Bài giảng Cơ sở thiết kế nhà máy thực phẩm: Chương 3 - Vũ Thị Hoan

9/16/2010<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> I. Phân loại mặt bằng : có ba loại<br /> <br /> Chương 3<br /> THIẾT LẬP MẶT BẰNG<br /> NHÀ MÁY<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> II. Các công trình bên trong nhà máy<br /> - Phân xưởng sản xuất chính, - Trạm cân<br /> phụ<br /> - Biến áp, máy phát điện<br /> <br /> - Kho chứa<br /> - Nhà nồi hơi, xưởng sửa chữa<br /> - Nhà hành chính<br /> - Khu vực xử lý nước<br /> - Nhà ăn, nhà sinh hoạt<br /> - Phòng y tế<br /> chung.<br /> - Nhà vệ sinh<br /> - Phòng KCS (kiểm tra chất - Hệ thống giao thông, đường<br /> lượng)<br /> cống<br /> - Phòng kinh doanh<br /> - Phòng cháy, chữa cháy<br /> - Nhà xe<br /> - Khu đất dự trữ<br /> - Nhà bảo vệ<br /> → Xác định diện tích sử dụng của các công trình<br /> → vẽ sơ đồ vị trí và diện tích trên bản vẽ.<br /> <br /> * Bản vẽ mặt bằng địa điểm: thể hiện mối quan hệ khu đất<br /> xây dựng nhà máy với các khu vực xung quanh, tình trạng<br /> mặt bằng hiện có → biện pháp xử lý thích hợp.<br /> * Bản vẽ mặt bằng thi công: mặt bằng tạm thời được thiết<br /> kế dựa trên mặt bằng nhà máy, sau khi thi công xong thì<br /> nó không còn tồn tại nữa. Ghi cụ thể kích thước các công<br /> trình, đường đi của các đường ống kỹ thuật, giao thông,<br /> khu vực để vật liệu xây dựng → cụ thể hoá các điều kiện<br /> thi công của nhà máy.<br /> * Bản vẽ mặt bằng nhà máy: thể hiện các công trình chính,<br /> công trình phụ, giao thông → thể hiện mối quan hệ giữa<br /> các công trình trong nhà máy.<br /> Trên bản vẽ có ‘Hoa gió’ nằm trên góc phải, phía<br /> trên của bản vẽ thể hiện hướng gió chính<br /> hàng năm thổi vào nhà máy.<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> II. Các công trình bên trong nhà máy<br /> <br /> → Có thể lập bảng kích thước và diện tích các loại<br /> công trình:<br /> Tên công trình<br /> STT<br /> 1<br /> Phân xưởng sản xuất<br /> .<br /> .<br /> .<br /> .<br /> .<br /> .<br /> <br /> Kích thước<br /> <br /> Diện tích<br /> <br /> 1<br /> <br /> 9/16/2010<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> <br /> * Chọn hướng nhà : 2 yếu tố ảnh hưởng:<br /> - Tận dụng để lấy nguồn sáng mạnh nhất<br /> - Tận dụng để lấy nguồn gió mạnh nhất<br /> * Bố trí mặt bằng :<br /> - Phân xưởng chính : thường nằm phía chính diện<br /> của nhà máy, mặt chính của phân xưởng hướng<br /> ra đường lớn (nằm giữa miếng đất)<br /> - Phân xưởng phụ : hoặc là hợp khối hoặc xây<br /> dựng gần đó.<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> <br /> 1. Nguyên tắc hợp khối: Có hai phương án hợp khối :<br /> * Xây dựng hai phân xưởng sát bên nhau :<br /> - Ưu điểm : linh động trong việc bố trí lưới cột, dễ dàng<br /> bố trí thiết bị, ít tốn không gian cho các công trình<br /> phụ (cầu thang) thích hợp để bố trí các máy có tải<br /> trọng lớn.<br /> - Nhược điểm : chiếm diện tích<br /> * Phương pháp nâng tầng :<br /> - Ưu điểm : chiếm ít diện tích, giảm chiều dài đường<br /> ống kỹ thuật.<br /> - Nhược điểm : không dùng cho các máy tải trọng lớn,<br /> gây chấn động, tốn nhiều diện tích cho các công trình<br /> phụ.<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> <br /> 1. Nguyên tắc hợp khối: Phối hợp các công trình nhỏ<br /> → công trình lớn<br /> ● Ưu điểm: - Giảm diện tích<br /> - Tạo thuận lợi cho việc giao thông, vận chuyển<br /> - Khi hợp khối → chiều dài, rộng của phân xưởng tăng<br /> → bước cột lớn → dễ bố trí thiết bị trong phân xưởng.<br /> - Giảm vốn đầu tư.<br /> ● Nhược điểm:<br /> - Nhà xưởng có khẩu độ lớn mà khí hậu nóng ẩm, mưa<br /> nhiều → Cần kết cấu mái, nền vững chắc → Tốn kém<br /> chi phí.<br /> - Ngoài ra việc lấy gió và ánh sáng tự nhiên<br /> là tương đối khó.<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> <br /> 1. Nguyên tắc hợp khối:<br /> ☻Tuy nhiên không phải công trình nào cũng có thể hợp<br /> khối được → Mối liên hệ lẫn nhau giữa các phân<br /> xưởng. Bố trí dây chuyền ngắn gọn, không chồng<br /> chéo, giao nhau, ngược chiều nhau trên cùng một mặt<br /> phẳng di chuyển.<br /> ► Các điều kiện cần thiết để có thể hợp khối :<br /> * Các công trình phải có quan hệ với nhau về mặt sản<br /> xuất<br /> * Các thông số xây dựng cơ bản giống nhau<br /> * Địa hình, địa chất trong nhà máy cho phép<br /> <br /> 2<br /> <br /> 9/16/2010<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> 1. Nguyên tắc hợp khối:<br /> Ví dụ:<br /> Kho<br /> nguyên<br /> liệu<br /> <br /> Kho<br /> nguyên<br /> liệu<br /> <br /> Phân<br /> xưởng<br /> sản xuất<br /> <br /> Phân<br /> xưởng<br /> sản xuất<br /> <br /> Kho<br /> sản<br /> phẩm<br /> <br /> Kho<br /> sản<br /> phẩm<br /> <br /> Kho<br /> nguyên<br /> liệu<br /> <br /> Phân<br /> xưởng sản<br /> xuất<br /> <br /> Kho<br /> sản<br /> phẩm<br /> <br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> 2. Nguyên tắc 2:<br /> - Phải có đủ diện tích để xây dựng công trình hiện hữu<br /> - Có diện tích hợp lý để mở rộng sau này<br /> - Có diện tích trồng cây xanh (25 – 30 % S) để lọc tiếng ồn,<br /> không khí, ngăn cháy nổ, tăng nguồn oxy.<br /> Ví dụ :<br /> <br /> → Kết hợp kho nguyên liệu + Phân xưởng<br /> sản xuất + Kho sản phẩm<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> <br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> <br /> 3. Nguyên tắc 3: Việc bố trí mặt bằng nhà máy phải đảm bảo :<br /> - Phù hợp với chức năng của từng bộ phận.<br /> - Phù hợp với đặc điểm qui trình công nghệ<br /> - Phù hợp với yếu tố tự nhiên.<br /> ► Cụ thể :<br /> * Các phân xưởng chính thường đặt ở vị trí trung tâm, mặt tiền<br /> hướng ra trục giao thông chính (để tiện giao tiếp, mỹ quan).<br /> * Khoảng không gian mở: nhà hành chính, phòng KCS, ... phải<br /> đảm bảo yếu tố thẩm mỹ.<br /> * Một số công trình phụ: kho chứa phế liệu, nhà vệ sinh ,... nên<br /> tập trung ở một nơi và thường đặt ở góc, cuối hướng gió chính.<br /> Lưu ý độ nghiêng nền để thải nước thải vào nơi thích hợp.<br /> * Các phân xưởng phụ là hợp khối hoặc xây dựng gần đó.<br /> * Các công trình có quan hệ với nhau về công<br /> nghệ nên bố trí gần nhau<br /> <br /> 4. Nguyên tắc 4: hệ thống giao thông hợp lý<br /> - Phân bố đường giao thông rõ ràng.<br /> - Bề rộng đường hợp lý (Nếu đường một chiều 4 – 5<br /> m, hai chiều 7 – 8 m).<br /> - Bố trí luồng đi lại trong nhà máy hợp lý : tránh các<br /> đường giao nhau, tất cả các công trình phải nối với<br /> đường giao thông để phòng ngừa bất trắc, có thể có<br /> lối đi riêng cho công nhân, ...<br /> - Các đường nên rải nhựa để dễ thoát nước và giảm<br /> bụi bay vào nhà máy.<br /> 5. Nguyên tắc 5: Phải đảm bảo các quy định an toàn<br /> về phòng cháy chữa cháy (PCCC), có các<br /> công trình phục vụ cho công tác PCCC.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9/16/2010<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> 6. Nguyên tắc 6: Các công trình công cộng phải luôn đặt gần<br /> chỗ ra vào, trạm biến áp đặt gần đường giao thông chính.<br /> 7. Nguyên tắc 7: Cần đảm bảo khoảng cách thích hợp giữa hai<br /> nhánh nhà để lợi dụng ánh sáng tự nhiên, thông gió tự<br /> nhiên, đồng thời để chữa cháy.<br /> <br /> K ≥ (H +h)<br /> H, h : chiều cao của hai nhánh nhà<br /> <br /> K ≥ 2H max<br /> Hmax: chiều cao cao nhất của nhà<br /> <br /> Hoặc K ≥ 12m khi phân xưởng ít sinh nhiệt hoặc khí độc<br /> K ≥ 20m khi phân xưởng sinh nhiều nhiệt<br /> hoặc khí độc.<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> IV. Một số phương án bố trí mặt bằng nhà máy<br /> ◙ Bố trí theo kiểu ô cờ: thường nhà máy chế biến thực<br /> phẩm được bố trí theo kiểu này.<br /> - Ưu điểm : gọn, ngăn nắp.<br /> - Nhược điểm : hạn chế về mặt mỹ thuật kiến trúc.<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> III. Các nguyên tắc thiết lập mặt bằng nhà máy<br /> <br /> 8. Nguyên tắc 8: Chọn hướng nhà sao cho có thể<br /> thông gió, chiếu sáng thuận lợi, hướng ra đường<br /> chính.<br /> 9. Nguyên tắc 9: trên bản vẽ mặt bằng nhà máy, ở góc<br /> bên phải, vẽ hoa gió (biểu thị hướng gió, chiều gió<br /> trong năm), căn cứ vào hướng gió để bố trí công<br /> trình. (Ví dụ : bộ phận nào sinh ra nhiều mùi, mất vệ<br /> sinh phải đặt cuối hướng gió).<br /> 10. Nguyên tắc 10: Bố trí sau xử lý nước cấp, nước<br /> thải, nồi hơi, đài nước, ...<br /> 11. Nguyên tắc 11: Toàn bộ nhà máy cần có một bức<br /> tường hoặc hàng rào xung quanh.<br /> Phía trong (cách 2 – 3 m) trồng cây xanh<br /> để lọc khí, tiếng ồn, ngăn cháy nổ lan rộng.<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> IV. Một số phương án bố trí mặt bằng nhà máy<br /> ◙ Bố trí đơn nguyên: nhà máy lắp ráp linh kiện điện tử<br /> <br /> 4<br /> <br /> 9/16/2010<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> IV. Một số phương án bố trí mặt bằng nhà máy<br /> ◙ Bố trí theo kiểu chu vi: diện tích khu đất không phải<br /> hình chữ nhật, địa hình phức tạp, diện tích đất nhỏ →<br /> Thường dùng cho các nhà máy sản xuất nhỏ.<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> IV. Một số phương án bố trí mặt bằng nhà máy<br /> ◙ Bố trí tự do:<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> Chương 3: THIẾT LẬP MẶT BẰNG NHÀ MÁY<br /> <br /> V. Các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật để đánh giá mặt bằng nhà máy<br /> <br /> V. Các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật để đánh giá mặt bằng nhà máy<br /> <br /> 1. Diện tích đất của nhà máy: Phương án nào có diện tích đất<br /> nhỏ thì chọn (phải đảm bảo các chỉ tiêu kỹ thuật khác)<br /> - Tiền thuê đất thấp.<br /> - Chi phí san lấp mặt bằng thấp.<br /> 2. Diện tích xây dựng: Các phương án cũng thoả mãn các yêu<br /> cầu kỹ thuật thì phương án nào có diện tích xây dựng nhỏ<br /> hơn thì chọn.<br /> 3. Hệ số sử dụng đất trong nhà máy: K sd = A + B + C<br /> S<br /> - S : diện tích chiếm đất<br /> - A: tổng các diện tích mặt bằng các nhà xưởng<br /> - B: tổng diện tích các công trình (xử lý nước thải,<br /> cấp, đài nước)<br /> - C: tổng diện tích kho, sân bãi<br /> Ksd càng cao càng tốt.<br /> <br /> 4. Chỉ số xây dựng:<br /> A+B+C+D+E+F<br /> K xd =<br /> S<br /> - D: tổng diện tích xây dựng đường xá, bãi giữ xe<br /> - E: tổng diện tích các đường ống kỹ thuật<br /> - F: tổng diện tích trồng cây xanh trong nhà máy<br /> Kxd càng cao càng tốt.<br /> 5. Chiều dài của đường ống kỹ thuật trong nhà máy (m):<br /> Phương án nào có chiều dài đường ống kỹ thuật ngắn thì chọn.<br /> 6. Chu vi của nhà máy:<br /> Càng nhỏ càng tốt (giảm chi phí xây dựng tường rào)<br /> 7. Vốn xây dựng: thấp nhất có thể được<br /> <br /> 5<br /> <br />