Bài giảng bộ môn Dược lý: Thuốc giảm đau

Chia sẻ: Minh Minh | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

146
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng về "Thuốc giảm đau" giúp người học có thể hiểu được: Đại cương về thuốc giảm đau, phân loại thuốc giảm đau, thuốc giảm đau gây nghiện (thuốc giảm đau gây ngủ, thuốc giảm đau loại Morphin), thuốc giảm đau không phải loại Morphin: Paracetamol và thuốc chống viêm phi steroid, thuốc giảm đau hỗ trợ,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng bộ môn Dược lý: Thuốc giảm đau

BỘ MÔN DƯỢC LÝ HỌC VIỆN QUÂN Y Thuốc giảm đau Người soạn: Nguyễn Bích Luyện
A.Đại cương 1. Đau : là một cảm giác đặc biệt, đau thường liên quan đến sự tổn thương thực thể và làm tiến triển bệnh lý. * Nguyên nhân gây đau là do các ngọn dây thần kinh cảm giác bị kích thích quá độ bởi các tác nhân vật lý hay hoá học ( nhiệt, cơ, điện, acid, base ).
Dưới ảnh hưởng của các kích thích đau, trong cơ thể sẽ giải phóng ra một hoặc nhiều chất gây đau như Histamin, chất p ( Pain ), các Kinin huyết tương ( Bradykinin, Kallidin ). Một trong các tác dụng của các chất này là gây đau.
2.Giảm đau: Các thuốc giảm đau có thể có các cơ chế + Làm giảm nhận cảm với kích thích đau : chườm lạnh, xoa. + Giảm dẫn truyền cảm giác đau : Thuốc tê + Giảm hoặc đối lập với các chất trung gian hoá học của đau : thuốc giảm đau, chống viêm. + Tác động lên các receptor đặc hiệu của đau : Các Opiat. + Kích thích giải phóng Morphin nội sinh Endorphin : châm cứu.
3. Phân loại thuốc giảm đau (2 nhóm chính, 1 nhóm phụ) + Thuốc giảm đau gây nghiện (thuốc giảm đau gây ngủ, thuốc giảm đau loại Morphin) + Thuốc giảm đau không phải loại Morphin: Paracetamol và thuốc chống viêm phi steroid. + Thuốc giảm đau hỗ trợ: không được xếp loại theo truyền thống là giảm đau, nhưng có tác dụng làm hiệu quả giảm đau của các nhóm thuốc trên hoặc làm giảm nhẹ các tác dụng không mong muốn của chúng VD: thuốc chống trầm cảm, thuốc chống động kinh.
B. Thuốc giảm đau loại opiat 1. Đại cương 2. Liên quan giữa cấu trúc và tác dụng 3. Dược động học của thuốc 4. Tác dụng của thuốc 5. Chỉ định 6. Chống chỉ định 7. Tương tác thuốc 8. Quen thuốc, nghiện thuốc, hội chứng cai thuốc 9. Các opiat tổng hợp
1. Đại cương .Còn gọi là thuốc giảm đau gây ngủ .Giảm đau trung ương .Là thuốc gây nghiện, không kê đơn quá 7 ngày. .Là alcaloid từ nhựa khô quả cây thuốc phiện
* Các receptor của Opiat. Từ 1973 đã xác định được Rp đặc hiệu của Morphin. Những Rp này có ở não, nằm chủ yếu ở hệ viền ( não cảm xúc ) có ở vùng dưới đồi, đồi não, nhân đuôi và ở tuỷ sống. Đặc biệt, ở trục thần kinh, ở những vùng dẫn truyền tập hợp cảm giác đau, Rp tập trung ở đó.
Về điều trị, mỗi Rp có chức phận riêng .Rp muy : giảm đau, giảm hô hấp, co đồng tử, thay đổi cảm xúc. ..Rp kappa : giảm đau, xúc cảm , an thần. .Rp delta : gắn chọn lọc với Enkephalin và cũng có thể có tham gia vào tác dụng giảm đau của Opioid. .Rp sigma : còn biết ít liên quan đến điều trị. Có quan hệ gián tiếp đến nhận thức và tâm thần vận động. Tác dụng giảm đau của Opioid là tác dụng kích thích trên receptor muy và kappa.
2. Liên quan giữa cấu trúc và tác dụng Morphine Codeine Heroin Morphine Heroin
3. Dược động học của thuốc Dễ hấp thu qua đường tiêu hoá, phần lớn bị giáng hoá ở gan, có chu kỳ gan ruột, dễ phân phối vào mô Tốc độ phân phối ở não tuỳ thuộc vào hệ số phân tán dầu nước (Heroin > Morphin) Dễ thấm qua hàng rào máu não của trẻ, qua hàng rào nhau thai. Người có thai dùng liên tục Opiat ( nghiện ) thì nồng độ ở não thai gấp 3 lần não mẹ dẫn đến sự đẻ non hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ vì Opiat làm rối loạn vùng dưới đồi.
4. Tác dụng của thuốc 4.1.Tác dụng giảm đau 4.2.Tác dụng gây ngủ 4.3.Tác dụng gây sảng khoái 4.4.Tác dụng trên hô hấp 4.5.Tác dụng trên cơ trơn 4.6.Các tác dụng khác
4.1.Tác dụng giảm đau Morphin ức chế vỏ não và những trung tâm ở gian não, ức chế cảm giác đau rất đặc hiệu. Tác dụng giảm đau này được tăng cường bởi thuốc an thần kinh. Morphin làm tăng tác dụng của thuốc tê.
4.2.Tác dụng gây ngủ Morphin còn gây ngủ và làm giảm hoạt động tinh thần. Liều cao có thể gây mê, làm mất tri giác. Đặc biệt, liều thấp có thể gây hưng phấn : 1 3 mg làm cho mất ngủ, nôn, phản xạ tuỷ tăng, ý nghĩ đến nhanh, nhưng lộn xộn.
4.3.Tác dụng gây sảng khoái Với liều điều trị, làm tăng trí tưởng tượng. Giảm các cảm giác âm tính : buồn rầu, sợ hãi, lo âu, bi quan, cảm giác đói … Tăng cường cảm giác dương tính : trạng thái lạc quan, nhìn màu sắc thấy đẹp, nghe tiếng động thấy dễ chịu.
4.4. Tác dụng trên hô hấp : Liều thấp kích thích, liều cao ức chế trung tâm hô hấp, liều điều trị giảm nhạy cảm với CO2. ở trẻ mới đẻ và trẻ còn bú, trung tâm này rất nhạy cảm với Morphin .
4.5.Tác dụng trên cơ trơn Giảm nhu động ruột, giảm tiết dịch tiêu hoá. Co cơ vòng (cơ oddi, cơ thắt hồi manh tràng, cơ hậu môn, cơ vòng bàng quang), có thể làm xuất hiện cơn hen trên người có hen ( do co khí quản ).
4.6.Các tác dụng khác + Kích thích trực tiếp receptor hoá học ở sàn não thất IV và gây nôn. + Kích thích trung tâm vagus và trung tâm dây III, làm chậm nhịp tim, co đồng tử. + Kích thích trung tâm thải nhiệt ở vùng dưới đồi : Gây giảm nhiệt. + Giúp tăng thải ADH ( hormon kháng niệu), A.C.T.H, F.S.H,T.S.H,L.H.L.T. ức chế trung tâm ho Liều cao gây hạ áp
5. Chỉ định: Giảm đau ( những cơn đau dữ dội, cấp) Chống sốc ( do chấn thương, sau đẻ, do phản ứng sau tiêm thuốc …) Hen tim, phù phổi cấp ( thể nhẹ và vừa ). Làm dễ thở trong suy tim ( trừ tâm phế mãn ) Tiền mê. Chữa khái huyết (co mao quản) Rối loạn thần kinh : vật vã, mê sảng. Giảm ho, chống đi lỏng