Về sự lựa chọn chiến lược cách mạng giải phóng dân tộc

vÒ sù lùa chän CHIÕN l¦îC C¸CH M¹NG<br /> GI¶I PHãNG D¢N TéC<br /> <br /> <br /> <br /> NGUYÔN V¡N CHUNG(*)<br /> <br /> <br /> <br /> C ¸ch m¹ng Th¸ng T¸m thµnh c«ng<br /> ®· kh¼ng ®Þnh sù ®óng ®¾n, s¸ng<br /> t¹o cña chiÕn l−îc c¸ch m¹ng gi¶i phãng<br /> thö th¸ch quyÕt liÖt ®Ó råi ®i tíi kh¼ng<br /> ®Þnh døt kho¸t chiÕn l−îc c¸ch m¹ng<br /> gi¶i phãng d©n téc theo t− t−ëng Hå ChÝ<br /> d©n téc theo t− t−ëng Hå ChÝ Minh. Tuy Minh - nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña<br /> nhiªn, ®Ó ®i tíi kh¼ng ®Þnh chiÕn l−îc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945.<br /> ®ã lµ ®óng ®¾n, §¶ng ta ®· tr¶i qua mét 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh chiÕn l−îc c¸ch m¹ng gi¶i<br /> qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ thö th¸ch v« phãng d©n téc cña Hå ChÝ Minh∗<br /> cïng quyÕt liÖt. §ã lµ qu¸ tr×nh ®Êu Ra ®i t×m ®−êng cøu n−íc, ng−êi<br /> tranh xung quanh hai quan ®iÓm ®Êu thanh niªn trÎ tuæi NguyÔn TÊt Thµnh<br /> tranh d©n téc vµ ®Êu tranh giai cÊp. ®· sèng, lao ®éng vµ häc tËp ë nhiÒu<br /> NÕu nh− t¹i Héi nghÞ thµnh lËp §¶ng, vïng ®Êt kh¸c nhau. Sù tr¶i nghiÖm ®ã<br /> NguyÔn ¸i Quèc ®· gi−¬ng cao ngän cê ®· gióp Ng−êi nhËn ra r»ng ë ®©u còng<br /> ®éc lËp d©n téc, ®Æt nhiÖm vô gi¶i cã nghÌo ®ãi, ¸p bøc, bÊt c«ng vµ cho<br /> phãng d©n téc lªn hµng ®Çu th× tõ Héi r»ng, sù ¸p bøc, bÊt c«ng trong x· héi<br /> nghÞ Trung −¬ng th¸ng 10/1930 ®Õn ph−¬ng T©y kh¸c víi x· héi ph−¬ng<br /> nhiÒu chØ thÞ, nghÞ quyÕt sau ®ã, §¶ng §«ng. NÕu nh− m©u thuÉn chñ yÕu ë c¸c<br /> Céng s¶n §«ng D−¬ng l¹i chñ tr−¬ng n−íc x· héi t− b¶n chñ nghÜa ph−¬ng<br /> gi¶i quyÕt ®ång thêi hai vÊn ®Ò d©n téc T©y lµ m©u thuÉn giai cÊp (t− s¶n víi v«<br /> vµ giai cÊp, coi hai vÊn ®Ò nµy cã vÞ trÝ, s¶n) th× m©u thuÉn chñ yÕu trong x· héi<br /> vai trß quan träng nh− nhau vµ cã ¶nh thuéc ®Þa ph−¬ng §«ng lµ m©u thuÉn<br /> h−ëng qua l¹i lÉn nhau. §Õn Héi nghÞ d©n téc. Do vËy, ®èi t−îng cña c¸ch<br /> Trung −¬ng 8 (5/1941), d−íi sù chñ tr× m¹ng chÝnh quèc vµ c¸ch m¹ng thuéc ®Þa<br /> còng kh¸c nhau. ë c¸c n−íc t− b¶n, ®ã lµ<br /> cña NguyÔn ¸i Quèc, §¶ng ta ®· trë l¹i<br /> cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n chèng<br /> víi t− t−ëng ®éc lËp tù do, x¸c ®Þnh mét<br /> l¹i sù ¸p bøc, bãc lét cña giai cÊp t− s¶n<br /> c¸ch døt kho¸t vÞ trÝ, vai trß cña vÊn ®Ò<br /> nh»m ®ßi l¹i quyÒn tù do vµ b×nh ®¼ng.<br /> d©n téc vµ giai cÊp; ®Æt nhiÖm vô gi¶i<br /> phãng d©n téc lªn hµng ®Çu nh− t¹i Héi<br /> nghÞ thµnh lËp §¶ng. Bµi viÕt nµy gãp (∗)<br /> Ban s¸ch vÒ §¶ng, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ<br /> phÇn lµm râ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, sù quèc gia - Sù thËt.<br /> 4 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2011<br /> <br /> Trong khi ®ã, ë c¸c n−íc ph−¬ng §«ng, cña c¸ch m¹ng, cßn häc trß, nhµ bu«n,<br /> m©u thuÉn c¬ b¶n vµ chñ yÕu lµ m©u ®iÒn chñ nhá lµ bÇu b¹n cña c«ng n«ng.<br /> thuÉn d©n téc. §ã lµ sù x©m l−îc, ¸p bøc, C¸ch m¹ng muèn thµnh c«ng cÇn ph¶i<br /> bãc lét cña c¸c n−íc ph−¬ng T©y ®èi víi ®oµn kÕt tÊt c¶ c¸c tÇng líp, lùc l−îng<br /> c¸c d©n téc ph−¬ng §«ng. trong mÆt trËn d©n téc thèng nhÊt.<br /> Nh− vËy, m©u thuÉn giai cÊp ë c¸c Tõ thùc tiÔn x· héi ViÖt Nam vµ<br /> n−íc ph−¬ng §«ng kh«ng gay g¾t nh− ë ph−¬ng §«ng, víi tÇm nh×n chiÕn l−îc,<br /> c¸c n−íc ph−¬ng T©y. VÒ vÊn ®Ò nµy, Ng−êi cho r»ng, cÇn ph¶i bæ sung c¬ së<br /> ngay tõ n¨m 1924 NguyÔn ¸i Quèc ®· lý luËn cña chñ nghÜa Marx. Chñ nghÜa<br /> nhËn ®Þnh trong B¸o c¸o vÒ B¾c kú, Marx ra ®êi ë ph−¬ng T©y, nã ®Ò cËp<br /> Trung kú vµ Nam kú: Ruéng ®Êt ë ®©y ®Õn nh÷ng nguyªn lý chung nhÊt cho<br /> kh«ng tËp trung qu¸ nhiÒu vµo tay ®Þa c¸ch m¹ng v« s¶n thÕ giíi trªn c¬ së<br /> chñ, mµ “chñ yÕu thuéc së h÷u cña hiÖn thùc x· héi ch©u ¢u. “Mµ ch©u ¢u<br /> nh÷ng ®Þa chñ h¹ng trung vµ h¹ng nhá lµ g×? §ã ch−a ph¶i lµ toµn thÓ nh©n<br /> vµ nh÷ng kÎ mµ ë ®ã ®−îc coi lµ ®¹i ®Þa lo¹i...” (1, tr.465). V× thÕ cÇn “Xem xÐt<br /> chñ th× chØ lµ nh÷ng tªn lïn tÞt bªn l¹i chñ nghÜa Marx vÒ c¬ së lÞch sö cña<br /> c¹nh nh÷ng ng−êi trïng tªn víi hä ë nã, cñng cè nã b»ng d©n téc häc ph−¬ng<br /> ch©u ¢u vµ ch©u Mü” (1, tr.464). Nh− §«ng...” (1, tr.465).<br /> vËy, sù c¸ch biÖt vÒ tµi s¶n vµ møc sèng Khi nãi ®Õn c¬ së h×nh thµnh chiÕn<br /> cña n«ng d©n vµ ®Þa chñ lµ kh«ng lín: l−îc c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc cña<br /> “NÕu n«ng d©n gÇn nh− ch¼ng cã g× th× Hå ChÝ Minh, kh«ng thÓ kh«ng nh¾c<br /> ®Þa chñ còng kh«ng cã vèn liÕng g× lín; ®Õn t− t−ëng ®éc lËp, tù do. §éc lËp, tù<br /> nÕu n«ng d©n chØ sèng b»ng c¸i tèi thiÓu do lµ kh¸t väng lín nhÊt cña c¸c d©n téc<br /> cÇn thiÕt th× ®êi sèng cña ®Þa chñ còng bÞ ¸p bøc, x©m l−îc, trong ®ã cã d©n téc<br /> kh«ng cã g× lµ xa hoa” (1,tr.464), do vËy, ViÖt Nam.<br /> “sù xung ®ét vÒ quyÒn lîi cña hä ®−îc<br /> Gi−¬ng cao ngän cê ®éc lËp tù do,<br /> gi¶m thiÓu” (1, tr.464).<br /> Hå ChÝ Minh ®· cho r»ng “Chñ nghÜa<br /> ë ViÖt Nam, d−íi chÕ ®é cai trÞ cña d©n téc lµ mét ®éng lùc lín cña ®Êt<br /> thùc d©n Ph¸p, n−íc ViÖt Nam cã nhiÒu n−íc” vµ chØ ra ph−¬ng h−íng chung lµ<br /> chuyÓn biÕn s©u s¾c trªn ph−¬ng diÖn “ph¸t ®éng chñ nghÜa d©n téc nh©n<br /> kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi. Tõ mét x· héi danh Quèc tÕ Céng s¶n”, ®ång thêi ®¸nh<br /> phong kiÕn, ViÖt Nam ®· biÕn thµnh gi¸ ®ã lµ “mét chÝnh s¸ch mang tÝnh hiÖn<br /> mét n−íc thuéc ®Þa. Trong x· héi ViÖt thùc tuyÖt vêi. Giê ®©y, ng−êi ta sÏ<br /> Nam tån t¹i nhiÒu m©u thuÉn, song kh«ng thÓ lµm g× ®−îc cho ng−êi An<br /> m©u thuÉn c¬ b¶n vµ chñ yÕu lµ m©u Nam nÕu kh«ng dùa trªn c¸c ®éng lùc vÜ<br /> thuÉn gi÷a d©n téc ViÖt Nam víi thùc ®¹i, vµ duy nhÊt cña ®êi sèng x· héi cña<br /> d©n Ph¸p vµ tay sai ph¶n ®éng. hä. Khi chñ nghÜa d©n téc cña hä th¾ng<br /> Tõ viÖc x¸c ®Þnh m©u thuÉn cña x· lîi... nhÊt ®Þnh chñ nghÜa d©n téc Êy sÏ<br /> héi ViÖt Nam vµ b¾t nguån tõ truyÒn biÕn thµnh chñ nghÜa quèc tÕ” (1, tr.467).<br /> thèng ®oµn kÕt trong lÞch sö d©n téc mµ Tõ sù nhËn thøc vµ thùc tiÔn phong<br /> ngay tõ nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû XX, trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam mµ Héi nghÞ<br /> NguyÔn ¸i Quèc ®· chØ ra lùc l−îng thµnh lËp §¶ng ®Çu n¨m 1930 ®· th«ng<br /> c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc bao gåm qua ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t, S¸ch l−îc v¾n<br /> toµn d©n téc, trong ®ã c«ng n«ng lµ gèc t¾t vµ Lêi kªu gäi nh©n ngµy thµnh lËp<br /> VÒ sù lùa chän chiÕn l−îc… 5<br /> <br /> §¶ng do NguyÔn ¸i Quèc so¹n th¶o. quèc, gi¶i phãng d©n téc.<br /> Nh÷ng v¨n kiÖn nµy hîp thµnh C−¬ng<br /> 2. ChiÕn l−îc c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc theo<br /> lÜnh ®Çu tiªn cña §¶ng.<br /> t− t−ëng Hå ChÝ Minh vµ sù thö th¸ch quyÕt liÖt<br /> C−¬ng lÜnh x¸c ®Þnh chiÕn l−îc cña<br /> Sau Héi nghÞ hîp nhÊt, th¸ng<br /> c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ tiÕn hµnh “t−<br /> 10/1930, Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng<br /> s¶n d©n quyÒn c¸ch m¹ng vµ thæ ®Þa<br /> §¶ng häp Héi nghÞ lÇn thø nhÊt t¹i<br /> c¸ch m¹ng ®Ó ®i tíi x· héi céng s¶n”.<br /> H−¬ng C¶ng (Trung Quèc). Héi nghÞ ®·<br /> C¸ch m¹ng t− s¶n d©n quyÒn th¾ng lîi<br /> cho r»ng ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t, S¸ch l−îc<br /> sÏ tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. §ã lµ mét<br /> v¾n t¾t ®· ph¹m sai lÇm chÝnh trÞ rÊt<br /> qu¸ tr×nh nèi tiÕp nhau cña hai chiÕn<br /> “nguy hiÓm” v× “chØ lo ®Õn viÖc ph¶n ®Õ<br /> l−îc c¸ch m¹ng, cã mèi quan hÖ mËt<br /> mµ quªn mÊt lîi Ých giai cÊp tranh ®Êu”;<br /> thiÕt, ¶nh h−ëng lÉn nhau.<br /> ®Æt tªn §¶ng sai; phª ph¸n th¸i ®é vµ<br /> ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t cßn x¸c ®Þnh chñ tr−¬ng cña Héi nghÞ hîp nhÊt vÒ viÖc<br /> c¸c nhiÖm vô chÝnh cña c¸ch m¹ng ViÖt tËp hîp lùc l−îng t− s¶n, trung, tiÓu ®Þa<br /> Nam lµ ®¸nh ®æ ®Õ quèc chñ nghÜa chñ trong c¸ch m¹ng t− s¶n d©n quyÒn.<br /> Ph¸p, bän phong kiÕn vµ giai cÊp t− s¶n<br /> ph¶n c¸ch m¹ng, lµm cho n−íc ViÖt XuÊt ph¸t tõ nhËn ®Þnh ®ã mµ Ban<br /> Nam hoµn toµn ®éc lËp, dùng ra ChÝnh ChÊp hµnh Trung −¬ng ®· quyÕt ®Þnh<br /> phñ c«ng n«ng binh vµ tæ chøc ra qu©n “thñ tiªu ch¸nh c−¬ng, s¸ch l−îc vµ<br /> ®éi c«ng n«ng. §iÒu lÖ cò cña §¶ng” vµ chØ râ: ph¶i dùa<br /> vµo nghÞ quyÕt cña Quèc tÕ Céng s¶n ®Ó<br /> Héi nghÞ chñ tr−¬ng tËp hîp, ®oµn<br /> ho¹ch ®Þnh c−¬ng lÜnh, chÝnh s¸ch, kÕ<br /> kÕt tÊt c¶ c¸c lùc l−îng, giai cÊp, c¸<br /> ho¹ch cña §¶ng vµ chØnh ®èn néi bé,<br /> nh©n yªu n−íc trong cuéc ®Êu tranh v×<br /> lµm cho §¶ng B«n sª vÝch ho¸. Tõ sù<br /> ®éc lËp d©n téc, trªn c¬ së “c«ng n«ng<br /> ph©n tÝch ®ã, §¶ng ®· ®Ò ra chiÕn l−îc<br /> lµm gèc cña c¸ch m¹ng”. C−¬ng lÜnh chØ<br /> vµ s¸ch l−îc míi cho cuéc c¸ch m¹ng ë<br /> râ, c¸ch m¹ng muèn thµnh c«ng cßn<br /> §«ng D−¬ng (Dù ¸n ®Ó th¶o luËn trong<br /> ph¶i hÕt søc liªn l¹c víi c¸c giai cÊp tiÓu<br /> §¶ng, 2, T.2, tr.112-113).<br /> t− s¶n, trÝ thøc, trung n«ng, tËp hîp<br /> hoÆc l«i kÐo phó n«ng, t− s¶n, tiÓu vµ VÒ ph−¬ng h−íng chiÕn l−îc cña<br /> trung ®Þa chñ, cßn bé phËn nµo ph¶n c¸ch m¹ng, LuËn c−¬ng nªu râ, tÝnh<br /> c¸ch m¹ng nh− §¶ng LËp HiÕn th× ph¶i chÊt cña c¸ch m¹ng §«ng D−¬ng lóc<br /> ®¸nh ®æ. ®Çu “chØ cã tÝnh chÊt thæ ®Þa vµ ph¶n<br /> ®Õ”. T− s¶n d©n quyÒn lµ thêi kú dù bÞ<br /> Cã thÓ nãi, C−¬ng lÜnh ®Çu tiªn<br /> ®Ó lµm x· héi c¸ch m¹ng. Sau khi c¸ch<br /> ®−îc th«ng qua t¹i Héi nghÞ thµnh lËp<br /> m¹ng t− s¶n d©n quyÒn th¾ng lîi sÏ tiÕp<br /> §¶ng ®· x¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò chiÕn<br /> tôc “ph¸t triÓn bá qua thêi kú t− bæn mµ<br /> l−îc vµ s¸ch l−îc cña c¸ch m¹ng ViÖt<br /> tranh ®Êu th¼ng lªn con ®−êng x· héi<br /> Nam. §ã lµ c−¬ng lÜnh gi¶i phãng d©n<br /> chñ nghÜa”.<br /> téc ®óng ®¾n vµ s¸ng t¹o theo con<br /> ®−êng c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh. C¸c NhiÖm vô cèt yÕu cña cuéc c¸ch<br /> nhiÖm vô ®−îc ®Ò ra bao gåm c¶ néi m¹ng t− s¶n d©n quyÒn lµ ph¶i “tranh<br /> dung d©n téc vµ d©n chñ, d©n téc vµ giai ®Êu ®Ó ®¸nh ®æ c¸c di tÝch phong kiÕn,<br /> cÊp, chèng ®Õ quèc vµ chèng phong kiÕn ®¸nh ®æ c¸c c¸ch bãc lét theo lèi tiÒn t−<br /> ph¶n ®éng. Song, næi bËt lªn hµng ®Çu b¶n vµ ®Ó thùc hµnh thæ ®Þa cho triÖt<br /> vµ cÊp b¸ch nhÊt lµ nhiÖm vô chèng ®Õ ®Ó” vµ “®¸nh ®æ ®Õ quèc chñ nghÜa<br /> 6 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2011<br /> <br /> Ph¸p, lµm cho §«ng D−¬ng hoµn toµn trß cña hai nhiÖm vô trªn. NÕu nh−<br /> ®éc lËp”. ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t, S¸ch l−îc v¾n t¾t<br /> VÒ lùc l−îng c¸ch m¹ng, LuËn cña §¶ng ®Æt nhiÖm vô ®¸nh ®æ ®Õ<br /> c−¬ng chØ coi c«ng n«ng lµ lùc l−îng cña quèc, gi¶i phãng d©n téc lªn hµng ®Çu<br /> c¸ch m¹ng, cßn c¸c giai cÊp, ®¶ng ph¸i th× LuËn c−¬ng chÝnh trÞ th¸ng 10/1930<br /> kh¸c lµ cã xu h−íng c¶i l−¬ng, do dù vµ ®Æt hai nhiÖm vô chèng ®Õ quèc vµ<br /> sÏ ®i theo chñ nghÜa ®Õ quèc ph¶n béi phong kiÕn ë tÇm møc quan träng<br /> l¹i lîi Ých d©n téc. ngang nhau vµ coi hai nhiÖm vô ®ã cã<br /> quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau v×: “...cã<br /> Cã thÓ nãi, LuËn c−¬ng chÝnh trÞ<br /> ®¸nh ®æ ®Õ quèc chñ nghÜa míi ph¸<br /> th¸ng 10/1930 ®· v¹ch ra ®−îc nhiÒu<br /> ®−îc c¸i giai cÊp ®Þa chñ vµ lµm c¸ch<br /> vÊn ®Ò thuéc vÒ ph−¬ng h−íng chiÕn<br /> m¹ng thæ ®Þa ®−îc th¾ng lîi; mµ cã ph¸<br /> l−îc cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ §«ng<br /> tan chÕ ®é phong kiÕn th× míi ®¸nh ®æ<br /> D−¬ng, chØ ra t−¬ng lai cña c¸ch m¹ng lµ<br /> ®−îc ®Õ quèc chñ nghÜa”.<br /> chñ nghÜa x· héi. Nh−ng so víi C−¬ng<br /> lÜnh chÝnh trÞ ë Héi nghÞ thµnh lËp §¶ng VÒ vÊn ®Ò tËp hîp lùc l−îng trong<br /> th× cã mét sè ®iÓm kh¸c biÖt. ë ®©y, chØ cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n d©n quyÒn: C¶<br /> xin ®Ò cËp ®Õn hai ®iÓm kh¸c biÖt lín, ®ã ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t, S¸ch l−îc v¾n t¾t<br /> lµ: 1. ViÖc x¸c ®Þnh nhiÖm vô chiÕn l−îc; vµ LuËn c−¬ng chÝnh trÞ th¸ng 10/1930<br /> 2. Chñ tr−¬ng tËp hîp lùc l−îng trong ®Òu cho r»ng, ®éng lùc cña c¸ch m¹ng lµ<br /> cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n d©n quyÒn. c«ng nh©n vµ n«ng d©n. Tuy nhiªn,<br /> trong chñ tr−¬ng ®oµn kÕt c¸c tÇng líp<br /> VÒ viÖc x¸c ®Þnh nhiÖm vô chiÕn<br /> kh¸c ngoµi c«ng n«ng th× l¹i kh«ng ®ång<br /> l−îc: ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t, S¸ch l−îc<br /> nhÊt víi nhau, thËm chÝ lµ tr¸i ng−îc<br /> v¾n t¾t vµ LuËn c−¬ng chÝnh trÞ n¨m<br /> nhau. ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t, S¸ch l−îc<br /> 1930 ®Òu x¸c ®Þnh nhiÖm vô cña cuéc<br /> v¾n t¾t mét mÆt x¸c ®Þnh c«ng n«ng lµ<br /> c¸ch m¹ng t− s¶n d©n quyÒn lµ chèng<br /> gèc cña c¸ch m¹ng, mÆt kh¸c cßn chñ<br /> ®Õ quèc vµ phong kiÕn. ChÝnh c−¬ng v¾n<br /> tr−¬ng ®oµn kÕt, l«i kÐo c¸c giai cÊp,<br /> t¾t kh¼ng ®Þnh: “§¸nh ®æ ®Õ quèc chñ<br /> tÇng líp trªn trong x· héi. C−¬ng lÜnh<br /> nghÜa Ph¸p vµ bän phong kiÕn”. Th¾ng<br /> nhÊn m¹nh: “§¶ng ph¶i hÕt søc liªn l¹c<br /> lîi cña cuéc c¸ch m¹ng ®ã sÏ “lµm cho<br /> víi tiÓu t− s¶n, trÝ thøc, trung n«ng,<br /> n−íc ViÖt Nam ®−îc hoµn toµn ®éc lËp.<br /> Thanh niªn, T©n ViÖt, v.v... ®Ó kÐo hä ®i<br /> Dùng ra ChÝnh phñ c«ng n«ng binh. Tæ<br /> vµo phe v« s¶n giai cÊp, cßn ®èi víi bän<br /> chøc ra qu©n ®éi c«ng n«ng”. LuËn<br /> phó n«ng, trung, tiÓu ®Þa chñ th× ph¶i<br /> c−¬ng còng x¸c ®Þnh nhiÖm vô cô thÓ lµ<br /> lîi dông, Ýt l©u míi lµm cho hä ®øng<br /> “thùc hµnh thæ ®Þa c¸ch m¹ng cho triÖt<br /> trung lËp”.<br /> ®Ó, mét mÆt n÷a lµ tranh ®Êu ®Ó ®¸nh<br /> ®æ ®Õ quèc chñ nghÜa Ph¸p, lµm cho Trong khi ®ã, LuËn c−¬ng chÝnh trÞ<br /> §«ng D−¬ng hoµn toµn ®éc lËp”. chØ coi c«ng n«ng lµ lùc l−îng cña c¸ch<br /> Nh− vËy, c¶ ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t, m¹ng, cßn c¸c giai cÊp vµ tÇng líp kh¸c<br /> S¸ch l−îc v¾n t¾t vµ LuËn c−¬ng chÝnh ngoµi c«ng n«ng nh− t− s¶n d©n téc,<br /> trÞ ®Òu x¸c ®Þnh ®èi t−îng cña c¸ch tiÓu t− s¶n, ®Þa chñ h¹ng võa... lµ ®øng<br /> m¹ng lµ ®Õ quèc vµ phong kiÕn. Nh−ng vÒ phÝa ®Õ quèc, t− t−ëng quèc gia c¶i<br /> qua viÖc x¸c ®Þnh ®èi t−îng cña cuéc l−¬ng, d©n téc hÑp hßi...<br /> c¸ch m¹ng t− s¶n d©n quyÒn, ta thÊy ®· Nh− vËy, tõ Héi nghÞ th¸ng 10/1930<br /> b¾t ®Çu lé râ sù kh¸c biÖt vÒ vÞ trÝ, vai trë ®i, c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®· chuyÓn<br /> VÒ sù lùa chän chiÕn l−îc… 7<br /> <br /> tõ nhiÖm vô chiÕn l−îc ®Êu tranh d©n s¾c nhÊt ®Þnh - nh−: C«ng héi ®á, Thanh<br /> téc sang viÖc thùc hiÖn song song hai niªn ®á, Sinh héi ®á, vµ Cøu tÕ ®á; do ®ã<br /> nhiÖm vô chèng ®Õ quèc vµ phong kiÕn, thiÕu mÆt tæ chøc thËt qu¶ng ®¹i quÇn<br /> coi hai nhiÖm vô ®ã cã vai trß, vÞ trÝ nh− chóng, hÊp thô c¸c tÇng líp trÝ thøc d©n<br /> nhau vµ chóng cã mèi liªn hÖ t¸c ®éng téc, t− s¶n d©n téc, hä lµ tÇng líp trªn<br /> lÉn nhau. ThËm chÝ, LuËn C−¬ng chÝnh hay ë vµo líp gi÷a còng vËy, vµ cho tíi<br /> trÞ cßn nhÊn m¹nh vÊn ®Ò ruéng ®Êt vµ c¶ nh÷ng ng−êi ®Þa chñ, cã ®Çu ãc o¸n<br /> coi ®ã lµ “c¸i cèt cña cuéc c¸ch m¹ng t− ghÐt ®Õ quèc Ph¸p mong muèn ®éc lËp<br /> s¶n d©n quyÒn”. quèc gia, ®Ó ®−a tÊt c¶ nh÷ng tÇng líp<br /> V× cho r»ng C−¬ng lÜnh chÝnh trÞ cña vµ c¸ nh©n ®ã vµo hµng ngò chèng ®Õ<br /> Héi nghÞ hîp nhÊt ®· ph¹m nhiÒu sai quèc Ph¸p, ®Ó cÇn kÝp tæng ®éng viªn<br /> lÇm nghiªm träng nªn NguyÔn ¸i Quèc - toµn d©n nhÊt tÒ hµnh ®éng mÆt nµy<br /> ng−êi triÖu tËp, chñ tr× vµ trùc tiÕp th¶o hay mÆt kh¸c, mµ chèng khñng bè tr¾ng<br /> ra ChÝnh c−¬ng v¾n t¾t, S¸ch l−îc v¾n vµ ñng hé c¸ch m¹ng c«ng n«ng” (2, T.2,<br /> t¾t bÞ Quèc tÕ Céng s¶n phª ph¸n gay tr.227-228).<br /> g¾t. Quèc tÕ Céng s¶n cho r»ng NguyÔn<br /> ¸i Quèc lµ ng−êi hÑp hßi, theo chñ nghÜa ChØ thÞ cña Trung −¬ng göi Xø uû<br /> d©n téc. Tõ sù nh×n nhËn ®ã mµ trong Trung Kú vÒ vÊn ®Ò thanh ®¶ng Trung<br /> mét thêi gian dµi (1934 - 1938) NguyÔn Kú viÕt: “§¶ng Céng s¶n §«ng D−¬ng<br /> ¸i Quèc ®· chÞu sù ®èi xö l¹nh nh¹t cña xuÊt ph¸t tõ chç gi¸c ngé ph¶n ®Õ, ghÐt<br /> Quèc tÕ Céng s¶n: kh«ng ®−îc ph©n c«ng Ph¸p tõ tr−íc tíi nay, nªn trong hµng<br /> c«ng t¸c, bÞ nghi ngê vÒ th¸i ®é chÝnh trÞ ngò §¶ng cã nh÷ng thï gia ®Ö tö, cùu<br /> vµ gièng “nh− lµ sèng ë bªn c¹nh, ë bªn nho, trung, tiÓu ®Þa chñ, phó n«ng,<br /> ngoµi cña §¶ng” (1, T.3, tr.90). trung n«ng ë n«ng th«n vµ mét sè gi¸o<br /> viªn, häc sinh Ph¸p vµ mét sè tiÓu<br /> Còng trong giai ®o¹n ®−îc coi lµ thö th−¬ng, tiÓu chñ hay con nhµ tiÓu<br /> th¸ch nÆng nÒ nµy, th× cã hai b¶n chØ thÞ th−¬ng, tiÓu chñ ë thµnh thÞ cïng víi<br /> cña Trung −¬ng §¶ng mµ néi dung t¸n mét sè thî xÝ nghiÖp, mét sè c«ng chøc,<br /> thµnh, ®ång nhÊt víi nh÷ng quan ®iÓm, tæ chøc hçn hîp l¹i trong mét phong<br /> chñ tr−¬ng cña NguyÔn ¸i Quèc. §ã lµ trµo” (2, T.3, tr.155-156).<br /> hai v¨n kiÖn ChØ thÞ cña Trung −¬ng<br /> Th−êng vô vÒ viÖc thµnh lËp Héi “Ph¶n Hai b¶n chØ thÞ trªn lµ sù trë l¹i<br /> ®Õ ®ång minh” (ngµy 18/11/1930) vµ ChØ t−¬ng ®ång víi t− t−ëng ®oµn kÕt toµn<br /> thÞ cña Trung −¬ng göi Xø uû Trung Kú d©n téc ®· ®−îc ®Ò ra t¹i Héi nghÞ thµnh<br /> vÒ vÊn ®Ò thanh ®¶ng Trung Kú (ngµy lËp §¶ng. T− t−ëng ®ã xuÊt ph¸t tõ<br /> 20/5/1931). thùc tiÔn nãng báng cña c¸ch m¹ng<br /> ChØ thÞ cña Trung −¬ng Th−êng vô §«ng D−¬ng vµ sù ®iÒu chØnh th¸i ®é<br /> vÒ viÖc thµnh lËp Héi “Héi ph¶n ®Õ ®ång cña §¶ng ®èi víi c¸c tÇng líp trªn trong<br /> minh” nªu râ: “Giai cÊp v« s¶n l·nh ®¹o x· héi. Tuy nhiªn, ®©y ch−a ph¶i lµ sù<br /> cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n d©n quyÒn ë chuyÓn h−íng mét c¸ch c¨n b¶n, toµn<br /> §«ng D−¬ng mµ kh«ng tæ chøc ®−îc diÖn trong nhËn thøc cña §¶ng. Bëi lÏ,<br /> toµn d©n l¹i thµnh mét lùc l−îng thËt sau hai b¶n chØ thÞ nµy, Trung −¬ng<br /> ®«ng, thËt kÝn th× cuéc c¸ch m¹ng còng §¶ng vÉn tiÕp tôc ra nhiÒu v¨n kiÖn<br /> khã thµnh c«ng... tæ chøc c¸ch m¹ng kh¸c phª ph¸n nÆng nÒ NguyÔn ¸i Quèc<br /> vÉn ®¬n thuÇn c«ng n«ng vµ lµ mét mµu vµ Héi nghÞ thµnh lËp §¶ng.<br /> 8 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2011<br /> <br /> Cã thÓ nãi, trong kho¶ng thêi gian trong c¸ch m¹ng ë §«ng D−¬ng. XuÊt<br /> tõ th¸ng 10/1930 ®Õn §¹i héi VII cña ph¸t tõ yªu cÇu bøc thiÕt cña c¸ch<br /> Quèc tÕ Céng s¶n (7/1935), trong néi bé m¹ng, §¶ng kh«ng thÓ cïng mét lóc<br /> §¶ng ta ®· diÔn ra qu¸ tr×nh nhËn thøc thùc hiÖn hai nhiÖm vô chiÕn l−îc gi¶i<br /> vµ ®Êu tranh gi÷a quan ®iÓm c¸ch m¹ng phãng d©n téc vµ ng−êi cµy cã ruéng,<br /> gi¶i phãng d©n téc cña NguyÔn ¸i Quèc mµ ph¶i tËp trung vµo mét nhiÖm vô<br /> - Hå ChÝ Minh vµ quan ®iÓm cña c¸c cÇn kÝp nhÊt lµ gi¶i phãng d©n téc. Tõ<br /> ®ång chÝ l·nh ®¹o §¶ng chÞu ¶nh h−ëng sù nhËn ®Þnh ®ã, §¶ng cho r»ng: “cuéc<br /> bëi sù chØ ®¹o cña Quèc tÕ Céng s¶n. d©n téc gi¶i phãng kh«ng nhÊt ®Þnh<br /> §©y lµ mét thùc tÕ lÞch sö. ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi cuéc c¸ch<br /> 3. Héi nghÞ Trung −¬ng 8 (5/1941) - Sù kh¼ng ®Þnh m¹ng ®iÒn ®Þa. NghÜa lµ kh«ng thÓ nãi<br /> chiÕn l−îc c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc theo t− r»ng: muèn ®¸nh ®æ ®Õ quèc cÇn ph¶i<br /> t−ëng Hå ChÝ Minh ph¸t triÓn c¸ch m¹ng ®iÒn ®Þa, muèn<br /> gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®iÒn ®Þa cÇn ph¶i<br /> Tr−íc nguy c¬ cña chñ nghÜa ph¸t<br /> ®¸nh ®æ ®Õ quèc. Lý thuyÕt Êy cã chç<br /> xÝt vµ sù sèng cßn cña c¸c ®¶ng céng<br /> kh«ng x¸c ®¸ng” (2, T.6, tr.152).<br /> s¶n, §¹i héi VII cña Quèc tÕ Céng s¶n<br /> (7/1935) ®· x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn l−îc Chñ tr−¬ng míi cña §¶ng ®· ph¶n<br /> tr−íc m¾t cña phong trµo céng s¶n vµ ¸nh ®óng t×nh h×nh thùc tÕ cña c¸ch<br /> c«ng nh©n quèc tÕ kh«ng ph¶i lµ tiÕn m¹ng ViÖt Nam, ®Æt nhiÖm vô gi¶i<br /> hµnh c¸ch m¹ng v« s¶n, lËt ®æ chÕ ®é t− phãng d©n téc lªn hµng ®Çu. VÊn ®Ò<br /> b¶n chñ nghÜa, thiÕt lËp nÒn chuyªn ruéng ®Êt ®−îc t¹m thêi g¸c l¹i.<br /> chÝnh v« s¶n vµ x©y dùng x· héi céng §Õn Héi nghÞ Trung −¬ng 6<br /> s¶n, mµ lµ tËp trung ngän löa ®Êu tranh (11/1939), vÊn ®Ò d©n téc ®−îc nhÊn<br /> vµo bé phËn ph¶n ®éng nhÊt cña giai m¹nh trë l¹i. Trung −¬ng §¶ng nhÊn<br /> cÊp t− s¶n, tøc lµ ®Êu tranh chèng chñ m¹nh, nhiÖm vô quan träng nhÊt cña<br /> nghÜa ph¸t xÝt, b¶o vÖ hoµ b×nh, ng¨n toµn §¶ng lóc nµy lµ ph¶i ®øng trªn lËp<br /> ngõa chiÕn tranh thÕ giíi míi. §Ó thùc tr−êng gi¶i phãng d©n téc, víi “tinh<br /> hiÖn môc tiªu nãi trªn, Quèc tÕ Céng thÇn quyÒn lîi d©n téc cao h¬n hÕt<br /> s¶n chñ tr−¬ng r»ng ph¶i thµnh lËp MÆt th¶y”. “B−íc ®−êng sinh tån cña c¸c d©n<br /> trËn nh©n d©n réng r·i chèng ph¸t xÝt téc §«ng D−¬ng kh«ng cßn cã con ®−êng<br /> vµ chiÕn tranh, ®ßi tù do, d©n chñ, c¬m nµo kh¸c h¬n lµ con ®−êng ®¸nh ®æ ®Õ<br /> ¸o vµ hoµ b×nh. quèc Ph¸p, chèng tÊt c¶ ¸ch ngo¹i x©m,<br /> §¶ng Céng s¶n §«ng D−¬ng tiÕp v« luËn da tr¾ng hay da vµng ®Ó giµnh<br /> thu chñ tr−¬ng míi cña §¹i héi VII lÊy gi¶i phãng ®éc lËp” (2, T.6, tr.536).<br /> Quèc tÕ Céng s¶n vµ vËn dông vµo thùc VÒ vÊn ®Ò tËp hîp lùc l−îng trong<br /> tiÔn c¸ch m¹ng §«ng D−¬ng b»ng mét MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt, Héi nghÞ<br /> lo¹t nh÷ng v¨n kiÖn, nghÞ quyÕt míi. chñ tr−¬ng t¹m g¸c khÈu hiÖu “ruéng<br /> §©y lµ sù trë l¹i víi nh÷ng luËn ®iÓm ®Êt cho d©n cµy” vµ ®Ò ra khÈu hiÖu tÞch<br /> cña NguyÔn ¸i Quèc ®· nªu trong Héi thu ruéng ®Êt cña ®Õ quèc vµ ®Þa chñ<br /> nghÞ thµnh lËp §¶ng. Trong v¨n kiÖn ph¶n béi quyÒn lîi d©n téc, chèng t« cao,<br /> Chung quanh vÊn ®Ò chiÕn s¸ch míi, l·i nÆng. Chñ tr−¬ng ®ã nh»m ®oµn kÕt,<br /> Trung −¬ng §¶ng ®· ®Æt vÊn ®Ò nhËn tËp hîp mäi lùc l−îng d©n téc vµo MÆt<br /> thøc l¹i mèi quan hÖ gi÷a nhiÖm vô d©n trËn d©n téc thèng nhÊt ph¶n ®Õ §«ng<br /> téc vµ d©n chñ; ph¶n ®Õ vµ ®iÒn ®Þa D−¬ng. Héi nghÞ x¸c ®Þnh: lùc l−îng cña<br /> VÒ sù lùa chän chiÕn l−îc… 9<br /> <br /> MÆt trËn lµ c«ng nh©n, n«ng d©n ®oµn ®é, lùc l−îng c¸c giai cÊp §«ng D−¬ng,<br /> kÕt víi c¸c tÇng líp tiÓu t− s¶n thµnh buéc §¶ng ta ph¶i thay ®æi chÝnh s¸ch<br /> thÞ vµ n«ng th«n; ®ång minh chèc l¸t c¸ch m¹ng ë §«ng D−¬ng cho phï hîp<br /> hoÆc trung lËp cña giai cÊp t− s¶n b¶n víi nguyÖn väng chung cña toµn thÓ<br /> xø, trung ®Þa chñ do giai cÊp c«ng nh©n nh©n d©n §«ng D−¬ng, cho hîp víi t×nh<br /> l·nh ®¹o. Héi nghÞ nhÊn m¹nh: “c«ng h×nh thay ®æi, §¶ng ta ph¶i cã mét<br /> n«ng lµ hai c¸i lùc l−îng chÝnh cña c¸ch chÝnh s¸ch c¸ch m¹ng thÝch hîp víi t×nh<br /> mÖnh, sù ®ång minh chÆt chÏ cña c«ng tr¹ng Êy, míi chØ dÉn cuéc c¸ch m¹ng<br /> n«ng lµ vÊn ®Ò sèng chÕt cña c¸ch ®Õn th¾ng lîi ch¾c ch¾n” (2, T.7, tr.118).<br /> mÖnh, kh«ng cã sù ®ång minh Êy th× NghÞ quyÕt gi¶i thÝch râ vÒ néi dung sù<br /> c¸ch mÖnh kh«ng thÓ th¾ng lîi ®−îc” (2, thay ®æi ®ã: “Cuéc c¸ch m¹ng ë §«ng<br /> T.6, tr.540). Nh−ng ®Ó c¸ch m¹ng ®i tíi D−¬ng hiÖn t¹i kh«ng ph¶i lµ cuéc c¸ch<br /> th¾ng lîi, th× giai cÊp c«ng nh©n cßn m¹ng t− s¶n d©n quyÒn, cuéc c¸ch m¹ng<br /> ph¶i “®−a cao c©y cê d©n téc lªn, v× ph¶i gi¶i quyÕt hai vÊn ®Ò: ph¶n ®Õ vµ<br /> quyÒn sinh tån cña d©n téc mµ s½n sµng ®iÒn ®Þa n÷a, mµ lµ cuéc c¸ch m¹ng chØ<br /> b¾t tay víi tiÓu t− s¶n vµ nh÷ng tÇng ph¶i gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò cÇn kÝp “d©n<br /> líp t− s¶n b¶n xø, trung tiÓu chñ cßn cã téc gi¶i phãng” (2, T.7, tr.119). §©y lµ<br /> c¨m tøc ®Õ quèc” (2, T.6, tr.540). mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ kÞp thêi,<br /> NghÞ quyÕt cña Héi nghÞ Trung khëi nguån tõ t− t−ëng c¸ch m¹ng gi¶i<br /> −¬ng 6 (11/1939) ®· v¹ch râ ®−îc m©u phãng d©n téc Hå ChÝ Minh, cã t¸c ®éng<br /> thuÉn c¬ b¶n vµ chñ yÕu cña d©n téc, do trùc tiÕp vµ toµn diÖn ®Õn qu¸ tr×nh<br /> vËy ®· xö lý ®óng ®¾n mèi quan hÖ d©n chuÈn bÞ cho c«ng cuéc ®Êu tranh giµnh<br /> téc - giai cÊp trong qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh chÝnh quyÒn.<br /> chiÕn l−îc, s¸ch l−îc c¸ch m¹ng. Nh÷ng Sù thay ®æi chiÕn l−îc cña §¶ng t¹i<br /> quyÕt ®Þnh cña Héi nghÞ Trung −¬ng 6 Héi nghÞ Trung −¬ng lÇn thø 8 ®· t¹o ra<br /> ®· ®ång nhÊt víi quan ®iÓm cña NguyÔn mét xung lùc v« cïng to lín vµ m¹nh mÏ,<br /> ¸i Quèc. §iÒu nµy còng kh¼ng ®Þnh tÝnh ®éng viªn søc m¹nh, trÝ tuÖ vµ tinh thÇn<br /> ®óng ®¾n, s¸ng t¹o cña ChÝnh c−¬ng cña khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc.<br /> v¾n t¾t, S¸ch l−îc v¾n t¾t. Cã thÓ nãi Còng tõ ®©y, §¶ng ta ®· trë l¹i víi t−<br /> r»ng, trong ®−êng lèi cña §¶ng khi ®ã t−ëng chiÕn l−îc vµ s¸ch l−îc nh− tinh<br /> ®· cã “dßng ch¶y” cña t− t−ëng Hå ChÝ thÇn cña C−¬ng lÜnh ®Çu tiªn, ®Æt nhiÖm<br /> Minh, mÆc dï ch−a cã sù hiÖn diÖn trùc vô gi¶i phãng d©n téc lªn hµng ®Çu.<br /> tiÕp cña Ng−êi.<br /> Cã thÓ nãi, ®Ó ®i tíi kh¼ng ®Þnh<br /> Sau 30 n¨m ho¹t ®éng ë n−íc ngoµi, chiÕn l−îc c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc<br /> ®Çu n¨m 1941, NguyÔn ¸i Quèc vÒ n−íc theo t− t−ëng Hå ChÝ Minh, §¶ng ®·<br /> ®Ó trùc tiÕp chØ ®¹o phong trµo c¸ch tr¶i qua mét qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ thö<br /> m¹ng ViÖt Nam. Th¸ng 5/1941, Ng−êi th¸ch quyÕt liÖt, ®· v−ît qua nh÷ng rµo<br /> chñ tr× Héi nghÞ Ban ChÊp hµnh Trung c¶n “t¶” khuynh, biÖt ph¸i. Cuéc ®Êu<br /> −¬ng lÇn thø 8. §©y lµ Héi nghÞ cã ý tranh vÒ nhËn thøc nµy lµ s©u s¾c. §ã<br /> nghÜa ®Æc biÖt quan träng, t¸c ®éng trùc lµ kÕt qu¶ cña c¶ mét qu¸ tr×nh kh¶o<br /> tiÕp ®Õn th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng nghiÖm, t×m tßi, c©n nh¾c thËn träng,<br /> Th¸ng T¸m. Héi nghÞ quyÕt ®Þnh “thay nghiªn cøu kü l−ìng vµ cuèi cïng ®i tíi<br /> ®æi chiÕn l−îc”. “Sù thay ®æi vÒ kinh tÕ, kh¼ng ®Þnh døt kho¸t chiÕn l−îc c¸ch<br /> chÝnh trÞ §«ng D−¬ng, sù thay ®æi th¸i m¹ng gi¶i phãng d©n téc cña Hå ChÝ<br /> 10 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 8.2011<br /> <br /> Minh. §iÒu ®ã ®¸nh dÊu sù tr−ëng chÝnh quyÒn vÒ tay nh©n d©n, khai sinh<br /> thµnh vÒ t− duy lý luËn, b¶n lÜnh vµ ra n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa.<br /> kinh nghiÖm l·nh ®¹o c¸ch m¹ng cña<br /> §¶ng. ChiÕn l−îc c¸ch m¹ng gi¶i phãng<br /> d©n téc Hå ChÝ Minh ®· ®oµn kÕt ®−îc Tµi liÖu tham kh¶o<br /> ®«ng ®¶o quÇn chóng tËp hîp trong MÆt<br /> trËn d©n téc thèng nhÊt v× môc tiªu gi¶i 1. Hå ChÝ Minh toµn tËp. H.: ChÝnh trÞ<br /> phãng d©n téc; ph¸t huy lßng yªu n−íc quèc gia, 2002.<br /> vµ tinh thÇn d©n téc trong nh©n d©n ®Ó 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn<br /> lµm nªn th¾ng lîi vÜ ®¹i cña cuéc C¸ch §¶ng toµn tËp. H.: ChÝnh trÞ quèc<br /> m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945, giµnh gia, 1998.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (TiÕp theo trang 44) ch−¬ng cña thÕ giíi.<br /> http://vietsciences.free.fr/biographi<br /> Tµi liÖu tham kh¶o e/artists/writers/tolstoy.htm, ngµy<br /> 15/08/ 2005.<br /> 1. Lev N. Tolstoi. ChiÕn tranh vµ hßa<br /> b×nh (b¶n dÞch gåm 4 tËp cña Cao 9. NguyÔn Tr−êng LÞch. L-N-T«n-xT«i.<br /> xu©n H¹o). H.: V¨n häc, 1976- 1977. H.: §¹i Häc vµ Trung häc chuyªn<br /> 2. Lev N. Tolstoi. §−êng sèng - V¨n nghiÖp, 1986.<br /> th−, nghÞ luËn chän läc. (Ph¹m VÜnh<br /> 10. Ph¹m Nguyªn Tr−êng. N−íc Nga hê<br /> C− tuyÓn chän, dÞch giíi thiÖu vµ<br /> h÷ng víi Leo Tolstoi. Nh×n ra thÕ<br /> chó gi¶i). H.: Tri thøc, 2010.<br /> giíi, ngµy 2/11/ 2010.<br /> 3. NguyÔn H¶i Hµ. Thi ph¸p tiÓu<br /> thuyÕt Tolstoi. H.: Gi¸o dôc, 1992. 11. Vò ThÕ Kh«i. Nhµ gi¸o dôc Leo<br /> Tolstoi víi t«i. Tham luËn Héi th¶o<br /> 4. Ph¹m VÜnh C−. Hµnh tr×nh t− t−ëng<br /> “Lev Tolstoi - Nhµ t− t−ëng” tæ chøc<br /> cña Tolstoi nh×n tõ h«m nay - Lêi<br /> t¹i §¹i häc Hµ Néi, ngµy 8/12/2010.<br /> giíi thiÖu cho cuèn §−êng sèng. H.:<br /> Tri thøc, 2010, tr.Xi - Lxix. 12. Chu H¶o. Tolstoi bµn vÒ khoa häc.<br /> 5. V. I. Lenin. TuyÓn tËp c¸c t¸c phÈm Tham luËn Héi th¶o “Lev Tolstoi -<br /> Lenin. M.: V¨n kiÖn ChÝnh tri, 1976. Nhµ t− t−ëng” tæ chøc t¹i §¹i häc Hµ<br /> Néi, ngµy 8/12/2010.<br /> 6. LÞch sö V¨n häc Nga. H.: Gi¸o dôc<br /> 1998. 13. Almanach - Nh÷ng nÒn v¨n minh<br /> 7. Lev N. Tolstoi. thÕ giíi. H.: V¨n hãa th«ng tin, 1997.<br /> http://vi.wikipedia.org/wiki/Lev_N 14.Lev Tolstoi Iasnaia Poliana, C¸i chÕt<br /> ikolayevich_Tolstoy lµ sù b¾t ®Çu cuéc sèng kh¸c. Tham<br /> 8. Ph¹m V¨n TuÊn. Leo Tolstoy (1828 - luËn Héi th¶o “Lev Tolstoi vµ sù tiÕp<br /> 1910) mét trong nh÷ng tiÓu thuyÕt nhËn di s¶n cña «ng ë ViÖt Nam”, tæ<br /> gia bËc nhÊt trong lÞch sö v¨n chøc t¹i Hµ Néi, ngµy 9/12/2010.<br />