬ng T©y vÉn of State. Press Availability. National<br /> cßn kh¸ nhiÒu gi¸ trÞ “kinh ®iÓn” mµ Convention Center. Hanoi, Vietnam.<br /> ngay c¶ Mü vÉn ch−a ®i hÕt con ®−êng July 23, 2010.<br /> http://www.state.gov/secretary/rm<br /> ph−¬ng T©y ®· ®i ®Ó v−¬n tíi tiÕn bé<br /> /2010/07/145095.html<br /> (xem: 11, 27, 35, 36).<br /> 5. Clinton, Hillary. America's Pacific<br /> Trong sù tiÕp nèi cßn ®ang dang dë<br /> Century. Foreign Policy. November,<br /> Êy, Mü vÉn cã “®Êt móa vâ” ®Ó m¹nh<br /> 2011. http://www.foreignpolicy.com/<br /> h¬n c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù vµ articles/2011/10/11/americas_paci<br /> gi¸ trÞ sèng. HiÖn Mü vÉn rÊt giµu, rÊt fic_century?page=full<br /> m¹nh vµ ®ñ tiÕn bé. Trong thÕ kû XXI,<br /> 6. Center for a New American Security.<br /> Mü vÉn cßn kh¶ n¨ng giµu h¬n, m¹nh<br /> Cooperation from Strength: The<br /> h¬n vµ tiÕn bé h¬n, tr−íc khi mét Trung<br /> United States, China and the South<br /> Quèc hoÆc mét n−íc nµo kh¸c cã thÓ<br /> China Sea. January, 2012.<br /> giµu h¬n, m¹nh h¬n vµ tiÕn bé h¬n so http://www.cnas.org/files/documen<br /> víi Mü. NghÜa lµ Mü vÉn rÊt cÇn cho sù ts/publications/CNAS_Cooperation<br /> tiÕn bé cña thÕ giíi. FromStrength_Cronin_1.pdf<br /> NÕu tiÕn bé x· héi ®óng lµ quy luËt 7. Ferguson, Niall. Civilization: The<br /> th× sù ph¸t triÓn cña loµi ng−êi dï West And The Rest. U.S.: Penguin<br /> quanh co ®Õn ®©u, thËm chÝ dï chiÕn Press, 2011.<br /> tranh côc bé cã x¶y ra, dï t− t−ëng d©n 8. Ferguson, Niall. The 6 killer apps of<br /> téc cùc ®oan cã t¹m th¾ng thÕ, nghÜa lµ prosperity, 2011.<br /> dï bÊt ngê vµ khã ®o¸n ®Õn mÊy, thÕ kû http://www.ted.com/talks/niall_fer<br /> XXI vÉn lµ thÕ kû kh«ng thiÕu høa hÑn guson_the_6_killer_apps_of_prosperi<br /> ®èi víi ch©u ¸ vµ nh©n lo¹i. ty.html<br /> VÊn ®Ò thÕ kû ch©u ¸ 11<br /> <br /> 9. Friedman, Thomas & Michael power-declinism?id=FoZ4F7oMNW<br /> Mandelbaum. That Used To Be Us. b7y04UpK20GKfyrbir7aLsgUrHpHE<br /> How America Fell Behind in the N0jQVczVWeQ0QSkXGLNwv2vj2<br /> World It Invented and How We Can 17. Kurlantzick, Joshua. The Asian<br /> Come Back, 2011. Century? Not Quite Yet. Current<br /> http://www.thomaslfriedman.com/ History. January, 2011.<br /> bookshelf/that-used-to-be-us.<br /> 18. Kuroda, Haruhiko. Is the Asian<br /> 10. Fukuyama, Francis. The End of century upon us?<br /> History and The Last Man. NY.: http://www.chinadaily.com.cn/opinio<br /> Harper Perennial, 1993. n/2011-05/10/content_12476305.htm.<br /> 11. Fuller, Graham. Old Europe - or old 19. Kurth, James. Pillars of the Next<br /> America? International Herald American Century. Tracing the<br /> Tribune, 12/2/2003. foundations of American global<br /> http://www.digitalnpq.org/archive strength, from past to future. The<br /> / 2003spring/fuller.html American Interest. Vol. 5, No.2.<br /> 12. International Crisis Group. Stirring November/ December, 2009.<br /> up the South China Sea (I): Regional 20. L−u ¸ Ch©u. Sù ®¸ng sî cña n−íc Mü.<br /> Responses. Asia Report No.223, 23 http://trankinhnghi.blogspot.com<br /> Apr 2012 /2012/03/nghe-nguoi-trung-hoa-noi-<br /> http://www.crisisgroup.org/~/medi ve-hoa-ky-va.html<br /> a/Files/asia/north-east-asia/223- 21. L−u Minh Phóc. GiÊc m¬ Trung<br /> stirring-up-the-south-china-sea-i.pdf Quèc. T− duy n−íc lín vµ ®Þnh vÞ<br /> 13. International Crisis Group. Stirring chiÕn l−îc trong thêi ®¹i hËu Mü. H.:<br /> up the South China Sea (II): Thêi ®¹i, 2011.<br /> Regional Responses. Asia Report 同主题阅读 未来 年中国的六场<br /> :[ZGPT] 50<br /> No.229, 24 Jul 2012. 战争：将彻底打破世界格局 .<br /> http://www.crisisgroup.org/~/medi http://www.mitbbs.com/article_t/<br /> a/Files/asia/north-east-asia/229- MiscNews/31207047.html<br /> stirring-up-the-south-china-sea-ii- 22. Marquand, David. The End of the<br /> regional-responses West: the Once and Future Europe.<br /> 14. Kaplan, Robert D. The South China Princeton University Press: 2011.<br /> Sea Is the Future of Conflict. 23. Navarro, Peter & Greg Autry. Dead<br /> Foreign Policy. Sept/Oct, 2011. by China, Confronting Dragon – A<br /> http://www.foreignpolicy.com/artic Global Call for Action. U.S.: Pearson<br /> les/2011/08/15/the_south_china_se Education Inc., 2011.<br /> a_is_the_future_of_conflict http://www.deathbychina.com/DB<br /> 15. Kagan, Robert. The World America C-excerpt.pdf<br /> Made. NY.: Alfred A. Knopf, 2012. 24. Nehru, Vikram. Collision Course in<br /> 16. Kagan, Robert. Not Fade Away. The the South China Sea. The National<br /> myth of American decline. The New Interest, 2012.<br /> Republic. January 11, 2012 http://nationalinterest.org/commen<br /> http://www.tnr.com/article/politics/ tary/collision-course-the-south-<br /> magazine/99521/america-world- china-sea-7380<br /> 12 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2012<br /> <br /> <br /> 25. Clinton, Hillary, Secretary of State 32. Uren, David. The Kingdom and the<br /> (Cook Islands, August 31, 2012). quarry: China, Autralia fear and<br /> Commemorating U.S. Peace and Greed. Black Inc., 2012.<br /> Security Partnerships in the Pacific. 33. NguyÔn L−u Viªn. Trung Quèc ®·<br /> http://www.state.gov/secretary/rm/ thøc dËy råi... thÕ giíi cã run sî ch−a.<br /> 2012/08/197262.htm http://vietnamlibrary.informe.com/t<br /> 26. Ngo¹i tr−ëng Mü: COC phï hîp víi rung-qu-c-no-th-c-d-y-r-ei-a-b-s-nguy-<br /> lîi Ých cña tÊt c¶ c¸c bªn. an-l-u-vi-dt230.html<br /> http://hanoimoi.com.vn/newsdetail 34. Vinh NguyÔn. PhÝa sau viÖc kinh tÕ<br /> /The-gioi/558457/ngoai-truong-my- Trung Quèc th¨ng h¹ng.<br /> coc-phu-hop-voi-loi-ich-cua-tat-ca- http://vneconomy.vn/201008171134<br /> cac-ben.htm 14261P0C99/phia-sau-viec-kinh-te-<br /> trung-quoc-thang-hang.htm<br /> 27. Hå SÜ Quý. Gi¸ trÞ ch©u ¢u: nh÷ng<br /> gîi ý cho sù ph¸t triÓn. T¹p chÝ 35. Зиновьев А. А. Запад. M. :<br /> Nghiªn cøu Ch©u ¢u, 2009, sè 1. Центрполиграф, 1995.<br /> http://www.deloteca.ru/st2/r29/t1/<br /> 28. Spengler, Oswald. The Decline of the id501<br /> West (Der Untergang des<br /> Abendlandes) t.1. 1918, t.2. 1922). 36. Зиновьев А. A. Что мы теряем?<br /> Oxford University Press: 1991. Сегоднья заnадноевnроейская<br /> циливизация находиться в<br /> 29. “ThÕ kÑt” cña Trung Quèc ë BiÓn §«ng. сеpьезной опасности. Литературная<br /> http://nghiencuubiendong.vn/tin-ncbd газета. № 11-12, 22-28 Марта, 2006.<br /> /1567-qth-ktq-ca-trung-quc--bin-ong<br /> 37. Ngo¹i tr−ëng Mü: Th¸i B×nh D−¬ng<br /> 30. Trung Quèc tham väng ®éc chiÕm ®ñ réng cho c¶ Mü vµ Trung Quèc.<br /> biÓn §«ng - KÕ ho¹ch øng phã liªn http://dantri.com.vn/c36/s36-<br /> minh Mü - Australia. 636411/ngoai-truong-my-thai-binh-<br /> http://miscellaneous-land.over- duong-du-rong-cho-ca-my-va-trung-<br /> blog.net/article-trung-qu-c-tham-v- quoc.htm<br /> ng-c-chi-m-bi-n-ong-k-ho-ch-ng-pho-<br /> 38. ViÖn Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t triÓn.<br /> ng-minh-m-_-uc-106345685.html<br /> http://www.vids.org.vn/vn/asp/Ne<br /> 31. UNDP. Human Development Report ws_Detail.asp?tabid=1&mid=802&I<br /> 2010. NY.: 2011. D=2138.<br />