intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng côn trùng : Đặc điểm sinh trưởng phát triển của côn trùng part 3

Chia sẻ: Asdfada Asfsgs | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

162
lượt xem
52
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Một đặc trưng của giai đoạn sâu non là sự hình thành nên các cơ quan sâu non và các dạng sâu non khác nhau. nhau. ở kiểu biến thái không hoàn toàn sâu non rất giống với sâu trưởng thành nên còn được gọi là sâu con. con. Tuy nhiên ở đây có thể có sự sai khác cơ bản giữa sâu non và sâu giữ trưởng thành bởi các cơ quan sâu non. non. Đối với kiểu sâu non của nhóm biến thái hoàn toàn sự sai khác giữa giữ sâu non và sâu trưởng thành đã trở...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng côn trùng : Đặc điểm sinh trưởng phát triển của côn trùng part 3

  1. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. 2.2. §Æc ®iÓm sinh häc cña pha s©u non CÊu t¹o c¬ b¶n Mét ®Æc tr­ng cña giai ®o¹n s©u non lµ sù h×nh thµnh nªn c¸c c¬ quan s©u non vµ c¸c d¹ng s©u non kh¸c nhau. ë kiÓu biÕn th¸i kh«ng hoµn toµn s©u non rÊt gièng víi s©u tr­ëng thµnh nªn cßn ®­îc gäi lµ s©u con. Tuy nhiªn ë ®©y cã thÓ cã sù sai kh¸c c¬ b¶n gi÷a s©u non vµ s©u tr­ëng thµnh bëi c¸c c¬ quan s©u non. §èi víi kiÓu s©u non cña nhãm biÕn th¸i hoµn toµn sù sai kh¸c gi÷a s©u non vµ s©u tr­ëng thµnh ®· trë nªn rÊt s©u s¾c. Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
  2. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. 2.2. §Æc ®iÓm sinh häc cña pha s©u non C¸c d¹ng s©u non Tïy theo sù ph©n ®èt: Eumer (cã ®ñ sè ®èt vµ h×nh d¹ng chung); Oligomer (th­a ®èt, thiÕu ®èt (ong ký  sinh). Bông kh«ng ph©n ®èt, h×nh d¹ng kiÓu s©u vßng). ChØ cã chi phô ®Çu hoÆc c¸c chi phô ch©n ®· tho¸i hãa).  Tïy theo sè l­îng ch©n: Polypod-nhiÒu ch©n (Sè ®èt c¬ thÓ ®· ®ñ, ngoµi ch©n ngùc ng¾n cßn cã ch©n phô cña bông víi sè l­îng, h×nh d¹ng vµ chøc n¨ng kh¸c nhau) Lepidoptera; Oligopod-Ýt ch©n hoÆc th­a ch©n (Ch©n ngùc dµi. ë bông kh«ng cã c¸c chi phô hoÆc chØ cã ch©n ®Èy vµ l«ng ®u«i) Coleoptera; Apod: kh«ng ch©n (Cã khi cã mÊu, gai kh«ng ph¶i lµ c¸c chi phô. Mét sè c¸nh mµng vµ hai c¸nh); Protopod: ch©n nguyªn thñy (TÊt c¶ s©u non ®Òu chui ra ngoµi ë giai ®o¹n ph«i thai nguyªn thñy. C¸c chi phô ®Çu kh¸ râ, c¸c chi ë ®èt ngùc chØ cã ë d¹ng mÇm, bông cßn ch­a ph©n ®èt, c¸c c¬ quan bªn trong cßn ë giai ®o¹n ph«i thai, ch­a ®ñ c¸c ®èt c¬ thÓ. ong hä Platygasteridae);  Tïy theo cÊu tróc ®Çu: Eucephal (Polypod + Oligopod) (cã ®Çu vµ th­êng c¶ miÖng ph¸t triÓn tèt); Acephal: kh«ng ®Çu (Apod) ( ChØ cã mãc miÖng = hµm trªn nèi víi hÇu. Diptera); Hemicephal: ®Çu tho¸i hãa vµ thôt vµo ngùc tr­íc. SN muçi Tipulidae); Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
  3. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng th­a ®èt, thiÕu ®èt Cã ®ñ sè ®èt vµ h×nh d¹ng chung Ch©nnguyªn nhiÒu Ýt ch©n hoÆc th­a kh«ng ch©n thuû ch©n ch©n §Çu vµ miÖng ph¸t triÓn Ko ®Çu Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
  4. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. 2.2. §Æc ®iÓm sinh häc cña pha s©u non HiÖn t­îng lét x¸c Nh÷ng nÐt ®¹i c­¬ng vÒ lét x¸c V× líp da h¹n chÕ viÖc lín lªn cña c¬ thÓ nªn c«n trïng ë thêi kú s©u non ph¶i lét x¸c. Qu¸ tr×nh lét x¸c th­êng x¶y ra nhiÒu lÇn vµ cã liªn quan tíi sinh tr­ëng vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. HiÖn t­îng lét x¸c lµ mét qu¸ tr×nh vøt bá da cò ®­îc ®iÒu tiÕt bëi hÖ thèng hormon cã liªn quan ®Õn sinh tr­ëng vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. RÊt cÇn cho c«n trïng vµ x¶y ra nhiÒu lÇn Hay lét x¸c lµ tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh dÉn tíi viÖc lét bá líp biÓu b× cò. Lét x¸c sinh tr­ëng x¶y ra trong thêi kú s©u non. Sau mçi lÇn lét x¸c c¬ thÓ s©u non l¹i lín lªn vµ ®¹t chÊt l­îng cao h¬n. Lét x¸c biÕn th¸i x¶y ra ë giai ®o¹n cuèi cïng cña s©u non dÉn tíi sù biÕn th¸i. §Êy lµ sù chuyÓn hãa thµnh nhéng hoÆc thµnh s©u tr­ëng thµnh. ë ®©y còng x¶y ra hai qu¸ tr×nh ®Æc tr­ng lµ: Hãa nhéng vµ Hãa s©u tr­ëng thµnh. HiÖn t­îng lét x¸c thÊy chñ yÕu ë giai ®o¹n s©u non. Sè lÇn lét x¸c tuú theo t­ng loµi: 3-5 lÇn. SN bä trÜ Japyx thysauura 1 lÇn, s©u non phï du lét x¸c > 20 lÇn. Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
  5. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. 2.2. §Æc ®iÓm sinh häc cña pha s©u non HiÖn t­îng lét x¸c Qu¸ tr×nh lét x¸c Qu¸ tr×nh lét x¸c ®­îc ®iÒu tiÕt bëi hÖ thèng hormon: Lét x¸c sinh tr­ëng: ë tuyÕn gi¸p (tuyÕn c¹nh yÕt hÇu) hormon s©u non, (hormon Juvenil) ®· tiÕt ra. Sè l­îng hormon nµy nhiÒu Ýt so víi hormon biÕn th¸i sÏ quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña thêi kú s©u non hoÆc lµ sù lét x¸c hãa nhéng hay hãa s©u tr­ëng thµnh. Lét x¸c biÕn th¸i: Tõ c¸c tÕ bµo thÇn kinh tiÕt ë trung t©m thÓ cuèng cña n·o tr­íc, hormon ho¹t ho¸ (hormon n·o) ®­îc t¹o ra vµ ®i vÒ tuyÕn tim. ë ®©y tuyÕn tim ®­îc kÝch thÝch tiÕt ra PTTH (PTTH – Hormon tuyÕn ngùc tr­íc). PTTH kÝch thÝch tuyÕn ngùc tr­íc ho¹t ®éng tiÕt ra hormon Ecdyson. Ecdyson kÝch thÝch qu¸ tr×nh lét x¸c biÕn th¸i. Sù kh¸c biÖt gi÷a 2 kiÓu biÕn th¸i chÝnh nh­ sau: ë biÕn th¸i kh«ng hoµn toµn Ecdyson t¨ng dÇn, khi Ecdyson nhiÒu h¬n Juvenil s©u non biÕn thµnh s©u tr­ëng thµnh. ë biÕn th¸i hoµn toµn míi ®Çu Juvenil m¹nh h¬n Ecdyson, s©u non lét x¸c thµnh s©u non míi cã kÝch th­íc lín h¬n. Khi Juvenil gi¶m ®i, Ecdyson t¨ng lªn vµ c¸c t¸c dông m¹nh h¬n s©u non lét x¸c lÇn cuèi cïng ®Ó ho¸ thµnh nhéng. Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
  6. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. 2.2. §Æc ®iÓm sinh häc cña pha s©u non Tuæi s©u non Kho¶ng thêi gian gi÷a 2 lÇn lét x¸c = ®¬n vÞ tÝnh tuæi s©u non S©u non võa në ra ®Õn lóc s©u non lét x¸c lÇn ®Çu = 1 tuæi Tuæi s©u non = Sè lÇn lét x¸c + 1 T6 LX5 LX1 LX2 LX4 T1 LX3 Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
  7. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. 2.2. §Æc ®iÓm sinh häc cña pha s©u non H­íng phßng trõ s©u h¹i  Søc ®Ò kh¸ng cña s©u non tuæi nhá (tuæi 1, 2) th­êng kÐm h¬n, l­îng thøc ¨n cßn Ýt nªn t¸c h¹i kh«ng lín do ®ã dÔ tiªu diÖt  cÇn ph¸t hiÖn kÞp thêi vµ tiÕn hµnh ngay c¸c biÖn ph¸p phßng trõ khi s©u non cßn nhá.  Sau khi lét x¸c da s©u non cßn mÒm, dÔ ph¸ vì nªn chän thêi ®iÓm phun thuèc trõ s©u vµo lóc nµy lµ thÝch hîp.  §êi sèng s©u non g¾n liÒn víi nguån thøc ¨n vµ c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i kh¸c. Khi biÕt râ mèi quan hÖ nµy sÏ lùa chän ®­îc c¸c biÖn ph¸p phßng trõ thÝch hîp.  DÊu vÕt ph¸ h¹i cña s©u non lµ ®Æc tr­ng theo tõng loµi. C¨n cø vµo ®ã ®Ó nhËn biÕt ®­îc loµi s©u h¹i, møc ®é g©y h¹i cña chóng ®Ó chän ph­¬ng ph¸p phßng trõ hîp lý.  C¬ thÓ s©u non cßn ch­a æn ®Þnh nªn cã thÓ t¸c ®éng g©y ®ét biÕn theo h­íng cã lîi cho con ng­êi qua con ®­êng thøc ¨n.  Hormon lét x¸c vµ biÕn th¸i cã thÓ ®­îc sö dông nh­ vò khÝ tiªu diÖt c«n trïng. Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
  8. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. 2.2. §Æc ®iÓm sinh häc cña pha nhéng Kh¸i niÖm  Nhéng lµ giai ®o¹n nghØ vµ biÕn ®æi ®Æc tr­ng cho nhãm c«n trïng cã kiÓu biÕn th¸i hoµn toµn tr­íc khi lét x¸c lÇn cuèi cïng ®Ó trë thµnh s©u tr­ëng thµnh.  Nhéng kh«ng lÊy thøc ¨n mµ sèng nhê vµo chÊt dù tr÷ cã tõ giai ®o¹n s©u non. §a sè kh«ng di chuyÓn ®­îc (trõ muçi). B¾t ®Çu xuÊt hiÖn mÇm c¸nh ngoµi, cã chi phô. Nh­ng th­êng n»m trong kÐn do s©u non lÇn ra.  KÐn thËt: do s©u non lµm ra tõ t¬, c¸c m¶nh vôn,...  KÐn gi¶: kÐn do da s©u non biÕn thµnh (ë nhéng bäc).  Buång nhéng: trong gç (mät, xÐn tãc), b»ng ®Êt (vßi voi, ong ¨n l¸), d­íi vá c©y.  ë c¸nh phÊn nhéng th­êng cã c¬ quan ®Æc biÖt: c¬ quan nhéng: ë cuèi bông gåm gai, mãc nhän ®Ó b¸m ch¾c. Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
  9. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ biÕn th¸i cña c«n trïng. 2.2. §Æc ®iÓm sinh häc cña pha nhéng C¸c kiÓu nhéng  Pupa dectica (Nhãm cã hµm c¾n xÐn): Tói c¸nh vµ mÇm ch©n tù do, Hµm cö ®éng ®­îc dïng ®Ó c¾n xÐn kÐn t¬. C¸nh l­íi, ruåi bä c¹p, c¸nh l«ng.  Pupa adectica (Nhãm kh«ng cã hµm c¾n xÐn).  Pupa exarata (Nhéng trÇn):Tói c¸nh vµ ch©n t¸ch khái c¬ thÓ.  Pupa libera: Nhéng trÇn. C¸nh cøng + c¸nh mµng.  Pupa coarctata: Nhéng bäc: Nhéng n»m trong bäc do da cña s©u non tuæi gÇn cuèi cïng biÕn thµnh, bªn trong cßn cã líp cuticula máng cña s©u non tuæi cuèi cïng (ruåi).  Pupa obtecta (Nhéng mµng): Tói c¸nh vµ ch©n kh«ng tù do, dÝnh vµo th©n thÓ. Cuticula dÇy. Th­êng cã mµu sÆc sì. Bông Ýt nhiÒu cö ®éng tèt. C¸nh phÊn, muçi, c¸nh cøng.  ë c¸nh phÊn cã thÓ cßn ph©n biÖt:  Nhéng treo ng­îc ®Çu. B­ím ngµy. Nhéng treo ng­îc ®Çu b»ng gai, mÊu.  Nhéng th¾t l­ng (b­ím c¶i). Cuèi bông ®Ýnh vµo gi¸ t¬. C¬ thÓ nghiªng bông dÝnh s¸t gi¸ thÓ, cã t¬ vßng gi÷ nh­ th¾t l­ng. Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
  10. Ch­¬ngIIi: §Æc ®iÓm sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c«n trïng Kh«ng cã hµm c¾n xÐn Cã hµm c¾n xÐn Nhéng trÇn Nhéng mµng Nhéng trÇn Nhéng bäc Lª B¶o Thanh Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng §T: 0912.387.359
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0