zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Về thẩm quyền kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong luật phòng, chống tham nhũng

Chia sẻ: ViAnkanra2711 ViAnkanra2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

43
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiện nay, Dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) được dư luận hết sức quan tâm, nhất là các quy định về thẩm quyền kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn đang còn có nhiều ý kiến khác nhau. Việc nghiên cứu kinh nghiệm của các nước để rút ra những giá trị gợi mở cho Việt Nam là rất cần thiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Về thẩm quyền kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong luật phòng, chống tham nhũng

BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT VỀ THẨM QUYỀN KIỂM SOÁT TÀI SẢN, THU NHẬP CỦA NGƯỜI CÓ CHỨC VỤ, QUYỀN HẠN TRONG LUẬT PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG (SỬA ĐỔI) Hoàng Nam Hải* * Vụ Tư pháp, Văn phòng Quốc hội, NCS. Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khóa: tài sản, thu nhập; người có Hiện nay, Dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) được chức vụ, quyền hạn; cơ quan kiểm soát dư luận hết sức quan tâm, nhất là các quy định về thẩm quyền kiểm tài sản, thu nhập; phòng, chống tham soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn đang còn nhũng. có nhiều ý kiến khác nhau. Việc nghiên cứu kinh nghiệm của các Lịch sử bài viết: nước để rút ra những giá trị gợi mở cho Việt Nam là rất cần thiết. Nhận bài : 20/09/2018 Biên tập : 02/10/2018 Duyệt bài : 05/10/2018 Article Infomation: Abstract Keywords: property; persons with high The Draft Law on Corruption Prevention and Fight (Amendment) positions; powers; entity controlling receives great concerns from the public; especially the regulations property and incomes; corruption on authority of property control, the income of persons with high prevention and fighting. positions and powers also receive a lot of controversial opinions. Article History: It is necessary to review and study the experiences in concerned issues from other countries for lessons learnt and recommendation Received : 20 Sep. 2018 for Vietnam. Edited : 02 Oct. 2018 Approved : 05 Oct. 2018 T ổng kết 10 năm thực hiện Luật biến động về tài sản của người có chức vụ, Phòng, chống tham nhũng (PCTN), quyền hạn;… công tác quản lý, theo dõi bản Chính phủ đánh giá: “Việc kê khai tài kê khai, công khai, xác minh về tài sản, thu sản, thu nhập còn nặng về hình thức; hầu nhập chưa có tính hệ thống; ứng dụng công hết các bản kê khai chưa được kiểm tra, nghệ thông tin trong kiểm soát các giao dịch xác minh, kiểm chứng; chưa giúp cho các về tài sản, thu nhập còn hạn chế”1. Một trong cơ quan chức năng kiểm soát được những những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên 1 Báo cáo số 330/BC-CP ngày 22/9/2016 của Chính phủ tổng kết 10 năm thực hiện Luật PCTN, tr 17. Số 19(371) T10/2018 27
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT là do quy định của Luật PCTN về phạm vi biện pháp này thực hiện còn hình thức, chưa đối tượng kê khai tài sản rộng nhưng nguồn có ý nghĩa là một biện pháp quan trọng trong lực để theo dõi, xác minh bản kê khai tài phòng ngừa tham nhũng. sản, thu nhập chưa đáp ứng được; người Nhằm khắc phục bất cập do nhiều đầu đứng đầu, công tác chỉ đạo, tổ chức thực mối quản lý, theo dõi, xác minh tài sản, thu hiện chưa thật sự quyết liệt; căn cứ xác minh nhập của cán bộ, công chức, viên chức, Dự bản kê khai tài sản, thu nhập còn khá hẹp, thảo Luật PCTN sửa đổi (Dự thảo Luật) chưa có cơ chế xác minh xác suất đối với được Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến các bản kê khai tài sản, thu nhập…. Bên lần thứ hai tại Kỳ họp thứ 5 vừa qua đã đưa cạnh đó, việc giao cho quá nhiều cơ quan, tổ ra 02 phương án thu gọn đầu mối các cơ chức, đơn vị có chức năng quản lý, theo dõi, quan có chức năng này, cụ thể là: xác minh bản kê khai tài sản, thu nhập của Phương án 1: Giao cho Thanh tra người có chức vụ, quyền hạn2 đã dẫn đến Chính phủ kiểm soát tài sản, thu nhập của tình trạng người đứng đầu các cơ quan, tổ những người giữ chức vụ từ giám đốc sở trở chức, đơn vị có thẩm quyền quản lý cán bộ, lên ở cả trung ương và địa phương; công chức, viên chức cũng rất e ngại khi tiến hành xác minh tài sản, thu nhập của cán bộ, Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan công chức, viên chức thuộc quyền do tâm lý thuộc Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, không muốn “vạch áo cho người xem lưng”. Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Thực tiễn cho thấy, hầu hết các cơ quan, tổ Nhà nước… kiểm soát tài sản, thu nhập của chức, đơn vị quản lý cán bộ, công chức, viên người thuộc diện phải kê khai còn lại. chức chưa được trao đủ thẩm quyền, nguồn Phương án 2: Giao cho Thanh tra lực cho việc điều tra, xác minh tính chính Chính phủ kiểm soát tài sản, thu nhập của xác của các bản kê khai tài sản, thu nhập. những người giữ chức vụ từ giám đốc sở trở Đây cũng là một trong số nguyên nhân dẫn lên công tác tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ đến những hạn chế trong công tác kiểm soát quan thuộc Chính phủ và địa phương; tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát chức hiện nay. nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Văn Theo Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành phòng Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước, Luật PCTN, từ năm 2006 đến năm 2016 trên Cơ quan trung ương của tổ chức chính trị, tổ cả nước đã tiến hành xác minh được 4.859 chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội kiểm trường hợp, phát hiện và xử lý 17 người kê soát tài sản, thu nhập của những người thuộc khai không trung thực; năm 2017 xác minh diện kê khai công tác tại cơ quan, tổ chức, được 78 trường hợp, xử lý 05 người vi phạm đơn vị mình. về kê khai và 8 tháng đầu năm 2018 xác Các bộ, ngành, Thanh tra cấp tỉnh minh được 44 trường hợp, phát hiện được kiểm soát các đối tượng khác công tác tại 06 người có hành vi vi phạm về kê khai tài bộ, ngành, địa phương mình nếu không sản, thu nhập3. Số liệu nêu trên cho thấy, thuộc thẩm quyền của Thanh tra Chính phủ. 2 Khoản 3 Điều 46 Luật PCTN quy định “Bản kê khai tài sản được nộp cho cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền quản lý người có nghĩa vụ kê khai tài sản”. Khoản 1 Điều 47 quy định “Khi có một trong các căn cứ quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều 47 của Luật này, cơ quan, tổ chức, cá nhân sau đây có quyền yêu cầu người có thẩm quyền quản lý cán bộ, công chức, viên chức ra quyết định xác minh tài sản”. 3 Báo cáo số 461/BC-CP ngày 18/10/2017 của Chính phủ về công tác PCTN năm 2017 và Báo cáo số 354/BC-CP ngày 30/8/2018 của Chính phủ về công tác PCTN năm 2018. 28 Số 19(371) T10/2018
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT Hai phương án này đã nhận được pháp luật giao cho người đứng đầu (hoặc những ý kiến đánh giá khác nhau của các công chức được ủy quyền) của cơ quan, tổ đại biểu Quốc hội và người dân. Để có thêm chức đơn vị quản lý cán bộ có nhiệm vụ theo thông tin về các mô hình kiểm soát thu nhập, dõi, quản lý và giám sát việc kê khai tài sản, tài sản công chức, chúng ta có thể tham khảo thu nhập5. Cách tiếp cận này chủ yếu được kinh nghiệm của các nước trên thế giới trong áp dụng ở các nước hướng đến mục tiêu vấn đề này. kiểm soát xung đột lợi ích nhiều hơn là kiểm 1. Quy định về thẩm quyền kiểm soát soát tài sản, thu nhập của người có chức tài sản, thu nhập của người có chức vụ, vụ, quyền hạn. Theo đó, người đứng đầu quyền hạn ở một số quốc gia cơ quan, đơn vị trực tiếp phân công nhiệm vụ cho cấp dưới nên họ biết được nhiệm vụ Trên phương diện pháp luật quốc tế, được giao có thể dẫn đến xung đột lợi ích Công ước của Liên hiệp quốc về chống tham hoặc dẫn đến tham nhũng của cấp dưới hay nhũng (UNCAC) không quy định ràng buộc không. Tuy nhiên, mô hình này có tính hiệu các quốc gia thành viên phải thành lập cơ quả không cao, bởi lẽ, người đứng đầu cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập theo một quan, đơn vị có thể bao che cho cấp dưới, mô hình nhất định mà đưa ra các khuyến hoặc không muốn liên lụy; bản thân họ cũng nghị về việc thành lập một hoặc một số cơ bị lệ thuộc bởi quy trình bỏ phiếu tín nhiệm quan phòng ngừa tham nhũng. Tuy nhiên, để tái bổ nhiệm. việc thành lập phải bảo đảm dành cho các Ngoài ra, các quốc gia như Đức, Ai- cơ quan này “sự độc lập cần thiết trên cơ len, Đan Mạch, Tây Ban Nha... tổ chức thực sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của hiện việc kiểm soát thu nhập, tài sản của pháp luật nước mình nhằm giúp cho những người có chức vụ, quyền hạn trong nội bộ cơ quan này có thể thực hiện chức năng của các cơ quan lập pháp và hành pháp. Ví dụ, mình một cách hiệu quả và không chịu bất Quốc hội kiểm soát thu nhập, tài sản của đại kỳ sự can thiệp trái pháp luật nào. Cần cung biểu Quốc hội với những nguyên tắc riêng cấp phương tiện vật chất và đội ngũ cán bộ biệt; việc kiểm soát thu nhập của người có chuyên trách cũng như đào tạo đội ngũ cán chức vụ, quyền hạn thuộc bộ máy hành pháp bộ này để họ có thể thực hiện tốt chức năng do một cơ quan thuộc Chính phủ thực hiện. của mình” (Điều 6 UNCAC)4. - Đối với mô hình kiểm soát từ bên Ở góc độ pháp luật các quốc gia, qua ngoài. Theo mô hình này, việc kiểm soát thu nghiên cứu kinh nghiệm của các nước, nhập, tài sản của người có chức vụ, quyền chúng tôi thấy không có một mô hình chuẩn hạn được giao cho một hoặc một số cơ quan nào để các quốc gia áp dụng mà căn cứ vào có chức năng độc lập. Đây mô hình được tình hình thực tiễn, mỗi quốc gia lựa chọn nhiều quốc gia áp dụng nhằm bảo đảm cho cho mình một mô hình phù hợp với khả việc kiểm soát tài sản, thu nhập của công năng đáp ứng về nguồn lực. Có thể phân chức được khách quan, minh bạch, hạn chế chia thành 02 mô hình khác nhau: việc can thiệp trái pháp luật vào hoạt động - Mô hình kiểm soát nội bộ, theo đó, kiểm soát cũng như lạm dụng để bao che 4 Công ước của Liên hiệp quốc về chống tham nhũng, truy cập từ: http://www.undoc.org/undoc/en/convention_corruption. 5 Ví dụ như ở Lít-va, công chức nộp bản kê khai tài sản, thu nhập cho người đứng đầu hoặc đại diện được ủy quyền của người đứng đầu nơi người đó làm việc (trừ nhóm đối tượng phải nộp bản kê khai cho Ủy ban đạo đức công vụ); ở Estonia, công chức (trừ quan chức cao cấp) sẽ nộp bản kê khai cho người đứng đầu hoặc người được ủy quyền để họ theo dõi việc kê khai và xác minh việc kê khai khi có yêu cầu; Luật về dịch vụ công của Liên bang Nga thì quy định công chức được mặc định là phải nộp bản kê khai tài sản, thu nhập cho người đứng đầu. (Xem: Quy định về kê khai tài sản, thu nhập đối với công chức - Công cụ để phòng ngừa tham nhũng, Nxb. Lao động, tr. 53). Số 19(371) T10/2018 29
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT hoặc tư lợi, trả thù cá nhân. Tuy nhiên, mô dụng các phương pháp thực thi thống nhất; hình kiểm soát này có nhiều biến thể khác thường các cơ quan này sẽ chú trọng về mặt nhau, một số quốc gia thành lập cơ quan hành chính, thủ tục hơn là kiểm tra, giám sát chuyên trách để kiểm soát tài sản, thu nhập tuân thủ việc kê khai của công chức. của người có chức vụ, quyền hạn như: cơ Mô hình kiểm soát tập trung (từ bên quan chuyên trách để xử lý các bản kê khai ngoài) tuy bảo đảm tính khách quan, minh của công chức hoặc giao cho cơ quan chuyên bạch và hạn chế ảnh hưởng đến hoạt động trách chống tham nhũng (An-ba-ni, Rumani, nghiệp vụ của cơ quan thuế, hệ thống ngân Kosovo, Montenegro, Serbia, Slovenia...); hàng, quản lý bất động sản… (trong trường thành lập các đơn vị đặc biệt trong cơ quan hợp yêu cầu các cơ quan này cung cấp thông bảo vệ pháp luật (Tòa án, Viện kiểm sát) như tin có liên quan đến công chức), nhưng sẽ ở Ai Cập, Đài Loan…; giao nhiệm vụ này gặp những khó khăn do họ phải kiểm soát cho một hoặc một số cơ quan có chức năng lượng đối tượng lớn (nhất là ở các quốc gia khác tiến hành (Ca-dắc-xtan giao cho cơ yêu cầu hầu hết công chức phải kê khai) quan thuế, Gioóc-đa-ni, Bồ Đào Nha giao nên việc kiểm soát toàn diện là bất khả thi. cho Bộ Nội vụ, Cư-rơ-gư-dơ-xtan cho Bộ Thông thường, các nước theo mô hình này Tư pháp, Bun-ga-ri giao cho cơ quan Kiểm sẽ lựa chọn cách thức kiểm soát ngẫu nhiên toán tối cao…). lựa chọn một số bản kê khai để tiến hành xác Mỗi mô hình kiểm soát thu nhập, tài minh mà không thể xác minh toàn bộ các sản của người có chức vụ, quyền hạn được bản kê khai. xây dựng trên quan điểm riêng. Ví dụ, mô Điểm chung của việc thiết lập các mô hình giao cho cơ quan thuế kiểm soát thu hình cơ quan kiểm soát thu nhập, tài sản nói nhập, tài sản công chức được lý giải vì đây trên là hướng đến sự độc lập, không bị phụ là cơ quan có chức năng theo dõi toàn bộ thu thuộc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ; cơ nhập của mọi công dân, nên việc giao cho quan kiểm soát thu nhập, tài sản được giao cơ quan này theo dõi cả biến động về tài sản, các quyền hạn đặc biệt như theo dõi, điều tra thu nhập của công chức thông qua theo dõi các tài khoản ngân hàng, cổ phần, tài khoản và kiểm soát việc nộp thuế thu nhập cá nhân mua, bán, chi tiêu và các tài khoản khác của là phù hợp, không làm gia tăng đầu mối; mô người có chức vụ, quyền hạn, thậm chí là hình giao cho cơ quan lập pháp kiểm soát cả những người có liên quan đến người có thu nhập, tài sản công chức được lý giải vì hành vi tham nhũng; có quyền phong tỏa tài công chức có nguy cơ tham nhũng thường khoản khi cần thiết, thậm chí là có quyền công tác tại nhánh hành pháp và nghị viện điều tra và truy tố hành vi làm giàu bất hợp chính là cơ quan giám sát hoạt động của pháp…. cơ quan hành pháp hiệu quả nhất và sẽ làm giảm thiểu nguy cơ tác động, can thiệp về 2. Một số kiến nghị mặt chính trị…. Tử những phân tích nêu trên, chúng Kiểm soát tài sản, thu nhập của người tôi để xuất một số kiến nghị sau: có chức vụ, quyền hạn theo mô hình nào thì Thứ nhất, trong giai đoạn hiện nay, để cũng có những thuận lợi và khó khăn nhất bảo đảm không làm gia tăng đầu mối các cơ định. Ở mô hình phân cấp, kiểm soát từ bên quan nhà nước, thực hiện triệt để việc tinh trong, khó khăn đặt ra là việc tuân thủ đúng giản biên chế và phù hợp với cơ cấu bộ máy quy chế, quy định đề ra và việc báo cáo đầy nhà nước cũng như thẩm quyền quản lý cán đủ về việc tuân thủ kê khai tài sản, thu nhập bộ, công chức, viên chức, phù hợp với các của công chức. Mặt khác, do sự không đồng quy định khác của Dự thảo Luật về mở rộng đều về năng lực giữa các cơ quan có liên đối tượng có nghĩa vụ kê khai, mở rộng căn quan cũng gây khó khăn trong bảo đảm áp cứ xác minh tài sản, thu nhập thì trước mắt, 30 Số 19(371) T10/2018
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT cần quy định cơ quan có thẩm quyền kiểm chưa cho phép sự tham gia chủ động. Chẳng soát tài sản, thu nhập theo hướng tăng cường hạn khi người có chức vụ, quyền hạn thực một bước tính tập trung như phương án 2 hiện các giao dịch có giá trị lớn thuộc diện của Dự thảo Luật: giao cho Thanh tra Chính phải theo dõi hoặc giao dịch đáng ngờ thì phủ kiểm soát tài sản, thu nhập của những ngân hàng sẽ thông báo cho cơ quan kiểm người giữ chức vụ từ giám đốc sở trở lên soát tài sản, thu nhập để cơ quan này tiến công tác tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ hành theo dõi di, biến động về tài sản, thu quan thuộc Chính phủ và chính quyền địa nhập của họ… phương; các bộ, ngành; Thanh tra tỉnh kiểm soát tài sản, thu nhập của những người thuộc Thứ ba, kiểm soát tài sản, thu nhập của diện kê khai còn lại công tác tại các bộ, cơ người có chức vụ, quyền hạn là một công quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và việc rất đặc thù, trong đó người có thẩm chính quyền địa phương; các cơ quan khác quyền xác minh tài sản, thu nhập đòi hỏi phải và tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã kinh nghiệm và nghiệp vụ chuyên sâu. Do đó, hội, tổ chức xã hội chịu trách nhiệm kiểm mặc dù Dự thảo Luật không quy định tất cả soát tài sản, thu nhập của người kê khai công các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập đều tác trong cơ quan, tổ chức mình. là cơ quan chuyên trách, nhưng các cơ quan Tuy nhiên, việc giao thẩm quyền kiểm này cần phải có cán bộ chuyên trách, có năng soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, lực, kinh nghiệm trong điều tra, xác minh về quyền hạn các tổ chức chính trị, tổ chức nguồn gốc tài sản, thu nhập để hạn chế thấp chính trị - xã hội, tổ chức xã hội sẽ phải cân nhất việc vi phạm quyền con người, quyền nhắc đến một số yếu tố như: kiểm soát tài được bảo mật thông tin trong hoạt động của sản, thu nhập tất yếu sẽ ảnh hưởng đến đời các cơ quan, tổ chức, đơn vị khác. sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình và quyền sở hữu tài sản, thu nhập của Thứ tư, do việc kiểm soát tài sản, thu người có nghĩa vụ kê khai; ảnh hưởng đến nhập của người có chức vụ, quyền hạn có hoạt động bình thường và quyền bí mật kinh ảnh hưởng nhất định đến quyền con người doanh khi các tổ chức này có quyền yêu cầu không chỉ của công chức mà còn của những các cơ quan, tổ chức, cá nhân như Ngân người có liên quan như vợ (hoặc chồng), con hàng, Kho bạc, Cơ quan quản lý thuế, đất chưa thành niên; quyền bí mật kinh doanh đai… cung cấp hồ sơ, thông tin, tài liệu phục của ngân hàng… nên cần phải quy định về vụ cho việc kiểm soát tài sản, thu nhập; yêu trình tự, thủ tục hết sức chặt chẽ. Tuy nhiên, cầu cơ quan có thẩm quyền tịch thu tài sản, Dự thảo Luật lại quy định theo hướng khi có thu nhập mà người có nghĩa vụ kê khai giải yêu cầu trong việc xác minh tính trung thực trình không hợp lý về nguồn gốc. của bản kê khai hoặc cần xác minh nguồn Thứ hai, để bảo đảm kiểm soát được tài gốc tài sản là các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền nhân phải cung cấp thông tin, tài liệu. Trong hạn sẽ không thể dựa vào dữ liệu của bản kê khi đó, căn cứ để tiến hành xác minh tài sản, khai nên cũng không thể chỉ là trách nhiệm thu nhập lại rất rộng, bao gồm cả việc phục của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập mà cần phải có sự vào cuộc, phối hợp của các vụ cho bầu cử, bổ nhiệm hoặc người đứng cơ quan, tổ chức, đơn vị khác, nhất là các đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị xét thấy cần xác cơ quan thuế, ngân hàng, cơ quan quản lý minh… Chúng tôi cho rằng, Dự thảo Luật bất động sản, đăng ký động sản… Về vấn đề cần bổ sung quy định về quy trình, thủ tục kê này, Dự thảo Luật mới chỉ quy định các cơ khai, xác minh nguồn gốc tài sản một cách quan này tham gia khi có sự yêu cầu/đề nghị công khai, minh bạch nhằm bảo đảm quyền, của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập mà lợi ích hợp pháp của công dân■ Số 19(371) T10/2018 31

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

CEO.16: Bộ 230+ Tài Liệu Tiêu Chuẩn ISO Trong Xây Dựng

235 tài liệu

1747 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.