Xây dựng tiêu chí nông thôn mới đặc thù nhằm phát triển bền vững vùng ven đô các thành phố lớn ở Việt Nam

Chia sẻ: Nguyễn Tình | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày cơ sở điều chỉnh tiêu chí đánh giá nông thôn mới vùng ven đô thành phố lớn; nguyên tắc xây dựng tiêu chí phát triển bền vững vùng ven đô; đề xuất Bộ tiêu chí nông thôn mới khu vực ven đô.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xây dựng tiêu chí nông thôn mới đặc thù nhằm phát triển bền vững vùng ven đô các thành phố lớn ở Việt Nam

DIEÃN ÑAØN Xaây döïng tieâu chí noâng thoân môùi ñaëc thuø nhaèm phaùt trieån beàn vöõng vuøng ven ñoâ caùc thaønh phoá lôùn ôû Vieät Nam Form new specific rural criteria to sustainably develop suburban areas of major cities in Vietnam As an interference between rural and urban areas, the suburban areas of the big city is a volatile area with many urban features. However, the management and development of this area is being carried out in accordance with the regulations for the countryside, which leads to the risk of infrastructure overload, environmental pollution, and natural landscape space being encroached. The article proposes to adjust adjust the new rural criteria set to suit the requirements of development management in suburban areas of major cities to ensure development vision, avoid wasteful investment and prevent risks of environmental pollution and epidemics. Töø khoùa: tieâu chí noâng thoân môùi, ven ñoâ, phaùt trieån beàn vöõng. ThS. KTS. Nguyeãn Thò Hoàng Vaân Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân quoác gia K hu vöïc ven ñoâ thaønh phoá lôùn ôû Vieät Nam laø caùc khu vöïc thuoäc huyeän/xaõ naèm xung quanh ñoâ thò loõi trung taâm thaønh phoá lôùn, coù quy moâ vaø maät ñoä daân cö töông ñöông tieâu chuaån ñoâ thò. Laø khu vöïc giao thoa cuûa noâng thoân vaø thaønh thò, caùc khu vöïc ven ñoâ coù vai troø laø nôi cung caáp nguyeân vaät lieäu, nhu yeáu phaåm cho ñoâ thò; laø khu vöïc döï tröõ phaùt trieån ñoâ thò; laø vuøng sinh thaùi ñieàu hoaø moâi tröôøng vaø thoaùt nöôùc cho ñoâ thò; coù nhieàu ñaàu moái haï taàng kinh teá - kyõ thuaät caáp quoác gia vaø vuøng. Khu vöïc ven ñoâ thaønh phoá lôùn coù nhieàu neùt ñaëc tröng ñoâ thò nhö maät ñoä cao, quy moâ cuïm daân cö lôùn, coù nhieàu hoaït ñoäng ñaàu tö vaø saûn xuaát phi noâng nghieäp, laø khu vöïc coù nhieàu bieán ñoäng, nhieàu cô hoäi ñeå phaùt trieån kinh teá, phaùt trieån ñoâ thò. Tuy nhieân, hieän nay, do moät soá baát caäp trong caùc tieâu chí nhaän dieän, quaûn lyù, khu vöïc naøy ñang phaûi ñoái dieän vôùi nguy cô thieáu haï taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi, oâ nhieãm moâi tröôøng, khoâng gian caûnh quan töï nhieân bò xaâm laán. Maëc duø ñaëc thuø coù nhieàu ñaëc ñieåm ñoâ thò, khu vöïc ven ñoâ ñang ñöôïc quaûn lyù theo heä thoáng phaùp luaät quy ñònh cho noâng thoân. Chöông trình muïc tieâu quoác gia xaây döïng noâng thoân môùi vôùi Boä 19 tieâu chí noâng thoân môùi ñaët ra heä thoáng khung chæ tieâu ñeå caùc ñòa phöông phaán ñaáu thöïc hieän nhaèm töøng böôùc xaây döïng vaø phaùt trieån noâng thoân toaøn dieän veà kinh teá, xaõ hoäi, moâi tröôøng. Tuy nhieân, Boä tieâu chí chöa phuø hôïp vôùi ñaëc tröng phaùt trieån mang nhieàu tính ñoâ thò cuûa khu vöïc ven ñoâ. Vì vaäy, caàn phaûi ñieàu chænh Boä tieâu chí ñeå phuø hôïp vôùi yeâu caàu môùi trong quaûn lyù ñoâ thò, ñaûm baûo taàm nhìn phaùt trieån, traùnh ñaàu tö laõng phí vaø phoøng ngöøa caùc ruûi ro veà oâ nhieãm moâi tröôøng vaø dòch beänh. 1. Cô sôû ñieàu chænh tieâu chí noâng thoân môùi vuøng ven ñoâ thaønh phoá lôùn a) Boä tieâu chí quoác gia veà xaõ noâng thoân môùi giai ñoaïn 2016-2020: Boä tieâu chí quoác gia veà xaõ noâng thoân môùi giai ñoaïn 2016-2020 laø cô sôû ñeå ñaùnh giaù coâng nhaän xaõ ñaït chuaån noâng thoân môùi giai ñoaïn vöøa qua. Boä tieâu chí ñöôïc chia thaønh 5 nhoùm goàm 19 tieâu chí, chia thaønh 49 tieâu chí nhoû thaønh phaàn. Moãi tieâu chí ñöôïc quy ñònh phuø hôïp cho möùc ñoä phaùt trieån khaùc nhau cuûa 7 vuøng treân caû nöôùc. Trong soá 49 tieâu chí thaønh phaàn, coù 13 tieâu chí mang tính linh hoaït, do UBND caáp tænh quy ñònh cuï theå ñeå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá vaø nhu caàu phaùt trieån cuûa ñòa phöông. Trong 36 tieâu chí coøn laïi, 10 tieâu chí coù söï phaân bieät giöõa caùc vuøng mieàn, trong ñoù Vuøng Ñoàng baèng soâng Hoàng vaø Vuøng Ñoâng Nam boä ñeàu cao hôn caùc vuøng khaùc, ñaây laø 2 vuøng coù ñoâ thò ñaëc bieät tröïc thuoäc Trung öông, coù nhieàu khu vöïc noâng thoân maät ñoä cao mang ñaëc tröng ñoâ thò. Nhö vaäy, Boä tieâu chí quoác gia veà xaõ noâng thoân môùi giai ñoaïn 2016-2020 xaây döïng heä thoáng khung cho vieäc ñònh höôùng phaùt trieån noâng thoân 32 SË 103+104 . 2020
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ caû nöôùc. Taïi moãi vuøng cuï theå, caùc chæ tieâu tröôøng) vaøo Boä tieâu chí noâng thoân môùi ven ven ñoâ caàn ñöôïc xem xeùt caùc khía caïnh ñaõ ñöôïc thay ñoåi hoaëc cho pheùp ñieàu chænh ñoâ ñeå ñaûm baûo caùc tieâu chuaån phuø hôïp vaø sau: ven ñoâ laø khu vöïc coù quy moâ vaø maät ñoä linh hoaït ñeå phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån thuùc ñaåy quaù trình phaùt trieån cuûa khu vöïc daân cö cao nhö ñoâ thò, neân seõ phaûi ñoái maët KT-XH, vôùi ñieàu kieän töï nhieân, moâi tröôøng theo höôùng ñoâ thò hoaù. vôùi caùc vaán ñeà cuûa ñoâ thò; thöôøng naèm trong vaø taäp quaùn vaên hoùa cuûa ñòa phöông. vuøng ngoaïi thaønh, ngoaïi thò cuûa ñoâ thò lôùn b) Boä Tieâu chí xaõ ñaït chuaån noâng thoân n Ñoái vôùi khu vöïc döï kieán thaønh laäp phöôøng neân caàn ñaùp öùng caùc tieâu chí ñoái vôùi khu vöïc môùi naâng cao thaønh phoá Haø Noäi giai ñoaïn (lieân quan ñeán ñoái töôïng nghieân cöùu xaõ ngoaïi thaønh/ngoaïi thò; laø khu vöïc coù nhieàu 2018-2020 noâng thoân môùi): Coù 6 tieâu chuaån lieân quan trieån voïng thaønh phöôøng/quaän trong töông Boä tieâu chí xaõ ñaït chuaån noâng thoân môùi naâng ñeán ñaát/coâng trình dòch vuï coâng coäng (caùc lai, neân caàn xem xeùt caùc tieâu chí “cöùng” cao thaønh phoá Haø Noäi giai ñoaïn 2018-2020 tieâu chuaån naøy neáu chöa thöïc hieän ñöôïc ñeå ñaàu tö sôùm ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån ñöôïc xaây döïng döïa treân khung cuûa Boä tieâu cuõng neân chuaån bò ñaát ñai döï tröõ cho phaùt ñoâ thò, traùnh haäu quaû khoâng coøn cô hoäi môû chí quoác gia veà xaõ noâng thoân môùi giai ñoaïn trieån trong töông lai); 4 chæ tieâu lieân quan roäng, phaùt trieån khi khu vöïc trôû thaønh ñoâ thò. 2016-2020. Tuy nhieân, Boä tieâu chí Haø Noäi ñeán caáp nöôùc saïch vaø veä sinh moâi tröôøng ñöôïc phaân thaønh 6 nhoùm, coù 1 nhoùm rieâng (caùc tieâu chuaån naøy ñeàu heát söùc caàn thieát 2. Nguyeân taéc xaây döïng tieâu chí cho caûnh quan - moâi tröôøng, ñöôïc taùch ra töø ñeå baûo veä moâi tröôøng vaø taïo ñieàu kieän soáng phaùt trieån beàn vöõng vuøng ven ñoâ nhoùm vaên hoùa - xaõ hoäi - moâi tröôøng vaø phaùt toát, vì vaäy, caàn loàng gheùp vaøo tieâu chí noâng a) Kinh teá trieån thaønh 75 tieâu chí chi tieát. Caùc tieâu chí thoân môùi ven ñoâ ñeå thöïc hieän ngay). Khu vöïc ven ñoâ coù kinh teá phaùt trieån cao hôn boå sung vaø thay ñoåi theo höôùng: (1) Theâm möùc trung bình cuûa noâng thoân vôùi ñaëc thuø caùc yeâu caàu veà quy cheá quaûn lyù, söû duïng, n Ñoái vôùi khu vöïc döï kieán thaønh laäp quaän tyû leä lao ñoäng phi noâng nghieäp cao. Ngay baûo ñaûm söû duïng hieäu quaû vaø beàn vöõng caùc (lieân quan ñeán ñoái töôïng huyeän noâng thoân caû nhöõng hoaït ñoäng noâng nghieäp cuõng chöùa coâng trình; (2) Boå sung caùc tieâu chí veà haï môùi): Caùc tieâu chuaån lieân quan ñeán haï taàng ñöïng caùc yeáu toá phi noâng nghieäp nhö ñem taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi nhaèm tieäm xaõ hoäi caàn töøng böôùc phaùt trieån noâng thoân laïi giaù trò du lòch, caûnh quan, dòch vuï vaø haï caän vôùi caùc tieâu chuaån ñoâ thò, ñaëc bieät laø heä theo tieâu chuaån ñoâ thò vaø döï tröõ ñaát ñai caàn taàng. Do vaäy, caùc chæ tieâu veà kinh teá cuûa khu thoáng caùc coâng trình haï taàng kyõ thuaät ñaûm thieát cho töông lai; Tieâu chuaån veà haï taàng vöïc ven ñoâ caàn phaûn aùnh ñöôïc vaø ñoàng thôøi baûo ñaàu tö coù taàm nhìn daøi haïn traùnh laõng kyõ thuaät ñoâ thò nhö tieâu chuaån veà ñaát giao laø ñònh höôùng ñeå phaùt trieån khu vöïc ven ñoâ phí; (3) Boå sung caùc hoaït ñoäng thöông maïi thoâng caàn chuaån bò ñaát ñai ñeå ñaàu tö daàn theo höôùng ñoâ thò hoùa, bao goàm caùc chæ tieâu mang tính ñoâ thò; (4) Vôùi caùc hoaït ñoäng saûn töøng böôùc, vôùi tieâu chuaån caáp nöôùc saïch veà thu nhaäp, hoä ngheøo, lao ñoäng coù vieäc laøm xuaát noâng nghieäp ñang toàn taïi, naâng cao caàn ñöôïc thöïc hieän ngay; Nhoùm caùc tieâu vaø phöông thöùc saûn xuaát. tieâu chí veà veä sinh moâi tröôøng vaø boå sung chuaån veà moâi tröôøng nhö xöû lyù nöôùc thaûi, caùc tieâu chí veà saûn xuaát noâng nghieäp coâng thu gom chaát thaûi raén, hoaû taùng, caây xanh b) Xaõ hoäi ngheä cao; (5) Veà caûnh quan vaø moâi tröôøng: coâng coäng neân ñöôïc ñöa vaøo quy ñònh ñeå Tieâu chí xaõ hoäi höôùng tôùi ñaûm baûo moâi oâ nhieãm moâi tröôøng laø vaán ñeà lôùn nhaát hieän thöïc hieän ngay ñoái vôùi khu vöïc ven ñoâ. tröôøng coù ñieàu kieän soáng toát baèng caùch gia nay taïi caùc vuøng ven ñoâ, boä tieâu chí ñaõ boå taêng cung caáp caùc dòch vuï nhö y teá, giaùo sung nhieàu noäi dung ñeå höôùng tôùi baûo veä Raø soaùt caùc tieâu chí, tieâu chuaån lieân quan duïc, nhaø ôû. Taêng cöôøng caùc khoâng gian moâi tröôøng; (6) Boå sung tieâu chí veà haønh ñeán phaùt trieån khu vöïc ven ñoâ cho thaáy xaây coâng coäng, keát noái haøi hoøa caùc khu vöïc phaùt chính coâng nhaèm quaûn lyù, vaän haønh khu döïng Tieâu chí noâng thoân môùi cho khu vöïc trieån môùi vôùi caùc laøng xoùm hieän höõu. vöïc noâng thoân nhöng coù nhieàu hoaït ñoäng, nhieàu vaán ñeà phöùc taïp töông töï ñoâ thò. c) Nghò quyeát veà phaân loaïi ñoâ thò soá 1210/2016/UBTVQH13 ngaøy 25/5/2016 cuûa UÛy ban thöôøng vuï quoác hoäi Khu vöïc noâng thoân ven ñoâ coù caùc yeáu toá ñoâ thò xeùt caû veà maët phaùp lyù vaø thöïc tieãn. Taïi Nghò quyeát soá 1210/2016/UBTVQH13 coù 8 chæ tieâu daønh cho khu vöïc ngoaïi thaønh ngoaïi thò caàn so saùnh ñeå loàng gheùp trong heä thoáng tieâu chí noâng thoân môùi ven ñoâ; coù 12 tieâu chuaån veà trình ñoä phaùt trieån cô sôû haï taàng ñoâ thò aùp duïng ñoái vôùi khu vöïc döï kieán thaønh laäp phöôøng vaø 24 tieâu chuaån veà trình ñoä phaùt trieån heä thoáng cô sôû haï taàng ñoâ thò aùp duïng ñoái vôùi khu vöïc döï kieán thaønh laäp quaän coù theå nghieân cöùu ñeå loàng gheùp moät soá tieâu chí (ñaëc bieät laø caùc tieâu chuaån lieân quan ñeán coâng trình haï taàng vaø baûo veä moâi SË 103+104 . 2020 33
Baûng 1: Nhöõng tieâu chí söûa ñoåi/boå sung so vôùi Quyeát ñònh 1980/QÑ-TTg c) Moâi tröôøng Do khu vöïc ven ñoâ coù nhieàu bieán ñoäng, caùc hoaït ñoäng xaây döïng phaùt trieån môùi laø nguy cô phaù vôõ heä sinh thaùi töï nhieân neân caàn kieåm soaùt baûo veä heä sinh thaùi, khung thieân nhieân cuûa vuøng vaø giaûm taùc haïi ñeán moâi tröôøng, baûo veä nguoàn nöôùc. Khu vöïc ven ñoâ vôùi ñaëc thuø maät ñoä cao, caùc hoaït ñoäng daân sinh xen laãn caùc hoaït ñoäng saûn xuaát caû phi noâng nghieäp (coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp, laøng ngheà) vaø noâng nghieäp (chaên nuoâi, troàng troït), ñeàu coù nguy cô cao gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Vì vaäy, caàn ñaëc bieät naâng cao caùc tieâu chí veà baûo veä moâi tröôøng. d) Haï taàng Ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng haï taàng quan troïng nhö giao thoâng, thoaùt nöôùc, nghóa trang baèng giaûi phaùp döï tröõ ñaát ñai vaø töøng böôùc ñaàu tö xaây döïng tieäm caän vôùi tieâu chuaån ñoâ thò. 3. Ñeà xuaát Boä tieâu chí noâng thoân môùi khu vöïc ven ñoâ Treân cô sôû keá thöøa Boä tieâu chí quoác gia veà noâng thoân môùi, tham khaûo Boä tieâu chí noâng thoân môùi cuûa caùc thaønh phoá lôùn, ñaùnh giaù caùc yeâu caàu mang tính ñaëc thuø cuûa khu vöïc, Boä tieâu chí noâng thoân môùi khu vöïc ven ñoâ ñöôïc ñeà xuaát vôùiù caùc chæ tieâu veà kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi ñaït möùc cao cuûa Boä tieâu chí quoác gia veà xaõ noâng thoân môùi giai ñoaïn 2016-2020; boå sung caùc chæ tieâu döïa treân Nghò quyeát 1210/2016/UBTVQH13, ngaøy 25/5/2016 taäp trung vaøo naâng cao chaát löôïng vaø quy moâ heä thoáng haï taàng kyõ thuaät, khoâng gian coâng coäng, baûo veä khoâng gian töï nhieân vaø moâi tröôøng, nhaèm ñònh höôùng phaùt trieån khu vöïc theo tieâu chuaån ñoâ thò cuï theå nhö sau: Baûng 2: Nhöõng tieâu chí söûa ñoåi/ boå sung so vôùi Quyeát ñònh 558/QÑ-TTg 34 SË 103+104 . 2020
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ A. Boä tieâu chí xaõ noâng thoân môùi ven ñoâ: Keát caáu thaønh 6 phaàn goàm Quy hoaïch; Haï taàng kinh teá - xaõ hoäi; Phaùt trieån kinh teá noâng thoân, naâng cao ñôøi soáng noâng daân; Giaùo duïc - y teá - vaên hoùa; Caûnh quan - moâi tröôøng; Heä thoáng chính trò - quoác phoøng, an ninh - haønh chính coâng. Nhöõng tieâu chí söûa ñoåi/boå sung so vôùi Quyeát ñònh 1980/QÑ-TTg (xem baûng 1). B. Boä tieâu chí huyeän noâng thoân môùi ven ñoâ: Nhöõng tieâu chí söûa ñoåi/ boå sung so vôùi Quyeát ñònh 558/QÑ-TTg (xem baûng 2). 4. Keát luaän: Treân cô sôû caùc ñaùnh giaù veà ñaëc thuø khu vöïc noâng thoân ven ñoâ, caùc phaân tích ñaùnh giaù veà nhöõng ñieåm khoâng phuø hôïp cuûa Boä tieâu chí noâng thoân môùi caáp huyeän (Quyeát ñònh 558/QÑ-TTg) vaø Boä tieâu chí noâng thoân môùi caáp xaõ (Quyeát ñònh 1980/QÑ-TTg), nghieân cöùu Boä tieâu chí noâng thoân môùi naâng cao Haø Noäi vaø caùc tænh khaùc, raø soaùt caùc chæ tieâu phaân loaïi ñoâ thò taïi Quyeát ñònh 1210/ UBTVQH16 cho khu vöïc ngoaïi thaønh, baøi baùo ñaõ ñeà xuaát söûa ñoåi Boä tieâu chí noâng thoân môùi hieän haønh, phuø hôïp vôùi khu vöïc ven ñoâ thaønh phoá lôùn nhaèm quaûn lyù phaùt trieån khu vöïc ven ñoâ hieäu quaû vaø beàn vöõng. Boä tieâu chí xaõ/huyeän noâng thoân môùi ven ñoâ söûa ñoåi seõ laø coâng cuï quan troïng ñeå quaûn lyù laäp vaø thöïc hieän quy hoaïch khu vöïc ven ñoâ. Vôùi boä tieâu chí söûa ñoåi, khu vöïc ven ñoâ seõ ñöôïc nhaän dieän ñuùng caùc cô hoäi vaø thaùch thöùc tröôùc maét cuõng nhö laâu daøi vaø ñaët ra caùc yeâu caàu caàn thöïc hieän, trong ñoù öu tieân caùc noäi dung baûo veä moâi tröôøng (thu gom raùc thaûi, xöû lyù nöôùc thaûi), taêng tieän nghi ñoâ thò (khoâng gian coâng coäng, haï taàng kyõ thuaät, caây xanh, caáp nöôùc) vaø baûo veä khoâng gian thoaùt nöôùc töï nhieân. NGaøy nhaän baøi: 04/4/2020 Ngaøy göûi phaûn bieän: 04/4/2020 Ngaøy duyeät ñaêng: 20/03/2020 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1) Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân (2010), Chöông trình muïc tieâu Quoác gia veà xaây döïng noâng thoân môùi giai ñoaïn 2010-2020, Haø Noäi 2) Boä tieâu chí quoác gia veà xaõ noâng thoân môùi giai ñoaïn 2016-2020 (Ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 1980/QÑ-TTg ngaøy 17/10/ 2016 cuûa Thuû töôùng Chính phuû) 3) Boä tieâu chí xaõ ñaït chuaån noâng thoân môùi naâng cao thaønh phoá Haø Noäi giai ñoaïn 2018-2020 (Ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 4212/QÑ-UBND, ngaøy 20/8/2018 cuûa UÛy ban nhaân daân thaønh phoá Haø Noäi) 4) Nghò quyeát veà phaân loaïi ñoâ thò soá 1210/2016/UBTVQH13, ngaøy 25/5/2016 cuûa UÛy ban thöôøng vuï quoác hoäi. SË 103+104 . 2020 35