intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Giải phẫu thú y - Chương X: Hệ thần kinh (Nguyễn Bá Tiếp)

Chia sẻ: Than Con | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST
Báo xấu
242
lượt xem 51
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đảm bảo mối quan hệ thống nhất giữa cơ thể với môi trường và giữa các cơ quan trong cơ thể, thần kinh thực hiện chức năng thông qua tính cảm ứng. Dựa vào cơ chế hoạt động hệ thần kinh được chia thành: thần kinh động vật và thần kinh thực vật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Giải phẫu thú y - Chương X: Hệ thần kinh (Nguyễn Bá Tiếp)

  1. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie Ch−¬ng X: hÖ thÇn kinh Formatted: German (Germany) Neurologia Nervous system §¹i c−¬ng vÒ hÖ thÇn kinh - §¶m b¶o mèi quan hÖ thèng nhÊt gi÷a c¬ thÓ víi m«i tr−êng vµ gi÷a c¸c c¬ quan trong c¬ thÓ, kinh thùc hiÖn chøc n¨ng th«ng qua tÝnh c¶m øng. - Dùa vµo c¬ chÕ ho¹t ®éng, hÖ thÇn kinh ®−îc ph©n thµnh: thÇn kinh ®éng vËt vµ thÇn kinh thùc vËt. ThÇn kinh ®éng vËt ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña c¬ v©n vµ ho¹t ®éng theo ý muèn. ThÇn kinh thùc vËt ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña c¸c c¬ tr¬n, c¬ d−íi da, hÖ thèng m¹ch qu¶n, c¸c tuyÕn (ho¹t ®éng tù chñ). - VÒ ph−¬ng diÖn gi¶i phÉu hÖ thÇn kinh ®−îc ph©n thµnh: ThÇn kinh trung −¬ng gåm n·o vµ tuû sèng; ThÇn kinh ngo¹i vi gåm c¸c d©y thÇn kinh, c¸c h¹ch thÇn kinh. * Sù ph©n chia chØ lµ t−¬ng ®èi. Ho¹t ®éng cña hÖ thÇn kinh chÞu sù ®iÒu khiÓn cña vá ®¹i n·o. 1.Trung −¬ng thÇn kinh (central nervous system; CNS) 1.1. Mµng n·o tuû: (the meninges) Lµ nh÷ng líp mµng cã cÊu t¹o d¹ng tæ chøc liªn kÕt bao bäc n·o vµ tuû sèng. Mµng n·o tuû gåm 3 líp: - mµng cøng - mµng nhÖn - mµng nu«i 1.1.1. Mµng tuû sèng (1) Mµng cøng(dura mater) lµ líp dµy nhÊt, dai vµ ch¾c bao bäc theo chiÒu däc cña tuû sèng. Gi÷a mµng cøng vµ mÆt trong èng sèng cßn mét kho¶ng gäi lµ khoang trªn cøng (cavum epidurale; epidural space) chøa c¸c d©y thÇn kinh tuû, m¹ch qu¶n, tæ chøc liªn kÕt, vµ mì. Khi g©y tª tuû sèng, thuèc tª ®−îc tiªm vµo khoang nµy.. (2) Mµng nhÖn (arachnoid mater): N»m phÝa trong mµng cøng CÊu t¹o b»ng tæ chøc liªn kÕt sîi xèp, Trªn mµng cã nhiÒu m¹ch qu¶n, thÇn kinh. MÆt d−íi cã c¸c chåi m¹ch. Gi÷a mµng nhÖn vµ mµng cøng l¸ xoang d−íi cøng (subdural space) cã chøa mét l−îng rÊt nhá thanh dÞch (3) Mµng nu«i (pia mater): Lµ líp mµng trong cïng vµ phñ lªn bÒ mÆt tuû sèng. HÖ thÇn kinh 114
  2. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie Gi÷a mµng nhÖn vµ mµng nu«i cã xoang d−íi nhÖn (cavum suparachnoidale; sub arachnoidal space) Trong xoang chøa c¸c chåi m¹ch cña mµng nhÖn, c¸c m¹ch qu¶n vµ ®Æc biÖt ®−îc lÊp ®Çy bëi dÞch n·o tuû (cerebrospinal fluid). 1.1.2. Mµng n·o (1) Mµng cøng (dura mater encephali): Lãt trong hép sä vµ phñ mÆt ngoµi n·o, mµng nµy dai ch¾c vµ dÝnh s¸t vµo mÆt trong cña hép sä. M¹t ngoµi cã nh÷ng tÕ bµo dÑp vµ gi¸u m¹ch m¸u; mÆt trong nh½n Trong mµng cøng cã c¸c xoang lµ n¬i t¸ch mµng cøng thµnh hai l¸, ®©y lµ n¬i thu håi m¸u tÜnh m¹ch. Mµng cøng biÖt ho¸ thµnh c¸c cÊu tróc sau: -liÒm n·o (the falx cerebri):h×nh l−ìi liÒm, ng¨n c¸ch hai b¸n cÇu ®¹i n·o. -lÒu n·o (the tentorium cerebelli) : ng¨n c¸ch b¸n cÇu ®¹i n·o vµ tiÓu n·o. -gÊp nÕp tuyÕn yªn hay vßm hè yªn (diaphragama sellae) : lµ phÇn gÊp nÕp n»m ë mÆt d−íi n·o, bao bäc lÊy tuyÕn yªn, cñ vó µ cñ tro. Formatted: Portuguese (Brazil) (2) Mµng nhÖn (arachnoidea encephali): N»m trong mµng cøng, chøa c¸c mao m¹ch vµo nu«i n·o vµ lµ n¬i sinh ra dÞch n·o tuû. Gi÷a mµng cøng vµ mµng nhÖn cã xoang d−íi cøng (3) Mµng nu«i (pia mater encephali): Lµ líp mµng trong cïng len lái gi÷a c¸c håi n·o. Cêu t¹o b»ng m« liªn kÕt sîi xèp cïng c¸c yÕu tè ®µn håi. M¹ch m¸u trªn mµng nu«i to¶ thµnh hÖ thèng m¹ng l−íi dµy ®Æc ®¶m b¶o dinh d−ìng cho n·oCNTY C¸c tÜnh m¹ch thu håi m¸u ®æ vÒ hÖ thèng xoang cña mµg cøng. Gi÷a mµng nhÖn vµ mµng nu«i cã xoang d−íi nhÖn chøa dÞch n·o tuû. Xoang d−íi nhÖn th«ng víi xoang d−íi nhÖn ë tuû sèng vµ èng gi÷a tuû sèng qua hai lç Magiendier vµ Luchka ë chç tiÕp gi¸p gi÷a hµnh n·o vµ tiÓu n·o. 1.2. Tuû sèng: meddula spinaris; spinal cord 1.2.1. VÞ trÝ N»m trong èng sèng, kÐo dµi tõ lç chÈm tiÕp gi¸p víi hµnh tuû ®Õn x−¬ng khum vµ ®−îc mµng n·o tuû bao bäc. 1.2.2. H×nh th¸i - Cã d¹ng h×nh trô - Hai bªn tuû sèng ph¸t ra c¸c ®«i d©y thÇn kinh. - Ngang víi c¸nh tay cã ph×nh c¸nh tay ph¸t ra c¸c d©y thÇn kinh t¹o thµnh ®¸m rèi c¸nh tay (gåm ba ®«i day cæ cuèi vµ hai ®«i d©y thÇn kinh l−ng ®Çu).. - PhÇn h«ng cã ph×nh h«ng ph¸t ra c¸c ®«i d©y thÇn kinh t¹o thµnh ®¸m rèi h«ng khum (3 ®«i h«ng cuèi vµ hai d©y khum ®Çu). HÖ thÇn kinh 115
  3. Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Histologie Formatted: Left - PhÇn cuèi cã tõ 8-12 ®«i d©y thÇn kinh t¹o thµnh chïm gäi lµ thÇn kinh ®u«i ngùa. Formatted: Portuguese (Brazil) - Tuû sèng cã hai mÆt: MÆt trªn (mÆt l−ng) cã r·nh n«ng lµ r·nh l−ng: sulcus mediana superior MÆt d−íi (mÆt bông) cã r·nh bông, s©u h¬n: fissura medi©n inferior Hai bªn r·nh l−ng cã r·nh bªn l−ng lµ n¬i ®i vµo cña c¸c d©y thÇn kinh c¶m gi¸c Hai bªn r·nh bông r·nh bªn bông lµ n¬i tho¸t ra cña c¸c d©y thÇn kinh vËn ®éng. Nh¸nh c¶m gi¸c vµ vËn ®éng hîp l¹i t¹o thµnh d©y thÇn kinh tuû chui ra khái èng sèng qua lç r¸p (do mÎ khíp sau cña ®èt sèng phÝa tr−íc vµ mÎ khíp tr−íc cña ®èt sèng tiÕp theo t¹o thµnh). 1.2.3. CÊu t¹o: TiÕt diÖn c¾t ngang cña tuû sèng cã : Formatted: Portuguese (Brazil) PhÝa ngoµi lµ chÊt tr¾ng (substantia alba) PhÝa trong lµ chÊt x¸m ((substantia grisen) Formatted: German (Germany) (1) ChÊt x¸m (grisen): Cã h×nh ch÷ H. PhÇn gi÷a chò H lµ mÐp x¸m: commissure grise. PhÇn bªn ch÷ H lµ sõng: cornua; cã 4 sõng Hhai sõng l−ng phÝa trªn : commissure dorsale chøa th©n c¸c tÕ bµo thÇn kinh c¶m gi¸c; Hai sõng bông phÝa d−íi : commissure ventrale chøa th©n c¸c tÕ bµo thÇn kinh vËn ®éng. Sîi trôc cña c¸c tÕ bµo t¹o thµnh rÔ c¶m gi¸c vµ rÔ vËn ®éng. Hai sõng bªn: commissure lateral (®èi xøng hai bªn lç gi÷a tuû) chøa c¸c tÕ bµo thÇn kinh thùc vËt. Gi÷a ch÷ H lµ lç gi÷a tuû sèng: canall epidymaire (2) ChÊt tr¾ng (alba): Bao phÝa ngoµi chÊt x¸m vµ chia lµm 3 cét: cét l−ng, cét bông vµ cét bªn chøa sîi trôc cña c¸c tÕ bµo thÇn kinh t¹o thµnh c¸c bã truyÒn lªn n·o vµ c¸c bã truyÒn tõ n·o xuèng. Formatted: Portuguese (Brazil) 1.3. N·o: encephalon; the brain N·o lµ bé phËn cao cÊp cña trung −¬ng thÇn kinh bao gåm: 1.Hµnh n·o 2. HËu n·o: bao gåm cÇu n·o vµ tiÓu n·o 3. Trung n·o: bao gåm cuèng n·o vµ cñ n·o sinh t− 4. Gian n·o: gåm c¸c c¬ quan trªn ®åi, ®åi thÞ vµ c¬ quan d−íi ®åi thÞ. 5. Cïng n·o: Hai b¸n cÇu ®¹i n·o &c¸c c¬ quan liªn b¸n cÇu HÖ thÇn kinh 116
  4. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) Formatted: Font: Not Bold, Italic HÖ thÇn kinh 117
  5. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie 1.3.1.Hµnh n·o: medulla oblongata (medulla) Deleted: ¶ VÞ trÝ Lµ phÇn sau cïng cña n·o bé, nèi n·o víi tuû sèng, sau cÇu n·o vµ tr−íc tuû sèng. Hinh th¸i Hµnh n·o gièng nh− khèi h×nh thang lén ng−îc cã hai mÆt vµ hai ®Çu: - MÆt d−íi: ChÝnh gi÷a cã r·nh gi÷a tr−íc tõ tuû sèng kÐo lªn (ventral median sulcus) Hai bªn lµ th¸p tr−íc (pyramid). Vu«ng gãc víi th¸p tr−íc lµ thÓ thang. Ngoµi hai th¸p tr−íc lµ hai r·nh bªn tr−íc Ngoµi hai r·nh bªn tr−íc lµ hai r·nh bªn sau Chç vu«ng gãc gi÷a th¸p tr−íc vµ thÓ thang cã ®«i d©y TK sè VI ®i ra. Trªn thÓ thang cã ®«i d©y thÇn kinh sè VII §«i d©y thÇn kinh sè VIII ®i vµo ë ®Çu ngoµi thÓ thang. §«i d©y sè IX, X, XI ë r·nh bªn sau. §«i d©y XII ®i ra ë r·nh bªn tr−íc. - MÆt trªn: Cã lâm h×nh tam gi¸c gäi lµ lâm ngßi bót Hai bªn lâm ngßi bót cã th¸p sau Ngoµi lµ thÓ thõng §Ønh lâm cã chèt verou b»ng chÊt tr¾ng cã t¸c dông ®ãng buång n·o IV víi lç gi÷a tuû sèng). Lâm ngßi bót cïng víi mÆt trªn cÇu n·o t¹o thµnh ®¸y cho buång n·o IV Hai ®Çu hµnh n·o phÝa tr−íc kÐo lªn t¹o thµnh ®«i cuèng tiÓu n·o sau. CÊu t¹o: Hµnh n·o cã cÊu t¹o chÊt tr¾ng ë ngoµi, chÊt x¸m ë trong - Ch©t x¸m cã c¸c nh©n thÇn kinh: nh©n tr¸m ë phÇn bông, nh©n chªm, nh©n m¶nh ë phÇn l−ng, nh©n cña c¸c ®«i d©y thÇn kinh IX, X, XI, XII. Chøc n¨ng: Hµnh n·o lµ trung khu cña tiªu ho¸, h« hÊp, tuÇn hoµn, bµi tiÕt, b¶o vÖ c¬ thÓ. ChÊt tr¾ng: N¬i trung gian cña c¸c bã sîi thÇn kinh tõ n·o bé xuèng tuû sèng vµ ng−îc l¹i. 1.3.2. HËu n·o: Gåm cÇu n·o vµ tiÓu n·o 1.3.2.1. CÇu n·o: pons varoli VÞ trÝ: N»m tr−íc hµnh n·o, sau cuèng n·o, d−íi tiÓu n·o. CÇu n·o ng¨n c¸ch víi hµnh n·o bëi r·nh cÇu hµnh. H×nh th¸i: Gièng nh− mét vßng nhÉn cã hai mÆt vµ hai ®Çu: MÆt d−íi cong låi, cã r·nh däc ë chÝnh gi÷a lµm lèi ®i cho ®éng m¹ch nÒn n·o. Hai ®Çu ngaßi mÆt d−íi lµ n¬i ®i ra cña d©y thÇn kinh tam thoa (TK sè V) MÆt trªn lâm, cïng víi lâm ngßi bót t¹o thµnh ®¸y cña buång n·o IV Hai ®Çu kÐo lªn trªn lµm thµnh cuèng tiÓu n·o gi÷a. HÖ thÇn kinh 118
  6. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie CÊu t¹o vµ chøc n¨ng: ChÊt x¸m ë trªn vµ chÊt tr¾ng ë d−íi. ChÊt x¸m cã c¸c nh©n thÇn kinh V, VI, VII, VIII vµ IX. CÇu n·o cßn cã trung t©m ngñ vµ trung t©m h« hÊp. ChÊt tr¾ng: chøa c¸c bã sîi tõ tuû sèng ®i lªn n·o hoÆc tõ n·o ®i xuèng tuû sèng. 1.3.2.1. TiÓu n∙o:cerebrum VÞ trÝ: N»m trªn hµnh n·o, cÇu n·o vµ cuèng n·o, sau hai b¸n cÇu ®¹i n·o. H×nh th¸i: H×nh b¸n cÇu - MÆt trªn: Cã hai r·nh däc ch¹y tõ tr−íc ra sau chia tiÓu n·o thµnh ba thuú (mét thuú gi÷a vµ hai thuú bªn hay hai b¸n cÇu tiÓu n·o). PhÝa ngoµi hai b¸n cÇu cã hai thuú phÕ vÞ (nhá h¬n) BÒ mÆt cã nh÷ng ®−êng nh¨n v¾t ngang gäi lµ c¸c håi tiÓu n·o (gyri). - MÆt d−íi: hai ®Çu cña thuú gi÷a gËp l¹i t¹o thµnh ®Ønh buång n·o IV. Mçi bªn cña mÆt d−íi tiÕp nhËn 3 cuèng tiÓu n·o. - Hai bªn ®Çu tr−íc cña thuú gi÷a cã hai l¸ chÊt tr¾ng lµ van Vieussens ®Ó dÞch n·o tuû tõ buång n·o III qua cèng Sylvius xuèng buång n·o IV. CÊu t¹o, chøc n¨ng: - Ch©t tr¾ng ë phÝa trong cã mét phiÕn uèn cong tõ ®ã ph¸t ra 5-7 nh¸nh h×nh cµnh c©y. Chøa c¸c sîi thÇn kinh liªn hÖ gi÷a c¸c thuú cña tiÓu n·o, liªn hÖ tiÓu n·o víi tuû sèng vµ tiÓu n·o víi c¸c phÇn kh¸c cña n·o bé. - ChÊt x¸m: Bao bäc bªn ngaßi c¸c nh¸nh chÊt tr¾ng vµ t¹o thµnh c¸c nh©n x¸m n»m xen kÏ víi c¸c phiÕn chÊt tr¾ng: Formatted: Portuguese (Brazil) - Chøc n¨ng: TiÓu n·o lµ trung khu th¨ng b»ng vµ thÝnh gi¸c. 1.3.3. Trung n·o: mesencephalon 1.3.3.1 Cuèng n·o: pedunauli cerebri VÞ trÝ: N»m ë mÆt bông cña n·o, tr−íc cÇu n·o, sau tuyÕn yªn vµ b¾t chÐo thÞ gi¸c, d−íi cñ n·o sinh t−. Lµ phÇn cã khèi l−îng lín nhÊt cña n·o H×nh th¸i: Gåm hai mÆt vµ hai ®Çu - MÆt d−íi: chÝnh gi÷a cã r·nh liªn, hai bªn lµ qu¶ng lòng sau (lµ hâm ch©m lç do cã nhiÒu m¹ch qu¶n di qua). PhÇn d−íi qu¶ng lòng sau cã ®«i d©y thÇn kinh sè III ®i ra. - MÆt trªn h¬i lâm cã hai cuèng n·o ¸p l−ng vµo nhau ë gi÷a t¹o thµnh cèng Sylvius th«ng buång n·o III víi buång n·o IV. - Hai ®Çu: kÐo lªn trªn vÒ sau t¹o thµnh cuèng tiÓu n·o tr−íc. CÊu t¹o, chøc n¨ng: Cuèng n·o chøa nh©n x¸m lµ n¬i ph¸t ra c¸c d©y thÇn kinh III, IV, nh©n ®á, nh©n liªn cuèng, liÒm ®en gi÷ ®é c¨ng cña c¬. HÖ thÇn kinh 119
  7. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie ChÊt tr¾ng chøa c¸c bã thÇn kinh ®i lªn n·o vµ tõ n·o xuèng tuû sèng. 1.3.3.1Cñ n·o sinh t−: VÞ trÝ: Gåm 4 cñ ë mÆt trªn cuèng n·o, bÞ b¸n cÇu ®¹i n·o che phñ. H×nh th¸i: Bèn cñ låi xÕp thµnh hai hµng ®èi xøng. Hai cñ tr−íc to vµ tr¾ng h¬n lµ trung khu thÞ gi¸c. PhÝa sau lµ n¬i ®i ra cña d©y thÇn kinh sè IV. Hai cñ n·o sau nhá h¬n lµ trung khu thÝnh gi¸c Mçi cñ nèi víi thÓ gèi cña ®åi thÞ bëi mét c¸nh tay liªn kÕt CÊu t¹o: Mçi cñ cã chÊt x¸m ë trong, chÊt tr¾ng ë ngoµi 1.4. Gian n·o: Bao gåm ®åi thÞ, c¬ quan trªn ®åi vµ c¬ quan d−íi ®åi 1.4.1. §åi thÞ: thalamus VÞ trÝ: N»m trªn cuèng n·o, sau thÓ v©n, d−íi tam gi¸c n·o. H×nh th¸i: Lµ hai khèi h×nh trøng kh¸ lín, phÝa tr−íc thuéc h×nh cñ, phÝa sau réng ra gäi lµ thÓ gèi. §åi thÞ bao gåm mét ®«i nèi víi nhau bëi cÇu gian thÞ. Hai mÆt trong cña hai khèi ¸p vµo nhau t¹o thµnh bu«ng n·o III cã d¹ng khe hÑp h×nh ch÷ C. C©ó t¹o: Trong ®åi thÞ cã mét sè nh©n chÊt x¸m ng¨n c¸ch nhau b»ng b»ng c¸c gi¶i chÊt tr¾ng Chøc n¨ng: §åi thÞ lµ trung khu cña nhiÒu lo¹i c¶m gi¸c ®Æc biÖt lµ trung khu thÞ gi¸c d−íi vá n·o. * Buång n·o III: Cã ®Ønh d−íi lµ trôc tuyÕn yªn, hai thµnh bªn lµ ®åi thÞ. Buång n·o III th«ng víi hai buèng n·o I vµ II qua lç th«ng chung (lç monro) vµ th«ng víi tuyÕn yªn qua trôc tuyÕn yªn nªn hormon tuyÕn yªn ®−îc ®æ vµo buèng n·o III.Hoµng Minh S¬n PhÝa sau buèng n·o III th«ng víi buång n·o IV qua cèng sylvius. Vïng d−íi ®åi cã c¸c tÕ bµo keo s¶n xuÊt ra c¸c hormon ®iÒu khiÓn sù ho¹t ®éng cña tuyÕn yªn §åi thÞ cßn lµ n¬i tiÕp nhËn c¸c bã thÇn kinh tõ tuû sèng ®i lªn vµ tõ ®åi thÞ ®i xuèng tuû sèng. 1.4.1. 2.C¸c c¬ quan trªn vµ d−íi ®åi thÞ: Formatted: Portuguese (Brazil) Trªn ®åi thÞ cã TuyÕn tïng (cßn gäi lµ mÊu n·o trªn) n»m lät gi÷a hai cñ n·o sinh t− tr−íc (xem phÇn c¸c tuyÕn néi tiÕt). D−íi ®åi cã cñ tro, cñ vó vµ tuyÕn yªn. - Cñ vó (corpora mamillana): gåm mét ®«i ë truíc cuèng n·o. Mçi thÓ vó ®Òu cã c¸c nh©n x¸m HÖ thÇn kinh 120
  8. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie - Cñ tro hay cñ x¸m ( tuber cinercum):d−íi cñ vó, sau b¾t chÐo thÞ gi¸c chøa c¸c nh©n x¸m thùc vËt cã chøc n¨ng ®iÒu hoµ nhiÖt, ®iÒu hoµ trao ®æi chÊt. - TuyÕn yªn (xem phÇn c¸c tuyÕn néi tiÕt). (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) HÖ thÇn kinh 121
  9. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie 1.5. Cïng n·o: telancephalon: Gåm b¸n cÇu ®¹i n·o, c¬ quan liªn b¸n cÇu, Deleted: ¶ thÓ v©n, líp vá ®¹i n·o ¶ ¶ 1.5.1. Hai b¸n cÊu ®¹i n·o: hemispheria cerebri ¶ VÞ trÝ: lµ hai nöa khèi cÇu n»m bao phñ lªn phÇn trung n·o vµ gian n·o , ¶ ng¨n c¸ch nhau bëi r·nh ch÷ thËp (chøa liÒm n·o) Hinh th¸i: B¸n cÇu ®¹i n·o gåm mÆt trªn, mÆt gi÷a vµ mÆt d−íi. - MÆt trªn: cã c¸c r·nh Rollando , r·nh Sylvius, r·nh ®Ønh chÈm chia thµnh c¸c thuú: thuú tr¸n: lobus frontalis thuú ®Ønh: lobus parietalis thuú th¸i d−¬ng: lobus tempáalos thuú chÈm: lobus oceipitalis BÒ mÆt cã c¸c gÊp nÕp gäi lµ håi n·o. - MÆt d−íi: PhÝa tr−íc cã thuú khøu gi¸c: rhinªncphalon C¹nh ngoµi h¬i lâm gäi lµ thung lòng Sylvius. Sau lµ hai phÇn næi låi lªn gäi lµ håi h¶i m· 1.5.2. C¬ quan liªn b¸n cÇu: Nèi hai b¸n cÇu ®¹i n·o víi nhau bao gåm thÓ trai, tam gi¸c n·o, v¸ch trong suèt, mÐp tr¾ng tr−íc vµ mÐp x¸m. ThÓ chai: ( corpus callosum) lµ phiÕn chÊt tr¾ng cong lèi, hai ®Çu h¬i gËp l¹i n»m bªn d−íi líp chÊt x¸m vá ®¹i n·o nèi hai b¸n cÇu ®¹i n·o víi nhau. - MÆt d−íi thÓ trai lµ ®Ønh cña buång n·o bªn, chÝnh gi÷a lµ chç b¸m cña v¸ch trong suèt. - §Çu tr−íc bÎ côp xuèng gäi lµ gèi thÓ chai. - Hai c¹nh bªn nèi víi chÊt tr¾ng ®¹i n·o. Tam gi¸c n·o: (fornix) H×nh tam gi¸c c©n n»m d−íi thÓ trai, trªn hai ®åi thÞ, sau vµ phÝa trong hai thÓ v©n. PhÝa tr−íc c¹nh ngoµi lµ s¸n h¶i m· kÐo liÒn víi håi h¶i m·. PhÝa sau ti h¬n lµ sõng amon. MÆt trªn tam gi¸c n·o t¹o thµnh ®¸y cña hai buèng n·o bªn ThÓ v©n: ( corpus striae) - VÞ trÝ, h×nh th¸i : n»m trøíc ®åi thÞ, låi vµo hai buång n·o bªn nh− sõng tö cung bß. - CÊu t¹o: MÆt c¾t thÓ v©n cã c¸c líp chÊt x¸m vµ chÊt tr¾ng xen kÏ nhau. - Chøc n¨ng: Trung khu cña vËn ®éng, sù c−êng c¬, ®iÒu hoµ nhiÖt. 1.5.3. Vá ®¹i n·o; cortex cerebri: Lµ bé phËn míi do tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi nªn t¹o thµnh phÇn cò vµ phÇn míi. - PhÇn cò rÊt hÑp bao gåm hµnh khøu ë thuú tr¸n, håi h¶i m· ë thuú th¸i d−¬ng (bÞ vá n·o ®Èy vµo phÝa trong). - PhÇn míi réng h¬n vµ ph©n ho¸ nhiÒu h¬n. Vá n·o cã chç dµy chç máng. Chç dµy chñ yÕu ë thuú tr¸n vµ thuú ®Ønh. PhÇn lín vá n·o cã cÊu t¹o nhiÒu tÇng tÕ bµo. HÖ thÇn kinh 122
  10. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) HÖ thÇn kinh 123
  11. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie Vá n·o lµ n¬i c¶m thô tinh vi gåm nhiÒu bé phËn ph©n tÝch hîp l¹i, lµ c¬ së vËt chÊt cña c¸c ho¹t ®éng cao cÊp cña hÖ thÇn kinh, lµ c¬ quan ®iÒu hoµ tèi cao cña c¬ n¨ng sinh ho¹t. Vá n·o ph©n tÝch c¸c kÝch thÝch tõ bªn ngoµi hay néi c¶nh, biÕn c¶m gi¸c thµnh ý thøc. NÕu bé phËn chu vi cña c¬ quan ph©n tÝch bÞ háng mµ bé phËn ph©n tÝch trong n·o vÉn cßn th× vÉn cã ý thøc v× cã sù liªn hÖ gi÷a ngaäi c¶nh víi vá n·o gióp cho c¬ thÓ thÝch øng ®−îc víi ngaäi c¶nh. 1.5.4. Buång n·o bªn: Lµ hai khe hÑp n»m trog khèi chÊt tr¾ng cña mçi b¸n cÇu ®¹i n·o ng¨n c¸ch nhau bëi v¸ch ng¨n trong suèt d−íi thÓ trai. Hai buèng n·o bªn th«ng víi buång n·o 3 qua lç gian thÊt (lç monro). * DÞch n·o tuû: Cho¸n ®Çy c¸c khaong rçng cña bé phËn thÇn kinh trung −¬ng: èng gi÷a tuû sèng, xoang d−íi nhÖn, c¸c buèng n·o. DÞch n·o tuû chøa mét tû lÖ nhá protein, gluco, muèi vµ axituric, mét Ýt lympho bµo. Nguån gèc: Do thÓ m¹ch vµ ®¸m rèi m¹ch cña c¸c buèng n·o tiÕt ra chøa trong mét xoang kÝn nh−ng cã sù trao ®æi chÊt víi m¸u nhê c¸c chåi h¹t cña mµng nhÖn. T¸c dông cña dÞch n∙o tuû: - Gi÷ æn ®Þnh ¸p l−c trong hép sä - Cho¸n ®Çy trong n·o, tuû sèng nªn lµm gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng cña nh÷ng chÊn th−¬ng ngoµi hép sä lªn n·o. Formatted: Portuguese (Brazil) - Lµ néi m«i cña tÕ bµo thÇn kinh trung −¬ng, duy tr× thµnh phÇn c¸c lo¹i muèi kho¸ng vµ ¸p suÊt thÈm thÊu. - M«i giíi dÉn truyÒn c¸c chÊt cña qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt. - DÉn truyÒn mét sè hormon nh− hormon tuyÕn yªn. 2. ThÇn kinh ngo¹i biªn 2.1. C¸c ®«i d©y thÇn kinh sä n·o : 12 ®«i d©y ®−îc chia lµm 3 nhãm : - Nhãm 1 : C¸c ®«i d©y TK c¶m gi¸c : ®©y lµ c¸c d©y h−íng t©m (sîi trôc tõ c¸c c¬ quan c¶m gi¸c ®i vÒ n·o) : ®«i d©y sè I, II, VIII. - Nhãm 2 : C¸c ®«i d©y vËn ®éng : c¸c d©y ly t©m : Sîi trôc xuÊt ph¸t tõ n·o ®Õn c¸c c¬ quan ®¸p øng : ®«i d©y sè III, IV, VI, XI, XII. - Nhãm 3 : C¸c ®«i d©y hçn hîp : Cã c¸c nh¸nh c¶m gi¸c, vËn ®éng vµ tiÕt dÞch : TK V, VII, IX, X. - §«i d©y TK sè I : TK khøu gi¸c (N. Oflactorius): - §«i d©y TK sè II : thÇn kinh thÞ gi¸c: N.opticus - §«i d©y TK sè III: TK vËn nh·n chung: N. Oculomotrius - ThÇn kinh c¶m xóc (TK IV): N.trochlearic HÖ thÇn kinh 124
  12. Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Histologie Formatted: Left - §«i TK V: TK tam thoa: N. trigeminus Formatted: Portuguese (Brazil) - D©y TK sè VI: TK vËn nh·n ngoµi: N.abducens - TK sè VII: D©y TK mÆt : N. facialis - TK sè VIII : D©y thÝnh gi¸c vµ th¨ng b»ng N. Vestibulo cochlearis Formatted: French (France) - TK sè IX : D©y TK l−ìi hÇu : N. Glosso pharyngeus Formatted: French (France) - TK X (d©y phÕ vÞ, d©y TK mª tÈu) N.vagus - TK XI: TK gai tuû sèng : N. acessorÝu Formatted: French (France) - TK sè XII: TK h¹ thiÖt: N. hypoglossus D©y Tªn gäi §−êng ®i Chøc n¨ng TK Formatted: French (France) D©y D©y XuÊt ph¸t tõ c¸c tÕ bµo thÇn kinh khøu gi¸c trªn DÉn truyÒn sè I khøu niªm m¹c mòi. Sîi trôc chui qua phiÕn x−¬ng sµng c¸c c¶m gi¸c Formatted: French (France) gi¸c vµo thuú khøu gi¸c ë phÝa tr−íc mÆt d−íi b¸n cÇu vÒ mïi ®¹i n·o Formatted: French (France) D©y D©y Sîi trôc cña c¸c tÕ bµo h×nh que, h×nh gËy trªn DÇn truyÒn thÞ sè mµng vâng cña cÇu m¾t tËp trung thµnh d©y TK sè c¶m gi¸c vÒ gi¸c II II chui qua ®¸y nh·n cÇu, qua lç nh·n cña x−¬ng ¸nh s¸ng, mµu b−ím gÆp d©y bªn kia t¹o thµnh b¾t chÐo thÞ gi¸c s¾c, h×nh ¶nh råi vÒ cñ n·o sinh t− tr−íc qua thÓ gèi ngoµi vµ c¸nh tay tr−íc lªn vá b¸n cÇu ®¹i n·o Formatted: French (France) D©y D©y XuÊt ph¸t tõ nh©n vËn ®éng ë cuèng n·o, VËn ®éng c¸c c¬ chÐo vËn sè sîi trôc ®i ra qua lç trßn nhá ë x−¬ng bÐ, c¬ th¼ng trong, c¬ nh·n III b−ím ra ngoµi th¼ng trªn, c¬ th¼ng chung d−íi cña cÇu m¾t D©y D©y Nh©n n»m ë trung n·o, xuÊt ph¸t tõ hai bªn van VËn ®éng c¬ c¶m sè Vieusens qua lç trßn lín (®«i duy nhÊt ®i ra tõ mÆt chÐo trªn cña xóc IV trªn cña n·o) m¾t D©y ThÇn XuÊt ph¸t tõ 4 nh©n *Nh¸nh 1 (nh¸nh m¾t) chui qua lç trßn nhá sè V kinh x¸m ë cÇu n·o vµ ph©n cho c¬ tr¸n, tuyÕn lÖ, niªm m¹c mòi - tam cuèng n·o lµm mi. thoa thµnh rÔ vËn ®éng * Nh¸nh 2( nh¸nh hµm trªn) chui qua lç trßn vµ rÔ c¶m gi¸c. lín ph©n cho r¨ng cña x−¬ng hµm trªn, cho RÔ c¶m gi¸c: ph×nh mòi vµ m«i trªn, khÈu c¸i. ra t¹o thµnh h¹ch * Nh¸nh 3 (nh¸nh hµm d−íi ) chui qua lç bÇu tam thoa råi chia ra dôc (th©n x−¬ng b−ím) ph©n cho m«i d−íi, hai nh¸nh bªn ngoµi däc ®−êng ®i ph¸t ra hai nhãm: Nhãm vËn hép sä. ®éng ph©n cho c¸c c¬ nhai vµ Nhãm d©y c¶m gi¸c ph©n cho niªm m¹ch miÖng, tr−íc l−ìi, r¨ng hµm d−íi, vïng tai, th¸i d−¬ng TK D©y §i ra tõ nh©n vËn ®éng ë cÇu n·o vµ tho¸t ra VËn ®éng c¬ th¼ng vËn sè ë chç vu«ng gãc gi÷a th¸p tr−íc vµ thÓ sau vµ c¬ th¼ng nh·n VI thang ngoµi cña m¾t ngoµi HÖ thÇn kinh 125
  13. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie D©y Ba nh©n (c¶m gi¸c, *Nh¸nh tiÕt dÞch ph©n ®Õn tuyÕn lÖ. TK D©y vËn ®éng, tiÕt dÞch) *Nh¸nh hçn hîp ®Õn thõng mµng nhÜ, 2/3 mÆt sè n»m trong cÇu n·o. tr−íc l−ìi, vßm khÈu c¸i VII Sîi TK ra khái lç *Nh¸nh vËn ®éng cho c¸c x−¬ng tai, c¬ mÆt. tr©m chòm ph¸t ra Mét nh¸nh hçn hîp c¸c sîi phã giao c¶m c¸c nh¸nh : ph©n cho tuyÕn d−íi hµm, tuyÕn d−íi l−ìi, tuyÕn lÖ. D©y TK Gåm hai phÇn : PhÇn tiÒn ®×nh vµ phÇn èc tai. C¶m thÝnh sè - PhÇn tiÒn ®×nh : Tõ c¸c tÕ bµo ë 3 vßng b¸n khuyªn nhËn VIII gi¸c mµng cã c¸c sîi trôc ®i qua h¹ch tiÒn ®×nh t¹o thµnh d©y th¨ng vµ b»ng thÇn kinh th¨ng b»ng. th¨ng - PhÇn thÝnh gi¸c : tõ c¸c tÕ bµo thÝnh gi¸c n»m trªn mµng vµ ©m b»ng nÒn cña con èc tai, sîi trôc lµm thµnh d©y thÇn kinh thÝnh thanh. gi¸c. Hai nh¸nh hîp l¹i t¹o thµnh d©y TK VIII tho¸t ra ë mÆt d−íi cña hµnh n·o, ®i lªn cñ n·o sinh t− tõ ®ã cã c¸c ®−êng liªn hÖ víi vá ®¹i n·o TK D©y XuÊt ph¸t tõ ba nh©n x¸m - Nh¸nh vËn ®éng gèc l−ìi, c¬ yÕt hÇu l−ìi sè (nh©n vËn ®éng, c¶m gi¸c - Nh¸nh c¶m gi¸c ®Õn c¸c gai ë gèc hÇu IV vµ phã giao c¶m) ë hè l−ìi tr¸m cña hµnh n·o. Sîi - Nh¸nh phã giao c¶m ph©n ®Õn tuyÕn trôc chu qua lç r¸ch d−íi tai. D©y TK mª tÈu (d©y phÕ vÞ) tõ ba nh©n x¸m, sîi TK tho¸t ra ë mÆt d−íi hµnh n·o, chui sè X ra ngoµi qua lç r¸ch Nh©n vËn ®éng ph¸t ra c¸c nh¸nh ph©n ®Õn c¬ vïng hÇu vµ thanh qu¶n. Nh©n c¶m gi©c : truyÒn c¸c kÝch thÝch tõ c¸c h¹ch t¹ng vÒ n·o bé. Nh©n thÇn kinh thùc vËt : Xem phÇn thÇn kinh thùc vËt D©y TK gai XuÊt ph¸t tõ nh©n x¸m ë hµnh n·o VËn ®éng c¸c c¬ ngo¹i lai tuû sèng ra ngoµi ë r·nh bªn sau mÆt d−íi cña thanh qu¶n vµ c¸c c¬ sè XI hµnh n·o, chui qua lç r¸ch vïng g¸y D©y TK h¹ Tõ nh©n vËn ®éng ë hµnh n·o, ®i ra VËn ®éng c¸c c¬ d−íi thiÖt sè ë r·nh bªn tr−íc mÆt d−íi hµnh n·o, l−ìi: c¬ tr©m l−ìi, c¬ nÒn XII chui qua lç låi cÇu chÈm l−ìi Formatted: French (France) HÖ thÇn kinh 126
  14. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie 2.2. ThÇn kinh th©n vµ tø chi (tù vÏ s¬ ®å ph©n bè) (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) Formatted: Portuguese (Brazil) HÖ thÇn kinh 127
  15. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie ThÇn kinh th©n vµ tø chi (tiÕp theo) (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) Formatted: Portuguese (Brazil) HÖ thÇn kinh 128
  16. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie 3. ThÇn kinh thùc vËt:Autonomic nervous system 3.1. §¹i c−¬ng - ThÇn kinh thùc vËt (TKTV) ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña c¸c néi quan tham gia vµo viÖc thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng dinh d−ìng, sinh s¶n, tuÇn hoµn, tiÕt dÞch v.v. - Gi÷ æn ®Þnh th©n nhiÖt th«ng qua viÖc ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña tuyÕn må h«i vµ l−îng m¸u l−u th«ng qua da; ®iÒu hoµ nhÞp tim, gi÷ æn ®Þnh huyÕt ¸p vµ ®iÒu tiÕt l−îng m¸u ®Õn m« bµo. - Sù ®iÒu tiÕt cña TKTV gióp c¬ thÓ thÝch nghi víi nh÷ng ®iÒu thay ®æi cu¶ m«i tr−êng bªn ngoµi. - TKTV bao gåm hai phÇn: * ThÇn kinh giao c¶m: pars sympathetica; sympathetic nervous * TK phã giao c¶m:ars pars sympathetica; parasympathetic nervous - TK giao c¶m cã chøc n¨ng chñ yÕu lµ dinh d−ìng (t¨ng c−êng qua str×nh oxi ho¸, t¨ng c−êng ho¹t ®éng tim, t¨ng c−êng h« hÊp. . .). TK phã giao c¶m thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ lµ chñ yÕu( gi¶m ho¹t ®éng tim, co hÑp mµng ®ång tö.. ..) - HÇu hÕt c¸c t¹ng ®Òu chÞu sù ®iÒu khiÓn cña c¶ TK giao c¶m vµ TKPGC (cã mét sè ngo¹i lÖ) - TKGC vµ TKPGC dÉn ®Õn nh÷ng ho¹t ®éng ®èi lËp nhau nh−ng kh«ng triÖt tiªu lÉn nhau mµ lµ sù ®èi lËp cña cïng mét qu¸ tr×nh gióp cho viÖc qu©n b×nh chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan tõ ®ã ®iÒu hoµ ho¹t ®éng chung cña c¬ quan vµ c¬ thÓ. HÖ thÇn kinh 129
  17. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie 3.2. So s¸nh thÇn kinh ®éng vËt vµ thÇn kinh thùc vËt §Æc ®iÓm ThÇn kinh ®éng vËt ThÇn kinh thùc vËt so s¸nh CÊu tróc Gåm thÇn kinh trung −¬ng (n·o Gåm hÖ giao c¶m vµ hÖ phã giao , tuû sèng) vµ thÇn kinh ngo¹i c¶m. Trung khu n»m ë s−ng bªn biªn (c¸c d©y thÇn kinh c¶m chÊt x¸m mét sè cña tuû sèng, ë gi¸c, thÇn kinh vËn ®éng) th©n n·o §Æc ®iÓm - XuÊt ph¸t tõ c¶ trªn n·o vµ tuû - ChØ xuÊt ph¸t tõ mét vµi n¬i cña d©y thÇn sèng n·o vµ tuû sèng kinh - Sîi thÇn kinh cã bao myeline, - Kh«ng cã bao myeline (c¸c sîi kh¶ n¨ng dÉn truyÒn xung ®éng sau h¹ch) hoÆc cã bao myeline rÊt nhanh máng (c¸c sîi tr−íc h¹ch), kh¶ n¨ng dÉn truyÒn xung ®éng chËm h¬n. - Kh«ng ch¹y trùc tiÕp vµo c¸c c¬ - Ch¹y trùc tiÕp vµo c¸c c¬ quan quan mµ th−êng ®i qua c¸c h¹ch vµ ®æi ®èt (thay neuron) ë h¹ch. Còng cã thÓ m−în ®−êng ®i cña c¸c d©y TK®éng vËt. C¬ quan - C¬ v©n (c¬ x−¬ng) vµ c¸c c¬ - C¬ tr¬n cÊu t¹o c¸c néi quan, c¸c ®iÒu khiÓn quan c¶m gi¸c. Thùc hiÖn chøc tuyÕn, thµnh m¹ch qu¶n.... vµ chøc n¨ng c¶m gi¸c vµ vËn ®éng n¨ng §Æc ®iÓm Theo ý muèn chñ quan Ho¹t ®éng tù chñ, kh«ng theo ý ho¹t ®éng muèn chñ quan Formatted: French (France) 3.3. So s¸nh thÇn kinh giao c¶m vµ thÇn kinh phã giao c¶m §Æc ®iÓm so s¸nh thÇn kinh giao c¶m thÇn kinh phã giao c¶m Trung khu Sõng bªn chÊt x¸m tuû Trªn th©n n·o vµ sõng sèng tõ ®èt l−ng 1 ®Õn ®èt bªn chÊt x¸m tuû sèng h«ng 4 vïng khum C¸c h¹ch Chuçi h¹ch c¹nh sèng Cã c¸c h¹ch trong c¬ (gÇn trung khu), h¹ch quan néi t¹ng (h¹ch néi tr−íc t¹ng thµnh) C¸c sîi thÇn kinh Sîi tr−íc h¹ch ng¾n h¬nC¸c sîi tr−íc h¹ch dµi C¸c sîi sau h¹ch dµi h¬n C¸c sîi sau h¹ch ng¾n h¬n Tèc ®é dÉn truyÒn ChËm h¬n (nh−ng thêi Nhanh h¬n gian duy tr× h−ng phÊn dµi h¬n) HÖ thÇn kinh 130
  18. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie 3.4. Sù ph©n bè cña thÇn kinh giao c¶m (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) HÖ thÇn kinh 131
  19. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie 3.4. Sù ph©n bè cña thÇn kinh phã giao c¶m: Deleted: ¶ (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) HÖ thÇn kinh 132
  20. Formatted: Left NguyÔn B¸ TiÕp §¹i häc N«ng nghiÖp I Bµi g¶ng Gi¶i phÉu Thó y Deleted: NguyÔn B¸ TiÕp Anatomie - Histologie (trang ®Ó tr¾ng cã chñ ®Þnh) HÖ thÇn kinh 133
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2