"Âm thanh và cuồng nộ" và sự cách tân tiểu thuyết Gothic của William Faulkner_1

Chia sẻ: Trần Lê Kim Yến | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

124
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

1.2. Caddy, tình yêu và nỗi đau Bên cạnh thời gian thì Caddy là hình ảnh trở đi trở lại trong tâm thức của cả hai nhân vật triết gia Quentin và của thằng khờ Benjy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: "Âm thanh và cuồng nộ" và sự cách tân tiểu thuyết Gothic của William Faulkner_1

"Âm thanh và cuồng nộ" và sự cách tân tiểu thuyết Gothic của William Faulkner
1.2. Caddy, tình yêu và nỗi đau Bên cạnh thời gian thì Caddy là hình ảnh trở đi trở lại trong tâm thức của cả hai nhân vật triết gia Quentin và của thằng khờ Benjy. Đó là hình ảnh đẹp, huy hoàng, quyến rũ nhưng mong manh, đầy mất mát, đổ vỡ và buồn đau mà thực ra đó chính là biểu tượng ẩn dụ của quá khứ. Mỗi hình ảnh Caddy hiện về trong trí nhớ của Quentin đều là những hình ảnh gợi sự mất mát và chia ly, hình ảnh về đám cưới, hình ảnh Caddy ngồi với Dalton Ames… Có lẽ vì thế mà nhân vật Caddy không xuất hiện mà chỉ tồn tại qua dòng tâm thức của các nhân vật khác và cốt truyện chỉ còn rút lại trong ba hai từ, diễn tả duy nhất một hành động: Caddy bỏ đi. “Chỉ là em chạy mất khi tôi nghe thấy. Trong tấm gương em chạy trước khi tôi kịp hiểu gì. Nhanh thoăn thoắt, đuôi áo vắt lên cánh tay em chạy khỏi gương như một áng mây, tấm gương buộc từng dải lấp loáng chân em mỏng mảnh và tay kia, em kéo vội áo lên vai, chạy khỏi gương làn hương những đóa hồng, những đóa hồng, giọng nói thì thào trên vườn Địa Đàng. Rồi em băng qua ngõ tôi nghe thấy gót chân em trong ánh trăng như một áng mây, cái bóng bập bềnh của tấm voan chạy qua thảm cỏ và tiếng gào khóc…”(4). Những dòng hồi tưởng về Caddy của cả hai nhân vật Quentin và Benjy là những đoạn văn buồn nhất nhưng hay nhất và giàu chất thơ nhất trong toàn bộ tác phẩm. Hình ảnh Caddy trong tâm thức của cả hai anh em Quentin và Benjy là hình ảnh thật đẹp và đầy ánh sáng: “Và tôi nhìn thấy các cửa sổ, nơi cây cối rì rầm. Rồi bóng tối bắt đầu biến thành những hình thể êm ả, sáng ngời, như nó luôn luôn thế, ngay cả khi Caddy nói rằng chị đã ngủ rồi”. “Cái hình thể sáng ngời”(5) luôn trở đi trở lại trong dòng tâm thức của Benjy: “Và rồi chị lại nhìn ngọn lửa và những hình thể êm ái sáng ngời lại di động. Tôi nghe thấy đồng hồ, mái nhà và Caddy”(6). Với Benjy hình ảnh Caddy luôn gắn với ngọn lửa, đó là hình ảnh đầy bí ẩn trong tiểu thuyết Gothic còn trong nội tâm của nhân vật Benjy, lửa chính là sự ấm áp “tóc chị như ngọn lửa, và trong mắt chị có những đốm lửa nhỏ”(7). William Faulkner trong phần phụ lục của tiểu thuyết Âm thanh và cuồng nộ đã viết rằng Benjy yêu nhất ba thứ: đồng cỏ, Caddy và lửa, cả ba đều lưu giữ hình ảnh của Caddy. Ngọn lửa xuất hiện rất nhiều lần trong đoạn độc thoại nội tâm của Benjy: “Tôi nghe thấy lửa, mái nhà và Versh”(8), “mọi người ra hết ngoài
gương. Chỉ còn ngọn lửa trong nó, như thể ngọn lửa cháy trong một khuôn cửa”(9). Mỗi lần Benjy khóc, mọi người thường đem ngọn lửa ra để dỗ dành. Ở phương diện nào đó, ta có thể so sánh thế giới nội tâm của Benjy với tâm hồn của nhà thơ, bởi nó giàu tình cảm, dễ xúc cảm, mong manh và ngời sáng. Và hình ảnh về ngọn lửa trong tâm thức của Benjy dưới góc nhìn của phân tâm học, đó là ám ảnh về lửa là mặc cảm Empédocle – ám ảnh đầy mơ mộng và giàu chất thơ. “Phân tâm học cổ điển đã nghiên cứu từ lâu những giấc mơ về lửa. Chúng thuộc về những giấc mơ trong sáng nhất, những giấc mơ giải thích được bằng tính dục một cách chắc chắn nhất. Sự mộng mơ làm việc như một ngôi sao. Nó quay vào tâm điểm của mình để tỏa ra những tia sáng mới. Và rõ ràng, sự mộng mơ trước lửa, sự mộng mơ êm ái, có ý thức về sự thoải mái của mình, là sự mơ mộng tập trung một cách tự nhiên nhất. Nó thuộc vào loại những mộng mơ bám chắc vào đối tượng nhất, hoặc nói cách khác, bám chắc vào nguyên cớ của nó nhất. Từ đó mà có trạng thái vững chắc và thuần khiết, những trạng thái này mang tới cho nó sức quyến rũ mà không một ai lại trút bỏ. Nó đã được khẳng định rõ đến mức sẽ là nhàm nếu nói rằng người ta yêu thích ngọn lửa củi gỗ trong lò sưởi. Lúc đó tức là nói đến lửa phẳng lặng, điều hòa được chế ngự bùng cháy với ngọn lửa nhỏ. Đó là một hiện tượng buồn tẻ và lấp lánh, một sự tổng hợp, nó trò chuyện và cất cánh, nó hát ca”(10) (Gaston Bachelard). Những đoạn văn miêu tả về Caddy trong dòng tâm tư của hai nhân vật này là những đoạn văn đầy hương sắc, ánh sáng và âm thanh và mỗi lần hình ảnh Caddy trở về trong tâm thức của Quentin, thì mùi hương kim ngân lại trở về “mùi kim ngân lâm thâm và lâm thâm” và “kim ngân có lẽ là mùi hương buồn thảm nhất”, “một gương mặt trách móc, đẫm lệ một mùi hương của long não và kim ngân và của nước mắt một giọng thổn thức đều đều và êm dịu bên kia cánh cửa mập mờ cái hương thơm mùi hoàng hôn của hoa kim ngân…”(11). Mùi hương kim ngân là hình ảnh của Caddy, hay phải chăng chính là mùi hương luôn ám ảnh tâm trí Benjy “Caddy có mùi như cây”, đó là hương thơm của sự trong trắng, thuần khiết của Caddy, khi Caddy chạy theo Dalton Ames thì chị không còn mùi hương của cây nữa. Hình ảnh Caddy được tái hiện cùng ám ảnh về tội loạn luân của Quentin. Anh ta thừa nhận là yêu em gái của mình đến mức phải tự tử vì tội lỗi đó. Nếu từ góc nhìn của phân tâm học thì đó là một hiện tượng tâm lý bình thường của những người đồng
huyết mà gọi theo thuật ngữ phân tâm học thì đó là mặc cảm Oedipus, nhưng với một cậu bé sắp trở thành người lớn (sinh viên năm nhất) được nuôi dưỡng trong gia đình quý tộc và sùng đạo như gia đình Compson thì nhân vật này không thể lý giải được là tại sao mình lại như vậy, khi mà những ám ảnh tính dục lại được ngụy trang dưới những hình ảnh của chính em gái mình. Trong con mắt của Quentin và Benjy, Caddy là biểu tượng của ánh sáng, của sự trinh trắng và thuần khiết, không những Quentin yêu Caddy, có những ám ảnh tính dục đối với Caddy mà chính Benjy cũng yêu Caddy và cũng có những ám ảnh tính dục đối với Caddy. Họ yêu Caddy chính là yêu sự trinh trắng, ánh sáng và sự thuần khiết đó. Nếu như trong nhân vật Quentin ta thấy thấp thoáng hình ảnh của chúa Jesus “trẻ con và chó thường đi theo hắn” thì ở nhân vật Caddy, ta thấy thấp thoáng hình ảnh của Đức mẹ đồng trinh. Nỗi đau của Quentin không phải là ám ảnh về tội loạn luân như hắn nghĩ mà là sự không còn trinh trắng nữa của Caddy, hình tượng về ánh sáng và sự thuần khiết đã bị vấy bẩn và sụp đổ. Nỗi đau của Quentin, sự điên dại của Benjy chính là nỗi đau trong nội tâm của một thế hệ đánh mất thiên đường, nói như Nietzsche thì đó chính là ám ảnh tội lỗi của thời đại mất chúa. Đó là nỗi đau chung không những của các nhân vật trong tiểu thuyết Âm thanh và cuồng nộ mà là chung cho cả hệ nhân vật trong sáng tác của Faulkner, là nỗi đau của người dân miền Nam, hay nói cách khác là nỗi đau trong vô thức về văn hóa của người dân miền Nam. Mở đầu tác phẩm, ta thấy nổi bật lên hình ảnh Luster đang cố để tìm cho được đồng 25 xu như là hình ảnh có tính chất dự báo cho những mất mát mà các nhân vật phải chịu đựng trong cuộc đời đầy đau buồn của mấy anh chị em nhà Compson. Caddy, nhân vật nữ đóng vai trò trung tâm trong mấy anh chị em chỉ còn lại những kỉ niệm về quá khứ đẹp đẽ và đau buồn mà Quentin thì muốn giữ lại nó bằng cách chạy trốn khỏi thực tại, thoát khỏi thời gian, còn Benjy thì ngày ngày vẫn ra cổng và ngóng trông. Hình ảnh chiếc quần đùi vấy bùn khi Caddy trèo lên cây để nhìn vào nhà trong đám tang bà nội Dadmuddy phải chăng đó là hình ảnh dự báo cho chính tội lỗi mà Caddy đã phạm sau này hay cũng chính là hình ảnh dự báo cho những ám ảnh về vết nhơ và những tội lỗi vô hình trong nội tâm các nhân vật. Và phải chăng, đó cũng chính là hình ảnh ẩn dụ về sự vấy bẩn trong tâm linh khi mà niềm tin và những giá trị đẹp đẽ
của một thời của người dân miền Nam, của Hoa Kì đã không còn nữa và thực tại chỉ còn là một vùng đất hoang. Nhại (parody) được xem như là một trong những phương thức nghệ thuật chủ yếu của tiểu thuyết Gothic, các tiểu thuyết gia Gothic ở châu Âu thường dùng phương thức này để gây cười còn William Faulkner lại dùng để xây dựng nhân vật tạo nên biểu tượng kép đầy mai mỉa trong việc diễn đạt nội dung. Nếu như nhân vật Quentin là hình ảnh được nhại từ chúa Jesus, Caddy là hình ảnh được nhại từ Đức mẹ đồng trinh, thì Benji (Benjamin) cũng chính là hình ảnh được nhại từ một nhân vật ở trong Kinh thánh Cựu ước. “Benjamin là tên của một trong hai con trai của Jacob và Rachel. Benjamin là đứa con được Jacob rất yêu quí và dành cho nhiều tình cảm hơn là Joseph, anh trai cậu. Khi đổi tên cho Benjy, có lẽ William Faulkner nghĩ đến Joseph nhiều hơn là Benjamin. Nhân vật Joseph trong Kinh thánh Cựu ước bị bán sang Hi Lạp làm nô lệ, phải lìa xa gia đình và tình yêu thương. Trong cuộc nói chuyện với sinh viên đại học Virginia năm 1957, William Faulkner đã chỉ ra rằng ông đã hoán đổi (hình tượng) Benjamin và Joseph với nhau khi xây dựng nhân vật vì Benjamin sau này cũng bị bắt để làm con tin cho Joseph”(12). Hình tượng Benjamin trong Âm thanh và cuồng nộ một mặt mang biểu tượng mỉa mai về sự thiếu tình yêu thương (ngược lại với Benjamin) mặt khác, trong quan hệ so sánh với nhân vật Joseph khi buộc phải lìa xa gia đình, lìa xa mái ấm và đất mẹ đầy yêu thương, thì nhân vật Benjy là biểu tượng của sự chia cắt và sự đổ vỡ trong gia đình Compson. Hình tượng đi lưu đày và cầm tù (của nhân vật Benjamin), cũng chính là biểu tượng của sự cầm tù và lưu đày của kiếp người.