Bài giảng Khám tầm soát & tham vấn tại phòng khám ngoại trú theo y học gia đình - ThS. Phan Chung Thùy Linh

Chia sẻ: Nga Nga | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:45

Thêm vào BST

Báo xấu

158
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Khám tầm soát & tham vấn tại phòng khám ngoại trú theo y học gia đình do ThS. Phan Chung Thùy Linh thực hiện trình bày về tầm quan trọng của khám sức khỏe định kỳ; nguyên lý lựa chọn bệnh và test để tầm soát; các chiến lược tầm soát và tham vấn sức khỏe ở các lứa tuổi tại phòng khám ngoại trú theo y học gia đình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Khám tầm soát & tham vấn tại phòng khám ngoại trú theo y học gia đình - ThS. Phan Chung Thùy Linh

KHAÙM TAÀM SOAÙT & THAM VAÁN TAÏI PHOØNG KHAÙM NGOAÏI TRUÙ THEO Y HOÏC GIA ÑÌNH ThS PHAN CHUNG THUØY LYNH
Muïc tieâu 1. Giaûi thích ñöôïc taàm quan troïng cuûa khaùm söùc khoûe ñònh kyø 2. Neâu ñöôïc caùc nguyeân lyù löïa choïn beänh vaø test ñeå taàm soaùt 3. Trình baøy ñöôïc caùc chieán löôïc taàm soaùt vaø tham vaán söùc khoûe ôû caùc löùa tuoåi taïi phoøng khaùm ngoaïi truù theo YHGÑ
Môû ñaàu  Quan ñieåm coå ñieån: taïi phoøng khaùm chæ phaùt hieän vaø ñieàu trò beänh nhaân ñeán khaùm, quaûn lyù beänh maïn tính.  BSGÑ phaûi thöïc hieän hai vieäc quan troïng khaùc trong khuynh höôùng döï phoøng cuûa YHGÑ laø khaùm söùc khoûe thöôøng quy vaø tham vaán, giaùo duïc cho caùc caù theå khoûe maïnh.  Khaùm taàm soaùt vaø tham vaán coù giaù trò cao töông töï chaån ñoaùn vaø ñieàu trò beänh.
Mười nguyên nhân hàng đầu gây tử vong  Bệnh tim mạch: 10,8% - 3,1triệu  Viêm phổi: 10,0% - 2,86  Tiêu chảy: 5,4% - 1,54  HIV/AIDS: 7,5% - 2,14  Sốt rét: 4,4% - 1,24  Chết chu sinh: 6,4% - 1,83  Lao: 3,8% - 1,1  Đột quị: 6,0% - 1,72  COPD: 3,1% - 0,88  Tai nạn giao thông: 1,9% - 0,53 Thống kê của WHO 2002
Cô sôû khoa hoïc cuûa vieäc khaùm söùc khoûe ñònh kyø  Caùc nguyeân nhaân haøng ñaàu gaây töû vong vaø taøn pheá coù lieân quan chaët cheõ ñeán söùc khoûe vaø haønh vi töøng caù theå.  Vì vaäy coù theå döï phoøng ñöôïc caùc nguyeân nhaân naøy qua caùc can thieäp khi khaùm söùc khoûe ñònh kyø.  Thöïc hieän toát seõ tieát kieäm nhieàu kinh phí vaø seõ thu laïi lôïi ích raát lôùn veà kinh teá.
Khám tầm soát là gì?
Khám tầm soát  Tầm soát là sử dụng những test, những phương cách khám cho dân số để phát hiện những bệnh chưa được chẩn đoán trước đây hoặc những người có nguy cơ cao sẽ phát triển thành bệnh.  Mục đích của tầm soát là phát hiện bệnh sớm.  Tầm soát là một chiến lược quan trọng để ngăn ngừa bệnh tật, nhưng không phải tất cả các bệnh đều tầm soát được.
Nguyên lý lựa chọn bệnh tầm soát  Lựa chọn bệnh để tầm soát  Những test tầm soát đã có sẳn  Phương pháp điều trị có sẳn  Chi phí hợp lý
Tieâu chí taàm soaùt Frame ñaõ phaùt trieån tieâu chí löïa choïn beänh vaø test taàm soaùt: 1. Coù hieäu quaû treân chaát löôïng cuoäc soáng. 2. Coù saün bieän phaùp ñieàu trò chaáp nhaän ñöôïc. 3. Ñieàu trò bao goàm giai ñoaïn sớm vaø vieäc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò sôùm laøm giaûm tyû leä beänh naëng vaø töû vong.
Tieâu chí taàm soaùt 4. Ñieàu trò ôû giai ñoaïn sớm hieäu quaû hôn ñieàu trò treã. 5. Thöû nghieäm phaûi ñöôïc chaáp nhaän vaø ôû möùc giaù phuø hôïp ñeå phaùt hieän bệnh ôû giai ñoaïn sớm. 6. Taàn suaát beänh phaûi ñuû lôùn ñeå ñieàu chænh giaù. 7. Ñoä nhaïy, ñoä ñaëc hieäu vaø giaù trò tieân ñoaùn cuûa test coù taàm quan troïng trong vieäc ñaùnh giaù vaø löïa choïn test saøng loïc.
Noäi dung taàm soaùt  Tuøy theo löùa tuoåi.  Taàm soaùt ôû phoøng khaùm quaù ñoâng: chuaån bò saün phaùc ñoà khaùm taàm soaùt vôùi moâ hình beänh taät thöôøng gaëp theo tuoåi (hieäu chænh theo caùc nghieân cöùu ñònh kyø).
CAÙC BIEÄN PHAÙP CAN THIEÄP ÔÛ NGÖÔØI LÔÙN Can thieäp Möùc ñoä thôøi gian Töø Huyeát aùp Moãi 2 naêm 19 tuoåi Caân naëng vaø chieàu cao Töøng giai ñoaïn 19 tuoåi Cholesterol Moãi 5 naêm 19 tuoåi Nhuõ aûnh Moãi 1-2 naêm 40 tuoåi, nöõ Pap’smear Moãi 1-3 naêm 19 tuoåi, nöõ PSA Haèng naêm 50 tuoåi, nam Soi ÑT sigma Moãi 3-5 naêm 50 tuoåi Maùu aån trong phaân Töøng giai ñoaïn 50 tuoåi Xeùt nghieäm nöôùc tieåu Töøng giai ñoaïn 60 tuoåi Raêng Haèng naêm 19 tuoåi Thò löïc/ glaucoma Moãi 2-4 naêm 40 tuoåi
CAÙC BIEÄN PHAÙP CAN THIEÄP ÔÛ NGÖÔØI LÔÙN Khaùm vuù Moãi 1-4 naêm cho ñeán 40 tuoåi 19 tuoåi sau ñoù haøng naêm Ung thö (giaùp, mieäng, da, haïch, tröïc Moãi 3 naêm cho ñeán 50 sau 19 tuoåi traøng (40), tieàn lieät tuyến (nam 50+) ) ñoù moãi naêm Tieâm ngöøa uoán vaùn -baïch haàu Moãi 10 naêm 19 tuoåi Pneumocoque Moät laàn 64 tuoåi Cuùm Haøng naêm neáu coù chæ ñònh Tham vaán: Huùt thuoác, röôïu, haønh vi Töøng giai ñoaïn 19 tuoåi tình duïc, phôi nhieãm HIV, dinh döôõng, hoaït ñoäng theå löïc, baïo löïc vaø suùng, keá hoaïch hoùa gia ñình, chaán thöông, söùc khoûe ngheà ngheäp Hoùa döï phoøng: Folate (nöõ) Töøng giai ñoaïn 19 tuoåi Aspirin (nam 40+) Oestrogen (nöõ 45 +)
Screening guidelines for dyslipidemia Robert S Rosenson, MD UpToDate performs a continuous review of over 375 journals and other resources. Updates are added as important new information is published. The literature review for version 15.1 is current through December 2006; this topic was last changed on December 28, 2005. The next version of UpToDate (15.2) will be released in June 2007. INTRODUCTION — The rationale for screening for a dyslipidemia rests upon several observations: - Hypercholesterolemia and coronary heart disease (CHD) are common in industrialized societies. - There is a direct relation between the plasma levels of total and low density lipoprotein (LDL) plasma cholesterol and the risk of CHD and coronary mortality. - LDL cholesterol lowering in moderate to high-risk patients leads to a reduction in cardiovascular events. - Abnormalities of plasma lipids (dyslipidemia) other than LDL cholesterol are common in patients with early onset CHD. - HDL cholesterol levels are related to absolute CHD event rates in treated hypercholesterolemic subjects with and without baseline clinical CHD. - Screening tests for dyslipidemia are widely available.
Mammography 7 Statistical Models: Mammography reduces the rate of death from breast cancer by 7%–23%, with a median of 15%.1 1. Berry DA, et al. N Eng J Med. 2005;353:1784-1792.
Ung thư vú  2003: 211,300 ca mới và 39,800 tử vong  32% trong tổng số trường hợp ung thư mới phát hiện ở phụ nữ  Là loại ung thư thường gặp nhất ở phụ nữ  Là nỗi lo âu nhất về sức khỏe của người phụ nữ
Tuổi là một yếu tố nguy cơ của ung thư vú By age 30 1 out of 2,000 By age 40 1 out of 233 By age 50 1 out of 53 By age 60 1 out of 22 By age 70 1 out of 13 By age 80 1 out of 9 NCI SEER Program, 1995-1997
Choïn löïa caùc can thieäp taàm soaùt Nhuõ aûnh: Ñoä nhaïy: 77-95% neáu ñöôïc laøm moãi naêm 56-86% neáu ñöôïc laøm moãi 2 naêm nhoùm tuoåi döôùi 50