intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp ở Việt Nam (1900-1957)

Chia sẻ: Cothumenhmong Cothumenhmong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

21
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết khái quát về quá trình ra đời, mục đích của Pháp khi thành lập Viện Viễn Đông Bác Cổ hay chức năng , nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức và một số hoạt động của Viện.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp ở Việt Nam (1900-1957)

M[$^ vriar UONG B A C CO P H A P d TI$rt NA91<br /> (1900 - 1957><br /> <br /> LUU THI PHl/ONG LOAN<br /> <br /> <br /> <br /> NgQdi P h a p cd mdi quan tam, tim hieu<br /> V ien Viin Ddng Bae Co (edn ggi<br /> Trudng Viin Ddng Bae Cd') la mgt<br /> trong nhQng cd quan nghien cQu khoa hge<br /> ve phudng Ddng tQ kha sdm. Ngay tQ the<br /> ky XVI, XVII, cae n h a truyen giao da dat<br /> nhan van ldn tren the gidi, nghien cQu ve chan len vung da't nay. The ky XVIII,<br /> cac dan toe vung Vien Ddng dQdc ra ddi Napoleon Bonaparte trong cugc vien chinh<br /> theo Nghi dinh ngay 15-12-1898 nhUng Ai Cap da khdng quen m a n g theo mgt phai<br /> de'n thang 1-1900 mdi ed ten ggi ehinh thQc doan khoa hge de nghien cQu, ghi ch6p ve<br /> va ngay 20-11-1901, Vien dQdc the ehe'hda cae vung dat mdi. GiQa the' ky XIX, de xuc<br /> do Sic lenh eua Td'ng thd'ng Phap ban hdnh. tie'n cdng cudc xam iQdc Viet N a m va md<br /> Trong giai doan 1900-1957, Vien Viin Ddng rdng anh hQdng d vung Vien Ddng, cac nha<br /> Bae Cd da edng bd' nhieu edng trinh nghien c i m quyen P h a p da d a t len vai dgi ngu cae<br /> cQu khoa hge cd gia tri ldn ddi vdi lich sQ van nha khoa hge Phap mgt trgng trach la phai<br /> minh Ddng DQdng va Ddng A. Ddi vdi Viet quan tam va nghien cQu ve xQ sd nay. Khd<br /> Nam, cae cdng trinh nghien cQu cua Vien khan eua ngUdi P h a p luc nay la sd' lUdng<br /> ddng vai trd quan trgng, cung ca'p cae chQng eac nha kbda hge hieu bie't ve Viet Nam edn<br /> cQ va thdng tin lien quan de'n lich sQ hinh It va nhQng hieu bie't eua hg cdn ban hep<br /> thanh cac nen van hda - van minh Viet Nam khi dQng trUdc mgt da't nUdc cd nen van<br /> cung nhu da xay dung dUde mgt kho tU lieu, minh h a n g ngan nam trong lieh sQ. Mat<br /> cd vat, tranh anh do so ve cae thdi ky lich sQ khae, trUde nam 1898, dgi ngu cac nha<br /> eua ede dan toe tren khap vung mien da't "Viet Nam hoc" cila Phap lai bao gom nhieu<br /> nQdc Viet Nam. Bai viet nay gidi thieu khai t h a n h p h i n khae nhau: ST quan hang hai,<br /> quat ve qua trinh ra ddi, mue dieh eua Phap nha binh, nha truyen giao va ca mdt sd<br /> khi thdnh lap Vien Vien Ddng Bae Cd', hay<br /> quan chQc dan sQ eua Nha nQdc thuge dia...<br /> chQe nang - nhiem vu, ed ca'u td' chQe va mdt<br /> Hg ed the thdng thao tie'ng Viet hay cd d i u<br /> so'boat ddng eua Vien.<br /> de uyen bae nhQng hg ehi la nhQng "nha<br /> 1. Q u a t r i n h r a d d i c u a V i e n V i e n bde hge lam thdi" khi phai thUe thi nhiem<br /> D o n g B a e Co v a m u c d i c h ciia thvfc vu nghien cQu ve mdt linh vQe khdng thudc<br /> d a n P h a p k h i t h a n h lap Vien Vien chuyen mdn cua minh (1). Han che'nay dQa<br /> D o n g B a e Co tdi mgt he qua ta't yeu la nhQng hieu bie't<br /> <br /> <br /> • Th.S. TrUdng THPT Vinh Yen, Vinh Phiic<br /> Vien Vien E6ng Bae cd Phap.. 73<br /> <br /> cua ngudi Phap ve Viet Nam la ehUa day Lemire va Pierre Lefevre Pontalis da dudc<br /> du, khdng dap Qng dUde nhQng ddi hdi ma thdng qua va de len Bd Giao due de thong<br /> gidi cim quyen Phap dat ra. Sil hieu bie't bao eho toan quyen Ddng Dudng thi hanh.<br /> thieu diy du dd khie'n thilc dan Phap Nam 1898, toan quyen Ddng Dudng<br /> khdng the dUa ra mdt ehinh sach cai tri, P.Doumer da thanh lap phai doan khao ed'<br /> boc lot hieu qua d thuge dia. Vi the, ddi vdi hge thudng true tai Ddng Dudng. De'n<br /> gidi cim quyen Phap luc nay la e i n thie't thang 1-1900, td' chQe nay dUdc ddi ten<br /> phai lap ra eac ed quan, td' chQe nghien cQu thanh Vien Vien Ddng Bae Cd' Phap (cdn<br /> khoa hge nham tac ra mdt ddi ngu cac nha ggi TrUdng Viin Ddng Bae Cd' Phap), cd tru<br /> bae hge chuyen nghiep va trien khai eac sd tai Sai Gdn. Sau dd khong lau, thang 12-<br /> chudng trinh nghien cQu, tim hieu lieh sQ - 1901, Vien chuyen tru sd ra Ha Ngi. Tru sd<br /> van hoa va nhQng die'm ehu chd't cua Nha dat tai ba ngdi nha nhd d phd Gambetta<br /> nudc Viet Nam, phuc vu eho edng cuge (nay la phd T r i n Hung Dao) va d sd 3 phd<br /> thdng tri eua thilc dan Phap. Dd la xet tren Thd Nhudm. Vien edn dUde danh rieng eho<br /> phudng dien cac nha cam quyen Phap. mgt ngdi nha lam ndi trien lam ve bao tang<br /> Xet tren phUdng dien eac nha khoa hge hge d khu Da'u Xio - Ha Ndi. Td't nhien,<br /> Phap, mdt thUe te thu vi la, cang tie'p xuc trQdc yeu c i u cua gidi c i m quyen Phap luc<br /> va nghien cQu ve Viet Nam khie'n cae hge ba'y gid, viec thanh lap Vien Viin Ddng Bae<br /> gia Phap cang hi ldi cud'n trude nen van hda Cd Phap cua toan quyen P.Doumer eung<br /> - van minh day sfle thuye't phuc cua ngudi khdng nam ngoai muc dich "khai hda van<br /> Viet. Nam 1890, trong sdch Hoi ky An minh" va "tim hieu ro hdn de eai tri td't<br /> Nam, Bailie da viet rang: "Van minh Ddng hdn" d Viet Nam eung nhu Ddng Dudng.<br /> phudng lau ddi hang nghin nam, ed mdt<br /> 2. Chiifc n a n g - N h i e m vu ciia Vien<br /> nen phap ehe, nghe thuat van hda, nhQng<br /> Vien D o n g B a e Co<br /> anh hung va con ngUdi dung cam, da trd<br /> thanh nhQng qudc gia ed mgt nen chinh tri, Vien Vien Ddng Bde Co' Phdp hay<br /> to chQc chinh quyen hoan chinh de ngUdi TrUdng Vien Ddng Bde Co Phdp la hai each<br /> Phap chung ta khi tie'p xuc e i n phai can ndi cua cum tQ tie'ng Phap Ecole Francaise<br /> trong va tdn kinh" (2). d'Extreme - Orient (ggi t i t la EFEO). Du<br /> NhQng phat hien, nghien cQu ed gia tri ggi la TrUdng hay Vien thi ed quan nghien<br /> cua cae hge gia Phap khie'n hg nhan tha'y cQu khoa bgc nay ehi cd mdt ehQc nang duy<br /> rang: Ngudi Viet Nam dang sd hQu nen van nha't la nghien ciu lich si vdn hda vd cdc<br /> minh dae sic nhUng thdi gian va sU tan nen vdn minh cua cdc ddn tgc viing Vien<br /> pha ciia thien tai eung nhu viec ehua y Ddng, chil khdng thQc hien chQe nang dao<br /> thdc ve giQ gin gia tri van hoa eua ngudi tao nhu cac trudng khae theo ten ggi cua<br /> dan ban xQ dang lam cho nhQng di san dd nd.<br /> diing trude nguy ed bi mai mdt. Nam 1897, Nhiem vu eua Vien Viin Ddng Bae Co<br /> sau nhieu phat hien ve cac kie'n true thap d dUdc quy dinh trong dieu 2 - Nghi dinh ve<br /> Binh Dinh, Charles Lemire la ngudi dau quy che doi vdi doan khao co hoc Ddng<br /> tien de xudng viee t h a n h lap mgt ed quan DUdng dang tren Cong bdo Dong DUdng<br /> nghieu cQu va bao quan nhQng di tieh lieh nam 1899:<br /> sit cua Ddng Dudng. Tai hgi nghi Ddng 1. Thdm do khao cd vd ngi vdn tren<br /> phudng hge hgp d Paris, dQ an eua Charles todn bdn dao Trung - An, Uu tien bang mgi<br /> 74 Rghien cOru Lich sit. s6 9.2003<br /> <br /> phudng tien de'n cdc kie'n thic lich si, cdc cdng tdc mot cdeh hiu ich tren cae cong<br /> cong trinh kie'n true vd phUdng ngi. trinh khdo co.<br /> 2. Gdp phdn vao viec nghien ciu chuyen 2. Lanh dgo vd kie'm tra viec hge tap vd<br /> sdu cdc vung vd cdc nen vdn minh ldn can: cong viec cua nhing ngUdi dUdc trd cdp se<br /> An Do, Trung Hoa, Malaysia... (3). dUdc neu ra d dieu 4.<br /> Vdi vai trd la td' ehQc chuyen nghien cQu Vi mue dieh dy, Gidm ddc dUde quyin<br /> ve chau A, thu nhan, kiem ke va phan tieh lap ra cdc phong ban tgo nguon cdn thiei<br /> nhQng yeu td' eiia cae nen van hoa d luc dia nhu Thu vien, Bao tdng; thdnh lap vd chi<br /> ehau A, Vien Vien Ddng Bae Co' edn cd dgo mgt dn phdm trong dd dang cdc edng<br /> tham vgng md rdng tri thQc ve ehau A vUdt trinh cua Dodn dUdc dUa len trUc tiep, tap<br /> ra khdi ndi dung va phUdng phap nghien hdp tdt cd nhing gi co the vd khuyen khieh<br /> cQu cua eac nha Ddng phUdng hge Tay Au ben ngoai bang cdch cho nhiing ldi khuyen,<br /> trUde dd. nhing kinh nghiem neu tdc gid cdn.<br /> Ngoai nhQng nhiem vu ed't ye'u dd, Vign Dieu 4<br /> Vien Ddng Bae Cd edn la ed quan thQa Chic vu phd dodn phdi Id nhing ngUdi<br /> hanh mgt so' nhiem vu ma ehinh quyen Phdp duac hudng lUcfng, dUdc sii ehi dinh<br /> Phap giao phd nhU: Tu v i n khoa hge eho cua Vien Nghien ciu Van khae, sdlUdng co<br /> nhieu td chQe ehinh quyen, van hoa - Uy the thay doi theo hodn canh vd thdi cugc,<br /> ban danh t h i n g , Sd du lich, Hdi Dia ly Ha khong dUdc qud 3 ngUdi trong moi trUdng<br /> Ndi; cat cQ mdt t h a n h vien t h a m gia cdng hdp thdi diem thay doi.<br /> tae giang day d cae trUdng hge cua chinh<br /> Dieu 5<br /> quyen Phap lap ra: Dai hge Ddng Dudng,<br /> Hdng ndm, Gidm dd'e phdi gii bdo cdo<br /> Cad d i n g Van kbda Ha Ndi...<br /> chi tie't len ong Todn quyen Ddng DUdng vi<br /> 3. Cd c a u t o c h i l e c u a V i e n V i e n<br /> cdc cdng viec cua Dodn, cdc dn phdm dang<br /> D o n g B a e Co<br /> Idm vd cdc dii dinh, hogt dgng cua cdc<br /> Dieu 3, 4, 5 trong Nghi dinh ve quy che' thdnh vien vd ndi chung tdt cd nhing gi co<br /> doi vdi dodn khdo co hoe Dong DUdng dang lien quan de'n ket qud vd tieh trien khoa<br /> tren Cdng bdo Ddng DUdng nam 1899 eung hoc. Bdo cdo ndy se dUdc vien Todn quyin<br /> ghi ro ve cd ca'u td' ehQc cua Vign Vien Ddng thong bdo de'n Vien nghien ciu qua Bg gido<br /> Bae Cd': due. Vien nghien ciu se trao dd'i thdng tin<br /> Dieu 3 vdi Gidm doe qua dd Vien se xi ly va thdng<br /> Dodn cd mgt Gidm doc, do dng Todn bdo nhing quan die'm hoac cho y kien (4).<br /> quyen bo' nhiem theo sU gidi thieu cua Vien<br /> Ve bg mdy n h a n sQ, dQng dau Vien Viin<br /> Nghien ciu Vdn khdc.<br /> Ddng Bae Cd la Giam dd'e va Phd giam ddc<br /> Gidm dd'e dUdc bo' nhiem trong thdi han deu la ngQdi Phap. Giam dd'e cua Vien phai<br /> Id 6 ndm vd cd the gia han nhiem vu cua do Toan quyen Ddng DQdng bd' nhiem vdi<br /> Gidm ddc: SQ gidi thieu eiia Vien Nghien cQu Van<br /> 1. Chi dgo vd tham gia gidng day, phdi khac. Phd Giam dd'e do Vien Nghien cQu<br /> cd trinh do tie'ng Phan vd tie'ng Pali vd phdi Van khae ehi dinh. T h a n h vien ciia Vien<br /> bie't thiic hdnh khao co, ddo tgo nhing bao gdm eac nha khoa hge P h a p va Vift<br /> ngudi chdu Au hay bdn xi de hg cd dUdc Nam chuyen sau ve Ddng phudng hoc, ngdn<br /> phUdng phdp Idm viec tdt vd du ndng lUc ngQ hge, di tich, van hoa, my t h u a t cua<br /> Vien Vi^n E6ng Bae ed Phap... 75<br /> <br /> Dong DQdng... Hg deu phai dap Qng ddi hdi trinh nghien cQu ciia cac hge gia trong cae<br /> nhit dinh ve b i n g ca'p va trinh do chuyen linh vQc khoa hge xa hdi - nhan van nhQ:<br /> mon trUdc khi lam cdng tae vien eua Vien. Dan tdc hge, SQ hge, Ngdn ngQ hge, Tdn<br /> Cac nha khoa hge Viet Nam lam viee va giao, Nghe thuat... Dae biet tap san edn<br /> nghien cQu eung vdi ngUdi Phap n h i m hai danh rieng mdt mue ve "thdi sQ chau A" vdi<br /> muc dieh rd rang la tim kie'm mdt kie'n thQc nhQng bai vie't lien quan de'n eac va'n de<br /> mdi, phQdng phap nghien cQu khoa hge mdi chinh tri nhU: Thanh edng cua Tdn Trung<br /> cua phUdng Tay va dUa vad nhQng nghien Sdn d Trung Qud'c, hay nhQng cuge dinh<br /> cQu khoa hge a'y de hieu biet ve di san van cong ldn, nhQng tin tQc boat ddng cila cae<br /> hoa - lich sQ cua dan toe minh. dang phai d An Dd... Tuy nhien, nhQng<br /> Nim trong he tho'ng quan ly hanh chinh thdng tin nhu vEly ehi it lau sau dd da bi<br /> va chuyen mdn eua Vien Vien Ddng Bae Cd' ehinh quyen thUc dan kiem seat va ban ehe.<br /> CO cae Vien Bao tang, Thu vien va Tap san 4. H o a t d o n g c u a Vien Vien Dong<br /> rieng cd ten ggi "Tap san Vien Viin Ddng Bae Co' giai d o a n 1900 - 1957<br /> Bae Cd" (Bullentin de I'Ecole Francaise Ngay sau khi thanh lap, Vien da trie'n<br /> dExtreme Orient - ggi t i t la BEFEO). khai heat dgng sdi ndi tren cae mat: edng<br /> Nhim bao quan va lUu giQ ede hien vat tac nghien cQu khoa hoc; Cdng tac dieu tra,<br /> thu thap duge treng qua trinh nghien cQu, sQu t i m va iQu giQ ngudn tU lieu, hien vat;<br /> Vien Viin Ddng Bae Cd' da xay dUng he Cdng tae bao quan va trung tu cae di tieh<br /> thdng cae bao tang tren ea nUdc. 6 Ha Ndi, lich sQ.<br /> bao tang Louis Finot duge xay dung quy md<br /> Nghien citu khoa hoc la linh vUe boat<br /> vao nam 1926 va khanh thanh nam 1932.<br /> ddng thu dUde nhieu thanh tvtu nha't eua<br /> Ben canh dd, Vien edn xay dUng va quan ly<br /> Vien Vien Ddng Bae Co'. Qua hdn 50 nam,<br /> he thd'ng eac bio tang: Bio tang Khdme d<br /> Vien da trien khai nghien cQu tren h i u<br /> Phndm penh (thanh lap 1906), Bao tang Cd'<br /> k h i p eac linh vQc eua khoa hge xa hdi -<br /> vat Cham d Da N i n g (thanh lap 1918), Bao<br /> nhan van: Khao ed hge, Dan toe hge, SQ<br /> tang Lao d Vieng Chan (thanh lap 1925),<br /> hge, Ngdn ngQ hge, Tdn giao, VSn hge, Dia<br /> Bao tang Khai Dinh d Hue (thanh lap<br /> If, Nghe thuat. Vdi ndi dung tap trung tim<br /> 1927), Bao tang Sai Gdn (thanh lap 1929).<br /> hieu lieh sQ va nhQng ye'u td' van boa ehu<br /> Ngay tQ khi Vien Viin Ddng Bae Co' ra chd't eua dan tdc Viet Nam thdng qua<br /> ddi, ThQ vien rieng cua Vien da dUde thanh phQdng phap nghien cQu hieu qua, da<br /> lap nhim tap hdp, sUu t i m mgi tai lieu, ke dang: ThQc dia, dien da tren khap eac vQng<br /> ca nhQng a'n p h i m va nhQng van b i n chUa mien xa xdi cua Viet Nam ke't hdp vdi ghi<br /> dUdc a'n thanh, nhQng ban vie't tay thudc chep, khai quat, giam dinh, dieu tra... Ket<br /> linh vQc khoa hge xa hdi - nhan van, tranh qua cua nhQng boat ddng nghien cQu khoa<br /> anh, ban do eung cae ddn vi bao, tap ehi... hge ben bi la sQ ra ddi eua nhQng cdng<br /> Mgt a'n p h i m mang ten Tap san Vien trinh khoa bgc gia tri dQdc edng bd' tren tap<br /> Viin Ddng Bde Co (BEFEO) dUde ra m i t san, eac tap chi hay la nhQng cud'n saeh<br /> thudng nien 1 nam 1 sd' n h i m dang tai cae ldn. Trong sd' dd, nghien cQu ve Viet Nam<br /> cong trinh nghien cQu cua Vien. Mae du la nhanh chdng chiem mot p h i n quan trgng<br /> nhu la mgt Uu tien (chiem 1/4 tdng so' eac<br /> mot tap san chuyen vi Triet hge va Khao ed<br /> edng trinh). BQe tranh qua khQ ciia dan tgc<br /> hoc nhQng da dang tai rgng rai nhieu edng<br /> 75 Rghien ciJru Lieh sit. s6 9.2009<br /> <br /> <br /> Viet Nam dQdc k h i e hga tren nhieu khia nhQng con thuyen ddc mgc, xieh tay, do<br /> canh: eac nen van hda khad cd, va'n de t r a n g sQc, vu khi... ThU vien Vien Viin<br /> ngudn gd'c, qua trinh dQng nQdc; Cac dae Ddng Bae Cd' eung da sQu t a m va lUu giQ<br /> diem ve ngdn ngQ, tin ngQdng dan gian; mgt kho sach dd so. Ti'nh de'n n a m 1957, so"<br /> nhQng phong tue, tap quan va nhQng net tai lieu va an p h a m ciia T h u vien gdm:<br /> van boa ed' truyen dac sac ciia lang xa ndng Saeh chQ Latinh hdn 36.000 cuon, sach<br /> thdn Viet Nam... ta't ca deu dQdc tie'p can Viet van tren 1.000 cud'n, saeh H a n - Ndm<br /> va kham pha mgt each mdi me, dgc dao. hdn 4.000 eudn, saeh H a n Van ed' tren<br /> NhQng khai niem quan trgng ddi vdi lieh sQ 33.000 cud'n, saeh N h a t Ban 10.000 eudn,<br /> van minh Viet Nam nhU: Vdn hda Hod ban dd 2.070 td; van bia 22.500 td; hQdng<br /> Binh, Vdn hda Bae Scfn, Vdn hod Dong Qdc (ehQ Han: 4.700 tap, chQ Viet 4.000<br /> Scm, Vdn hod Sa Huynh... lan d i u tien tap);... a n h chup 70.000 chie'c (5).<br /> dude bie't de'n thdng qua nhQng nghien cQu Khdng chi p h a n a n h sQ dd so, phong phu<br /> cua cae nha khao eo Vien Viin Ddng Bae ve so' iQdng, kho sach ciia Vien cdn chQa<br /> Cd'. Vien da xuat ban ThQ mue Han - Ndm dQng gia tri ngi dung thdng tin va kie'n<br /> quan trgng dau tien eua E.Gaspardone, thQc van boa, khoa hge dac biet quy gia. Dd<br /> cdng trinh nghien cQu quy md ve tdn giao la ngudn tQ lieu vd gia cho nhQng nghien<br /> tin ngudng Viet Nam eua L.Cadiere, nhQng cQu ve Viet N a m dUdc p h a t huy qua nhieu<br /> ban ve kie'n tnie va cac cdng trinh khao ta the he.<br /> ti mi eua L.Bezacier, H.Parmentier. NhQng<br /> Bdo quan va trung tu eac di tieh lich sii -<br /> trd'ng ddng Viet ed' ghi da'u trinh dd cao eua<br /> van hda, Vien Viin Ddng Bae Co' da tien<br /> nen Van minh sdng Hdng eung lan dau tien<br /> h a n h khao sat, dieu tra, p h a t hien, xay dQng<br /> dUdc gidi thieu mdt each trang trgng tren<br /> hd sd, nghien cQu va gidi thieu nhieu di tich<br /> Tap san Vien Vien Ddng Bde Cd va trong<br /> tieu bieu d cac nUdc Ddng DUdng. Hdn 1.200<br /> cae edng trinh nghien cQu eua nhieu hge<br /> di tich lich sQ - van hoa ciia ba nUdc Vigt<br /> gia ten tudi...<br /> Nam, Lao, Campuchia da chi'nh thQc dUdc<br /> Cae edng trinh nghien cQu da ghi da'u cdng nhan xep hang, khdi phuc gia tri vSn<br /> ten tudi eua ddi ngu ede nha khoa hoc Phap hoa. 401 di tich lich sii dUdc xep hang n i m<br /> va Viet Nam, nhQ: Ldopold Cadiere, Gusta tren lanh tho Viet Nam gdm h a u bet la cac<br /> ve Dusnoutier Ldoonard Aurousseau, cong trinh kie'n true nhU: Den, mie'u, dinh,<br /> Henri Parmentier, Henri Maspero, chua, lang mg, t h a n h quach... thuge van hda<br /> Maurice Durand, Madeleine Colani, Louis ngQdi Viet; NhQng di tich den, thap, bia,<br /> Bezaeier, T r i n Han Ta'n, T r i n Van Giap, tUdng thuge a n hda Cham; nhiing di tich<br /> Nguyin Van Huyen, Nguyen Van To'... thudc v a n hda P h u Nam va Khdme. NhQng<br /> Diiu tra, sUu tdm vd lUu giU nguon tU di tieh lieh sii eua Ha Ndi dQdc xep hang vao<br /> lieu, hien vdt, Vien Vien Ddng Bae Cd' da thdi gian nay gdm: Den Quan Thanh, den<br /> tie'n h a n h dieu tra, sQu tap ed he thd'ng. Ngge Sdn, chua Tra'n Qud'c, chua Ly Qud'c<br /> NhQng hien vat ed ngudn gd'c tQ khap mgi SQ, chQa Mdt Cdt, den Bach Ma... Ben canh<br /> ndi dUdc dUa vao luu giQ tai eac Bao tang do, Vien Vien Ddng Bae Cd cdn de nghi len<br /> eua Vien nhU: Trd'ng ddng, cae ban dieu toan quyen Ddng Dudng cho thUc thi viee<br /> khae Cham - Khdme, ede khudn tUdng ban trung tu nhieu di tich lich sQ quan trgng<br /> than eua nhQng dan tgc khac n h a u cung nhQ: v a n mie'u Qudc TQ Giam (1918 - 1920),<br /> vdi eac edng cu nghe det, gudng nude. ehua Mdt Cdt (1922), chua But Thdp va<br /> Viin Vien Bdng Bae cd Phap.. 77<br /> <br /> <br /> chua Phat Tich (1930); Ddng thdi, eung eo' lap Vien Viin Ddng Bae Co', eung khdng<br /> mgt so thap Cham, ve ghi hang tram di tich gia'u ndi sQ tam d i e khi ndi ve ed quan<br /> Viet va Cham... nghien cQu khoa hge nay: "Tdi ra't tQ hao ve<br /> Khi Viet Nam gianh t h i n g ldi trong cudc ngdi trudng nay, ve vi tri eua nd trong the<br /> khang chien chdng Phap (1954), Vien Vien gidi khoa hge... Ca nhan tdi khdng bao gid<br /> Dong Bae Cd' khdng cdn dieu kien tie'p tue quen dUde ldi ndi cua mdt nha bae hge ldi<br /> nghien cQu d Viet Nam nen da chinh thQc lac eua the ky trUdc - Nhing ldi ich do<br /> ban giao lai eho cd quan ehQc nang Viet khoa hoc mang lgi se dn sdu vao ldng ngUdi<br /> Nam va rut ve nude nam 1957. Vien da tie'n hdn bdt ci ldi ich nao khdc md chung ta dd<br /> hanh ban giao toan bg cd sd vat cha't (gdm mang lgi cho hg" (6).<br /> thu vien va eac bao tang) va kho tU lieu, Cac nha khoa bgc Phap khi edng tdc vdi<br /> hign vat trong bd sUu tap cua Vien cho cd chinh quyen Phap du it hay nhieu, edng tac<br /> quan chQe trach Viet Nam. Va tQ dd tdi nghien cQu eua hg la de phuc vu cho muc<br /> nay, thu vien vdi kho saeh khdng Id, cac dieh a'y. Cd the ndi, mue dieh ban dau eiia<br /> bao tang vdi sd' lUdng hien vat phong phu hg khdng hoan toan la mue dieh khoa bgc.<br /> va cac cdng trinh nghien cQu dUde dieh ra NhQng trong qua trinh tim hieu lich sQ va<br /> nhieu thQ tie'ng, tai ban nhieu lin... da van hda Viet Nam, tie'p can vdi nhieu ddi<br /> dUdc nhieu dee gia va eac nha nghien cQu tUdng nghien cQu vdi thUe te' eua xa hdi d<br /> thudng xuyen lui tdi. Nam 1993, khi quan tQng dia phQdng, hg da bi ha'p d i n trQdc<br /> h? Viet Nam va Phap cd nhQng bQdc phat mdt nen van hda, van minh ddc dao va<br /> trien mdi. Van phdng dai dien eua Vien khdng kem p h i n tinh te eua dan tdc Viet.<br /> Vien Ddng Bae Cd' Phap (EFEO) da dQdc Cae nha khoa hge Phap nghien cQu vdi mdt<br /> tai lap tai Ha Ndi. Dd la mgt cd hgi thuan niem say me va vdi mue dich khoa hoc thQc<br /> l(ji de Vien tie'p tuc trien khai nhieu chQdng sQ nghiem tuc. Ket qua eua nhQng boat<br /> trinh nghien cQu trgng diem ve Viet Nam. dgng ben bi, nha't quan va cd phudng phap<br /> Tren cd sd tim hieu nhQng net khai quat eua Vien Viin Ddng Bae Co' da dUa tdi si,!<br /> ve Vien Viin Ddng Bae Cd' Phap d Viet ra ddi cua nhQng cdng trinh nghien cQu ed<br /> Nam giai dean 1900 - 1957, cd the rut ra nhieu gia tri va khdi tQ lieu dd so ve lieh<br /> mgt sdnhan xet nhQ sau: sQ, van boa va van minh Viet Nam. Khaeh<br /> quan ma ndi, viec lam eua eac nha khoa<br /> Thi nha't, muc dich cua ehinh quyen<br /> hge Vien Viin Ddng Bde Co' da vQdt ra<br /> thi,(c dan khi lap ra Vien Viin Ddng Bae Cd'<br /> ngoai y dd eua thile dan Phap. NhQng<br /> khong gi khae la nham tim hieu tQdng tan<br /> thanh tQu nghien cQu eua hg ve lieh sQ,<br /> vi dan tgc Viet Nam de tQ dd de ra nhQng<br /> van hda, van minh Viet Nam da de lai<br /> chinh sach cai tri hieu qua. Ddng thdi,<br /> nhQng gia tri khoa bgc quy gia va nhan van<br /> thong qua ed quan nghien cQu khoa bgc<br /> sau sic.<br /> nay, thile dan Phap edn cd tham vgng<br /> khuech trQdng anh eua van hda - van minh Thi hai, trong edng tae nghien cQu khoa<br /> Phap ddi vdi cac dan toe Ddng DQdng va hge, Vien Viin Ddng Bae Cd' da trien khai<br /> cuoi cung la de ea ngdi edng lao "khai hda nhQng ndi dung nghien cQu vdi m\ie dich<br /> van minh" eua ngQdi Phap ddi vdi cac dan khoa hge ro rang eho tQng nganh cy the: TQ<br /> toe thuge dia. Ban than toan quyen nhQng nghien cQu ve khao ed tien sQ d Vigt<br /> P.Doumer - Ngudi da ky nghi dinh thanh Nam den lich sQ dung nUde eua eac dan tdc<br /> 7a Rghien curu Lich siSr. stf 9.2009<br /> <br /> <br /> tren lanh thd' Viet Nam va nhQng dae diem canh thQc te, t h a m gia vao cudc song<br /> ve ngdn ngQ, loai hinh cQ tru, tin ngudng thQdng n h a t cua ngQdi dan, cung cgng tac<br /> cua cac dan tdc... NhQng ndi dung nghien vdi nhQng ngQdi ban dia cd tri thQc, trien<br /> cQu trong h i u bet cae linh vQc khoa hge xa khai va ap dung cac phQdng phap thQc dia,<br /> hdi - nhan van eho tha'y Vien Viin Ddng dien da, dieu tra, khai quat, giam dinh...<br /> Bae Cd' khdng he coi nhe mdt khia canh nao n h a m tim ra nhQng gia tri khoa hoc thQc<br /> trong viec nghien cQu ve Viet Nam. Dac sU. Vien Vien Ddng Bae Co' ra ddi da dat cd<br /> biet, Vien da tie'p can vdi mgt hQdng nghien sd cho phUdng p h a p tie'p can va nghien cQu<br /> cQu tie'n bd dd la de tai ve ldng xd ndng mdi me ve phUdng Ddng.<br /> thdn truyin thdng eua ngUdi Viet. Day la Thi tu, trong qua t r i n h hoat dgng cua<br /> mgt de tai ed y nghia lieh sQ va thQc t i i n Vien Viin Ddng Bae Cd' cdn tdn tai nhflng<br /> sau sic ddi vdi sU tdn tai va phat trien cua b a n che. Vdi vai trd la cd quan khoa hoc do<br /> xa hdi Viet Nam. chinh quyen thQc dan lap ra n h a m ho trd<br /> Thi ba, Vien Viin Ddng Bae Cd' ra ddi cho chinh sach cai tri va bde lot cl thudc dia<br /> da danh da'u bUde dot pha trong phQdng nen Vien Vien Ddng Bae Co' ludn chiu sU<br /> phap nghien cQu cua cac nha khoa hge kiem soat chat che cua thQc dan Phap.<br /> phQdng Tay ddi vdi nganh Ddng phQdng Dieu nay h a n che it nhieu de'n thien hUdng<br /> hge. Viee nghien cQu cac nen van hoa ldn va kha n a n g nghien cQu cua cac hge gia<br /> eua phudng Ddng nhu An Dg, Trung Quo'c Phap. Mat khac, cac bgc gia P h a p do dQng<br /> trUde dd du dQdc trien khai kha manh me tren lap trQdng quan diem thQc dan, chiu<br /> b i n g nhQng cudc tim kie'm edng phu cac anh hQdng cua tU tudng hge t h u a t nhU:<br /> van ban chQ P h a n hcac ehQ Trung Qud'c cd "Thuye't thien di", "Chu nghia truyen ba'<br /> nhQng lai dUdc tie'n h a n h treng khudn khd' hay "Trung t a m chau Au"... nen trong<br /> cac thu vien ldn d Paris, ngay tren nUdc khdng it cdng trinh nghien cQu da dUa ra<br /> Phap chQ khdng phai d ehau A - ndi san nhQng luan diem danh gia cd tinh sai lech,<br /> sinh ra eac nen van hca nay. NhQng nghien thieu khoa hoc. Trong mgt thdi gian dai, de<br /> cQu ve phudng Ddng trdng gidi b a n chat giai quyet nhiing khd k h a n ve tai chinh,<br /> hep cua cae thu vien phUdng Tay da tach chinh quyen thQc dan da cho ph^p Vien<br /> ddi tUdng nghien cQu khdi thUc te sinh Viin Ddng Bde Cd' ban di nhieu cd vat quy<br /> ddng cua ehung, dan tdi ket qua eua cac hiem. Do khdng b a n che dudc tinh trang<br /> cdng trinh nghien cQu thieu sU chan thile, mua ban cd' vat lam tha't thoat nhieu cd' vat<br /> khdeh quan. Han ehe nay da gay nen quy tieu bieu eua nen van hoa Ddng DUdng<br /> nhQng thieu sdt eua nen Ddng phUdng hge da khien cho uy tin ciia Vien Viin Ddng Bae<br /> Tay Au trong mgt thdi gian dai. Cd hi giam siit. Song, boat dgng ciia Vign<br /> Viin Ddng Bae Co da t h u dUde nhieu thanh<br /> Vien Vien Ddng Bde Co' ra ddi da dap<br /> tuu nghien cQu cd ^ nghia ldn lao tren h i u<br /> Qng ddi hdi thQc t i i n trong nghien cQu, dae<br /> het cac linh vQc: Khao cd' hoc, Dan tgc hoc,<br /> biet la nghien cQu cae van ban cd' khdng the<br /> Lieh sQ, Ngdn ngQ hge. Van hge, Van hda<br /> dUdc tie'n h a n h khi tach rdi ddi tUdng<br /> dan gia... Trong dd, nhilng p h a t hien ve<br /> nghien cQu vdi bdi canh con ngudi, dia ban<br /> Khao ed hge la t h a n h cdng tieu bieu cila cac<br /> lieh sQ va van hoa cua nd. Cae nha khoa<br /> nha khoa hge Vien Vien Ddng Bae Co.<br /> hge da g i n ddi tUdng nghien cQu vdi bdi<br /> Vien Vien Sdng Bae ed Phap.. 79<br /> <br /> <br /> CHU THICH<br /> (1). Philippe Papm. Vien Viin B6ng Bde Co (4). D i n theo Nguyin Van TrUdng. Ky niem<br /> Phdp vdi viec nghien cdu Viet Nam. Tap chi Xda 100 ndm ngdy thdnh lap Trddng Vien Bdng Bde cd.<br /> vdNay, so 45, thang 11-1997, tr. 7. Tap chi Xda vd Nay, so 78B (8-2000), tr. 35.<br /> (2). Trin Duy. EFEO - Trddng Viin Bong Bde (5). Vien Vien Dong Bae Co Phap. 90 ndm<br /> CdPhdp, H4 Noi, 2003, tr. 4-5. nghien cdu vi vdn hod vd lich sd Viet Nam, Nxb,<br /> (3). Din theo Nguyen Van TrUclng. Ky niem Khoa hoc xa hoi. Ha Noi, 1995, tr. 119.<br /> 100 ndm ngdy thdnh tap Trddng Vien Bong Bde cd. (6). T r i n Duy. EFEO - Trddng Viin Dong Bde<br /> Tap chi Xda vd Nay, so 78B (8-2000), tr. 35. CdPhdp, sdd, tr. 6.<br /> <br /> <br /> OUAN HE THl/dNG MAI cOA D A N C TRONG<br /> (Tiep theo trang 45)<br /> CHU THtCH<br /> (1), (23), (24), (25). Nguyen Van Kim, Xd Ddng hoc xa hoi, Hk Noi, 2000, tr. 245, 233, 234.<br /> Trong trong cdc mdi quan he vd tddng tdc quyin<br /> (12). Trinh Hoai DUc, Gia Dinh thdnh thdng<br /> lite khu vdc, trong cuon Khoa hge xd hgi Nam Bo,<br /> chi. Do Mong KhUdng, Nguyen Ngoc Tinh dich,<br /> Nxb. Khoa hoc xa hoi, H^ Noi, 2007, tr. 173, 180,<br /> Nxb. Giao due. Ha Noi, 1998, tr. 194.<br /> 181, 176, 175.<br /> (13). T r i n Kinh Hoa, T4n quan Trinh Thinh<br /> (2), (5), (6), (8), (9), (16), (18), (19), (22). Le Quy<br /> Cong thdi Thanh sd di dan vao Nam ki, quyen<br /> Don, Phu. bien tgp tuc, Vi^n sQ hoc dich, Nxb. VSn<br /> ha, nit trong Tdn A hge bdo ky 2 quyin 8, tai li$u<br /> hoa thong tin, H4 Npi, 2007, t r 295, 294, 296, 278,<br /> luu tai thu vign Khoa hoc xa hoi, Hk Noi, 1968,<br /> 291, 292.<br /> tr. 44.<br /> (3), (28). Li Tana, Xd Ddng Trong lich sd kinh<br /> (14), (15), (17), (21). Cristophoro Borri, Xd<br /> te xd hgi Viet Nam the ki 17 vd 18, ban dich cila<br /> Ddng Trong ndm 1621, Hong Nhud, Nguyen Khic<br /> Nguyen Nghi, Nxb. Tre, 1999, t r 100, 219.<br /> Xuyen vk Nguyen Nghi dich, Nxb. Thanh pho Ho<br /> (4), (7). Thinh ThS' Vy, Ngogi thddng Viet Nam Chi Minh, 1998, t r 90, 91, 88, 92, 93.<br /> hii theky XVII-XVIII vd ddu theky XIX, Nxb. Sil<br /> (26), (27). Huynh Cong Ba, Hieu them vi khdi<br /> hoc, Hk Noi, 1961, tr. 243, 238.<br /> niem "Nam tien" td trong cdng cugc khai khdn<br /> (10). Do Bang, Phdcdng vitng Thuan Qudng theki<br /> Thuan Hod hdi trung the ki, Tap chi Nghien cdu<br /> XVII-XVIII, Nxb. Thu4n Hoa, Hue, 1996, tr. 125.<br /> Lich sd, so 4 (323), Trich trong t4p Tap chi Nghien<br /> (11), (20). Huynh Lfla, Gdp phdn tim hieu viing cdu lich sd, nam 2002, luu tai Thu vien Vien SOl<br /> da't Nam bg cdc theki XVII, XVIII, XIX, Nxb. Khoa hoc, tr. 85.<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2