Ảnh hưởng của Benzyl Adenine đến khả năng ra hoa của giống lan lai Dendrobium BCH 12-15-15

Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Số 9(94)/2018<br /> <br /> Effect of culture conditions on degradation of cellulose and starch<br /> by two bacteria strains isolated from trash of edible-canna<br /> Nguyen Xuan Canh, Bui Thi Hoa, Pham Hong Hien, Trinh Thi Van<br /> Abstract<br /> The degradation of cellulose and starch by enzymes from bacteria was studied and applied in a variety of fields. This<br /> research focused on the isolation and identification of culture conditions affecting on degradation of cellulose and<br /> starch by bacteria strains isolated from trash of edible-canna. Among 13 selected bacterial isolates, D4 and X1.2<br /> strains showed high activity on degradation of both cellulose and starch. The activity of both strains was influenced<br /> by culture conditions including time, temperature, pH and concentration of the substrates. The optimum culture<br /> time for strains was three days for cellulose degradation and six days for starch digestion. Both strains showed the<br /> activity when the temperature increased to 500C, but the activity was highest at 370C. Optimal pH for degradation of<br /> cellulose and starch was 5 - 7 and 5 - 9, respectively. The amount of substrate suitable for the highest activity ranged<br /> from 3 - 4%.<br /> Keywords: Bacteria, cellulose, starch, trash of edible-canna.<br /> <br /> Ngày nhận bài: 20/6/2087 Người phản biện: PGS. TS. Nguyễn Văn Giang<br /> Ngày phản biện: 2/7/2018 Ngày duyệt đăng: 18/9/2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA BENZYL ADENINE ĐẾN KHẢ NĂNG RA HOA<br /> CỦA GIỐNG LAN LAI Dendrobium BCH 12-15-15<br /> Lê Thị Thu Hằng1, Phan Diễm Quỳnh1, Hà Thị Loan1<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Dendrobium BCH 12-15-15 là giống lan mới của Trung tâm Công nghệ sinh học TP. Hồ Chí Minh đã được bảo<br /> hộ trong năm 2017. Hoa có màu trắng, kích thước bông lớn và có mùi thơm nhẹ. Cây có ưu thế trong sản xuất lan<br /> cắt cành. Nghiên cứu này được thực hiện để đánh giá ảnh hưởng của Benzyl Adenine đến khả năng ra hoa của<br /> Dendrobium BCH 12-15-15. Nồng độ BA (0, 100, 150, 200, 250 và 300 ppm) được phun lên cây lan ở độ tuổi 18<br /> tháng sau khi cấy mô. Kết quả cho thấy lan Dendrobium BCH 12-15-15 được xử lý với BA 250 ppm có tỷ lệ ra hoa<br /> cao nhất, đạt 84%; chồi hoa xuất hiện sớm nhất ở 27 ngày sau phun; số lượng phát hoa đạt 2,02 phát hoa trên mỗi<br /> cây và số lượng hoa đạt 17 hoa/phát hoa. Tuổi thọ của hoa là 51 ngày và dài hơn đối chứng không xử lý là 14 ngày.<br /> Từ khóa: BA, giống hoa lan Dendrobium BCH 12-15-15, Cytokinin, ra hoa<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ đến như là chất kích thích sinh trưởng có ảnh hưởng<br /> Lan Dendrobium được trồng phổ biến làm hoa tích cực đến quá trình ra hoa của cây. Cytokinin<br /> cắt cành do cây siêng hoa, năng suất hoa cao, lâu tàn, kích thích sự phát triển của chồi bên, thúc đẩy hình<br /> màu sắc hoa đa dạng. Chu kỳ khai thác lan cắt cành thành mầm hoa và nở hoa (Phillips et al., 1991). BA<br /> vào khoảng 3 năm. Do vậy, việc áp dụng các biện đã được xác nhận có khả năng điều khiển cảm ứng<br /> pháp kỹ thuật phù hợp nhằm làm tăng giá trị sản và gây ra hoa ở lan Doritaenopsis và Phalaenopsis<br /> phẩm của lan Dendrobium qua đó có khả năng cạnh trong điều kiện nhiệt độ trong nhà kính được điều<br /> tranh cao trong ngành công nghiệp sản xuất hoa cắt chỉnh từ 28°C xuống 23°C (Blanchard and Runkle,<br /> cành có tính cạnh tranh cao như hiện nay là rất cần 2007). BAP cũng là tác nhân thúc đẩy tăng trưởng<br /> thiết. Sự ra hoa của hoa lan phụ thuộc vào cường độ cây trồng để đẩy nhanh tốc độ ra lá và quá trình<br /> ánh sáng, nhiệt độ và thời gian chiếu sáng (Kataoka hình thành hoa cho giống Dendrobium Angle White<br /> et al., 2004), hoặc thay đổi hoóc môn trong quá (Nambiar et al., 2012). Ngoài ra BA còn được thử<br /> trình sinh trưởng (Campos and Kerbauy, 2004). Một nghiệm để kích thích sự nảy chồi hoặc nảy phát hoa<br /> số các chất điều hòa sinh trưởng như gibberellin, ở nách lá của lan Miltoniopsis trồng chậu (Newton<br /> auxin, cytokinin đã được sử dụng thành công trong and Runkle, 2015). Nghiên cứu này được thực hiện<br /> ngành trồng hoa lan cắt cành cho nhiều mục đích nhằm làm rõ ảnh hưởng của BA đến khả năng ra<br /> khác nhau, trong đó Benzyl Adenine (BA) được biết hoa của giống lan lai mới Dendrobium BCH 12-15-<br /> 1<br /> Trung tâm Công nghệ Sinh học Thành phố Hồ Chí Minh<br /> <br /> 61<br /> Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Số 9(94)/2018<br /> <br /> 15 qua đó tiến tới hoàn thiện quy trình trồng lan khác biệt rất có ý nghĩa thống kê giữa các mức xử lý.<br /> Dendrobium cắt cành thương phẩm để chuyển giao Tỷ lệ ra hoa thấp nhất là ở đối chứng (36,7%), trong<br /> cho sản xuất. khi đó cao nhất là ở mức BA 250 ppm (84%), sau đó<br /> lần lượt là 300 ppm (79,3%), 200 ppm (52%). Điều<br /> II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU này khẳng định rằng ảnh hưởng của BA ngoại sinh<br /> 2.1. Vật liệu nghiên cứu thúc đẩy việc hình thành chồi hoa của lan D. BCH<br /> 12-15-15. Kết quả này phù hợp với kết quả của Po-<br /> - Vật liệu là giống lan Dendrobium BCH 12-15-<br /> Hung Wu và cộng tác viên (2009) khi xử lý BA ở mức<br /> 15 ở độ tuổi cây 18 tháng sau cấy mô, được trồng<br /> 70 ppm tại nhiệt độ 26/18oC cho lan Phalaenopsis thì<br /> bằng giá thể 50% than củi và 50% xơ dừa. Cây đã thu<br /> cây có xử lý BA đạt 98% số cây xuất hiện chồi hoa,<br /> hoạch lứa hoa đầu tiên.<br /> trong khi đối chứng chỉ đạt 58%.<br /> - Chất điều hòa sinh trưởng Benzyl Adenine (BA)<br /> độ tinh khiết 99% (Sản phẩm của công ty Duchefa Bảng 1. Ảnh hưởng của BA đến tỷ lệ ra hoa<br /> Biochemie). và thời điểm xuất hiện hoa của lan D. BCH 12-15-15<br /> 2.2. Phương pháp nghiên cứu Tỷ lệ ra hoa (%) Thời điểm xuất<br /> Nồng độ BA (45 ngày hiện phát hoa<br /> - Bố trí thí nghiệm: Thí nghiệm một yếu tố được<br /> sau phun) (Ngày sau phun)<br /> bố trí theo kiểu hoàn toàn ngẫu nhiên (CRD), 3 lần<br /> lặp lại. Nồng độ BA: 0, 100, 150, 200, 250 và 300 ppm 0 ppm (ĐC) 36,7c 48,3a<br /> được phun cho cây vào lúc 16 - 17 h. Các nghiệm 100 ppm 38,0c 47,7a<br /> thức thí nghiệm được phun định kỳ 15 ngày/lần cho 150 ppm 43,3c 37,7b<br /> đến khi có ít nhất 50% số cây thí nghiệm có số hoa/ 200 ppm 52,0b 30,7c<br /> phát hoa nở được 50%. Liều lượng phun 10 mL/<br /> 250 ppm 84,0a 26,7c<br /> chậu. Sau phun lần 1 được 3 ngày tiến hành phun<br /> phân bón chăm sóc cho cây. Chế độ chăm sóc và 300 ppm 79,3a 30,3c<br /> BVTV được thực hiện theo quy trình trồng và chăm CV (%) 8,69 6,64<br /> sóc lan Dendrobium của Trung tâm Công nghệ sinh F tính ** **<br /> học TP. HCM. Thí nghiệm được thực hiện trên Ghi chú: Bảng 1, 2, 3: Trong cùng nhóm trung bình,<br /> giống lan D. BCH 12-15-15 ở tuổi cây 18 tháng các số đi liền với cùng ký tự khác biệt không có nghĩa<br /> sau cấy mô. Bố trí 30 chậu lan/ô cơ sở. Quy mô thí thống kê; **: khác biệt rất có ý nghĩa ở mức P ≤ 0,01.<br /> nghiệm: 540 chậu lan.<br /> - Chỉ tiêu theo dõi: Các chỉ tiêu nông sinh học: tỷ Kết quả cũng cho thấy phát hoa xuất hiện đầu<br /> lệ ra hoa, thời điểm xuất hiện chồi hoa, thời điểm nở tiên ở mức xử lý BA 250, 300 ppm và 200 ppm sau<br /> hoa đầu tiên, số phát hoa/chậu, chiều dài phát hoa, khi phun được 27 - 30 ngày. Trong khi đó đối chứng<br /> số hoa/phát hoa, đường kính hoa, tuổi thọ hoa. Các phải mất 48 ngày mới xuất hiện phát hoa. Trong<br /> chỉ tiêu được thu thập của 10 chậu/ô cơ sở, lấy giá trị nghiên cứu của Blanchard và cộng tác viên (2007)<br /> trung bình. cũng cho thấy xử lý BA ở nồng độ 200, 400 ppm cho<br /> lan Doritaenopsis và Phalaenopsis xuất hiện chồi hoa<br /> - Xử lý số liệu: Số liệu được xử lý thống kê bằng<br /> sớm hơn nghiệm thức không xử lý BA từ 3 - 9 ngày.<br /> Microsoft Office Excel và SAS 9.1.3.<br /> 2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu Bảng 2. Ảnh hưởng của BA đến thời điểm nở hoa và số<br /> phát hoa/chậu của lan D. BCH 12-15-15<br /> Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 1 đến tháng<br /> 6/2018 tại Trung tâm Công nghệ sinh học TP. Hồ Thời điểm Số phát<br /> Chí Minh. Nồng độ BA nở hoa đầu hoa/chậu<br /> (ngày sau phun) (phát hoa)<br /> III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 0 ppm (ĐC) 59,8a 1,03d<br /> 3.1. Ảnh hưởng của BA đến tỷ lệ ra hoa và thời 100 ppm 56,7a 1,03d<br /> điểm xuất hiện phát hoa của lan Dendrobium BCH 150 ppm 47,0b 1,33c<br /> 12-15-15 200 ppm 43,0b 1,31c<br /> Sau khi được kích thích bởi chất điều hòa sinh 250 ppm 37,3c 2,02a<br /> trưởng BA ngoại sinh, cây lan cảm ứng và xuất hiện 300 ppm 38,0c 1,57b<br /> chồi hoa. Tỷ lệ ra hoa ở các mức BA thí nghiệm được<br /> CV (%) 5,33 5,79<br /> trình bày trong Bảng 1. Kết quả trong bảng cho thấy<br /> ảnh hưởng của BA đến tỷ lệ ra hoa của cây có sự F tính ** **<br /> <br /> 62<br />  Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Số 9(94)/2018<br /> <br /> Kết quả trong bảng 2 cho thấy BA có ảnh hưởng nhiều hoa để dễ trang trí. Kết quả theo dõi cho thấy<br /> đến quá trình nở hoa đầu tiên. Việc này là cần thiết lan được xử lý BA 250 ppm có chiều dài phát hoa lớn<br /> trong quá trình kiểm soát thời điểm nở hoa của nhất (52,7 cm), tiếp theo đó là ở mức BA 300 ppm<br /> lan trong sản xuất. Số ngày cần thiết cho hoa nở ở (50,7 cm), đối chứng có chiều dài phát hoa ngắn<br /> nghiệm thức có xử lý BA ngắn hơn so với đối chứng. nhất (37 cm).<br /> Cây được xử lý BA 250 ppm và 300 ppm có hoa nở<br /> Bảng 3. Ảnh hưởng của BA đến chất lượng hoa<br /> sớm nhất (37 - 38 ngày), tiếp theo là BA 200 ppm (43<br /> của lan D. BCH 12-15-15<br /> ngày), 150 ppm (47 ngày) và 100 ppm (57 ngày). Đối<br /> Chiều Số hoa/ Đường<br /> chứng nở hoa muộn nhất (60 ngày). Như vậy trong Tuổi thọ<br /> Nồng độ dài phát phát kính<br /> nghiên cứu này, tất cả các nghiệm thức được phun hoa<br /> BA hoa hoa hoa<br /> BA đều có số ngày cần thiết để cho hoa đầu tiên nở (ngày)<br /> (cm) (hoa) (cm)<br /> thấp hơn so với đối chứng. Điều này có thể là do đặc<br /> 0 ppm (Đc) 37,0c 8,3c 7,1 36,7b<br /> tính sinh lý của BA có tác dụng thúc đẩy nhanh quá<br /> 100 ppm 37,3c 10,1bc 7,2 37,3b<br /> trình phân hóa tế bào, dẫn đến cây được phun BA<br /> hình thành chồi hoa sớm và nở hoa cũng sớm hơn 150 ppm 44,3b 11,3bc 7,3 40,0b<br /> so với đối chứng. 200 ppm 50,3a 12,3bc 7,3 47,7a<br /> Số phát hoa là một trong nhiều chỉ tiêu thể hiện 250 ppm 52,7a 17,0a 7,1 51,0a<br /> năng suất hoa của lan cắt cành. Năng suất hoa càng 300 ppm 50,7a 13,0b 6,8 34,7b<br /> cao thì người trồng mau thu hồi vốn và có lợi nhuận CV (%) 6,27 9,56 4,28 7,03<br /> sớm. Kết quả trong bảng 2 cho thấy ở mức BA 250 F tính ** ** ns **<br /> ppm cho số phát hoa/chậu nhiều nhất (2,02), trong<br /> khi đối chứng là 1,03. Kết quả này cũng phù hợp so Số hoa/phát hoa xuất hiện nhiều nhất ở cây có xử<br /> với nghiên cứu của Po-Hung Wu và cộng tác viên lý BA 250 ppm (17 hoa), cao hơn khác biệt rất có ý<br /> (2009) cho thấy khi xử lý BA cho lan Phalaenopsis ở nghĩa thống kê so với đối chứng (8,3 hoa). Kết quả<br /> 150 ppm cho thấy hoa nhiều hơn đối chứng không này cũng tương đối phù hợp so với nghiên cứu của<br /> xử lý từ 1,3 - 2 phát hoa/cây. Tương tự như khi Saika Blanchard và cộng tác viên (2007) khi thử nghiệm<br /> và cộng tác viên (1998) đã tiêm BA ở nồng độ 10 BA để điều khiển ra hoa cho lan Doritaenopsis và<br /> mM cho giống lan D. Jap Hawaii “UH 306” cho thấy Phalaenopsis cho thấy ở mức BA 200 và 400 mg/L<br /> số phát hoa hình thành là 1,7 phát hoa, nhiều hơn thì cây có số hoa/ phát hoa tăng cao hơn đối chứng<br /> hai lần so với đối chứng không xử lý (0,8 phát hoa). không xử lý từ 3 - 8 hoa. Nambiar và cộng tác viên<br /> Chiều dài phát hoa và số hoa/phát hoa là những (2012) đã xử lý BAP với nồng độ từ 100 - 300 mg/L<br /> yếu tố quyết định đến chất lượng hoa cắt cành vì có cho lan D. Angle White cho thấy khi bổ sung BAP<br /> liên quan đến thị hiếu của người tiêu dùng. Người ngoại sinh đều làm tăng số lượng hoa và chiều dài<br /> tiêu dùng thường ưa thích phát hoa lan dài và có phát hoa của cây.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (a) (b) (c) (d) (e)<br /> Hình 1. Phát hoa lan ở các nghiệm thức có xử lý BA (a): BA 100 ppm;<br /> (b): BA 150 ppm; (c): BA 200 ppm; (d): BA 250 ppm; (e): BA 300 ppm<br /> <br /> 63<br /> Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Số 9(94)/2018<br /> <br /> Kết quả trong bảng 3 cho thấy các mức BA bổ mới Dendrobium BCH 12-15-15 nhằm tạo sự ra hoa<br /> sung không làm ảnh hưởng đến kích thước hoa, đồng bộ và góp phần làm gia tăng hiệu quả kinh tế<br /> nhưng có ảnh hưởng đến tuổi thọ của hoa. Tuổi của nghề trồng lan cắt cành.<br /> thọ hoa thấp nhất ở mức BA 300 ppm (35 ngày).<br /> Điều này có thể là do khi bổ sung BA ở nồng độ LỜI CẢM ƠN<br /> cao, kích thích quá trình phân hóa tế bào mạnh, cây Nhóm tác giả xin chân thành cảm ơn Trung tâm<br /> rút ngắn quá trình sinh trưởng, do vậy hoa nở sớm Công nghệ sinh học thành phố Hồ Chí Minh đã hỗ<br /> và tuổi thọ của hoa thấp. Lorteu và cộng tác viên trợ nguồn mẫu, kinh phí và cơ sở vật chất để thực<br /> (2001) cho thấy rằng BAP có thể kích thích sản xuất hiện nghiên cứu này.<br /> etylen trong thực vật dẫn đến quá trình chín sớm<br /> ở thực vật. Trong nghiên cứu này, những chồi hình TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> thành sớm thì bị vàng úa sớm ở giai đoạn đầu khi Blanchard M.  G. and Runkle E.  S., 2007.<br /> hình thành. Điều này có thể là do sự hình thành Benzyladenine promotes flowering<br /> ethylene ở thực vật đã được xử lý bằng BAP ở nồng in Doritaenopsis and Phalaenopsis  Orchids. J Plant<br /> Growth Regul (2008) 27: 141-150.<br /> độ cao hơn. Nghiên cứu của Nguyễn và cộng tác<br /> viên (2006) cho thấy khi bổ sung BA cho sự ra hoa Campos, KA, Kerbauy, GB, 2004. Thermoperiodic<br /> in vitro của hoa hồng ở mức cao thì nụ hoa bị héo effect on flowering and endogenous hormonal<br /> status in Dendrobium (Orchidaceae). J Plant Physiol,<br /> vàng và rụng trước khi chúng kịp nở.<br /> 161: 1385-1387.<br /> Kataoka K1, Suzuki Y, Kitada M, Hashimoto T, Chou<br /> H, Bai H, Ohta M, Wu S, Suzuki K, Ide C., 2004.<br /> Alginate enhances elongation of early regenerating<br /> axons in spinal cord of young rats. Tissue Eng, 10 (3-4):<br /> 493-504.<br /> Lorteau MA, James BJ, Catherine F, 2001. Effects of<br /> cytokinin on ethylene production and nodulation in<br /> pea (Pisum sativum) cv. Sparkle. Physiol Plantarum,<br /> 112: 421-428.<br /> Hình 2. Phát hoa lan của nghiệm thức xử lý Nambiar N., Siang T. C., Mahmood M., 2012. Effect of<br /> BA 250 ppm (A) và đối chứng không xử lý BA (B) 6-Benzylaminopurine on flowering of a Dendrobium<br /> orchid. AJCS. 6(2): 225-231.<br /> IV. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ<br /> Newton L.A., Runkle E.S., 2015. Effects of<br /> 4.1. Kết luận Benzyladenine on vegetative growth and flowering<br /> Benzyl Adenine có ảnh hưởng đến quá trình of potted Miltoniopsis orchids. Acta Horticulturae, V.<br /> hình thành hoa của lan D. BCH 12-15-15 ở giai đoạn 1078, p: 121-127.<br /> vườn sản xuất. Phun BA ở nồng độ 250 ppm cho cây Nguyen HV, Phan HA, Duong TN, 2006. The role of<br /> lan có tỷ lệ ra hoa cao nhất, thời điểm xuất hiện phát sucrose and different cytokinins in the in vitro floral<br /> hoa sớm nhất và thời gian để hoa nở cũng sớm hơn morphogenesis of rose (hybrid tea) cv. “First Prize”.<br /> so với đối chứng. Số lượng và chất lượng hoa đều cao Plant Cell Tiss Org Culture, 87: 315-320.<br /> hơn đối chứng không có xử lý BA. Như vậy, nghiên Po-Hung Wu and Doris C.N. Chang1, 2009. The<br /> cứu này cho thấy việc bổ sung chất điều hòa sinh Use of N-6-benzyladenine to Regulate Flowering<br /> trưởng thực vật, đặc biệt là BA có tiềm năng lớn để of Phalaenopsis Orchids. Hort Technology. Vol. 19<br /> (No.1): 200-203.<br /> thúc đẩy quá trình ra hoa của cây lan D. BCH 12-15-<br /> 15, hỗ trợ cải tiến năng suất và chất lượng hoa. Phillips W. D., Chilton T. J., 1991. Biology. Oxford<br /> University Press, Vol 2. p: 51-62.<br /> 4.2. Đề nghị<br /> Sakai W. S., Joanne Courtney - Suttle, John C., Mark<br /> Trên cơ sở những kết quả nghiên cứu đạt được, M. and Ron K., 1998. Inducing Dendrobium Orchid<br /> đề nghị đưa phương pháp xử lý BA để kích thích inflorescence growth by injection of a solution of<br /> ra hoa vào quy trình trồng và sản xuất giống lan lai benzyladenine. J. Hawaiian Pacific Agric, 9: 33 - 36.<br /> <br /> 64<br />