Bài giảng Chương 5: Mô cơ

Chia sẻ: Trâu Quân | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:37

Thêm vào BST

Báo xấu

59
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Có nguồn gốc từ lá phôi giữa, riêng cơ bì có nguồn gốc từ lá phôi ngoài Là loại mô được biệt hóa cao để thực hiện chức năng vận động Có ba loại: cơ trơn (co yếu lâu mỏi, không theo ý muốn), cơ vân (co mạnh, chóng mỏi và theo ý muốn) và cơ tim (co nhịp nhàng, tự động suốt cuộc đời cá thể)

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chương 5: Mô cơ

Chương 5: Mô cơ
5.1. Nguồn gốc, phân bố và đặc điểm chung Có nguồn gốc từ lá phôi giữa, riêng cơ bì có nguồn gốc từ lá phôi ngoài Là loại mô được biệt hóa cao để thực hiện chức năng vận động Có ba loại: cơ trơn (co yếu lâu mỏi, không theo ý muốn), cơ vân (co mạnh, chóng mỏi và theo ý muốn) và cơ tim (co nhịp nhàng, tự động suốt cuộc đời cá thể)
5.2. Cơ vân ..\film co van\4 face_muscle_system_animation_-1.flv
5.2.1. Sợi cơ vân -Sợi cơ vân còn gọi là hợp bào cơ vân - Nhiều nhân (7000 nhân), hình trụ dài, đường kính từ 10 – 100 µm, nằm dưới màng sợi cơ - Màng của sợi cơ vân: là màng của các tế bào tạo nên sợi cơ vân, bao quanh bởi các sợi võng và sợi collagen có tác dụng liên kết các sợi cơ với nhau - Màng sợi cơ vân có các lỗ thủng, là miệng của các ống ngang liên hệ với hệ thống lưới nội bào trong sợi cơ
Những bào quan khác và chất vùi -Bộ Golgi thường ở gần phía hai cực của nhân tế bào - Ti thể phong phú, xen kẽ giữa các tơ cơ - Lưới nội bào không hạt phát triển, tạo thành hệ thống túi và ống bao quanh tơ cơ. Lưới nội bào không hạt là nơi tích trữ Ca++ cần thiết cho sự co cơ -Hệ thống ống ngang (hệ thống vi quản T) là hệ thống ống nhỏ bao quanh tơ cơ, ở ngang mức ranh giới gữa đía A và I, có lỗ mở vào màng bào tương, thông với khoảng gian bào của sợi cơ - Tập hợp thành phần ống ngang và ống – túi tận cùng nằm hai bên ống ngang gọi là bộ ba (triade). Hệ thống ống ngang đảm bảo sự co cơ đồng thời của toàn bộ sợi cơ khi có kích thích tới ngưỡng. Muscle-1.flv - Sắc tố cơ Myoglobin có khả năng hấp thu oxi
Tơ cơ vân: - Các tơ cơ xếp song song với nhau theo suốt chiều dài sợi cơ, họp lại thành từng bó - Đường kính: 0,5 – 2 µm - Dọc tơ cơ có những đoạn tối sáng xen kẽ theo chu kỳ, các đoạn sáng xếp thành hàng, các đoạn tối cũng vậy, tạo nên các vân ngang
- Đĩa sáng: dài khoảng 0,8µm, được gọi là đĩa I (isotrope). Chính giữa đĩa I có vạch Z là nơi dính nối các xơ actin thuộc hai đơn vị co cơ kế tiếp nhau -Đĩa tối: dài 1,5µm, gọi là đĩa A (anisotrope). Giữa đĩa A có vạch M và vạch H (chỉ gồm xơ myosin) -Đơn vị co cơ là đoạn tơ cơ giữa hai vạch Z kế tiếp nhau. -Thứ tự các băng và các vạch trong một đơn vị co cơ là: Z-I-A-H-M-H-A-I-Z - Tơ cơ được cấu tạo bởi xơ cơ. Xơ mảnh là xơ actin có đường kính 6nm , có mặt trong cả đĩa A và đĩa I nhưng gián đoạn ở vạch H - Xơ dày (xơ myosin) có đường kính 10 nm, chỉ có trong đĩa A, không có trong đĩa I
Xơ cơ vân Xơ actin: được cấu tạo bởi 3 loại protein: actin, troponin, tropomyosin - Protein actin có hình cầu, xếp với nhau thành chuỗi xoắn kép, mỗi phân tử actin có một vùng trên bề mặt mang hoạt tính kết hợp với myosin, có tính phân cực - Phân tử troponin là một phức hợp gồm ba phần hình cầu: Troponin T (TnT), Troponin I (TnI) và Troponin C (TnC) - Protein tropomyosin có dạng hình sợi, gồm hai chuỗi polypeptid bện vào nhau, nằm xen giữa chuỗi xoắn kép actin
Xơ myosin: được cấu tạo chủ yếu bởi myosin, là protein dạng sợi, có phân tử lượng khoảng 500 kDa. Cấu trúc gồm một phần hình que mảnh gấp khúc và phần đầu hình cầu - Phần hình que thuộc loại myosin nhẹ (LMN), phần đầu thuộc loại myosin nặng (HMN) - Các phân tử myosin xếp thành bó so le nhau, đầu hình cầu hướng về phía vạch Z, đầu tự do hướng về phía vạch M - Đầu hình cầu là nơi liên kết với xơ actin
5.2.2. Phân loại cơ vân Cơ vân màu đỏ: gồm những sợi cơ nhỏ, có màu đỏ thẫm (nhiều myoglobin) Cơ vân màu hồng nhạt: gồm những sợi cơ lớn, có màu trắng (ít myoglobin) Loại sợi I (nghèo ATPase): màu đỏ, kích thước nhỏ, co rút chậm nhưng mạnh và kéo dài Loại sợi II (giàu ATPase): đó là loại sợi cơ vân có màu trắng, giàu tơ cơ, co rút nhanh nhưng không dẻo dai Loại sợi III (sợi trung gian, giàu ATPase): màu đỏ, ít ti thể, co mạnh nhưng không kéo dài
5.2.3. Tổ chức của cơ vân - Bắp cơ (bao bởi màng tam cấp) → Bó cơ (bao bởi màng thứ cấp) → Sợi cơ (bao bởi màng sơ cấp)
http://www.shoppingtrolley.net/skeletal%20muscle.shtml
Sự phân bố mạch và thần kinh trong cơ
Sự phân bố mạch và thần kinh trong cơ Các mạch (động mạch, tĩnh mạch, mạch bạch huyết)cùng dây thần kinh thường vào bắp cơ ở một vị trí, sau đó tỏa nhánh tiến sâu vào bắp cơ Sự tuần hoàn máu trong cơ đặc biệt phát triển, mạng lưới mao mạch phong phú Lưới sợi thần kinh phát triển, hình thành những cấu trúc đặc biệt tại những chỗ tiếp xúc giữa thần kinh và cơ: thoi thần kinh – cơ; tiểu thể thần kinh – gân; bản vận động Muscle.flv
5.2.4. Sự co cơ vân 5.2.4.1. Năng lượng khi co cơ - Năng lượng hóa học chuyển đổi thành năng lượng cơ học - Năng lượng được tích dưới dạng ATP và phosphocreatin - Glucose là nguồn năng lượng quan trọng của cơ 5.2.4.2. Những thay đổi hình thái khi co cơ -Tơ cơ ngắn lại làm chiều dài sợi cơ cũng thu lại -Đoạn sáng (đĩa I và vạch H) hẹp lại, những đoạn tối không thay đổi. -Xơ actin và myosin không thay đổi chiều dài, khi cơ co, xơ actin trượt sâu về phía vạch M -Hai vạch Z của một đơn vị co cơ dịch lại gần nhau -Nếu cơ co rút mạnh, đĩa I và vạch H biến mất co co cung_muscle_system_animation_-_Google_Video_-3.flv
5.2.4.3. Cơ chế phân tử của sự co cơ Có thể chia mỗi chu kỳ co cơ vân làm 4 kỳ: - Kỳ không có kích thích: màng phân cực, myosin không gắn với actin - Kỳ có kích thích tới ngưỡng:màng bị khử cực, Ca++ được giải phóng hoạt hóa ATPase, thủy phân ATP tạo năng lượng. Ca++ kết hợp với troponin C làm thay đổi cấu trúc troponin, bộc lộ nơi có họat tính với myosin -Kỳ co cơ: đầu hình cầu của phân tử myosin tạo một góc 45° với phần que. Sự gắn phân tử myosin và actin gây lực kéo xơ actin trượt về phía vạch H - Kỳ cơ dãn: ADP kết hợp với phosphocreatinin để tạo lại ATP; ATP tách actomysin thành actin và myosin actin myosin_muscle_system_animation_- Google Video 1 flv
Sự dãn cơ Chiều rộng của vùng chứa hai loại xơ actin và myosin lồng vào nhau có ảnh hưởng đến sự dãn cơ. Khi cơ dãn mạnh, vùng lồng vào nhau của hai xơ giảm đi (có khi không còn nữa)