1. SAI SỐ TRONG PHÂN TÍCH<br />
- Kết quả của n lần đo trong cùng 1 điều kiện: x1, x2, …xn<br />
- Giá trị trung bình:<br />
<br />
x<br />
<br />
<br />
<br />
x1 x2 ... xn<br />
n<br />
<br />
- Sự khác biệt giữa x và giá trị thực (): sai số phép đo<br />
<br />
Biểu diễn sai số:<br />
<br />
Sai số tuyệt đối: = x - <br />
Sai số tương đối:<br />
<br />
<br />
<br />
100% hoaëc 100%<br />
<br />
x<br />
<br />
Ví dụ: trong viên thuốc nén, hàm lượng thực của Paracetamol 500,2mg;<br />
của Codein 30mg. Kết quả phân tích paracetamol 500,9mg; của<br />
codein 30,7mg. Xác định sai số tuyệt đối và tương đối.<br />
<br />
Phân loại sai số trong phép đo:<br />
<br />
Sai số thô<br />
ĐN<br />
- Là những sai số lớn<br />
- Các giá trị xi quá lớn<br />
hay quá bé<br />
<br />
HQ<br />
<br />
NN<br />
Do vi phạm những điều kiện cơ<br />
bản của phép đo: cẩu thả, nhầm<br />
lẫn hoặc cố ý gian lận, sự trục<br />
trặc bất ngờ (do hỏng thiết bị,<br />
mất điện, mất nước,…)<br />
<br />
Hỏng một số dữ liệu nhưng cũng có<br />
khi làm sai cả một tập hợp dữ liệu<br />
<br />
Sai số hệ thống<br />
ĐN<br />
<br />
- Là sai số không đổi trong<br />
toàn bộ các lần đo hoặc<br />
thay đổi theo quy luật.<br />
Có thể xác định được<br />
nguyên nhân.<br />
- Kết quả phân tích có tính<br />
1 chiều (cao, thấp hoặc<br />
theo quy luật)<br />
<br />
HQ<br />
<br />
NN<br />
- Do sử dụng dụng cụ,<br />
thiết bị có sai số, hóa<br />
chất và thuốc thử có<br />
lẫn tạp chất lạ…<br />
- Do cá nhân người làm<br />
<br />
- Do phương pháp<br />
<br />
Sai số hệ thống làm giảm tính đúng của<br />
kết quả phân tích<br />
<br />
Sai số ngẫu nhiên<br />
ĐN<br />
<br />
Là những sai số khác<br />
không xác định được.<br />
<br />
HQ<br />
<br />
NN<br />
<br />
Do các nguyên nhân không<br />
cố định hoặc không dự<br />
đoán trước được.<br />
<br />
Kết quả phân tích dao động ngẫu nhiên<br />
quanh giá trị trung bình.<br />
Giảm sai số ngẫu nhiên bằng cách tăng số<br />
lần làm thì nghiệm (3-10 lần)<br />
<br />
2. CÁC ĐẠI LƯỢNG ĐẶC TRƯNG TRONG TOÁN<br />
THỐNG KÊ<br />
Giá trị trung bình của phép đo là:<br />
<br />
x<br />
<br />
<br />
<br />
x1 x2 ... xn<br />
n<br />
<br />
Độ lệch đối với một giá trị đo lần thứ i so với giá trị trung<br />
d i xi x<br />
n<br />
bình:<br />
<br />
Độ lệch trung bình của phép đo:<br />
<br />
d<br />
<br />
d <br />
<br />
i<br />
<br />
i 1<br />
<br />
n<br />
<br />
n<br />
<br />
Phương sai của phép đo :<br />
<br />
S2 <br />
<br />
2<br />
(<br />
x<br />
<br />
x<br />
)<br />
i<br />
i 1<br />
<br />
n 1<br />
n<br />
<br />
Độ lệch chuẩn của phép đo:<br />
<br />
SD <br />
<br />
(x x )<br />
i<br />
<br />
i 1<br />
<br />
n 1<br />
<br />
2<br />
<br />