Xu hướng biến đổi của tầng lớp trí thức trong thời kỳ đổi mới - Bùi Thị Thanh Hà

36 Xã hội học, số 4(112), 2010<br /> <br /> <br /> <br /> Xu h­íng biÕn ®æi cña tÇng líp trÝ thøc<br /> trong thêi kú ®æi míi<br /> <br /> Bïi ThÞ Thanh Hµ*<br /> <br /> Sù biÕn ®æi c¬ cÊu cña x· héi ViÖt Nam thêi kú ®æi míi, ®Æc biÖt trong qu¸ tr×nh<br /> ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa (CNH,H§H) ®Êt n­íc bao gåm nh÷ng biÕn<br /> ®æi cña nhiÒu giai tÇng trong x· héi. Nh÷ng biÕn ®æi nµy lu«n chÞu sù t¸c ®éng cña<br /> nhiÒu yÕu tè vµ t¹o nªn nh÷ng xu h­íng kh¸c nhau. Mét trong c¸c tÇng líp cã nh÷ng<br /> thay ®æi m¹nh mÏ nhÊt ®ã lµ trÝ thøc. Bµi viÕt nµy ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ xu h­íng<br /> biÕn ®æi cña trÝ thøc ViÖt Nam, cïng nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng nh»m gãp phÇn nhËn diÖn<br /> c¬ cÊu x· héi ViÖt Nam ®ang thay ®æi.<br /> Bµi viÕt sö dông ph­¬ng ph¸p tæng quan c¸c tµi liÖu, kÕt qu¶ nghiªn cøu cã liªn<br /> quan ®Õn tÇng líp trÝ thøc ViÖt Nam tõ n¨m 1991 ®Õn nay.<br /> 1. TrÝ thøc, ®Æc tr­ng, chøc n¨ng vµ vai trß cña tÇng líp trÝ thøc<br /> Cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa ®Ó hiÓu trÝ thøc lµ ai. VÒ c¬ b¶n, sù ph©n t¸ch tÇng líp<br /> trÝ thøc trong so s¸nh víi c¸c tÇng líp x· héi kh¸c dùa trªn ®Æc thï cña ho¹t ®éng<br /> nghÒ nghiÖp. Tuy nhiªn, tÇng líp trÝ thøc cã ho¹t ®éng nghÒ ®Æc biÖt, khiÕn cho hä cã<br /> mÆt ë tÊt c¶ mäi lÜnh vùc, mäi ngµnh, mäi khu vùc l·nh thæ vµ liªn quan tíi mäi giai<br /> cÊp, tÇng líp kh¸c trong x· héi.<br /> NghÞ quyÕt 27 NQ/T¦ ngµy 6/8/2008 cña BCH TW §¶ng ®Þnh nghÜa: trÝ thøc lµ<br /> “nh÷ng ng­êi lao ®éng trÝ ãc, cã tr×nh ®é häc vÊn cao vÒ lÜnh vùc chuyªn m«n nhÊt<br /> ®Þnh, cã n¨ng lùc t­ duy ®éc lËp, s¸ng t¹o, truyÒn b¸ vµ lµm giµu tri thøc, t¹o ra<br /> nh÷ng s¶n phÈm vËt chÊt vµ tinh thÇn cã gi¸ trÞ ®èi víi x· héi”.<br /> Nh­ vËy, tiªu chÝ ®Çu tiªn ®Ó ph©n biÖt trÝ thøc víi c¸c tÇng líp kh¸c trong x·<br /> héi lµ ®Æc tr­ng ho¹t ®éng lao ®éng cña hä - lao ®éng trÝ ãc. Tuy nhiªn, ®©y chØ lµ tiªu<br /> chÝ c¬ b¶n ®Çu tiªn, cÇn nh­ng ch­a ®ñ.<br /> VÒ c¬ b¶n, cã thÓ ph©n ra hai nhãm quan ®iÓm kh¸c nhau ®Ó hiÓu trÝ thøc lµ ai.<br /> Nhãm quan ®iÓm thø nhÊt nhÊn m¹nh c¸c ®Æc thï ph­¬ng thøc lao ®éng nghÒ nghiÖp cña<br /> tÇng líp trÝ thøc, cho r»ng trÝ thøc lµ nh÷ng ng­êi chñ yÕu lµm viÖc trÝ ãc, cã tr×nh ®é vÒ<br /> lÜnh vùc chuyªn m«n nhÊt ®Þnh (thay ®æi theo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi). Ho¹t ®éng lao<br /> ®éng trÝ ãc cña hä cã tÝnh phøc t¹p nhÊt ®Þnh, t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ míi cho x· héi. Nhãm<br /> quan ®iÓm thø hai nhÊn m¹nh ®Õn nh÷ng phÈm chÊt nh©n c¸ch v¨n hãa cña trÝ thøc vµ<br /> xem chóng nh­ mét néi dung kh«ng thÓ thiÕu trong ®Þnh nghÜa vÒ tÇng líp nµy.<br /> §Æc tr­ng vµ chøc n¨ng cña tÇng líp trÝ thøc<br /> MÆc dï ®­a ra néi hµm vµ ngo¹i diªn kh¸i niÖm cã sù kh¸c biÖt, song nh×n<br /> chung, c¸c ®Þnh nghÜa vÒ trÝ thøc næi bËt hai ®Æc tr­ng c¬ b¶n (1): Mét lµ, cã tr×nh ®é<br /> trÝ tuÖ cao, tiÕp thu ®­îc c¶ trong tr­êng häc vµ tr­êng ®êi; Hai lµ, lµm viÖc lao ®éng<br /> *<br /> TS. ViÖn X· héi häc<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Bùi Thị Thanh Hà 37<br /> <br /> <br /> trÝ ãc, chñ yÕu lµ lao ®éng phøc t¹p, ®ßi hái sù s¸ng t¹o trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau.<br /> §iÒu ®ã cã nghÜa, kh«ng ph¶i bÊt cø ai lµm c«ng viÖc lao ®éng trÝ ãc th× ®Òu ®­îc xem<br /> lµ trÝ thøc.<br /> Chøc n¨ng cña trÝ thøc bao gåm mét sè yÕu tè sau (1):<br /> 1. Phæ biÕn, truyÒn b¸, nhÊt lµ s¸ng t¹o v¨n hãa, tøc lµ s¸ng t¹o vµ duy tr×<br /> nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña x· héi h­íng tíi ch©n, thiÖn, mü, gãp phÇn ®Ò xuÊt c¸c gi¶i<br /> ph¸p cho nh÷ng vÊn ®Ò cã lîi cho quèc kÕ d©n sinh.<br /> 2. Ph¶n biÖn x· héi: Theo C. M¸c, trÝ thøc lµ nhµ phª b×nh x· héi, nh×n râ sù vËt,<br /> suy nghÜ ®Õn cïng vµ phª ph¸n nh÷ng g× c¶n trë sù v­¬n tíi mét x· héi tiÕn bé h¬n,<br /> tèt ®Ñp h¬n, nh©n ®¹o h¬n.<br /> 3. §µo t¹o líp trÝ thøc míi cho ®Êt n­íc: VÒ ph­¬ng diÖn khoa häc, c«ng nghÖ hay<br /> v¨n hãa, nghÖ thuËt, viÖc ®µo t¹o líp ng­êi kÕ cËn sÏ lµm cho c¸c tr­êng ph¸i häc thuËt<br /> trë nªn m¹nh h¬n, ®a d¹ng h¬n, vµ nhê ®ã, trÝ thøc cña x· héi trë nªn phong phó h¬n.<br /> 4. Tham gia ngµy cµng ®«ng ®¶o vµo c¸c ho¹t ®éng x· héi, ho¹t ®éng chÝnh trÞ vµ<br /> ho¹t ®éng qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh.<br /> Nh÷ng chøc n¨ng nµy sÏ ®­îc cô thÓ hãa trong nh÷ng nhiÖm vô mµ mçi giai<br /> ®o¹n ph¸t triÓn ®Æt ra ®èi víi trÝ thøc. Mçi trÝ thøc ë nh÷ng lÜnh vùc chuyªn m«n kh¸c<br /> nhau sÏ thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng trªn theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau.<br /> Vai trß cña tÇng líp trÝ thøc<br /> §éi ngò trÝ thøc lµ lùc l­îng chñ chèt gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña<br /> mçi quèc gia. Cã thÓ nãi, ë ®©u cã nhiÒu tri thøc h¬n, ë ®ã kinh tÕ ph¸t triÓn h¬n;<br /> nh÷ng c«ng ty, ®¬n vÞ nµo cã nhiÒu trÝ thøc sÏ ph¸t triÓn m¹nh h¬n; nh÷ng c¸ nh©n<br /> nµo cã tri thøc, cã tr×nh ®é sÏ nhËn ®­îc viÖc lµm tèt h¬n, thu nhËp cao h¬n…<br /> NghÞ quyÕt cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña tÇng líp trÝ thøc: “Trong<br /> mäi thêi ®¹i, tri thøc lµ nÒn t¶ng cña tiÕn bé x· héi, ®éi ngò trÝ thøc lµ lùc l­îng nßng<br /> cèt s¸ng t¹o vµ truyÒn b¸ tri thøc. Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña<br /> c¸ch m¹ng khoa häc vµ c¸ch m¹ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®éi ngò trÝ thøc trë thµnh<br /> nguån lùc ®Æc biÖt quan träng, t¹o nªn søc m¹nh cña mçi quèc gia trong chiÕn l­îc<br /> ph¸t triÓn”(4).<br /> Cã thÓ kh¼ng ®Þnh: TrÝ thøc lµ lùc l­îng lao ®éng s¸ng t¹o hµng ®Çu, ®ãng vai<br /> trß nßng cèt trong sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt n­íc vµ héi nhËp quèc tÕ ngµy nay.<br /> 2. Thùc tr¹ng vµ xu h­íng biÕn ®æi cña tÇng líp trÝ thøc n­íc ta<br /> Trong nh÷ng n¨m qua, tÇng líp trÝ thøc n­íc ta ®· cã sù ph¸t triÓn kh¸ nhanh<br /> vÒ sè l­îng vµ tiÕn bé ®¸ng kÓ vÒ chÊt l­îng.<br /> N¨m häc 2009 - 2010, c¶ n­íc cã gÇn 23 triÖu häc sinh, sinh viªn, t¨ng 1,02 lÇn<br /> so víi n¨m häc 2000 - 2001; trong ®ã sè häc sinh häc nghÒ t¨ng 2,17 lÇn, sè häc sinh<br /> trung cÊp chuyªn nghiÖp t¨ng 3,5 lÇn, sè sinh viªn cao ®¼ng, ®¹i häc t¨ng 1,96 lÇn,<br /> n©ng sè sinh viªn cao ®¼ng, ®¹i häc trªn mét v¹n d©n lªn 195, sè häc viªn cao häc vµ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 38 Xu hướng biến đổi của tầng lớp trí thức trong thời kỳ đổi mới<br /> <br /> <br /> nghiªn cøu sinh t¨ng 3,54 lÇn. Tû lÖ lao ®éng ®· qua ®µo t¹o ë c¸c tr×nh ®é kh¸c<br /> nhau t¨ng tõ 20% n¨m 2000 lªn 40% vµo n¨m 2010, b­íc ®Çu ®¸p øng ®­îc nhu cÇu<br /> cña thÞ tr­êng lao ®éng (15). Tíi n¨m 2009, trong sè nh÷ng ng­êi tõ 15 tuæi trë lªn<br /> ®ang theo häc c¸c tr­êng chuyªn nghiÖp trªn toµn quèc, cã tíi h¬n 53% hiÖn ®ang<br /> theo häc c¸c tr­êng ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc. NÕu gép c¶ sè ng­êi ®ang häc cao ®¼ng<br /> víi nhãm ®ang häc ë tr×nh ®é ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc th× ®éi ngò nµy sÏ chiÕm gÇn<br /> 80%. Sù mÊt c©n ®èi nµy lµ t×nh tr¹ng chung ®èi víi c¶ 2 giíi nam, n÷ vµ 2 khu vùc<br /> thµnh thÞ, n«ng th«n. Trong toµn quèc, sè ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc<br /> chØ chiÕm mét phÇn rÊt nhá (4,4%) vµ ph©n bè chªnh lÖch lín g÷a nam vµ n÷, gi÷a<br /> thµnh thÞ vµ n«ng th«n (nam (5,1%), n÷ (3,7%); thµnh thÞ (10,8%), n«ng th«n (1,8%))<br /> (17).<br /> Häc vÞ tiÕn sü (Ph.D) lµ mét häc vÞ cao nhÊt trong hÖ thèng gi¸o dôc ®¹i häc.<br /> N¨m 2005, c¶ n­íc cã 127 c¬ së ®µo t¹o tiÕn sÜ. Riªng n¨m häc 2006 - 2007 tæng sè häc<br /> viªn cao häc ®ang häc lµ 34.984 ng­êi vµ sè nghiªn cøu sinh lµ 3.047 ng­êi (6, tr.132).<br /> N¨m 2006 cã tíi gÇn 150 c¬ së ®µo t¹o häc vÞ tiÕn sü, mçi n¨m thu nhËn kho¶ng 1.000<br /> thÝ sinh lµm tiÕn sÜ.<br /> Theo sè liÖu thèng kª cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, n¨m häc 2008 - 2009 ViÖt<br /> Nam cã 369 tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng (146 tr­êng ®¹i häc, 223 tr­êng cao ®¼ng). Cã<br /> 5.879 tiÕn sü, 17.046 th¹c sü. Sè gi¶ng viªn 41.007 ng­êi vµ 1.242.778 sinh viªn. Tr×nh<br /> ®é cao ®¼ng, ®¹i häc lµ 17.046 ng­êi. NhiÒu tr­êng ®¹i häc víi nh÷ng lo¹i h×nh kh¸c<br /> nhau ®ang ngµy mét gia t¨ng cïng víi sè sinh viªn trong c¶ n­íc. N¨m 2009, ®· lªn<br /> tíi 406 tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng (196 tr­êng ®¹i häc vµ 210 tr­êng cao ®¼ng) víi<br /> trªn 65 000 gi¸o viªn vµ trªn 1.7 triÖu sinh viªn.<br /> Theo B¸o c¸o tæng kÕt 12 n¨m thùc hiÖn NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 2 (khãa VIII),<br /> n­íc ta cã trªn 20.000 th¹c sü vµ 16.000 tiÕn sü, 7.000 phã gi¸o s­ vµ 1.200 gi¸o s­.<br /> §éi ngò nµy ®· cã ®ãng gãp to lín cho sù ph¸t triÓn KH&CN, kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi,<br /> cñng cè quèc phßng vµ an ninh quèc gia.<br /> Tõ ®ît c«ng nhËn ®Çu tiªn n¨m 1980 ®Õn nay, sè GS, PGS ®­îc c«ng nhËn ë<br /> n­íc ta ®ang t¨ng tõng n¨m. Víi 578 GS, PGS míi ®­îc phong tÆng n¨m nay, hiÖn c¶<br /> n­íc ®· cã gÇn 9.000 GS vµ PGS, trong ®ã sè GS lµ 1.407 ng­êi (16).<br /> CNH, H§H cïng víi chñ tr­¬ng më cöa vµ héi nhËp quèc tÕ ®· t¹o nhiÒu c¬ héi<br /> cho tÇng líp trÝ thøc ®­îc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i mét c¸ch chÝnh quy vµ phi chÝnh quy<br /> c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc.<br /> Tuy nhiªn, sù t¨ng lªn vÒ sè l­îng ch­a thÓ ®ång nghÜa víi sù t¨ng lªn vÒ chÊt<br /> l­îng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Nh×n chung n¨ng lùc t­ duy ®éc lËp, s¸ng t¹o, n¨ng lùc tù<br /> häc, thùc hµnh cña sinh viªn tèt nghiÖp ®¹i häc cßn h¹n chÕ, ch­a thËt sù ®¸p øng<br /> ®­îc nh÷ng yªu cÇu cña n¬i tuyÓn dông. V× thÕ, rÊt nhiÒu l­ît sinh viªn ®· ®­îc ®µo<br /> t¹o xong, ra tr­êng mµ vÉn kh«ng thÓ cã mét n¬i lµm viÖc æn ®Þnh vµ kh«ng thÓ ®¸p<br /> øng nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi tÇng líp trÝ thøc. Thùc tÕ, chÊt l­îng ®µo t¹o ®¹i häc<br /> vµ trªn ®¹i häc chØ ®­îc ®¸nh gi¸ ë møc trung b×nh, trong ®ã kü n¨ng nghÒ lµ yÕu nhÊt<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Bùi Thị Thanh Hà 39<br /> <br /> <br /> (14).<br /> Ph©n tÝch s©u h¬n, cã thÓ thÊy c¬ cÊu tÇng líp trÝ thøc cña n­íc ta cã nh÷ng<br /> ®iÓm ch­a hîp lý. VÝ dô.<br /> + C¬ cÊu vÒ tû lÖ c¸n bé tõ cao ®¼ng, ®¹i häc ®Õn tiÕn sÜ ®­îc ph©n bè ch­a hîp lý<br /> víi nh÷ng n­íc ®ang tiÕn hµnh CNH,H§H: cao ®¼ng: 28,6%; ®¹i häc: 68,29%; th¹c sÜ:<br /> 1,49%; tiÕn sÜ vµ tiÕn sÜ khoa häc: 0,93% (6, tr.126-129).<br /> + Tû lÖ gi÷a sè ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc, sau ®¹i häc/trung häc chuyªn<br /> nghiÖp/c«ng nh©n kü thuËt trªn thÕ giíi hiÖn lµ 1/4/10 hoÆc 1/3/5, ë ViÖt Nam t¹i tæng<br /> ®iÒu tra d©n sè ngµy 1/4/1989 lµ 1/1,16/0,96; ®Õn 1/4/1999 lµ 1/1,13/0,92 vµ hiÖn nay tû<br /> lÖ nµy vÉn ch­a ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ (7, tr.282).<br /> + Tû lÖ c¸n bé khoa häc - kü thuËt ph©n bè theo khèi ngµnh: Khoa häc kü thuËt:<br /> 34%; khoa häc n«ng - l©m - ng­ nghiÖp: 24%; khoa häc y - d­îc: 18%; khoa häc x· héi<br /> vµ nh©n v¨n: 13%; khoa häc tù nhiªn: 11%.<br /> + Tû lÖ ph©n bè ë c¸c vïng: tû lÖ lín tËp trung t¹i c¸c thµnh phè: Hµ Néi, TP. Hå<br /> ChÝ Minh, §µ N½ng… thËm chÝ mÊt c©n ®èi ngay trong mét vïng, ngµnh nghÒ... VÝ<br /> dô, trÝ thøc ë vïng nói phÝa B¾c míi chØ chiÕm 22,7% tæng sè lùc l­îng trÝ thøc trong<br /> c¶ n­íc. C¬ cÊu vµ ph©n bæ trÝ thøc ë vïng nµy so víi tæng sè d©n cßn qu¸ Ýt, ®ång thêi<br /> thiÕu c©n ®èi so víi chÝnh nguån lao ®éng ë t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng. Vïng nói B¾c Trung<br /> Bé vµ vïng §«ng B¾c cã lùc l­îng trÝ thøc ®«ng h¬n vïng T©y B¾c... (2).<br /> Sè l­îng gi¸o s­, phã gi¸o s­ ph©n bè kh¸ lÖch trªn ph¹m vi c¶ n­íc: Hµ Néi<br /> chiÕm 86,2% sè l­îng gi¸o s­; 13,2% sè l­îng phã gi¸o s­ c¶ n­íc. Thµnh phè Hå ChÝ<br /> Minh chiÕm 9,5% sè l­îng gi¸o s­ vµ 11,3% sè l­îng phã gi¸o s­ c¶ n­íc. ë c¸c ®Þa<br /> ph­¬ng kh¸c cã 4,3% sè gi¸o s­ vµ 75,5% sè phã gi¸o s­ lµm viÖc. MÆc dï sè gi¸o<br /> s­/phã gi¸o s­ t¨ng ®¸ng kÓ trong 2 n¨m 2007 (t¨ng 32%) vµ 2008 - 2009 (t¨ng 58%).<br /> Sè ng­êi ®­îc phong chøc danh gi¸o s­/phã gi¸o s­ t¨ng h¬n 2 lÇn so víi n¨m 2005.<br /> Tû lÖ gi¸o s­/phã gi¸o s­ chªnh lÖch gi÷a c¸c ngµnh (chñ yÕu ë ngµnh Y - 21% trong<br /> n¨m 2008 - 2009 trong sè 706 ng­êi ®­îc phong tÆng) (11).<br /> + Ph©n bè vÒ sè l­îng c¸c tiÕn sÜ rÊt kh«ng ®ång ®Òu. Vïng ®ång b»ng s«ng<br /> Hång vµ vïng §«ng Nam Bé kho¶ng 90% sè tiÕn sÜ trong c¶ n­íc. Trong 2 vïng nµy,<br /> th× sè l­îng c¸c tiÕn sÜ l¹i tËp trung chñ yÕu ë hai thµnh phè Hµ Néi (63,82%) vµ Hå<br /> ChÝ Minh (19,33%) (12).<br /> Sù mÊt c©n ®èi trong ph©n bè ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng ®µo t¹o nguån nh©n lùc.<br /> Trªn thùc tÕ, n­íc ta cã 369 tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng (con sè cã thÓ vÉn cßn t¨ng),<br /> nh­ng chØ cã 330 gi¸o s­ vµ phã gi¸o s­ (tøc chØ 4.7% tæng sè gi¸o s­/phã gi¸o s­ trªn<br /> c¶ n­íc) ®ang lµm nhiÖm vô gi¶ng d¹y. Cã khoa ë mét tr­êng ®¹i häc t¹i Hµ Néi cã<br /> h¬n chôc gi¸o s­, trong khi ®ã cã tr­êng ®¹i häc ë ®Þa ph­¬ng kh¸c l¹i kh«ng cã gi¸o<br /> s­ nµo.<br /> + Tuæi b×nh qu©n cña c¸c gi¸o s­, phã gi¸o s­ kh¸ cao: C¸c gi¸o s­ cã ®é tuæi<br /> trung b×nh lµ 57, c¸c phã gi¸o s­ lµ 50. VÊn ®Ò gi¸o s­/phã gi¸o s­ nh­ lµ mét phÈm<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 40 Xu hướng biến đổi của tầng lớp trí thức trong thời kỳ đổi mới<br /> <br /> <br /> hµm, mét sè lín nh÷ng ng­êi ®­îc phong chøc danh gi¸o s­/phã gi¸o s­ n¨m nay lµ<br /> nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong c¸c c¬ quan hµnh chÝnh, qu¶n lÝ, kh«ng liªn quan g× ®Õn<br /> gi¶ng d¹y ®¹i häc hay lµm nghiªn cøu khoa häc. Trong 148 ng­êi ®­îc phong hµm<br /> gi¸o s­, phã gi¸o s­ thuéc ngµnh y sinh häc, cã Ýt nhÊt 3 ng­êi lµ c¸n bé cao cÊp cña<br /> Bé Y tÕ...(11).<br /> + Chªnh lÖch kh¸ lín gi÷a hai giíi trong c¬ cÊu c¸n bé khoa häc cã tr×nh ®é cao.<br /> Tr×nh ®é tiÕn sÜ, nam (85,03%), n÷ (14,97%). Tû lÖ t­¬ng øng ë häc vÞ tiÕn sÜ khoa häc<br /> lµ 95,42% vµ 4,58%. TÝnh chung c¶ nam (85,51%) vµ n÷ (14,49%).<br /> Nh­ vËy, xÐt vÒ sè l­îng th× ®éi ngò c¸n bé khoa häc cã tr×nh ®é sau ®¹i häc ë<br /> n­íc ta kh¸ lín so víi nhiÒu n­íc trong khu vùc. Song vÒ chÊt l­îng th× cßn nhiÒu vÊn<br /> ®Ò cÇn quan t©m. Trong top 200 tr­êng ®¹i häc hµng ®Çu thÕ giíi n¨m 2007 th× NhËt<br /> B¶n cã 11 tr­êng; Trung Quèc: 6 tr­êng; Hång K«ng: 4 tr­êng; Hµn Quèc: 2 tr­êng;<br /> Singapore: 2 tr­êng; §µi Loan: 1 tr­êng. ViÖt Nam ch­a cã ®¹i diÖn nµo. Néi dung ®µo<br /> t¹o ®¹i häc l¹i mang tÝnh lý thuyÕt víi nh÷ng kiÕn thøc kh¸ l¹c hËu vµ kh«ng g¾n víi<br /> thùc tiÔn. V× vËy, sinh viªn ra tr­êng thiÕu kü n¨ng lµm viÖc, kh«ng ®¸p øng nhu cÇu<br /> cña c¸c tæ chøc sö dông lao ®éng. ChÊt l­îng ®µo t¹o sau ®¹i häc cña ViÖt Nam ®­îc<br /> ®¸nh gi¸ lµ ®ang ®i theo c¸c tiªu chuÈn riªng cña ViÖt Nam, mµ kh«ng theo chuÈn<br /> chung cña thÕ giíi. Nh×n chung, nhiÒu luËn ¸n tiÕn sÜ kh«ng ®¶m b¶o hai yªu cÇu<br /> quan träng nhÊt lµ cã tÝnh häc thuËt vµ tÝnh míi (10).<br /> ChÊt l­îng cña c¸c gi¸o s­/phã gi¸o s­ ë ViÖt Nam phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè<br /> vµ rÊt khã cã thÓ so s¸nh vµ víi quèc tÕ… NhiÒu gi¸o s­/phã gi¸o s­ ë ViÖt Nam thiÕu<br /> nh÷ng c«ng tr×nh c«ng bè quèc tÕ (hay cã nh­ng qu¸ "máng"), l¹i ®­îc phong nh­ mét<br /> phÈm hµm… §Õn nay, n­íc ta ®· c«ng nhËn 1336 gi¸o s­ vµ 7062 phã gi¸o s­. Víi<br /> tiªu chuÈn phong chøc danh gi¸o s­/phã gi¸o s­ cßn bÊt cËp nh­ vËy, c©u hái ®Æt ra lµ<br /> trong sè nµy cã bao nhiªu ng­êi xøng ®¸ng víi chøc danh ®ã (?). Gi¸o s­ Hoµng Tôy cã<br /> ph¸t biÓu, chØ cã 20% gi¸o s­/phã gi¸o s­ ë ViÖt Nam lµ xøng ®¸ng víi chøc danh gi¸o<br /> s­/phã gi¸o s­ theo chuÈn quèc tÕ (11).<br /> Trong thêi kú ®æi míi, trÝ thøc ViÖt Nam ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng ghi nhËn<br /> trªn nhiÒu lÜnh vùc. Tuy nhiªn, so víi yªu cÇu cña sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt n­íc<br /> vµ héi nhËp quèc tÕ trong bèi c¶nh toµn cÇu hãa vµ c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng<br /> nghÖ hiÖn ®¹i ®ang ph¸t triÓn th× tÇng líp trÝ thøc n­íc ta cßn béc lé nh­îc ®iÓm<br /> vµ h¹n chÕ.<br /> 3. ¦u ®iÓm vµ h¹n chÕ trong chÝnh s¸ch ®èi víi trÝ thøc<br /> Theo yªu cÇu cña giai ®o¹n ®Èy m¹nh CNH, H§H vµ héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay,<br /> chÝnh s¸ch ®èi víi trÝ thøc ®· béc lé nhiÒu nh­îc ®iÓm vµ h¹n chÕ:<br /> - NhiÒu ®Þnh h­íng, chÝnh s¸ch ®èi víi trÝ thøc vÉn chØ dõng l¹i ë quan ®iÓm t­<br /> t­ëng mµ ch­a ®­îc thÓ chÕ hãa thµnh ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, do ®ã<br /> kh«ng ®i vµo cuéc sèng.<br /> - ChËm x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t hiÖn, båi d­ìng, träng dông vµ t«n vinh nh©n<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Bùi Thị Thanh Hà 41<br /> <br /> <br /> tµi trong líp trÝ thøc.<br /> - ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng hiÖn nay lµ c¸ch ph¸t<br /> triÓn dµn ®Òu (tØnh nµo còng cè më cho ®­îc mét tr­êng ®¹i häc, trong khi c¬ së vËt<br /> chÊt thiÕu thèn, ®éi ngò c¸n bé gi¶ng d¹y ®ñ tr×nh ®é rÊt máng).<br /> - VÉn cßn nh÷ng biÓu hiÖn kh«ng tin cËy vµ sö dông nh÷ng trÝ thøc tµi n¨ng,<br /> trung thùc, khi cÇn d¸m cã nh÷ng ý kiÕn kh¸c víi l·nh ®¹o, qu¶n lý. Chñ tr­¬ng x©y<br /> dùng quy chÕ tù do d©n chñ trong ho¹t ®éng khoa häc ®­îc ®Ò ra tõ h¬n chôc n¨m<br /> tr­íc, ®Õn nay vÉn ch­a ®­îc hiÖn thùc hãa.<br /> - §Çu t­ ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng chñ yÕu cña trÝ thøc,<br /> ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ cho khoa häc vµ s¸ng t¹o c«ng nghÖ, tuy ®· dÇn t¨ng lªn, nh­ng c¬<br /> chÕ qu¶n lý cßn nhiÒu bÊt hîp lý, nªn hiÖu qu¶ thÊp.<br /> - ViÖc ®¸nh gi¸ vµ ®·i ngé lao ®éng cña trÝ thøc (thÓ hiÖn trong c¸c chÝnh s¸ch,<br /> chÕ ®é vÒ tiÒn l­¬ng, phô cÊp chuyªn m«n, nhuËn bót) cã nhiÒu ®iÓm ch­a hîp lý1,<br /> nhiÒu chÕ ®é ®·i ngé mang tÝnh cµo b»ng nªn cã Ýt t¸c dông kh¬i dËy tiÒm n¨ng s¸ng<br /> t¹o cña trÝ thøc. HiÖn t­îng “ch¶y chÊt x¸m” gÇn ®©y ë nhiÒu ngµnh lµ sù ph¶n øng<br /> tiªu cùc ®èi víi c¸c chÝnh s¸ch ®ã.<br /> C«ng t¸c trÝ thøc cña §¶ng vµ Nhµ n­íc cßn nhiÒu h¹n chÕ. §Õn nay vÉn ch­a cã<br /> chiÕn l­îc tæng thÓ vÒ tÇng líp trÝ thøc. ChiÕn l­îc kinh tÕ - x· héi ch­a thËt sù thÓ<br /> hiÖn quan ®iÓm lÊy khoa häc vµ c«ng nghÖ, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµm “quèc s¸ch hµng<br /> ®Çu”, ch­a g¾n víi c¸c gi¶i ph¸p ph¸t huy vai trß cña tÇng líp trÝ thøc trªn nhiÒu lÜnh<br /> vùc. NhiÒu chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c trÝ thøc chËm ®i<br /> vµo cuéc sèng, thiÕu chÕ tµi ®ñ m¹nh ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch cã hiÖu<br /> qu¶, mét sè chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch kh«ng s¸t víi thùc tÕ… (4).<br /> Cã thÓ thÊy r»ng gi÷a chñ tr­¬ng, quan ®iÓm ®Þnh h­íng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc<br /> ®èi víi trÝ thøc vµ viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi trÝ thøc, gi÷a viÖc ban hµnh c¸c<br /> chÝnh s¸ch vµ viÖc triÓn khai, thùc hiÖn hãa nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã cßn cã kho¶ng c¸ch<br /> kh¸ lín. Bªn c¹nh ®ã, viÖc x©y dùng vµ ®æi míi chÝnh s¸ch ®­îc thùc hiÖn kh«ng ®ång<br /> bé, thiÕu tÇm nh×n hÖ thèng. §iÒu ®ã ®· kh«ng dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n vÒ<br /> chÊt.<br /> 4. Dù b¸o xu h­íng biÕn ®æi trong thêi gian tíi cña tÇng líp trÝ thøc<br /> §Õn n¨m 2020, tÇng líp trÝ thøc ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn nhanh vÒ sè<br /> l­îng vµ chÊt l­îng cïng víi qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh CNH, H§H ®Êt n­íc. Trong bèi<br /> c¶nh toµn cÇu hãa, ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc, më cöa vµ ViÖt Nam ngµy cµng héi<br /> nhËp s©u h¬n vµo diÔn ®µn quèc tÕ, trÝ thøc ViÖt Nam ®· vµ sÏ chñ ®éng thÝch øng víi<br /> bèi c¶nh ph¸t triÓn míi ®Ó cã thÓ thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng vµ thÓ hiÖn tèt vai trß<br /> cña m×nh.<br /> <br /> <br /> 1<br /> VÝ dô, Ng­êi trÝ thøc “lao t©m khæ tø” viÕt ra ®­îc mét cuèn s¸ch th× chØ ®­îc h­ëng 12% gi¸ trÞ cña s¶n<br /> phÈm; trong khi c¬ quan ph¸t hµnh ®­îc h­ëng 36% (thËm chÝ 40%); gÇn 40% cßn l¹i thuéc vÒ kh©u in<br /> Ên, xuÊt b¶n. Nh­ vËy, gi¸ trÞ cña lao ®éng trÝ ãc s¸ng t¹o ph¶i ch¨ng lµ rÎ m¹t nhÊt!<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 42 Xu hướng biến đổi của tầng lớp trí thức trong thời kỳ đổi mới<br /> <br /> <br /> TÇng líp trÝ thøc sÏ cã nhiÒu thay ®æi ®a d¹ng h¬n vÒ thµnh phÇn xuÊt th©n,<br /> nguån gèc ®µo t¹o, c¬ cÊu ngµnh nghÒ. ChÊt l­îng trÝ thøc sÏ ®­îc n©ng lªn ®¸ng<br /> kÓ ®Ó phï hîp víi hoµn c¶nh míi. TrÝ thøc cã nh÷ng phÈm chÊt cÇn thiÕt cho ho¹t<br /> ®éng nghÒ nghiÖp: t­ duy s¸ng t¹o, kh¶ n¨ng ph¶n biÖn, dù b¸o, tÝnh n¨ng ®éng,<br /> nç lùc häc tËp, tù tin vµo b¶n th©n, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, hîp t¸c… ngµy cµng<br /> ®­îc n©ng cao.<br /> Trªn thùc tÕ, phÇn lín trÝ thøc vÉn ®­îc ®µo t¹o chñ yÕu trong n­íc. §ång thêi,<br /> sÏ cã mét tû lÖ nhÊt ®Þnh sè häc sinh, sinh viªn giái, c¸n bé khoa häc trÎ ®­îc häc<br /> nghiªn cøu sinh, thùc tËp sinh ë n­íc ngoµi b»ng c¸c quü ngo¹i tÖ trong n­íc, tµi trî<br /> tõ n­íc ngoµi...<br /> Môc tiªu ph¸t triÓn tæng thÓ vÒ kinh tÕ - x· héi mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta x¸c<br /> ®Þnh lµ ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn<br /> ®¹i. X©y dùng tÇng líp trÝ thøc trong thêi kú ®Èy m¹nh CNH, H§H víi môc tiªu ®Õn<br /> n¨m 2020 cã mét tÇng líp trÝ thøc lín m¹nh, ®¹t chÊt l­îng cao, sè l­îng vµ c¬ cÊu<br /> hîp lý, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn ®Êt n­íc, tõng b­íc tiÕn lªn ngang tÇm víi tr×nh ®é<br /> cña trÝ thøc c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi… (V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng lÇn thø IX).<br /> 5. NhËn xÐt vµ khuyÕn nghÞ<br /> Nh÷ng xu h­íng biÕn ®æi cña tÇng líp trÝ thøc ViÖt Nam nªu trªn lµ tÊt yÕu.<br /> Tuy nhiªn, møc ®é biÕn ®æi diÔn ra nhanh hay chËm l¹i tïy thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c<br /> chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ®èi víi trÝ thøc ®­îc thùc thi nh­ thÕ nµo trong thùc tiÔn<br /> cuéc sèng. VÊn ®Ò ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®èi víi trÝ thøc vµ<br /> hiÖn thùc hãa c¸c chÝnh s¸ch ®ã trong thùc tiÔn cuéc sèng cã ý nghÜa rÊt quan träng<br /> ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña ng­êi trÝ thøc trong nh÷ng n¨m tíi. NhËn<br /> thøc râ ®iÒu nµy, trong NghÞ quyÕt 27 Héi nghÞ lÇn thø 7 BCH Trung ­¬ng §¶ng khãa<br /> X ®· x¸c ®Þnh 1 trong 5 gi¶i ph¸p x©y dùng tÇng líp trÝ thøc lµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch<br /> träng dông, ®·i ngé vµ t«n vinh trÝ thøc, trong ®ã kh¼ng ®Þnh sÏ ban hµnh c¸c chÝnh<br /> s¸ch ®¶m b¶o ®Ó tÇng líp trÝ thøc ®­îc h­ëng ®Çy ®ñ lîi Ých vËt chÊt vµ tinh thÇn<br /> t­¬ng xøng víi gi¸ trÞ tõ kÕt qu¶ lao ®éng s¸ng t¹o cña hä.<br /> Tõ nh÷ng quan ®iÓm võa nªu, cã thÓ ®Ò xuÊt mét sè khuyÕn nghÞ vÒ c¸c nhãm<br /> chÝnh s¸ch ®èi víi trÝ thøc nh­ sau:<br /> 1. Nhãm chÝnh s¸ch gi¸o dôc vµ ®µo t¹o<br /> Më réng quy m« vµ ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc ®µo t¹o ®¹i häc ®Ó ®uæi kÞp tr×nh<br /> ®é chung cña thÕ giíi. §Èy nhanh viÖc hiÖn ®¹i hãa c¸c tr­êng ®¹i häc quèc gia, nh÷ng<br /> trung t©m hµng ®Çu trong viÖc ®µo t¹o ®éi ngò trÝ thøc. Më réng ®µo t¹o chuyªn gia ë<br /> n­íc ngoµi b»ng c¶ nguån lùc cña Nhµ n­íc, cña nh©n d©n vµ sù trî gióp quèc tÕ.<br /> T¨ng c­êng “trÝ thøc hãa” ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, c¸n bé qu¶n lý c¸c cÊp cña<br /> §¶ng vµ Nhµ n­íc; “®¹i häc hãa” c¸n bé l·nh ®¹o cÊp huyÖn, cÊp x· vµ sÜ quan qu©n<br /> ®éi; ®Èy m¹nh “trÝ thøc hãa” c«ng n«ng. Cïng víi qu¸ tr×nh nµy chóng ta ph¶i triÓn<br /> khai c©n ®èi gi÷a c¸c vïng miÒn, gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh trong c¶ n­íc.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Bùi Thị Thanh Hà 43<br /> <br /> <br /> Ph¸t triÓn hÖ thèng gi¸o dôc - ®µo t¹o vÒ l­îng ph¶i g¾n liÒn víi viÖc kiÓm so¸t<br /> ®¶m b¶o chÊt l­îng gi¸o dôc. N©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o nguån nh©n lùc vµ x©y<br /> dùng quy chÕ ®Ó trÝ thøc cã ®iÒu kiÖn th­êng xuyªn ®­îc ®µo t¹o l¹i vÒ chuyªn m«n.<br /> §iÒu ®ã liªn quan ®Õn c¶ chÊt l­îng ®µo t¹o cña hÖ gi¸o dôc phæ th«ng.<br /> 2. Nhãm chÝnh s¸ch sö dông vµ ®·i ngé trÝ thøc<br /> CÇn ph©n lo¹i tÇng líp trÝ thøc trªn c¬ së ®Æc thï ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp ®Ó cã<br /> chÝnh s¸ch sö dông vµ ®·i ngé thÝch hîp víi tõng ®èi t­îng, kh«ng nªn thùc hiÖn chÕ<br /> ®é cµo b»ng hay c¸c chÝnh s¸ch gièng nh­ ng­êi lµm hµnh chÝnh.<br /> Nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp víi ®Þnh h­íng ­u tiªn cña môc tiªu ph¸t triÓn kinh<br /> tÕ - x· héi trong tõng giai ®o¹n vµ thùc tr¹ng nguån lùc trÝ thøc hiÖn nay. Ngay tõ b©y<br /> giê Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch chuyªn biÖt ®èi víi trÝ thøc ë nh÷ng ngµnh<br /> mòi nhän, phï hîp víi môc tiªu héi nhËp cña ViÖt Nam vµo nÒn kinh tÕ cña thÕ giíi.<br /> 3. Nhãm chÝnh s¸ch ®oµn kÕt, tËp hîp réng r·i c¸c tÇng líp trÝ thøc<br /> TËp hîp, ®oµn kÕt réng r·i tÇng líp trÝ thøc, lµm cho tÇng líp nµy thËt sù trë<br /> thµnh hîp phÇn quan träng trong liªn minh chiÕn l­îc c«ng nh©n - n«ng d©n - trÝ thøc<br /> ë trong n­íc vµ khuyÕn khÝch trÝ thøc ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi tham gia<br /> x©y dùng ®Êt n­íc d­íi nhiÒu h×nh thøc.<br /> TrÝ thøc lµ mét chØnh thÓ trän vÑn, thèng nhÊt, ho¹t ®éng cña hä chÞu sù chi phèi<br /> ®ång thêi cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau. Tïy vµo mèi quan t©m cña mçi ng­êi trong<br /> mçi thêi ®iÓm ph¸t triÓn mµ coi träng nh©n tè (®éng lùc) nµo ®ã h¬n so víi c¸c nh©n tè<br /> kh¸c (®éng lùc kh¸c). Do vËy, viÖc kÕt hîp ®ång bé nhiÒu gi¶i ph¸p kh¸c nhau trong<br /> c«ng t¸c qu¶n lý sÏ duy tr×, ph¸t huy vµ n©ng cao hiÖu qu¶ vai trß cña trÝ thøc, tËn<br /> dông nguån tµi chÝnh vµ nh©n lùc mµ vÉn kh«ng lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña tõng gi¶i<br /> ph¸p ®· nªu./.<br /> <br /> <br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> 1. B¸o c¸o chuyªn ®Ò cña ®Ò tµi: “Xu h­íng biÕn ®æi c¬ cÊu x· héi ViÖt Nam trong<br /> thêi kú ®æi míi ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa”. ViÖn Khoa häc X· héi<br /> ViÖt Nam, Hµ Néi, 2008.<br /> 2. TrÞnh Quang C¶nh, TrÝ thøc miÒn nói phÝa B¾c trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa,<br /> hiÖn ®¹i hãa vïng d©n téc thiÓu sè, T¹p chÝ Gi¸o dôc Lý luËn, sè 10/2004.<br /> 3. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X. Nxb<br /> ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2006.<br /> 4. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 7 BCHT¦ khãa X. Nxb<br /> ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2008.<br /> 5. §Ò tµi cÊp Nhµ n­íc “Nh©n c¸ch v¨n hãa trÝ thøc ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh ®æi<br /> míi vµ héi nhËp quèc tÕ”, B¸o c¸o tæng hîp ®Ò tµi khoa häc cÊp nhµ n­íc. M·<br /> sè: KX 03.11/06-10. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS.TS. Lª ThÞ Thanh H­¬ng. Hµ Néi,<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 44 Xu hướng biến đổi của tầng lớp trí thức trong thời kỳ đổi mới<br /> <br /> <br /> n¨m 2009.<br /> 6. NguyÔn §¾c H­ng, TrÝ thøc ViÖt Nam tiÕn cïng thêi ®¹i. Nxb, ChÝnh trÞ quèc gia,<br /> Hµ Néi, 2008.<br /> 7. §Æng H÷u (chñ biªn), Ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc: Rót ng¾n qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp<br /> hãa, hiÖn ®¹i hãa. Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2003.<br /> 8. Tæng côc Thèng kª: Sè liÖu ®iÒu tra mÉu vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm thêi ®iÓm 1-8-<br /> 2007.<br /> 9. Tæng côc Thèng kª: Niªn gi¸m thèng kª 2006. Nxb Thèng kª, Hµ Néi 2007.<br /> 10. TrÇn V¨n Thä, VÒ vÊn ®Ò häc vÞ tiÕn sÜ. T¹p chÝ Tia S¸ng, Sè th¸ng 9/2003.<br /> 11. NguyÔn V¨n TuÊn, 80% gi¸o s­ ViÖt ch­a xøng tÇm quèc tÕ. 2/12/2009. TuÇn ViÖt<br /> Nam. Net.<br /> 12. ViÖn Khoa häc Gi¸o dôc ViÖt Nam, Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc vÒ ph¸t triÓn<br /> gi¸o dôc vµ ®µo t¹o khoa häc vµ c«ng nghÖ g¾n víi x©y dùng ®éi ngò trÝ thøc. Nxb<br /> ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2008.<br /> 13. Huúnh Kh¶i Vinh, Nh÷ng vÊn ®Ò v¨n hãa ViÖt Nam ®­¬ng ®¹i, ViÖn V¨n hãa vµ<br /> Nxb V¨n hãa - Th«ng tin, Hµ Néi, 2001.<br /> 14. §Ò tµi cÊp Nhµ n­íc “§æi míi chÝnh s¸ch ®èi víi trÝ thøc KH&CN trong thêi<br /> kú CNH,H§H ®Êt n­íc”. B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ n­íc, M·<br /> sè §T§L-2003/27, chñ nhiÖm ®Ò tµi: GS.TSKH NguyÔn H÷u T¨ng, Hµ Néi<br /> n¨m 2007.<br /> 15. Sè liÖu thèng kª Gi¸o dôc, Vô KÕ ho¹ch Tµi chÝnh, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o,<br /> n¨m 2010.<br /> 16. B¸o ®iÖn tö: Dantri.com ngµy 15.11.2010<br /> 17. “Tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nhµ ë ViÖt Nam n¨m 2009. C¸c kÕt qu¶ chñ yÕu”. Ban chØ<br /> ®¹o Tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nhµ ë Trung ­¬ng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />