Văn xuôi Võ Diệu Thanh dưới góc nhìn phê bình sinh thái

Chia sẻ: Bình Hòa Nguyễn | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này tìm hiểu văn học sinh thái và phê bình văn học; văn xuôi Võ Diệu Thanh dưới góc nhìn của phê bình sinh thái. Để nắm chi tiết hơn nội dung nghiên cứu, mời các bạn cùng tham khảo bài viết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Văn xuôi Võ Diệu Thanh dưới góc nhìn phê bình sinh thái

Nguy n Th Thu Giang ih i h c Qu c gia Tp HCM Email: nttgiang@agu.edu.vn Ngày nh n: 11/11/2020; Ngày duy 22/12/2020 Tóm t t hi n r ng sinh thái c i nh ng v v ng và nh sinh thái. c bi t trong tình tr ng bi i khí h u và nh ng c h i, l ch s t i Nam B tài mang nhi is c Nam B , nh t là vào nh u th k 21. N nhiên, c nh báo v s c m nh và s cu ng n c a t nhiên. T t lên ti ng nói ch chu c l i v i t nhiên. T t c nh ng n c th hi n b i m t th u n riêng c a m nhà giáo m i con c a m t này. T khóa: phê bình c Nam B Võ Di u Thanh. Abstract . Keywords: ecological artistic style, ecological criticism, ecological thought, Southern literature, Vo Dieu Thanh. M u ng cò bay th ng cánh, sông r ch ch ng Khi nh t Nam B , chúng ch n gió n hình nh c a hòa, u ng tr c nh ng ng b t t n t ti p c a s bi i khí h u c ng v i s ô truy n ng n n i ti ng c a n n nhi ng t sinh ho t và s n xu t, Ng t v i ru ng t hi n r t nhi u
v và nh sinh thái. Ô thái nhi t, ô nhi t, h n hán, 1.1. c sinh thái tl , c ng m i ng ngày càng b xâm h i i quan nghiêm tr ng h tâm l n c a r t nhi ng b ng l i khí h u, ngu cc n sông C không ki t, không khí ô nhi m, thiên tai tàn k n nh an kh th c tr nh ng Giang Võ Di u Thanh. Tuy ch vi t v a th k gi i nh ur i bình d trong t tác ph c n nguy cu c s ng h ng ngày xung quanh mình ng sáng tác c a Võ Di u Thanh h c sinh thái (ecoliterature) lan t a kh p t cao. Nhi u b cc ng sau ng b t t n c a n là Nguy n Ng c miêu t t nhiên thu n túy, khác B nào vi t v t này có th t qua nc c sinh c tên tu i ch . V y mà các tác ph m c a h c miêu t t nhiên truy n th ng là nó tìm Võ Di nt ng v ng hi u và trình bày m i quan h gi a con c cái bóng quá l n c a Ng iv it a v c a con Nguy n Ng t gi i nh t trong gi i i trong th gi i t nhiên, ng c tu i 20 l n th hai, Võ c i v i t nhiên và nh Di u Thanh gi i nhì trong cu c ng c a t iv i, m i tu i 20 l n th nv tài v Nam B liên h gi a v n v t trong t nhiên v i con t lý do thuy t ph c tài c c sinh thái r t r ng: gi c vào cu c hành trình khám phá v M t s tác ph m có th th m chí hoàn toàn u Thanh. không miêu t c nh v t t nhiên c a nhà Trong các tác ph m truy n ng n và t n c n th hi không a mình, Võ Di hi n ng tình v i các hành vi phá ho i sinh thái, r i góc nhìn c a ng c a Phê bình sinh thái m ng nghiên c u c giàu ti lên ti ng c a khoa h c sinh thái c, 2003: 6). c s lâm nguy c a môi nh ng chúng ta th y r ng các tác ph m i v i nh ng tác ph i c an trong b i c ng, sinh thái ngày t nhiên, c nh báo v s c m nh và s cu ng càng x c âu lo và trách n c a t nhiên, t c c nh nhi m xã h i ngày càng m nh m iv i t nh cho t t c chúng ta. T t c nh ng n i v n n i c th hi n b i m t th trong âu lo và kh n qu n, khi mà các th m phong sinh thái r md u h ng liên t c x a n vùng mi n c a m nhà giáo nghiêm tr n s bình yên, nh c a m i con c a m t Nam B . s s t này n Th T nh 1. c sinh thái và phê bình sinh Thy, 2017: 81). H ng c
h c sinh thái chính là ch nh th ng d c sinh thái l y ch sinh thái, nghiên c u quan h gi a con ch nh th sinh thái ho c quan ni m ch nh ng t nhiên khái th sinh thái làm kim ch kh o sát ni Phê bình sinh thái v t m i quan h gi a t i. cm i c sinh thái còn th hi n trách nhi m trong b i c nh gi i h c thu t ph n ng ng sinh thái, phê phán m t h y ho i do chính trái c i, v i m c ng và th m nh l i toàn b i, ngu n g c xã h i c ti ng, chính sách, (Nguy n Th T nh Thy, 2017: 93). Các tác mô hình xã h gi c cr ts m i v i t nhiên, khi n cho tính ch t quan tr ng c a vi c ng x hài hòa ng lâm vào tình tr gi i v i t nhiên. T hi n nay n Th Ánh Nguy ph m c a h khi c gi th i hi i Oanh, 2016: 26 c áp l c c a nh n th c l i m i quan h gi i kh ng ho ng, bi i khí h u, v i t nhiên. phê bình sinh thái xu t hi ng l i M t tác ph m c sinh nh i c a th i v vai trò c thái c n có nh h c, nghiên c c sinh m nh i trung tâm và s c c t. T nh n nay, hóa ch y ch phê bình sinh thái t phong trào l t , t n nh th sinh thái làm l i ích cao thành m ng nghiên c u nh t, kêu g i tinh th n ch ng trên th gi i. sinh thái, nh n m nh n và ý th Phê bình sinh thái không h có m t ch n, k t h p tính khoa h c và c, khuôn kh ng v có trách nhi m sinh thái, phê phán m t trái chính, mà ngày c hi ng sinh thái và càng m r ng và ph c t c vì sao phê bình sinh thái r t m , nó có th 1.2. Phê bình sinh thái m t khuynh dung h p nhi u lý thuy t phê bình: n ng nghiên c c quy n lu n, gi i c u trúc, k c Tên g i phê bình sinh thái do William pháp ti p c n thi pháp h nh n di n Rueckert s d o m nhìn, motif c t truy n, nhân v t, gi ng lu n c và sinh thái h c: m t th c s d ng nh nghi m m i trong phê bình sinh thái pháp và thao tác nghiên c c, phê (Literature and Ecology: An Experiment in bình sinh thái là m ng nghiên c u liên Ecocritism). V b i c nh và kho ng th i ngành, k t h c v i khoa h c, phân gian xu t hi u (2012): tích tác ph rút ra nh ng c tình tr ng toàn c u c ng. tx a th p niên 90 Trong chuyên lu n R ng khô, su i c n, c a th k 20, phê i bi , Nguy n Th v i s m nh cao c là phân tích ch T nh
phê Phê bình sinh nhìn c a phê bình sinh thái c nghiên c u m i 2.1. Nh ng v n n n v sinh thái Nam quan h gi c và t nhiên t nh B : nh ng n i b t an sinh thái ng c a ch c C m h ng ch o c a phê bình sinh bi t là ch nh th sinh thái thông thái là c m h ng phê phán. Phê bình sinh qua vi c khám phá th m m sinh thái và thái ch a nh ng th m h a bi u hi n ngh thu t c a nó trong tác ng hi n nay xu t phát t ng ph m . c th ng tr t nhiên, t coi mình là chúa t , bi n hai v tr ng tâm có ý khai thác, chi t, vô trách nhi m mà id n s phát tri n b n v ng. c c t góc nhìn phê bình sinh thái: C mh n li n v i ý th c (1) nghiên c u và tìm hi u s chuy it v n cho Trái t ng nhân lo i trung tâm lu n (con ngày càng ki t qu is ng sinh thái ph i gánh ch u h u qu n ng n c a bi i trung tâm lu n (sinh thái là trung tâm), t khí h u, thiên tai, m t cân b ng sinh thái. s i toàn b h ng này mà tác i phá h ng t nhiên ph ng v v y cu c s ng trách nhi m sinh thái, phê phán m t trái c a c th hi n hi ng sinh thái và qua nh ng th m h c nh báo nh bi n m t c a thiên nhiên khi n cho nào, (2) khám phá vi c th hi n tinh th n t tinh th t ký c, t quá kh , ic n u phong cách nh n th c l i ni m kính s v i sinh m nh t ngh thu t c a tác gi c n nhiên, nh n ra s mong manh c a sinh t n nh ng v v sinh thái. trên toàn b hành tinh, n u không, chính y, phê bình sinh thái không ch cu c s ng c a chúng ta s tr nên b l y ch nh th bao gi h t. ng tri t h c n n t ng mà còn l y th m xuôi m sinh thái làm nguyên t c ch o. N u Võ Di u Thanh t p trung vào khu v c nông c nguyên t c m h c thôn mà c th t Nam B v i riêng, phê bình sinh thái s không khác gì nh ng v v sinh thái nông thôn mang các ho ng nghiên c ng thông tính th i s . Các tác ph m c a Võ Di u ng. Phê bình sinh thái, vì v y, c n ph i nhiên, phá m t a c u, m t v cân b ng sinh thái và c nh báo v các h c cân b ng gi a giá tr sinh nguy thái và giá tr ngh thu t c a tác ph m. thiên nhiên và phá h ng t nhiên c ng chính là kim ch ng b ng nhi d nl chúng ta có th u ph c v cho cu c s ng và s n xu t, khai và tìm hi i n c n ki t các s n v t c a thiên góc nhìn phê bình sinh thái. nhiên, x rác th i m t cách vô trách nhi m, 2. i góc tùy ti n và vô ý th
ph c v cho l i ích riêng c a b n thân c ti n b n và c ng v c u Thanh, 2016: 103). s nh ng v t chém cs n c vào môi sinh , c ng v i h u qu c a hi m d n vi bi i khí h u d n h u qu là n n ô cá s c C u Long gi a nhi ng (ô nhi t, ô nhi m th i nông nghi p tràn hóa ch t, cá m m t ngu c, ô nhi m th tl t, n ki c x p vào hàng c n ki cs t, cs n u Thanh, 2016: 50). h i ta hay g i mi n Tây là mi n Chúng ta r t d b t g p trong nh ng tác c b ây có h th ng sông ph m truy n ng n và t a Võ Di u ngòi ch ng ch t chín r ng v i Thanh hình nh c a nh ng khi nh ng con sông ch n y p cá t, lúc thì h m tôm, xu ng ghe t p n p. Và t bao gi hình mùa: mùa h ng tác ng h c, m t ph c Nam B m t cách t nhiên t ph n không th thi u, tr thành nh n chìm m i th u Thanh, m t bi ng góp ph n t o nên cái h n c t 2016). i dân mi c vì v y và b n s t này. c v i cái c nh Dòng sông i m thiên nhiên th m chí là ch s i Nam B t i, th ng cánh én nhà, vì nh ng l i ích riêng c a mình u, b tr n mà h y ho i thiên nhiên m t giông nh n chìm xu ng r y má trôi xa cách tàn nh n, ch ng h mt u Thanh, 2010: 43). Môi i lòng sông c a b n ng s ng nông thôn v ng r t t Thi n trong t Trên trong làn u b ô nhi m v i Hàm ch có tu i ngh th i cát hàng ch c s xâm chi m c a rác th i: xung quanh toàn Toàn là rác, rác trên sông, rác trên m t, nh ng cát vàng, hút hoài còn hoài, hút nh p nháy i i ta giàu có nh cát. Cát phân bón, thu c tr và ngu c b ô nhi m n ng n . Ngu n vào nh ng cái n n lênh láng u c sinh ho ô nhi m tr m tr ng, Thanh, 2015: 25). Cái ngh n th t ngh Nhà cho nhi i nh ng món l i k ch xù: bên b con sông C c quanh ng ngôi bi t th nh ng mb o kho n ti ct s ch mà còn ph i xài ti n t n t ng ca cái ch t i t u Thanh, Di u Thanh, 2016: 112). 2015: 21). H u qu c a nh ng hành vi khai Không ch b a b i s ô nhi m ng, ngu n th b nhi m n ns tl ng l Nh c nh n v i t ng b a ch n th h t r i, không còn ai, cát ch y s nh, toàn nh nh nhà c a l t xu ng sông h t r
tán. Có l n m chìm (Võ Di u Thanh, 2015: 33). Ông yêu i vì cái s thích riêng c chìm s ích k c a mình mà vô tình gi t ch t cây c sâu mút ch u Thanh, 2015: y. Nh ng gì thu c v 16). C m thiên nhiên xin hãy tr chúng v v i thiên ng ch còn là mi t ch t, nhiên, b nó là cây, nó c sao c ng hoang tàn, bi th m, không m t c phi n hà nó hoài không bi t i, ch m t b n sông v ng (Võ Di u Thanh, 2015: 29). ng t. B n l nhìn h y, chúng ta có th th y r ng, v c i ch t còn i góc nhìn c a phê bình sinh thái, t n nhiên n i gi i ph i h ng ch u p trung vào nh ng h u qu Ch c gi i mi t mài. Có v sinh thái Nam B v i vi l n nó nu t nguyên m t khu ph khúc ch . s bi n d ng c ng nông thôn. Và Hàng hàng nhà l t xu tác gi g ng truy tìm ngu n g c ng trong nhà m m y mình n m c a nh Chúng ta gi c u Thanh, 2015: h y di i s ng v t ch t 45). c a chúng ta d t i không ch khai thác thiên ng ch u nh ng thu v l i ích kinh t mà còn tàn b t bình c a nó. Th i ti t không thu n l i, ph c v cho nh ng thú mùa màng th t bát, không khí, th vui v cg thú a, b nh ho n th ng ng c a mình: Bi i Di vì d ng h t nh ng lão at o ki ng hi m hoi. V ng l ng hóa, h chính là k t t n m t góc núi v t r ng hay m t cánh nh ng n n nhân h ng ch u t t c nh ng h u ng hoang v m n ng dãi, qu do mình gây ra. chúng v n s ng u Thanh, 2015: 2.2. Ch ng, i r i xa ch n chu c l i v i t nhiên quen thu c c i, Ngoài vi c ph m t sinh thái cx c, r r m, mân mê, ph i g ng th m h i c a nông thôn Nam B v i nh ng mình u n theo cái dáng làm hài lòng ý ch c nh i, mu n c ng, nh a con t u Thanh còn ch c a núi r ng Su t m t quãng thi p y không c t th ng ông trong m i t kh u hi u a rên xi t v a buông c th hi n m t cách tinh t , nh thõng tay th t ng chi c lá nh g n thanh nhàng thông qua n i ti c nh v m t cái tao. Nó c t ti ng kêu th ng th t trong tuy t v ng? n nó tr tr i tàn phá. R t i tàn trong n ng, nó v n nhi u l n, Võ Di v p c dành d m t ng gi t nh sinh t n. c a nh ng c nh s t nó b ng quá nhi c chúng ta th c giá tr
c ng t nhiên trong lành, vô Thanh, 2015: 79). nh là ngôi nhi c nhà, l th là gi biên gi Mi b tc cá d l m, i, cá ch y v n và tâm lý c a nhân Di cá linh lo i. Xây d ng ý th c v c còn l i xanh m u Thanh, i quan tâm và g n 2015: 51); là c nh s c thiên nhiên nguyên ng, nh núi C m v i nh ng trú ng c a tâm h t phiên ch dân dã, v i nh ng quang gánh th c trách nhi m. hàng rong l ng l và tr c Nh n m n và ý th c v chân ch núi. V p gi n d , m c m c c a ch t trong nh c nh ng phiên ch c miêu t i con Xây d ng ý m y tinh t c i k chuy n th c v c sinh thái giúp con ngôi th nh M t chút hoa qu i quan tâm và g trên quang gánh thân quen, m t chút n ng sinh s c a tâm ng nh g p gh nh, mùa h t c trách nhi m xuân v n c xôn xao theo t c chân (Bùi Thanh Truy n, 2019: 44). ch núi 2.3. c s c ngh thu i và thiên nhiên cùng chung thái Võ Di u Thanh s t cách hòa h p trong cái c sinh thái có s k t h p gi a khung c không khí trong lành, c cây tính khoa h c c a th lo c u và tính u Thanh, 2015: 27). c thù c a lo i hình ngh thu t i th i hi i luôn c m th y ngôn t . Tính khoa h b t an, lo âu b i n n ô nhi m, thiên tai, d ch thái Võ Di u Thanh th hi n nh ng ki n b Và quay tr l i s ng t th c c th gi i t nhiên. Qua nhiên an lành, bình l ng chính là m t cách tác ph c gi hi u bi t nhi th ph n ng v i cu c s ng b t an hi n th i. gi ng, hi u bi trân Tr v v i t nhiên ch t phác, v i gi ov ng th i ngu n c t n tình c m c gìn nhân tính. Ni m hoài ng th n ph i có nh ng ni m không nguôi v nh p c u th m m c nh ng k ni m nh ng giá th hi a tác gi và t o nên s c tr tinh th u phôi pha t o h p d n, s c thanh tân cho tác ph c nên nh ng ám nh khôn nguôi trên nh ng sinh thái. trang vi t c a Võ Di T Nh t v sinh thái rong trên cái sân g n vàng c a Võ Di u Thanh t tài trên m y g c mãng c nông thôn Nam B v i không gian bao la lan trên b i chu i, nàng tiên c u l n qu n c c, v i hình nh nh ng ng gi ng mênh mông, v i nh ng con sông nc ng hình nh quê ch n B n quê mùa th m t n ru t gan tôi u sông quê n i tôi, m t b n nh ven b H u
Giang, h t c n i là xóm làng c a Võ Di u Thanh r t h p d y chìm gi u Thanh, s c s ng, góp ph n t o nên cái h t ch t i dân quê c Nam B . Chính nhà ch t phác và h n h ng bày t Ngôn ng , không khí gian ngh thu t mang b n s c vùng mi n Nam B m vào tôi t ng c a Võ Di u Thanh nói riêng và nh ng nhà s ng. Bây gi mu n g t b nói chung. Ngoài ra, d u n (Võ Di u Thanh, 2010: 2). Võ Di u Thanh vùng mi n ngh t t n d ng th m nh c , thu t trong sáng tác Võ Di u Thanh còn th ch khai thác m qu ng c i nh m bi n hi n ngôn ng m c s riêng. Thông qua v i s xâm th c m nh m c a ngôn ng i ngôn ng , ch c vào m t s ng Nam B (ti a p u th gi i nhân v t c a mi c: ng c gi t, cha d ch t phác, th t thà và g cùng m n theo Xét v th lo u biên gi i b t cá, mi l m. M t b n Thanh bao g m truy n ng n và t i truy n ng n, n cr t p m t cô tên M n, nhà nhi u tình hu ng truy gi i gì mà th ch i hu t vai trò c c k quan tr ng. nh t là làm m i cá ch y, em Cái quan tr ng nh t c a truy n ng n là t o v ic rà cá linh v c u nh n m m, ra m t tình hu tình hu ng dành mùa ít cá bán, em kh i lên mi t trên làm n i b t m t tính cách nhân v t, hay m t b i tâm tr n ng n Trên ch ng Hàm ch. Tác gi cho nhân v t Thi n i em v t - m t tên cát t c, m t k t - ct n cá này ki m m t m ti n u Thanh, m t ch ng ki n h u qu mà mình gây ra, và 2010: 44). cho y n m ngay t i cái l n ranh gi a s Ngoài vi c s d ng m c s ng và cái ch t, truy n ng n Trên Hàm ch ti u ng , ngôn ng i chuông c nh báo con u Thanh còn th hi n r t rõ i: khi chúng ta h y ho i thiên nhiên b n s c vùng mi n thông qua vi c n y ho i môi t tên cho các nhân v t c a mình v i ng s ng c y nhân nh ng cái tên r t Nam B lo n g n v i cái ch t và s di t vong: ng Sáu, th ng Út, th ng Gi Thi i trên m cát. Qu t (Nh c chân l c ), Mi ng (L i nl t và th ng, Nhì, Hi n (Heo n c ki ng), n mm n m m hình m t dòng sông n, bà Ba già (Võ Di u Thanh, 2015: 25). Chính t tình ( a trôi sông), y (H nh hu ng truy , n n cát t c phúc c ), chú Tám, Út Lim, m t mi Hai L a (B c thêu Quan Âm t c gi có th th y rõ lòng Nh v n d ng linh ho t nhi u ki u tham c i và m t trái c ngôn ng nên truy n ng n và t a minh. Ngoài ra, Võ Di u Thanh còn r t
thành công trong vi c l ng ghép các tình y ch ng tô hu ng và gia gi m t t truy n s ki n, ng c a x An Giang giá v n r t truy n tâm lý. i thu cá linh còn l i xanh m c, N truy n ng n, Võ Di u Thanh nh t nhòa là l gây ng v i b c b ng nh ng tình ct p ba cây nhang hu ng truy c xin t t gi quán bún. Có ghi n l c trong vi c chuy n t i nh ng câu chuy n g m c nào, có mê m n t v sinh thái, th hi ng sinh thái c a không th n m ngoài quy lu t u nv it i hay Thanh, 2015: 51). b t g p gi u tri t lý, suy ng m. M i V chi ct s u tác ph m t c khéo léo l ng ghép Thanh có s ph i h p linh ho t gi m nh p hay nh ng tri t lý thú v m nhìn tác gi trùng v i khác nhau v ng, v sinh thái. m nhìn nhân v t) và s m Nh p yv nhìn t i k chuy n sang nhân v t k t, v tv cho b c suy ng m, m nhìn). T m nhìn tr i nghi m bên trong, ti ng nói c a nhân v t trong c a nhân v t. Ch t gi ng tri t lý, suy ng m truy n ng n và t u Thanh g n c ch l cu c s ng ng v i ti ng nói tác gi m qua v n s ng c Khoa h c c công nhìn nhân v t g m nhìn c nhi ph c v tác gi Tôi thích không khí l ng l nh ng th ng minh s y bao gi a ng tràn tr m t làn a nh ng uc i và tay nhân ái c a t o hóa. Chúng ta h y di t t u Thanh, i s ng v t ch t c a chúng i con c a m t Nam B ta d i. v p c a m t th ng ch u nh ng b t bình th m mình trong s c a nó. Th i ti t không thu n l i, mùa màng thu n khi t c a thiên nhiên v i gi u th t bát, không khí, th c tâm tình th th t m nhìn bên trong c a a, b nh ho n th ng u i k chuy n ngôi th nh ông lên gi ng d i hay rao gi ng bài h c c u, tr nh ng ngày m i r i mà tri t lý y tan ch y vào trong l ng lòng m i nói h Th c khách, ch l gày. Ngôi nhà i khi mu i nh i v n c xéo x t tôi. M i b n trong quán nh bây gi c t i r o r c vui, m i b n v c m t. C u Long gi a th i nông nghi p tràn hóa T ch t, cá m m t n ki t nên ki n vàng trên m y g c mãng c cx c s n. B ti n mua rau má bò lan trên b i chu i, nàng tiên c cs n u nh ng n i bún ng t lành l n qu ng gi i. c có l m i tô bún ph i tính giá n c tích u
Thanh, 2016: 79). t l nhìn chóng m t, m Nhân v i tr n thu t t cái xóm dài m thì chính là m t hình th c hoá thân c a a. Nói t i bu n thúi tác gi i k chuy ru t anh bi t không? u Thanh, c gi ng nhân v c l p trong suy 2016: 17). Còn t m nhìn bên trong c a n xét, bình ph c ch t m t Thi n), chúng ta tác gi th hi n gián ti c a mình c m nh cs il ic am t v i cu i thông qua nhân v n k t khi t n m t ch ng ki n nh ng h u cùng, h u h t nhân v c th ng qu Thi n s ng c iv i ng nhìn ch quan c a tác gi th b i cát, giàu có nh cát. vai trò k chuy n. Tác gi và nhân v t dù có kho ng cách, song bao gi quan ni m c a tràn vào nh ng cái n n lênh láng. Có nh ng cái tôi sáng t c b c l ít nhi u n th y mình ng i trên cát. m nhìn c a nhân v t. y cát vàng. Gi Thi Trong các tác ph m c a mình, Võ Di u i trên m n l i Thanh quan tâm nhi i tâm t và n m m . Không tr ng trong th y b t an v i nh ng ph i n m m i cát mà n m m hình v v sinh thái ng. Thay vì cái sà lan? Hay n m m hình m t dòng nhìn cu c s ng b ng cái nhìn khách quan sông hoá, ch p vai cùng nhân v t, nhìn m t n i ni m ân h n và day d t mu n màng b m nhìn nhân v lý gi i th gi i i Thi n, nhân v t ông lão mê n i tâm ph c t p c i trong xã h i ki ng trong Ti ng khóc c l i hi i v i s di chuy m nhìn t n nh ng ngo ng n i. Vì n u không a con c i ngàn m nhìn mà c ng ngoài quan i môi sát thì th i. S tài ng s ng t nhiên hoang dã và phù h p tình c a ch cách b trí, dàn x p truy n nh t v i nó, khi n cho nó ph i khô héo mà nh m ki m soát vi c k . M i k song ch t cách t i: Cho t i lúc ông ng nhi k và c m th i. Ông c m th y s ch i liên t m nhìn. Ch ng h c n ki t. Ông nhìn k l i. trong truy n ng n Trên Hàm ch, Võ Di u Nh ng v t th o trên thân cho bi i h p khéo léo và luân phiên c nm nào. Ông bi t là su t m t gi m nhìn: c a anh xe ôm và c a quãng th i gian ng ông trong Thi n. T m nhìn c a nhân v m a rên xi t v a ông xe ôm, tác gi c gi c m buông thõng tay th t ng chi c lá nh g n nh c tâm tr ng b t an c a m i thanh tao. Nó c t ti ng kêu th ng th t trong dân quê khi ch ng ki n xóm làng c a mình tuy t v n nó tr b tàn phá do n n khai thác cát b i b tr i tàn trong n ng, H t ng p t i cánh én, nó v n c dành d m t ng gi t nh sinh c ch t h ng mà cái xóm này t n t t nó b ng quá nhi u yêu t im u Thanh, 2016: 33).
m nhìn tác gi trùng xuôi Võ Di u thanh t góc nhìn phê bình v m nhìn nhân v t, Võ Di u Thanh còn sinh thái, chúng ta có th kh nh r ng s d ng linh ho t s m nhìn và nghiên c c t góc nhìn sinh thái t tc u ch u s chi ph i c m nhìn tác h c là công vi c c n làm, ph i làm c a gi . Nh s ng trong di chuy m i trong cu c, th hi n s h a nhìn, quan ni m c ch th sáng khoa h i v i ti ng kêu c u t o c b c l phong phú và nhi u c ng, sinh thái. chi Tài li u tham kh o K t lu n Bùi Thanh Truy n (ch biên), Nguy n Th i góc nhìn phê T nh Thy, Tr n Th Ánh Nguy t, xuôi Võ Di c n nh ng Nguy n H ng Anh, Tr n Kim Thanh, v v sinh thái Nam b mang tính th i m Ng ng s v i m t phong cách ngh thu Th Thái Hà (2019). Phê bình sinh thái g n bó v i ngôn ng v . Tp H Chí Minh, ; ngh thu t tr n thu t, . m nhìn, gi u và k t c u tác ph m ng và linh ho t. S k t h p u (2012). Phê bình sinh thái c a nhi c ngh thu t trong c mang tính cách tân. nh m tinh th n vì T p chí , s 285 (T.11-12), ng sinh thái c a Võ Di http://tapchisonghuong.com.vn/tap- làm b t lên nh pv ng chi/c273/n11088/Phe-binh-sinh-thai- a n tác khuynh-huong-nghien-cuu-van-hoc- gi i h mang-tinh-cach-tan.html. tình yêu t nhiên, ý th c và trách nhi i Nguy n Th T nh Thy (2017). R ng khô, v i th gi i t su i c n, bi . Hà trò c i ngh c chi n b o N i, Nxb Khoa h c Xã h i. v tc i, v Tr n Th Ánh Nguy khao khát v m t th gi ó con i và t i và v n v t cùng chung s ng thu n Vi góc nhìn hòa, c ng sinh trên tinh th n tôn tr ng, bình phê bình sinh thái. Hà N i, Nxb Giáo ng, cùng có l i c n ý th c v d c Vi t Nam. thân ph a mình trong m i c (2003). Âu M quan h v i t nhiên, nh c nh nhân lo i v h c. B c Kinh xu t b n xã. a v th c s c a m i thành t trong sinh Võ Di u Thanh (2010). Cô con gái ng quy n, bi t cách kính s sinh m nh t nhiên c. Tp H Chí Minh, Nxb Tr . yên n và h nh phúc. Chúng ta ph i thay và cách ng x v i t Võ Di u Thanh (2015). c say mèm. ng th m h a sinh thái trong Tp H Chí Minh, Nxb Tr . Võ Di u Thanh (2016). B vai cho c b vai. V i vi c nghiên c u và tìm hi Tp H .