Vốn sinh sôi sau khi kết thúc hoạt động kinh doanh nhằm đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả - 1

Chia sẻ: Tt Cao | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'vốn sinh sôi sau khi kết thúc hoạt động kinh doanh nhằm đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả - 1', luận văn - báo cáo, kinh tế - thương mại phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vốn sinh sôi sau khi kết thúc hoạt động kinh doanh nhằm đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả - 1

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com L ời nói đ ầu V ốn l à ph ạm tr ù kinh t ế h àng hoá, là m ột trong những yếu tố quan trọng quyết đ ịnh đ ến sản xuất v à l ư u thông hàng h oá. Chính vì v ậy, các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị tr ư ờng muốn tiến h ành ho ạt đ ộng sản xuất kinh doanh phải có yếu tố ti ền đ ề l à v ốn. Trong quá tr ình s ản xuất kinh doanh, vốn kinh doanh li ên t ục vận đ ộng qua nhiều h ình thái v ới n h ững đ ặc đ i ểm khác nhau. Khi kết thúc hoạt đ ộng sản xuất kinh doanh số vốn bỏ ra phải sinh sôi, nảy nở v ì đ i ều n ày l iên quan trực tiếp đ ến sự tồn t ại v à phát tri ển của doanh nghiệp. T rong c ơ c h ế bao cấp, mọi nhu cầu về vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đ ều đ ư ợc bao cấp qua nguồn cấp p hát t ừ ngân sách nh à n ư ớc hoặc qua nguồn tín dụng với l ãi su ất ư u đ ã i. Do đ ó , vai trò khai thác, s ử dụng vốn c ó hi ệu q u ả không đ ư ợc đ ặt ra nh ư m ột nhu cầu cấp bách, có tính sống c òn đ ối với các doanh nghiệp. Việc thu hút, khai thác đ ảm bảo vốn cho hoạt đ ộng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trở n ên th ụ đ ộng. Đ i ều n ày m ột mặt thủ ti êu tính ch ủ đ ộng của doanh ng hi ệp, mặt khác đ ã t ạo ra sự cân đ ối giả tạo cung cầu vốn trong nền kinh tế. C huyển sang nền kinh tế thị tr ư ờng có sự đ i ều tiết vĩ mô của nh à n ư ớc các th ành ph ần kinh tế c ùng song song t ồn tại, c ạnh tranh với nhau. Các doanh nghiệp không c òn đ ươ c bao c ấp v ề vốn nữa m à ph ải tự hạch toán kinh doanh, tự b ù đ ắp
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com chi phí và làm ă n có lãi. Chính vì v ậy, muốn tồn tại v à đ ứng vững trong cạnh tranh, các doanh nghiệp phải đ ặc biệt quan t âm đ ến việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh. S ử dụng có hiệu quả vốn k inh doanh có ý ngh ĩa hết sức quan trọng trong quá tr ình tái s ản xuất giản đ ơ n và tái s ản x u ất mở rộng nhằm mang lại lợi nhuận cao cho doanh nghiệp, tr ên c ơ s ở tôn trọng các nguyên t ắc t ài chính và ch ấp h ành đ ú ng pháp lu ật của nh à n ư ớc. Nó c òn là di ều kiệ n tiên quyết đ ể doanh nghiệp khẳng đ ịnh chỗ đ ứng vững chắc của m ình trên th ị tr ư ờng. T rong th ời gian thực tập tại Công ty cổ phần xây dựng thuỷ lợi 3 Nghệ An, đ ư ợc sự giúp đ ỡ của thầy giáo h ư ớng dẫn v à B an lãnh đ ạo Công ty, em đ ã t ừng b ư ớc l àm quen v ới thự c t ế, đ ồng thời từ t ình hình th ực tiễn l àm sáng t ỏ những vấn đ ề l ý lu ận đ ã h ọc. Qua đ ó th ấy đ ư ợc tầm quan trọng v à tính b ức xúc của vấn đ ề tổ chức v à qu ản lý sử dụng vốn kinh doanh t rong các doanh nghi ệp nói chung v à Công ty c ổ phần xây dựng thuỷ lợi 3 Ngh ệ An nói ri êng. V ới mong muốn đ ư ợc góp phần v ào vi ệc ho àn thi ện công tác tổ chức v à nâng cao hi ệu quả sử dụng vốn của công ty, em đ ã c h ọn đ ề t ài: "Vốn kinh doanh v à các bi ện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức v à s ử dụng vốn kinh doanh ở Công ty cổ p h ần xây dựn g thu ỷ lợi 3 Nghệ An". N ội dung của đ ề t ài g ồm 3 phần chính:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com P h ần I: Vốn kinh doanh v à s ự cần thiết phải nâng cao hiệu quả tổ chức v à s ử dụng vốn kinh doanh trong các doanh n ghi ệp. P h ần II: T ình hình t ổ chức v à hi ệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở Công ty cổ p h ần xây dựng thuỷ lợi 3 Nghệ An P h ần III: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức v à sử dụng vốn kinh doanh ở công ty cổ phần xây dựng thuỷ l ợi 3 Nghệ An D o trình đ ộ lý luận cũng nh ư k inh nghi ệm thực tiễn c òn h ạn chế n ên bài vi ết không thể trán h kh ỏi những khiếm khuyết. E m r ất mong nhận đ ư ợc sự góp ý của các thầy cô giáo, các cô chú cán bộ Công ty cổ phần xây dựng thuỷ lợi 3 Nghệ An v à các b ạn sinh vi ên đ ể đ ề t ài nghiên c ứu của em th êm hoàn thi ện. C u ối cùng, em xin g ửi lời cám ơ n chân thành đ ến t h ầy giáo TS Nguyễn Minh Ho àng, Ban lãnh đ ạo, các cô chú ph òng T ài chính - K ế toán v à các b ộ phận ph òng ban có liên quan c ủa Công ty đ ã t ận t ình giúp đ ỡ v à t ạo đ i ều kiện cho em h oàn thành đ ề t ài này. H à n ội, ng ày 14 tháng 04 n ăm 2004 S inh viên: Lê Trung C hi ến L ớp: K38 - 11.01
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com C h ươ ng I: Vốn kinh doanh v à s ự cần thiết phải nâng cao hiệu quả tổ chức v à s ử dụng vốn kinh doanh trong các doanh n ghi ệp I . v ốn v à ngu ồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị tr ư ờng. 1 . Vốn kinh doanh của doanh nghiệp t rong n ền kinh tế thị tr ư ờng 1 .1. Khái ni ệm vốn kinh doanh T rong n ền kinh tế thị tr ư ờng với sự tham gia của nhiều loại h ình doanh nghi ệp thuộc các loại h ình s ở hữu khác nhau, b ình đ ẳng tr ư ớc pháp luật trong việc lựa chọn ng ành ngh ề cũng nh ư l ĩnh vực kinh d oanh. Nền kinh tế đ ang ch ứng kiến s ự đ a d ạng về h ình th ức hoạt đ ộng kinh doanh của doanh nghiệp. Song về bản chất tất cả các hoạt đ ộng đ ó đ ều t ìm l ời g i ải đ áp cho ba câu h ỏi c ơ b ản của nền kinh tế đ ặt ra đ ó l à: "s ản xuất cái g ì", "s ản xuất nh ư t h ế n ào", v à "s ản xuất cho a i?" N h ư v ậy, trong nền kinh tế thị tr ư ờng các doanh nghiệp có quyền tự do kinh doanh. Họ tự xác đ ịnh tính chất sản phẩm m à h ọ sẽ tạo ra, họ th ươ ng l ư ợng về giá cả m à h ọ sẽ trả hoặc nhận v à t ự xác đ ịnh xem khách h àng của m ình là ai. Các d oa nh nghi ệp luôn tự vạch ra các mục ti êu k ết hợp với mục ti êu của to àn ngành do nhà n ư ớc hoạch đ ịnh v à ph ải có
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com n h ững biện pháp cụ thể đ ể thực hiện mục ti êu đ ó . Có th ể nói mọi hoạt đ ộng của doanh nghiệp d ư ới bất kỳ h ình th ức n ào v ề bản chất đ ều nhằm giải quyế t nh ững vấn đ ề cơ b ản của thị tr ư ờng nhằm m ưu cầu lợi nhuận. Đ ể thực hiện đ ư ợc vấn đ ề n ày đ ò i h ỏi doanh nghiệp phải có một l ư ợng tiền vốn nhất đ ịnh đ ể thực hiện các khoản đ ầu t ư c ần thiết ban đ ầu nh ư chi phí thành l ập doanh nghiệp, chi phí mua nguyên v ật l i ệu, trả l ươ ng, trả l ãi ti ền vay, nộp t hu ế...Ngo ài ra còn đ ầu t ư t hêm công ngh ệ, mua sắm máy móc, thiết bị đ ể tái sản xuất mở rộng, phát triển doanh nghiệp. V ậy vốn l à gì? V ốn l à m ột trong ba yếu tố c ơ b ản của quá tr ình s ản xuất, không chỉ trong doanh nghi ệp m à còn trong toàn xã h ội. Đối v ới mỗi doanh nghiệp, muốn tiến h ành kinh doanh thì ph ải có vốn v à trong n ền kinh tế thị tr ư ờng vốn l à đ i ều kiện ti ên q uyết có ý nghĩa quyết đ ịnh tới sự th ành b ại trong kinh doanh của doanh nghiệp. Vậy vốn l à gì? V ốn l à m ột p h ạm tr ù kinh t ế cơ b ản, vốn gắn kiền với nền tảng sản xuất h àng hoá. V ốn l à toàn b ộ giá trị ứng ra ban đ ấu v à quá trình ti ếp theo cho hoạt đ ộng kinh doanh. Có thể hiểu: Vốn l à m ột phạm tr ù kinh t ế. Vốn l à bi ểu hiện bằng tiền của tất cả giá trị t ài s ản đ ư ợc sử dụng v ào ho ạt đ ộng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, l à giá tr ị ứng ra ban đ ầu cho các quá trình s ản xuất tiếp theo của doanh nghiệp nhằm mục ti êu sinh l ời.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Q uá trình s ản xuất kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra li ên t ục n ên v ốn kinh doanh của do anh nghi ệp cũng vận đ ộng k hông ng ừng tạo ra sự tuần ho àn và chu chuyển của vốn. Sự vận đ ộng của vốn kinh doanh trong doanh nghiệp đ ư ợc mô p h ỏng theo s ơ đ ồ sau: T LSX T -H ... SX - H ' - T ' ( T' > T ) SL Đ V òng tu ần ho àn c ủa vốn bắt đ ầu từ h ình thái v ốn tiền tệ (T) chuyển hoá sang h ình thái v ốn vật t ư h àng hoá (H) d ư ới d ạng các TLL Đ v à ĐTL Đ, qua quá trình s ản xuất vốn đ ư ợc biểu hiện d ư ới h ình thái H' ( v ốn th ành ph ẩm h àng hoá) và cu ối cùng l ại trở về h ình th á i v ốn tiền tệ (T'). Do sự luân chuyển không ngừng của vốn trong hoạt đ ộng sản xuất kinh d oanh nên cùng m ột lúc vốn kinh doah của doanh nghiệp th ư ờng tồn tại d ư ới các h ình th ức khác nhau trong lĩnh vực s ản x u ất l ư u thông. 1 .2. Phân lo ại vốn kinh doanh
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com T u ỳ theo từng loại h ình doanh nghi ệp m à quy mô c ủa vốn kinh doanh, c ơ c ấu th ành ph ần của chúng khác nhau. Tuy n hiên n ếu că n cứ v ào công d ụng kinh tế v à đ ặc đ i ểm chu chuyển giá trị th ì v ốn kinh doanh bao g ồm hai th ành ph ần l à: v ốn cố đ ịnh v à v ốn l ư u đ ộng. 1 .2.2. Vốn cố đ ịnh của doanh nghiệp T rong đ i ều kiện nền kinh tế thị tr ư ờng việc mua sắm, xây dựng hay lắp đ ặt các t ài s ản cố đ ịnh của doanh nghiệp đ ều p h ải thanh toán, chi trả bằng tiền. Số vốn đ ầu t ư ứ ng t r ư ớc đ ể mua sắm, xây dựng hay lắp đ ặt các t ài s ản cố đ ịnh hữu h ình và vô hình đ ư ợc gọi l à v ốn cố đ ịnh của doanh nghiệp. Đ ó l à số vốn đ ầu t ư ứ ng trư ớc v ì số vốn n ày n ếu đ ư ợc sử d ụng có hiệu quả sẽ không mất đ i, doanh nghi ệp sẽ thu hồi lại đ ư ợc sau khi ti êu t h ụ các sản phẩm, h àng hoá hay d ịch vụ của m ình. V ì là s ố vốn đ ầu t ư ứ ng tr ư ớc đ ể mua sắm, xây dựng các t ài s ản cố đ ịnh n ên quy mô c ủa vốn cố đ ịnh nhiều hay ít sẽ q uyết đ ịnh quy mô của t ài s ản cố đ ịnh, ảnh h ư ởng rất lớn đ ến tr ình đ ộ trang bị kĩ thuật v à công ngh ệ, n ă ng l ực sản xuất k inh doanh c ủa doanh nghiệp. Nh ư ng ng ư ợc lại đ ặc đ i ểm kinh tế của t ài s ản cố đ ịnh trong quá tr ình sử dụng lại có ảnh h ư ởng quyết đ ịnh, chi phối đ ặc đ i ểm tuần ho àn và chu chuyển của vốn cố đ ịnh. Ta có thể khái quát những nét đ ặc t hù v ề sự vận đ ộng của vốn cố đ ịnh trong quá tr ình sản xuất kinh doanh nh ư sau:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com M ột l à: Vốn cố đ ịnh tham gia v ào nhi ều chu kỳ sản xuất sản phẩm, đ i ều n ày do đ ặc đ i ểm của t ài s ản cố đ ịnh đ ư ợc sử d ụng lâu d ài, trong nhi ều chu kỳ sản xuất quyết đ ịnh. H ai là: V ốn cố đ ịnh đ ư ợc luân chuyển giá trị dần dần từng phần trong các chu kỳ sản xuất, khi tham gia các chu kỳ sản x u ất một bộ phận vốn cố đ ịnh đ ư ợc luân chuyển v à c ấu th ành chi phí s ản xuất sản phẩm (d ư ới h ình th ức chi phí khấu h ao) t ươ ng ứ ng với phần hao m òn của t ài s ản cố đ ịnh, một phần đ ư ợc cố đ ịnh trong nó. Vốn cố đ ịnh đ ư ợc tách th ành hai b ộ phận: + B ộ phận thứ nhất t ươ ng ứ ng với giá trị hao m òn của t ài s ản cố đ ịnh đ ư ợc chuyển v ào giá tr ị sản phẩm d ư ới h ình th ức chi phí kh ấu hao v à đ ư ợc tích luỹ lại th ành q u ỹ khấu hao sau khi sản phẩm h àng hoá đ ư ợc ti êu th ụ. Qu ỹ khấu hao d ùng đ ể tái sản xuất t ài s ản cố đ ịnh. Tr ên th ực tế khi ch ư a có nhu c ầu đ ầu t ư m ua s ắm t ài s ản cố đ ịnh các doanh nghiệp cũng có th ể sử dụng linh hoạt quỹ n ày đ ể đ áp ứ ng nhu cầu kinh doanh củ a mình. + B ộ phận thứ hai tức l à ph ần c òn l ại của vốn t ài s ản cố đ ịnh ng ày càng gi ảm đ i trong nh ững chu kỳ sản xuất tiếp theo. B a là: Sau nhi ều chu kỳ sản xuất vốn cố đ ịnh mới ho àn thành m ột v òng luân chuyển. Sau mỗi chu kỳ sản xuất phần vốn đ ư ợc luân chuyển v ào giá tr ị sản phẩm dần dần t ă ng lên, song ph ần vốn đ ầu t ư b an đ ầu v ào tài s ản cố đ ịnh lại dần giảm x u ống cho đ ến khi t ài s ản cố đ ịnh hết thời gian sử dụng, giá trị của nó mới ho àn thành m ột v òng luân chuyển.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com T rong các doanh nghi ệp vốn cố đ ịnh l à m ột b ộ phận vốn quan trọng chiếm tỷ trọng t ươ ng đ ối lớn trong to àn b ộ vốn đ ầu t ư n ói riêng, v ốn sản xuất kinh doanh nói chung. Quy mô của vốn cố đ ịnh, tr ình đ ộ quản lý v à s ử dụng nó l à nhân t ố ảnh h ư ởng đ ến tr ình đ ộ trang bị kỹ thuật của sản xuất kinh doanh. Từ n h ững đ ặc đ i ểm tr ên của vốn cố đ ịnh đ ò i h ỏi trong v i ệc quản lý vốn cố đ ịnh phải luôn gắn liền với việc quản lý h ình thái hi ện vật của nó l à các tài s ản cố đ ịnh của doanh n ghi ệp. V ì đ i ều n ày s ẽ ảnh h ư ởng trực tiếp đ ến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh n ghi ệp. T ừ những phân tích tr ên có th ể đ ư a ra khái ni ệm về vốn cố đ ịnh nh ư s au: V ốn cố đ ịnh của doanh nghiệp l à m ột bộ phận của vốn đ ầu t ư ứ ng trư ớc về t ài sản cố đ ịnh m à đ ặc đ i ểm của nó l à luân chuyển dần dần từng phần trong nhiều chu kỳ sản xuất v à hoà n thành m ột v òng tu ần ho àn khi tài s ản cố đ ịnh hết thời g ian sử dụng. 1 .2.3. Vốn l ư u đ ộng của doanh nghiệp V ốn l ư u đ ộng của doanh nghiệp l à m ột bộ phận vốn kinh doanh ứng tr ư ớc về t ài s ản l ư u đ ộng sản xuất v à tài s ản l ư u đ ộng l ư u thông nh ằm đ ảm bảo cho q úa trình s ản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đ ư ợc tiến h ành th ư ờng xuyên liên t ục.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com T rong các doanh nghi ệp t ài s ản l ư u đ ộng sản xuất bao gồm các loại: nguyên nhiên v ật liệu, phụ t ùng thay th ế, bán th ành p h ẩm, sản phẩm dở dang đ ang trong quá trình d ự trữ s ản xuất hoặc chế biến. T ài s ản l ư u đ ộng trong quá tr ình l ư u thông b ao g ồm th ành ph ẩm chờ ti êu th ụ, vốn bắng tiền, vốn trong thanh toán, các khoản chi phí chờ kết chuyển, chi phí trả t r ư ớc. T ài s ản l ư u đ ộng nằm trong quá tr ình s ản xuất v à tài s ản l ư u đ ộng n ằm trong quá tr ình l ư u thông luôn thay đ ổi cho nhau, v ận đ ộng không ngừng nhằm l àm cho quá trình s ản xuất diễn ra th ư ờng xuyên, liên t ục. T rong quá trình s ản xuất, khác với t ài s ản cố đ ịnh, t ài s ản l ư u đ ộng của doanh nghiệp luôn thay đ ổi h ình thái bi ểu hi ện đ ể tạo ra sản phẩm. V à giá tr ị của nó cũng đ ư ợc dịch chuyến một lần v ào giá trị sản phẩm ti êu th ụ. Đặc đ i ểm n ày quyết đ ịnh sự vận đ ộng của vốn l ư u đ ộng tức h ình thái giá trị của t ài s ản l ư u đ ộng l à: kh ởi đ ầu v òng tu ần ho àn v ốn, vốn l ư u đ ộng từ h ình thái t i ền tệ sang h ình thái v ật t ư h àng hoá d ự trữ. Qua giai đ o ạn sản xuất, vật t ư đ ư ợc đ ư a vào ch ế tạo bán t hành ph ẩm v à thành ph ẩm. Kết thúc v òng tu ần ho àn, sau khi hàng hoá đ ư ợc ti êu th ụ, vốn l ư u đ ộng lại trở về h ình thái t i ền tệ nh ư đ i ểm xuất phát ban đ ầu của nó. C ác giai đ o ạn vận đ ộng của vốn đ ư ợc đ an xen vào nhau các chu k ỳ sản xuất đ ư ợc lặp đ i l ặp lại. Vốn l ư u đ ộng ho àn t hành m ột v òng tu ần ho àn sau m ột chu kỳ sản xuất.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com V ậy vốn l ư u đ ộng của doanh nghiệp l à s ố tiền ứng trư ớc về t ài s ản l ư u đ ộng v à l ư u thô ng nh ằm đ ảm bảo cho quá tr ình t ái s ản xuất của doanh nghiệp đ ư ợc thực hiện th ư ờng xuyên liên tục. Vốn l ư u đ ộng luân chuyển to àn b ộ giá trị ngay t rong m ột lần, tuần ho àn li ê n t ục v à hoàn thành m ột v òng tu ần ho àn sau m ột chu kỳ sản xuất. 2 . Ngu ồn vốn kinh do anh c ủa doanh nghiệp trong nền kinh tế thị tr ư ờng. Đ ể tiến h ành ho ạt đ ộng kinh doanh trong nền kinh tế thị tr ư ờng đ ò i h ỏi phải có một l ư ợng vốn tiền tệ nhất đ ịnh. Đó l à t i ền đ ề cần thiết cho việc h ình thành và ho ạt đ ộng kinh doanh của một doanh nghiệp. S ự p hát tri ển kinh doanh với quy mô ng ày càng l ớn đ ò i h ỏi phải có l ư ợng vốn ng ày càng nhi ều. H ơ n n ữa ng ày nay v ới s ự phát triển của khoa học v à công ngh ệ ở tốc đ ộ cao, các doanh nghiệp hoạt đ ộng kinh doanh trong đ i ều kiện của nền k inh t ế mở với xu thế quốc tế h oá ngày càng cao, s ự cạnh tranh tr ên th ị tr ư ờng ng ày càng m ạnh mẽ th ì nhu c ầu vốn cho h o ạt đ ộng kinh doanh, nhất l à nhu c ầu vốn d ài h ạn của các doanh nghiệp cho sự đ ầu t ư p hát tri ển ng ày càng l ớn. Đ i ều đ ó đ ò i h ỏi các doanh nghiệp phải huy đ ộng cao đ ộ ngu ồn vốn b ên trong đ ồng thời phải t ìm cách huy đ ộng nguồn vốn b ên ngoài đ ể đ áp ứ ng nhu cầu phát triển của chính m ình. V ậy có thể hiểu nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp l à vi ệc doanh nghiệp huy đ ộng số vốn tiền m ình hi ện có, số t i ền nh àn rỗi nằm phân tán , r ải rác trong các tầng lớp dân c ư h o ặc từ các doanh nghiệp hay các tổ chức t ài chính khác...
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com t ập trung lại th ành ngu ồn t ài chính to l ớn đ ể phục vụ cho hoạt đ ộng kinh doanh của doanh nghiệp. Đ â y chính là ngu ồn t ài chính c ủa mỗi doanh nghiệp. T rên th ực tế h i ện nay vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đ ư ợc h ình thành t ừ nhiều nguồn khác nhau. Tuỳ theo t ừng ti êu th ức phân loại m à ngu ồn vốn của doanh nghiệp đ ư ợc chia th ành nhi ều loại khác nhau. Cụ thể có các cách phân l o ại sau: 2 .1. Theo ngu ồn h ình thành v ốn T heo cách phân lo ại n ày ngu ồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp có thể chia th ành hai lo ại 2 .1.1. Ngu ồn vốn chủ sở hữu V ốn chủ sở hữu l à ph ần vốn thuộc quyền sở hữu của chủ doanh nghiệp, doanh nghiệp có quyền chiếm hữu, chi phối v à đ ịnh đ o ạt. Tuỳ theo từ ng lo ại h ình doanh nghi ệp thuộc các th ành ph ần kinh tế khác nhau n à v ốn chủ sở hữu bao gồm: v ốn ngân sách nh à n ư ớc, vốn chủ sở hữu doanh nghiệp bỏ ra, vốn góp cổ phần v à l ợi nhuận đ ể lại... Tại một thời đ i ểm v ốn chủ sở hữu có thể đ ư ợc xác đ ịnh bằng công th ức sau: V ốn chủ sở hữu = Tổng t ài sản - N ợ phải trả 2 .1.2. N ợ phải trả:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com L à kho ản nợ phát sinh trong quá tr ình s ản xuất kinh doanh m à doanh nghi ệp phải có trách nhiệm thanh toán cho các tác n hân trong n ền kinh tế: ngân h àng, nhà cung c ấp, công n hân viên, các t ổ chức kinh tế v à cá nhân khác (mua ch ịu hay trả ch ậm nguyên nhiên v ật liệu)... T a có mô hình ngu ồn vốn của doanh nghiệp theo cách phân loại n ày: T ài s ản N ợ phải trả N gu ồn vốn chủ sở hữu T ài s ản = Nợ phải trả + Nguồn vốn chủ sở hữu Q ua tiêu th ức phân loại n ày cho th ấy kết cấu vốn sản xuất kinh doanh đ ư ợc h ình thành b ằng vốn bản thân doanh nghiệp v à t ừ các nguồn vốn huy đ ộng b ên ngoài doanh nghi ệp. Từ đ ó g iúp cho doanh nghi ệp t ổ chức tốt công tác tổ chức v à sử d ụng vốn có hiệu quả v à h ợp lý, doanh nghiệp biết đ ư ợc khả n ăng c ủa m ình trong vi ệc huy đ ộng vốn l à cao hay th ấp. T hông th ư ờng mỗi doanh nghiệp phải phối hợp cả hai nguồn vốn tr ên đ ể đ ảm bảo nhu cầu vốn cho hoạt đ ộng sản x u ất k inh doanh. S ự kết hợp giũa hai nguồn n ày ph ụ thuộc v ào đ ặc đ i ểm của ng ành kinh doanh mà doanh nghi ệp đ ang ho ạt đ ộng cũng nh ư q uyết đ ịnh của ng ư ời quản lý doanh nghiệp tr ên c ơ sở xem xét tình hình chung c ủa nền kinh tế v à tình h ình th ực tế tại doanh n ghi ệp.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com 2 .2. Theo th ời gian huy đ ộng v à sử dụng vốn T heo cách phân lo ại n ày ngu ồn vốn của doanh nghiệp đ ư ợc chia th ành ngu ồn vốn th ư ờng xu yên và ngu ồn vốn tạm thời. 2 .2.1. Ngu ồn vốn th ư ờng xuyên bao g ồm vốn chủ sở hữu v à các kho ản vay d ài h ạn. Đ â y là ngu ồn v ốn có tính chất ổn đ ịnh v à dài h ạn m à doanh nghi ệp có thể sử dụng. Nguồn vốn n ày dành cho vi ệc đ ầu t ư m ua s ắm TSC Đ v à m ột bộ phận T SL Đ t ối thiểu th ư ờng xuyên c ần thiết cho hoạt đ ộng kinh doanh của doanh nghiệp. 2 .2.2. Ngu ồn vốn tạm thời: N gu ồn vốn tạm th ời l à ngu ồn vốn có tính chất ngắn hạn (d ư ới một n ăm) mà doanh nghi ệp có thể sử dụng đ ể đ áp ứ ng n hu c ầu về vốn có tính chất tạm thời, bất th ư ờng phát sinh trong hoạt đ ộng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. N gu ồn vốn n ày bao g ồm các khoản vay ngắn hạn ngâ n hàng, các t ổ chức tín dụng, các khoản nợ ngắn hạn khác. M ô hình ngu ồn vốn của doanh nghiệp theo cách phân loại n ày: V i ệc phân loại nguồn vốn theo cách n ày s ẽ giúp cho các nh à qu ản lý có đ i ều kiện thuận lợi trong việc huy đ ộng vốn m ột cách ph ù h ợp v ới thời gian sử dụng, đ áp ứ ng đ ầy đ ủ kịp thời vốn sản xuất kinh doanh v à góp ph ần nâng cao hiệu q u ả sử dụng vốn trong doanh nghiệp. H ơ n n ữa cách phân loại n ày còn giúp các nhà qu ản lý doanh nghiệp lập các kế
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com h o ạch t ài chính hình thành nên nh ững dự đ ịnh về t ổ chức lựa chọn nguồn vốn v à quy mô thích h ợp cho từng nguồn vốn đ ó , t ổ chức sử dụng vốn đ ạt hiệu quả cao. 2 .3. Theo ph ạm vi huy đ ộng vốn V ới cách phân loại n ày ngu ồn vốn của doanh nghiệp đ ư ợc chia th ành hai ngu ồn. 2 .3.1 Ngu ồn vốn b ên trong doanh nghi ệp: L à ngu ồn vốn có thể huy đ ộng đ ư ợc từ hoạt đ ộng của bản thân doanh nghiệp, bao gồm: vốn chủ sở hữu, tiền khấu hao T SC Đ, l ợi nhuận đ ể lại, các khoản dự trữ, dự ph òng, các kho ản thu từ nh ư ợng bán thanh lý TSC Đ. D ư ới đ â y ta xem xét m ột số nguồn h ình thành nê n ngu ồn vốn b ên trong. + N gu ồn vốn chủ sở hữu: huy đ ộng từ số vốn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. + Qu ỹ khấu hao: đ ể b ù đ ắp TSC Đ b ị hao m òn trong qúa trình s ản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải chuyển dịch dần p h ần giá trị hao m òn đ ó v ào giá tr ị sản p h ẩm sản xuất trong kỳ gọi l à kh ấu hao TSC Đ . B ộ phận giá trị hao m òn đ ó đ ư ợc chuyển dịch v ào giá tr ị sản phẩm đ ư ợc coi l à m ột yếu tố chi phí sản xuất sản phẩm đ ư ợc biểu hiện d ư ới h ình th ức tiền tệ g ọi l à ti ền khấu hao TSC Đ. Sau khi s ản phẩm h àng hoá đ ư ợc t iêu th ụ, số tiền khấu hao đ ư ợc tích luỹ lại h ình thành qu ỹ k h ấu hao TSC Đ của doanh nghiệp. Quỹ khấu hao TSC Đ l à m ột nguồn t ài chính quan tr ọng đ ể tái sản xuất giản đ ơ n và
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com t ái s ản xuất mở rộng trong doanh nghiệp. Tr ên th ực tế khi ch ư a có nhu c ầu mua sắm TSC Đ các doanh nghi ệp cũng có t h ể sử dụng linh hoạt quỹ n ày đ ể đ áp ứ ng nhu cầu kinh doanh của m ình. + L ợi nhuận đ ể lại đ ể tái đ ầu t ư : khi doanh nghi ệp hoạt đ ộng kinh doanh có hiệu quả th ì ph ần lợi nhuận thu đ ư ợc có thể đ ư ợc trích ra một phần đ ể tái đ ầu t ư n h ằm m ở rộng hoạt đ ộng kinh doanh. 2 .3.2 Ngu ồn vốn b ên ngoài doanh nghi ệp: L à ngu ồn vốn m à doanh nghi ệp có thể huy đ ộng từ b ên ngoài đ á p ứ ng nhu cầu sản xuất kinh doanh của đ ơ n v ị m ình. N gu ồn vốn n ày bao g ồm: nguồn vốn li ên doanh, liên k ết, vốn vay ngân h àn g và các t ổ chức tín dụng, phát h ành trái p hi ếu v à các kho ản nợ khác... D ư ới đ â y ta xem xét m ột số nguồn h ình thành nên ngu ồn vốn b ên ngoài c ủa doanh nghiệp + T ừ hoạt đ ộng li ên doanh, liên k ết: nguồn vốn li ên k ết l à nh ững nguồn đ ó ng góp theo t ỷ lệ của c ác ch ủ đ ầu t ư đ ể cùng t h ực hiện một quá tr ình kinh doanh do mình th ực hiện v à cùng chia l ợi nhuận. Việc góp vốn li ên k ết có thể đ ư ợc h ình t hành t ừ nhiều nguồn khác nhau tuỳ theo từng loại h ình doanh nghi ệp: có thể l à liên k ết giữa nguồn vốn của nh à n ư ớc d o doanh nghi ệp nh à n ư ớc quản lý với nguồn vốn tự có của các tổ chức v à cá nhân trong hay ngoài n ư ớc không phụ t hu ộc khu vực nh à n ư ớc, giữa nguồn vốn nh à n ư ớc do doanh nghiệp n ày qu ản lý với nguồn vốn của nh à n ư ớc do doanh
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com n ghi ệp khác quản lý.... H ình th ức g óp v ốn n ày thích h ợp với các quá tr ình kinh doanh có quy mô l ớn hay một m ình d oanh nghi ệp không thể có đ ủ vốn thực hiện đ ư ợc tổ chức kinh doanh v à qu ản lý vốn. + T ừ nguồn vốn tín dụng: l à các kho ản vốn m à doanh nghi ệp có thể vay d ài h ạn của các ngân h àng t h ươ ng m ại, công ty t ài chính, công ty b ảo hiểm, hoặc các tổ chức t ài chính trung gian khác. + T ừ phát h ành trái phi ếu: doanh nghiệp có thể huy đ ộng vốn cho hoạt đ ộng kinh doanh thông qua việc phát h ành trái p hi ếu. H ình th ức n ày giúp cho doanh nghi ệp thự c hi ện vay vốn trung v à dài h ạn qua thị trư ờng với một khối l ư ợng lớn. Đ ối với nguồn vốn b ên ngoài, m ỗi h ình th ức huy đ ộng vốn đ ều có những ư u đ i ểm v à nh ư ợc đ i ểm nhất đ ịnh. Ví dụ: huy đ ộng vốn b ên ngoài b ằng h ình th ức vay d ài h ạn ngân h àng, các t ổ chức ki nh t ế khác v à phát hành trái phi ếu có những ư u đ i ểm l à: t ạo cho doanh nghiệp một c ơ cấu tổ chức linh hoạt h ơ n, chi phí s ử dụng vốn có giới hạn n ên trong trư ờng hợp d oanh nghi ệp đ ạt mức doanh lợi cao th ì không ph ải san sẻ phần lợi nhuận đ ó . Nh ư ng bên c ạnh đ ó , n ếu doanh nghiệp sử d ụng vốn kém hiệu quả hoặc bối cảnh nền kinh tế thay đ ổi bất lợi cho doanh nghiệp th ì n ợ vay trở th ành gánh n ặng v à d oanh nghi ệp phải chịu rủi ro lớn. N h ư v ậy doanh nghiệp cần phải lựa chọn sao cho có hiệu quả kinh tế mang lại l à l ớ n nh ất, chi phí sử dụng vốn l à th ấp n h ất. Doanh nghiệp cần nhận thấy ư u đ i ểm lớn của việc huy đ ộng vốn từ b ên ngoài là t ạo cho doanh nghiệp một c ơ c ấu
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com t ổ chức linh hoạt h ơ n. S ử dụng đ ò n b ẩy t ài chính là đ ể khuếch đ ại doanh lợi vốn chủ sở hữu nếu nh ư h o ạt đ ộng sản xuất k inh doanh có hi ệu quả. Mức doanh lợi đ ạt đ ư ợc cao h ơ n chi phí sử dụng vốn th ì vi ệc huy đ ộng vốn từ b ên ngoài sẽ c àng giúp cho doanh nghi ệp có đ i ều kiện phát triển nhanh h ơn. T ừ việc nghi ên c ứu các ph ươ ng pháp phân lo ại nguồn vốn kinh doanh c ho th ấy: một mặt các doanh nghiệp cần tập t rung t ă ng c ư ờng tổ chức quản lý v à s ử dụng có hiệu quả nguồn vốn hiện có, mặt khác cần phải chủ đ ộng khai thác các n gu ồn vốn đ á p ứ ng cho nhu cầu sản xuất kinh doanh. I I. sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả tổ chức , s ử dụng vốn kinh doanh trong nền kinh tế thị tr ư ờng. 1 . Các ch ỉ ti êu đ á nh giá hi ệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp. M ục đ í ch cao nh ất của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị tr ư ờng l à l ợi nhuận. Muốn vậy các doanh nghiệp phải k hai thác t ri ệt đ ể mọi nguồn lực sẵn có l à vi ệc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, đ â y là yêu c ầu bắt buộc đ ối với các d oanh nghi ệp. Đ ể đ ạt đ ư ợc đ i ều đ ó c ác doanh nghi ệp cần có một hệ thống chỉ ti êu đ á nh giá hi ệu quả sử dụng vốn bảo đ ảm phản ánh v à đ ánh giá đ ư ợc hiệu qu ả kinh doanh của doanh nghiệp. C ác số liệu đ ư ợc d ùng đ ể phân tích v à đ á nh giá ch ủ yếu lấy từ các báo cáo t ài chính nh ư b ảng cân đ ối kế toán v à báo c áo k ết quả hoạt đ ộng kinh doanh. Đ ể đ ánh giá hi ệu quả sử dụng vốn, ng ư ời ta th ư ờng sử dụng các chỉ ti êu s au:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com 1 .1 Các ch ỉ ti êu ph ản ánh kết cấu nguồn vốn của doanh nghiệp T ổng số nợ H ệ số nợ = T ổng nguồn vốn của doanh nghiệp C h ỉ ti êu này ph ản ánh tỷ lệ n ợ trong tổng nguồn vốn của doanh nghiệp N ợ d ài h ạn H ệ số nợ d ài h ạn = T ổng số vốn của doanh nghiệp C h ỉ ti êu này ph ản ánh trong số v ốn vay d ài h ạn của doanh nghiệp th ì ph ần vốn vay d ài h ạn của doanh nghiệp l à bao n hiêu. V ốn chủ sở hữu H ệ số vốn chủ sở hữu = = 1 - Hệ số nợ T ổng số vốn của doanh nghiệp
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com C h ỉ ti êu này ph ản ánh trong tổng số vốn của doanh nghiệp th ì ph ần vốn góp của chủ sở hữu l à bao nhiêu. H ệ số nợ, hệ số vốn chủ sở hữu l à hai t ỷ số quan trọng nhất phản ánh c ơ cấu nguồn v ốn. Qua việc nghi ên c ứu hai chỉ t iêu này ta th ấy đ ư ợc mức đ ộ đ ộc lập hay mức đ ộ tự t ài tr ợ của doanh nghiệp đ ôí v ới vốn kinh doanh của m ình. T ỷ suất t ự t ài tr ợ càng l ớn chứng tỏ doanh nghiệp có nhiều vốn tự có, có tính đ ộc lập cao với các chủ nợ, do đ ó k h ông b ị r àng b u ộc hoặc bị sức ép của các khoản nợ vay. Nh ư ng khi h ệ số nợ cao th ì doanh nghi ệp lại có lợi ích v ì đ ư ợc sử dụng một l ư ợng t ài s ản lớn m à ch ỉ đ ầu t ư m ột l ư ợng nhỏ v à các nhà tài chính s ử dụng nó nh ư m ột chính sách t ài chính đ ể gia t ăng l ợi nhuậ n. Q ua đ ó t a th ấy đ ư ợc việc phân tích các hệ số kết cấu nguồn vốn l à m ột vấn đ ề có ý nghĩa hết sức quan trọng, nó giúp cho ng ư ời quản lý doanh nghiệp đ ánh gía đ ư ợc t ình hình tài chính c ủa doanh nghiệp đ ể từ đ ó có quyết đ ịnh đ ú ng đ ắn có n ên ti ếp tục đ ầu t ư h ay thu h ẹp đ ầu t ư , đ ồng thời có kế hoạch cho việc tổ chức huy đ ộng v à s ử dụng vốn sản xuất kinh d oanh. 1 .2. Các ch ỉ ti êu ph ản ánh hiệu quả vốn sản xuất kinh doanh.