Xác định vì sao nhiều bệnh nhân đến khám tại các Bệnh viện Chuyên khoa ở Thành phố Hồ Chí Minh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> XÁC ĐỊNH VÌ SAO NHIỀU BỆNH NHÂN ĐẾN KHÁM<br /> TẠI CÁC BỆNH VIỆN CHUYÊN KHOA Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Nguyễn Văn Cư*<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn ñề: Ngành y tế luôn ñầu tư cho phòng bệnh, khám và chữa bệnh, nhưng hiện nay ñang ñứng<br /> trước vấn ñề chất lượng khám và chữa bệnh với quá tải bệnh nhân tại các bệnh viện tuyến trên nói chung và<br /> thành phố Hồ Chí Minh nói riêng. Hệ quả của quá tải là bệnh nhân phàn nàn, chất lượng ñiều trị không cao,<br /> quản lý khó khăn và hạn chế phát triển. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác ñịnh vì sao quá nhiều bệnh nhân ñến<br /> khám tại các bệnh viện tuyến trên ở thành phố Hồ Chí Minh, càng ngày càng tăng.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu dịch tễ học cắt ngang mô tả. Cỡ mẫu tính<br /> theo công thức: n = Z2 (1-α/2) x P x (1-P)/e<br /> n = 1,962 x 0,5 x 0,5/0,052 = 384,16. Mỗi bệnh viện chọn<br /> trên 384 bệnh nhân. Xử lý theo phần mềm thống kê SPSS 10,05.<br /> Kết quả nghiên cứu: Nghiên cứu thực hiện từ 2001 ñến 2003 tại 6 bệnh viện ở thành phố Hồ Chí Minh,<br /> mẫu chọn ñược n= 2.587 bệnh nhân, tất cả ñồng ý tham gia nghiên cứu và tự nguyện trả lời các câu hỏi<br /> phỏng vấn. Kết quả có 65,3% nữ. Vượt chỉ tiêu khám từ 114,4% ñến 145,0%. Vượt chỉ tiêu sử dụng giường<br /> bệnh từ 107,8% ñến 130,0%. Nhập viện trung bình 4,5%. Có hơn 70,0% bệnh nhân khám buổi sáng. Có<br /> 45,9% bệnh nhân từ các tỉnh ñến, nhiều nhất là bệnh viện Ung Bướu 70,5%, bệnh viện Bình dân 50,7%. Lý<br /> do bệnh nhân khám tại các bệnh viện ở thành phố Hồ Chí Minh là: chuyên khoa 77,1%, bác sĩ giỏi 38,7%,<br /> ñủ trang thiết bị và thuốc 35,0%. Sau khám bệnh nhân ñược cấp toa về ñiều trị là 74,9%. Bác sĩ ñiều trị cho<br /> biết có 67,7% trường hợp y tế cơ sở có thể trị ñược.<br /> Kết luận: Quá tải bệnh nhân tại phòng khám ngoại trú là có thật, xảy ra vào buổi sáng. Vượt chỉ tiêu sử<br /> dụng giường bệnh và khám ngoại trú. Nhân viên y tế phải làm thêm giờ (2- 5 tiếng). Có 70,0% trường hợp<br /> có thể ñiều trị ñược tại y tế cơ sở. Nguyên nhân quá tải là do bệnh nhân tin tưởng các bệnh viện tuyến trên ở<br /> thành phố Hồ Chí Minh (67,7%). Khuyến nghị: Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh hỗ trợ y tế cơ sở công tác<br /> tuyến, luân chuyển cán bộ, phân tuyến ñiều trị, các bệnh viện tuyến trên khám và chữa bệnh chuyên sâu và<br /> có lịch khám cụ thể ñể giải áp bệnh nhân buổi sáng. Ngành Y tế bổ sung một số chế ñộ, chính sách, ñặc biệt<br /> là các chỉ tiêu liên quan ñến khám và chữa bệnh, có biện pháp chỉ ñạo bệnh viện tuyến trên về công tác<br /> tuyến và luân chuyển cán bộ và chuyển giao công nghệ về y tế cơ sở, cho bệnh viện thu tiền theo ñối tượng.<br /> Từ Khóa: Quá tải bệnh nhân tại bệnh viện, Bệnh nhân ngoại trú<br /> ABSTRACT<br /> DETERMINE WHY MORE PATIENTS TO CLINIC IN THE HOSPITAL IN HO CHI MINH CITY<br /> Nguyen Van Cu * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 211 - 217<br /> Background: Health sector are investing for the prevention, examination and treatment, but now is<br /> facing quality problems and medical treatment to patients at overloaded hospitals in general and Ho Chi<br /> Minh City (HCMC) in particular. Consequences of overloading the patient complained not high-quality<br /> treatment and management problems and limited development. Objective study to determine why so many<br /> patients visit the hospitals in the HCMC, increasing.<br /> Methods: Designed epidemiological studies cross-section description. Sample size calculated by: n = Z2<br /> 2<br /> 2<br /> (1-α/2) x P x (1-P)/e n = 1.96 x 0.5 x 0,5/0.05 = 384.16. Each hospital selected on 384 patients. Processed by<br /> statistical software SPSS 10.05.<br /> Results: Research carried out from 2001 to 2003 in six hospitals in HCMC, samples were selected n =<br /> 2587 patients, all agree to participate in voluntary research and answer interview questions. Results are<br /> 65.3% female. Exceeding targets examination from 145.0% to 114.4%. Exceeding the target use of hospital<br /> beds from 107.8% to 130.0%. Admission average 4.5%. More than 70.0% of patients examined morning.<br /> * ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch<br /> Tác giả liên hệ: TS. Nguyễn Văn Cư<br /> <br /> ĐT: 0903.925.342<br /> <br /> Email: cuupnt@yahoo.com.vn<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Kỹ Thuật Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch Năm 2010<br /> <br /> 212<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> There are 45.9% of patients from the provinces to, at most Tumor hospitals 70.5%, 50.7% of Binh Dan<br /> hospital. Reason patients examined at the hospital in HCMC is a specialist 77.1%, good doctor 38.7%,<br /> sufficient equipment and medications 35.0%. After patients are issued a prescription for treatment is 74.9%.<br /> Treating physician for 67.7% of cases with medical treatment facilities may be.<br /> Conclusions: Overloaded patients in outpatient clinics are real, occurring in the morning. Exceeding<br /> the target use of hospital beds and outpatient examinations. Health workers to work overtime (2-5 hours).<br /> Has 70.0% of cases can be treated at medical facilities. Cause overload because patients trust hospitals in<br /> the HCMC 67.7%. Recommendations: - Health Department of HCMC to support the work of medical<br /> facilities available, staff rotation, distribution line treatment, the hospitals and the medical treatment and indepth examination schedule pressure to address specific disease of the morning. - Health sector added some<br /> regime policies, especially the criteria related to examination and treatment, which measures direct<br /> hospitals to work online and rotation of cadres and technology transfer medical facilities, the hospital<br /> charge for the object.<br /> Keywords: Overloaded patients in clinics, outpatient<br /> gian(2,11,12). Hệ quả quá tải sẽ làm BN luôn kêu ca,<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> phàn nàn; thời gian khám một BN ít nên chất lượng<br /> Sức khoẻ là tài sản vô giá của cá nhân và xã<br /> ñiều trị sẽ không cao, công tác quản lý gặp khó<br /> hội, vì vậy ngành y tế (YT) ñầu tư cho sức khoẻ, vì<br /> khăn(9,6), ñặc biệt là làm hạn chế phát triển và tụt<br /> ñây vừa là mục ñích, vừa là ñộng lực của phát triển<br /> hậu do quá tải kéo dài.<br /> kinh tế xã hội(9). Hiện nay ngành ñang gặp các vấn<br /> ñề YT: Chất lượng dịch vụ YT, Y ñức, công bằng,<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> chi phí y tế với quá tải bệnh nhân (BN) tại các bệnh<br /> Nghiên cứu vì sao BN khám nhiều tại BV<br /> viện (BV), ñặc biệt là BN ñến khám tại các BV<br /> tuyến trên ở TPHCM mỗi ngày một tăng.<br /> tuyến trên nói chung và thành phố Hồ Chí Minh<br /> (TPHCM) nói riêng có chiều hướng tăng theo thời<br /> <br /> Đòi hỏi (Demands)<br /> Không hài lòng<br /> Nhu cầu (Besoins)<br /> <br /> Vùng hiệu quả<br /> <br /> Lãng phí<br /> Đáp<br /> <br /> ứng<br /> <br /> (Responds)<br /> Nhu cầu giả<br /> Sơ ñồ: Tương quan giữa nhu cầu- ñòi hỏi- ñáp ứng (Prof.. Marc. Vanmeetbeek)<br /> quản lý, ta ñược bệnh viện Từ Dũ (BVTD), bệnh<br /> Bệnh viện quá tải BN là do ñáp ứng không thoả<br /> viện Nhi Đồng 1 (BVNĐ1), bệnh viện Tai Mũi<br /> nhu cầu, hoặc nhu cầu quá lớn so với khả năng của<br /> Họng (BVTMH), bệnh viện Chấn thương Chỉnh<br /> bệnh viện.<br /> hình (BVCTCH), bệnh viện Ung Bướu (BVUB) và<br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> bệnh viện Bình Dân (BVBD). Xử lý số liệu theo<br /> Thiết kế nghiên cứu dịch tễ học cắt ngang mô<br /> phần mềm thống kê SPSS 10,05.<br /> tả.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Cỡ mẫu tính theo công thức:<br /> n = Z2 (1-α/2)<br /> Nghiên cứu ñược thực hiện từ 2001 ñến 2003,<br /> x P x (1-P)/e<br /> tại<br /> 6<br /> BV tuyến trên tại TPHCM. Những BV ñược<br /> 2<br /> 2<br /> n = 1,96 x 0,5 x 0,5/0,05 = 384,16.<br /> chọn nghiên cứu gồm BVNĐ1 (chọn ñược 410<br /> Vậy mỗi BV chọn trên 384 BN; chọn ngẫu<br /> BN) BVCTCH (chọn ñược 445 BN), BVBD (chọn<br /> nhiên trong 27 BV tuyến trên do Sở Y tế TPHCM<br /> ñược 473 BN), BVTD (chọn ñược 436 BN),<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Kỹ Thuật Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch Năm 2010<br /> <br /> 213<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> BVTMH (chọn ñược 399 BN) và BVUB (chọn<br /> ñược 424 BN). Tổng cộng mẫu chọn ñược n=<br /> 2.587 BN, tất cả ñồng ý tham gia nghiên cứu và tự<br /> nguyện trả lời các câu hỏi phỏng vấn, những BN<br /> dưới 15 tuổi có thân nhân trả lời thay.<br /> Phân tích cho ta kết quả: có 65,3% là BN là nữ.<br /> Tuổi lớn nhất là 94 tuổi thuộc BVBD, nhỏ nhất là 2<br /> tháng tuổi thuộc BVNĐ1, các BV ñều vượt chỉ tiêu<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> khám từ 114,4% (BVCTCH) ñến 145,0% (BVUB),<br /> vượt chỉ tiêu sử dụng giường bệnh từ 107,8%<br /> (BVNĐ1) ñến 153,8% (BVTD).<br /> Tỷ lệ nhập viện trung bình 4,5% như BVNĐ1:<br /> 5,0%; BVCTCH: 5,4%; BVBD: 7,0%; BVTD Phụ<br /> khoa: 2,5%- Sản khoa: 5,0%; BVTMH: 2,0%;<br /> BVUB: 12,2%. Hơn 70,0% BN tập trung khám vào<br /> buổi sáng, nhiều nhất là tái khám.<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 120<br /> 100<br /> 80<br /> <br /> 26.6<br /> <br /> 43.1<br /> <br /> 32.1<br /> 50.7<br /> <br /> 50.7<br /> 70.5<br /> <br /> 60<br /> 40<br /> <br /> 73.4<br /> <br /> 20<br /> <br /> 56.9<br /> <br /> 67.9<br /> 49.3<br /> <br /> 49.3<br /> 29.5<br /> <br /> 0<br /> <br /> Bệnh viện<br /> N<br /> 1<br /> <br /> CH<br /> <br /> BD<br /> <br /> TD<br /> <br /> Các tỉnh<br /> <br /> TMH<br /> <br /> UB<br /> <br /> TPHCM<br /> <br /> Biểu ñồ 1: Phân bố % tỷ lệ khám tại BV theo Tỉnh và TPHCM<br /> An, tỉnh Bình Dương. Bệnh viện có BN ñến từ các<br /> Có 45,9% người dân từ các tỉnh khác ñến khám<br /> tỉnh nhiều nhất là BVUB (70,5%); BVBD (50,7%)<br /> tại các BV tuyến trên TPHCM, nhiều nhất là các<br /> và BVCTCH (43,1%).<br /> tỉnh Đồng Nai, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu, tỉnh Long<br /> <br /> Ý kiến khác<br /> <br /> 6.8%<br /> <br /> Thêm phòng chờ<br /> <br /> Thêm bác sĩ<br /> <br /> 22.8%<br /> <br /> 31.9%<br /> Thêm Y tá<br /> <br /> 7.4%<br /> Thêm phòng khám<br /> <br /> 31.1%<br /> theâm baùc só<br /> <br /> theâm y taù<br /> <br /> theâm phoøng khaùm<br /> <br /> theâm choã chôø<br /> <br /> yù kieán khaùc<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Kỹ Thuật Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch Năm 2010<br /> <br /> 214<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Biểu ñồ 2: Phân bố ñề nghị ñối với BV<br /> Trong mẫu nghiên cứu có 810 BN không ý<br /> kiến; các ý kiến góp ý của BN ñối với BV như:<br /> thêm chỗ ngồi chờ: 31,9%, thêm phòng khám:<br /> 31,1%, thêm bác sĩ: 22,8%, thêm y tá: 7,4%; các<br /> ý kiến khác: 6,8% như: nới rộng chỗ thu tiền,<br /> tăng cường làm vệ sinh, mở rộng diện tích nơi ñể<br /> xe.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Kỹ Thuật Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch Năm 2010<br /> <br /> 215<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 1: Tần số và tỷ lệ lý do chọn khám của BN tại BV ở TPHCM, n= 2578<br /> Lý do chọn BV TPHCM cho mẫu<br /> TP. HCM<br /> Các Tỉnh<br /> Tổng<br /> TS<br /> %<br /> TS<br /> %<br /> TS<br /> %<br /> Chuyên khoa, trị mau hết*<br /> 1071<br /> 76,6<br /> 923<br /> 77,6<br /> 1994<br /> 77,1<br /> Thói quen*<br /> 289<br /> 20,7<br /> 121<br /> 10,2<br /> 410<br /> 15,8<br /> Bác sĩ giỏi*<br /> 449<br /> 32,1<br /> 552<br /> 46,4<br /> 1001<br /> 38,7<br /> Đủ trang bị và thuốc<br /> 463<br /> 33,1<br /> 442<br /> 37,2<br /> 905<br /> 35,0<br /> Gần nhà, tiện ñường<br /> 123<br /> 8,8<br /> 31<br /> 2,6<br /> 154<br /> 6,0<br /> Thái ñộ tiếp xúc tốt của BS-YT-BV*<br /> 162<br /> 11,6<br /> 112<br /> 9,4<br /> 274<br /> 10,6<br /> Thông tin Ttruyền, người quen chỉ**<br /> 205<br /> 14,7<br /> 294<br /> 24,7<br /> 499<br /> 19,3<br /> Có miễn phí**<br /> 16<br /> 1,1<br /> 42<br /> 3,5<br /> 58<br /> 2,2<br /> Ý kiến khác**<br /> 85<br /> 6,1<br /> 57<br /> 4,8<br /> 142<br /> 5,5<br /> Bệnh nhân ñến khám tại các BV tuyến trên của TPHCM với lý do: chuyên khoa, ñiều trị mau<br /> hết: 77,1%; bác sĩ giỏi: 38,7%, ñủ trang thết bị và có ñủ thuốc: 35,0%.<br /> Nếu tính theo sự tin tưởng gồm chuyên khoa, trị mau hết; bác sĩ giỏi; ñủ trang thiết bị và<br /> có ñủ thuốc chiếm 67,7% trên tổng số các ý kiến khác.<br /> Kết quả sau khám là: cấp toa về nhà ñiều trị là 74,9%; nhập viện ñể ñiều trị: 24,5%; chuyển<br /> BV khác: 0,6%, vì là các bệnh có liên quan ñến chuyên khoa thiết yếu khác mà BV không thể<br /> giải quyết.<br /> Bảng 2: Tỷ lệ % BN ñược cấp toa về ñiều trị tại nhà theo nơi cư trú, n= 2578<br /> Nơi cư trú<br /> Toa cấp<br /> Nhập viện<br /> Tổng số % Tổng số<br /> %<br /> TP Hồ Chí<br /> 1.129 80,8<br /> 269<br /> 19,2<br /> Minh<br /> Các tỉnh<br /> 809<br /> 68,0<br /> 380<br /> 32<br /> χ2 = 55,30, P< 0,001. Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ cấp toa về ñiều trị tại nhà giữa<br /> BN TPHCM và BN các tỉnh.<br /> Bảng 3: Tần số và tỷ lệ phân bố nơi ñiều trị phù hợp, n= 2578<br /> Bệnh viện YTCS ñiều trị YTCS không trị<br /> ñược<br /> ñược<br /> TS<br /> %<br /> TS<br /> %<br /> BVNĐ1<br /> 316<br /> 77,1<br /> 94<br /> 22,9<br /> BVCTCH<br /> 220<br /> 49,4<br /> 225<br /> 50,6<br /> BVBD<br /> 206<br /> 43,6<br /> 267<br /> 56,4<br /> BVTD<br /> 329<br /> 75,5<br /> 107<br /> 24,5<br /> BVTMH<br /> 222<br /> 55,6<br /> 177<br /> 44,4<br /> BVUB<br /> 230<br /> 54,2<br /> 194<br /> 45,8<br /> Tính chung có 67,7% YTCS trị ñược bệnh, cho thấy cần truyền thông cho người dân biết khả<br /> năng của YTCS<br /> Phỏng vấn trực tiếp Ban giám ñốc các tỉnh có BN khám nhiều nhất tại các BV ở TPHCM<br /> như tỉnh Bình Dương, tỉnh Long An, tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa- Vũng Tàu cho ta thấy các BV tuyến<br /> trên của các tỉnh này cũng quá tải, xuất hiện từ khoảng năm 2000. Hiện nay các nơi này chưa có<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Kỹ Thuật Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch<br /> Năm 2010<br /> <br /> 216<br /> <br />