48 một số đặc điểm của hội chứng ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn tại khoa Hô Hấp, bệnh viện Thống Nhất

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 6 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> 48 MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA HỘI CHỨNG NGƯNG THỞ KHI NGỦ TẮC<br /> NGHẼN TẠI KHOA HÔ HẤP BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT<br /> Ngô Thế Hoàng*, Phạm Thị Phương Oanh*, Phạm Thị Pho Lia*, Lê Đình Thanh*,Nguyễn Đức Công*<br /> <br /> Mục tiêu: khảo sát tần suất, đặc điểm lâm sàng và yếu tố nguy cơ của hội chứng ngưng thở khi ngủ tắc<br /> nghẽn (NTKNTN) tại khoa Hô Hấp, bệnh viện Thống Nhất.<br /> Phương pháp: nghiên cứu cắt ngang, 39 bệnh nhân được đo ngưng thở khi ngủ từ tháng 10/2013 đến tháng<br /> 6/2015.<br /> Kết quả: tần suất NTKNTN là 46,2%; tuổi trung bình 51,4 ± 12,1; nam giới chiếm ưu thế 30,8% (so với nữ<br /> 15,4%). Triệu chứng thường gặp: buồn ngủ ban ngày 77,8%, thức giấc ban đêm 94,4% và có cơn ngưng thở khi<br /> ngủ 100%. Điểm số Epworth cao (12,3 ± 2,2) gợi ý NTKNTN. Tăng huyết áp (66,7%), rối loạn lipid máu<br /> (72,2%) và BMI cao (28,2 ± 4,3) là các yếu tố nguy cơ thường gặp.<br /> Kết luận: nam giới, BMI cao và/hoặc có buồn ngủ ban ngày, thức giấc ban đêm, cơn ngưng thở khi ngủ,<br /> điểm số Epworth cao dự báo NTKNTN.<br /> Từ khóa: hội chứng ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn, đa ký hô hấp, buồn ngủ.<br /> ABSTRACT<br /> SOME CHARACTERISTICS OF THE OBSTRUCTIVE SLEEP APNEA SYNDROME IN PULMONARY<br /> DEPARTMENT, THONG NHAT HOSPITAL<br /> Ngo The Hoang, Pham Thi Phương Oanh, Pham Thi Pho Lia, Le Đinh Thanh, Nguyen Đuc Cong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 6 - 2015:<br /> <br /> Objective: to study the prevalence, clinical features and risk factors of obstructive sleep apnea syndrome<br /> (OSAS) in Pulmonary department of Thong Nhat Hospital.<br /> Material and Method: a cross sectional study was used to evaluate 39 patients from Oct/2013 to Jun/2015.<br /> Results: 46.2% (18/39) patients had an OSAS, there was a predominant prevalence in men (30.8% of men<br /> vs 15.4% of women). Frequent clinical symptoms such as daytime sleepiness 77.8%, awakening 94.4% and<br /> respiratory pauses 100%. High Epworth score (12.3 ± 2.2) suggests OSAS. Hypertension (66.7%), dyslipidemia<br /> (72.2%) and high BMI (28.2 ± 4.3) are the common risk factors.<br /> Conclusion: male gender, BMI and/or clinical symptoms such as daytime sleepiness, awakening and<br /> respiratory pauses are predictive of OSAS. Therefore, it is reasonable to propose a nocturnal recording of<br /> respiratory polygraphy in the subjects who have at least one of these predictive factors.<br /> Keywords: OSAS, respiratory polygraphy, sleepeness.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ buồn ngủ ban ngày quá mức làm giảm chất<br /> lượng cuộc sống, giảm khả năng làm việc, tăng<br /> Hội chứng ngưng thở khi ngủ (HCNTKN) là nguy cơ tai nạn ... Đây là tình trạng nội khoa<br /> tình trạng ngưng hô hấp lặp đi lặp lại xảy ra thường gặp, nhưng ít được chẩn đoán. Tần suất<br /> trong khi ngủ, làm giảm oxy, tăng carbonic trong<br /> của HCNTKN khác nhau giữa các nghiên cứu.<br /> máu, tăng hoạt động giao cảm và gây ra nhiều Khoảng 26% người trưởng thành có nguy cơ<br /> hậu quả xấu như giảm chất lượng giấc ngủ, mắc HCNTKN, tỉ lệ ngưng thở khi ngủ do tắc<br /> <br /> * Khoa Nội Hô Hấp BV Thống Nhất TPHCM –<br /> Tác giả liên lạc: Bs. CKII. Ngô Thế Hoàng – Trưởng khoa Nội Hô hấp Bệnh viện Thống Nhất<br /> ĐT: 0908418109 Email: phuonghoangngovn@gmail.com.vn.<br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ BV. Thống Nhất năm 2015 277<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> nghẽn (NTKNTN) khoảng 3 - 7% ở nam và 2 - Tính tổng thang điểm Epworth<br /> 5% ở nữ. Tại châu Á, độ tuổi trung niên tỉ lệ này > 10 điểm chứng tỏ có ý nghĩa buồn ngủ vào<br /> khoảng 4,1 - 7,5% ở nam và 2,1 - 3,2% ở nữ(5,13,14). ban ngày.<br /> Chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm:<br /> Chẩn đoán<br /> - Xác định tỉ lệ và đặc điểm lâm sàng của<br /> Chẩn đoán NTKNTN dựa theo tiêu chuẩn<br /> NTKNTN.<br /> chẩn đoán của Hiệp Hội Giấc Ngủ Hoa Kỳ (4).<br /> - Đánh giá yếu tố nguy cơ của NTKNTN. Bệnh nhân có tiêu chuẩn A hoặc tiêu chuẩn B,<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU cộng với tiêu chuẩn C.<br /> A: Buồn ngủ quá nhiều ban ngày không do<br /> Đối tượng<br /> các yếu tố khác có thể giải thích được.<br /> Chúng tôi thu dung được 39 bệnh nhân<br /> B: Có hai hoặc nhiều hơn các yếu tố sau mà<br /> đồng ý đo ngưng thở khi ngủ tại khoa Nội Hô<br /> không do các yếu tố khác gây ra:<br /> hấp Bệnh viện Thống Nhất từ tháng 6/2013 đến<br /> tháng 12/2014. Choàng dậy hoặc thở gấp khi ngủ.<br /> Loại trừ bệnh nhân suy tim nặng, bệnh phổi Thức dậy nhiều lần trong đêm<br /> mãn tính, có khối u lớn vùng hầu họng, cấu trúc Ngủ không ngon giấc.<br /> bất thường do dị dạng vùng hàm mặt ... Mệt mỏi ban ngày.<br /> Phương pháp Giảm độ tập trung.<br /> Mô tả cắt ngang. C: Đo đa ký giấc ngủ có từ 5 lần ngưng/ giảm<br /> Thang điểm Epworth thở/ 1 giờ trong khi ngủ. Các lần này có thể giảm<br /> Chọn điểm số thích hợp nhất (tương ứng với thở, ngưng thở hoặc thức dậy do tăng cường hô<br /> mức độ buồn ngủ) cho mỗi tình huống dưới đây, hấp.<br /> trong đó: Kĩ thuật đo<br /> 0: Không bao giờ buồn ngủ - Bệnh nhân được giải thích kĩ lưỡng về kĩ<br /> 1: Ít khi buồn ngủ (nhẹ) thuật đo và kí giấy đồng ý thực hiện. Ngủ đêm<br /> trong phòng riêng tại khoa trong quá trình đo.<br /> 2: Thường ngủ gật<br /> Sử dụng và đo theo quy trình hướng dẫn của<br /> 3: Luôn luôn buồn ngủ máy ResMed do Đức sản xuất, bao gồm: đeo<br /> Tình huống thiết bị lên bụng qua một dây đeo cổ và một đai<br /> - Ngồi đọc sách báo. quanh bụng, gắn hệ thống cảm biến qua mũi.<br /> - Xem truyền hình. Sau đó, lắp bộ phận đo nồng độ SpO2 vào đầu<br /> ngón tay trỏ. Trước khi đi ngủ, bật công tắc máy<br /> - Ngồi ở nơi công cộng (công viên, nhà<br /> trên thiết bị, máy sẽ được tháo vào sáng hôm<br /> hát…).<br /> sau, sau khi thức dậy.<br /> - Ngồi trên xe ô tô chạy liên tục không nghỉ<br /> - Đánh giá kết quả: chỉ số ngưng thở giảm<br /> trên 1 giờ.<br /> thở AHI (số lần ngưng và giảm thở kéo dài trên<br /> - Nằm xuống nghỉ ngơi vào buổi chiều trong 10 giây trên mỗi giờ), phân thành 4 nhóm: < 5<br /> các tình huống cho phép. lần/giờ, 5 - 15 lần/giờ (mức độ nhẹ), 16 - 30<br /> - Ngồi nói chuyện với ai đó. lần/giờ (trung bình) và > 30 lần/giờ (nặng).<br /> - Ngồi nghỉ sau ăn trưa, không uống rượu. Xử lý số liệu<br /> - Ngồi trong ô tô khi xe dừng vài phút. Sử dụng bệnh án mẫu, thu thập số liệu từ các<br /> bảng theo dõi bệnh nhân, các xét nghiệm có<br /> <br /> <br /> 278 Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 6 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> trong bệnh án. Xử lý số liệu bằng phần mềm Lâm sàng<br /> NTKNTN n, % Không<br /> SPSS 16.0 for Window. NTKHTN n, %<br /> *<br /> Cơn ngưng thở 18 (100) 5 (23,8)<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Điểm Epworth<br /> *<br /> 12,3 ± 2,2 5,9 ± 2,7<br /> Trong thời gian nghiên cứu, chúng tôi thu p < 0,05<br /> *<br /> <br /> dung được 39 bệnh nhân (22 nam, 17 nữ), tỉ lệ<br /> Tỉ lệ triệu chứng buồn ngủ ban ngày 77,8%,<br /> bệnh nhân NTKNTN là 46,2%.<br /> thức giấc ban đêm 94,4% và có cơn ngưng thở<br /> khi ngủ 100%, có sự khác biệt có ý nghĩa thống<br /> kê giữa 2 nhóm (p