intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng môn Cơ khí đại cương: Chương 1 - ThS. Vũ Đình Toại

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

25
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Cơ khí đại cương - Chương 1: Các khái niệm cơ bản trong sản xuất cơ khí. Những nội dung chính trong chương này gồm có: Khái niệm về sản phẩm, chi tiết máy, bộ phận máy, cơ cấu máy, phôi; quá trình thiết kế, quá trình sản xuất, quy trình công nghệ; các thành phần của quy trình công nghệ;… Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng môn Cơ khí đại cương: Chương 1 - ThS. Vũ Đình Toại

  1. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại Môn học: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại Địa chỉ: P306 Nhà C1 – ĐHBK Hà Nội ĐT: 04.869 2204, Fax: 04.868 4543 Email: bmhan@hust.edu.vn
  2. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại Néi dung m«n häc: 1. C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ s¶n xuÊt c¬ khÝ 2. VËt liÖu dïng trong ngµnh c¬ khÝ 3. LuyÖn kim 4. C¸c ph¬ng ph¸p chÕ t¹o ph«i 5. Gia c«ng c¾t gät 6. Xö lý vµ b¶o vÖ bÒ mÆt
  3. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: Tµi nguyªn QuÆng, nhiªn liÖu, trî dung ThÐp, gang, Phi kim ChÕ t¹o vËt liÖu LuyÖn kim ®ång, nh«m ChÕ t¹o ph«i §óc, c¸n, rÌn, dËp, hµn, ... PhÕ phÈm Gia c«ng c¾t gät TiÖn, phay, bµo, khoan, ... PhÕ phÈm NhiÖt luyÖn, ho¸ nhiÖt Xö lý vµ b¶o vÖ luyÖn, s¬n, m¹, phñ, ... PhÕ phÈm S¶n phÈm
  4. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại Ch¬ng I: C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n trong s¶n xuÊt c¬ khÝ I. Kh¸i niÖm vÒ s¶n phÈm, chi tiÕt m¸y, bé phËn m¸y, c¬ cÊu m¸y, ph«i 1. S¶n phÈm lµ mét danh tõ quy íc chØ vËt phÈm ®îc t¹o ra ë giai ®o¹n chÕ t¹o cuèi cïng cña mét c¬ së s¶n xuÊt 2. Chi tiÕt m¸y lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt vµ hoµn chØnh cña m¸y, ®Æc trng cña nã lµ kh«ng thÓ t¸ch ra ®îc vµ ®¹t mäi yªu cÇu kü thuËt  2 nhãm chi tiÕt m¸y: - Nhãm chi tiÕt m¸y cã c«ng dông chung - Nhãm chi tiÕt m¸y cã c«ng dông riªng 3. Bé phËn m¸y lµ mét phÇn cña m¸y, gåm hai hay nhiÒu chi tiÕt m¸y ®îc liªn kÕt víi nhau theo nh÷ng nguyªn lý m¸y nhÊt ®Þnh 4. C¬ cÊu m¸y lµ mét phÇn cña m¸y hoÆc bé phËn m¸y cã nhiÖm vô nhÊt ®Þnh trong m¸y 5. Ph«i lµ mét danh tõ quy íc chØ vËt phÈm ®îc t¹o ra cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµy chuyÓn sang mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh¸c
  5. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại II. Qu¸ tr×nh thiÕt kÕ, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ 1. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh con ngêi (th«ng qu¸ c¸c c«ng cô s¶n xuÊt) t¸c ®éng lªn tµi nguyªn thiªn nhiªn hoÆc b¸n thµnh phÈm ®Ó biÕn ®æi chóng thµnh nh÷ng vËt phÈm cã Ých cho x· héi Quy tr×nh s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu giai ®o¹n ! 2. Qu¸ tr×nh thiÕt kÕ lµ qu¸ tr×nh con ngêi sö dông thµnh tùu khoa häc (th«ng qua sù tÝch luü vµ b»ng sù s¸ng t¹o cña m×nh) t¹o ra s¶n phÈm thÓ hiÖn trªn c¸c b¶n vÏ kü thuËt vµ b¶n thuyÕt minh tÝnh to¸n 3. Quy tr×nh c«ng nghÖ lµ mét phÇn cña quy tr×nh s¶n xuÊt, lµm thay ®æi tr¹ng th¸i cña ®èi tîng s¶n xuÊt theo mét thø tù nhÊt ®Þnh vµ b»ng mét c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh
  6. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại III. C¸c thµnh phÇn cña quy tr×nh c«ng nghÖ 1. Nguyªn c«ng lµ mét phÇn cña quy tr×nh c«ng nghÖ do mét nhãm c«ng nh©n thùc hiÖn liªn tôc t¹i mét chç lµm viÖc ®Ó gia c«ng mét hay nhiÒu nhãm chi tiÕt cïng ®îc gia c«ng mét lÇn 2. Bíc lµ mét phÇn cña nguyªn c«ng ®Ó lµm thay ®æi tr¹ng th¸i, h×nh d¸ng cña chi tiÕt m¸y b»ng mét hay mét tËp hîp dông cô víi chÕ ®é lµm viÖc kh«ng ®æi cña dông cô IV. C¸c d¹ng s¶n xuÊt 1. S¶n xuÊt ®¬n chiÕc lµ d¹ng s¶n xuÊt chÕ t¹o mét hoÆc mét sè Ýt s¶n phÈm, chu kú lÆp l¹i rÊt Ýt vµ kh«ng theo mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh nµo 2. S¶n xuÊt hµng lo¹t lµ d¹ng s¶n xuÊt trong ®ã viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm theo tõng lo¹t hay tõng l« ®îc lÆp l¹i thêng xuyªn sau mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh 3. S¶n xuÊt hµng khèi lµ d¹ng s¶n xuÊt trong ®ã s¶n phÈm ®îc chÕ t¹o víi mét sè lîng rÊt lín vµ liªn tôc trong mét kho¶ng thêi gian dµi
  7. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại V. Kh¸i niÖm vÒ chÊt lîng bÒ mÆt cña s¶n phÈm 1. §é nh½n bÒ mÆt (®é nhÊp nh« bÒ mÆt): 1.1. C¸c kh¸i niÖm vµ ®Þnh nghÜa. - BÒ mÆt h×nh häc lµ bÒ mÆt ®îc x¸c ®Þnh bëi kÝch thíc trªn b¶n vÏ kh«ng cã nhÊp nh« sai lÖch vÒ h×nh d¸ng - BÒ mÆt thùc lµ bÒ mÆt giíi h¹n cña vËt thÓ, ng¨n c¸ch nã víi m«i trêng xung quanh - BÒ mÆt ®o ®îc lµ bÒ mÆt nhËn ®îc khi ®o vÒ bÒ mÆt thùc b»ng c¸c dông cô ®o  ChiÒu dµi chuÈn L lµ chiÒu dµi phÇn bÒ mÆt ®îc chän ®Ó ®¸nh gi¸ ®é nhÊp nh« bÒ mÆt
  8. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại - §é nh½n bÒ mÆt lµ tËp hîp nh÷ng mÊp m« cã bíc t¬ng ®èi nhá trªn bÒ mÆt thùc, ®îc xÐt trong ph¹m vi chiÒu dµi chuÈn L - ChiÒu dµi ®o lµ chiÒu dµi tèi thiÓu cña phÇn bÒ mÆt cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh mét c¸ch tin cËy nhÊp nh« bÒ mÆt. Nã bao gåm mét sè chiÒu dµi chuÈn - §êng trung b×nh cña Profin ®o ®îc sao cho tæng b×nh ph¬ng kho¶ng c¸ch tõ c¸c ®iÓm cña Profin ®Õn ®êng ®ã (y1, y2, ...yn) lµ nhá nhÊt trong giíi h¹n chiÒu dµi chuÈn F1 + F3 + …Fn-1 = F2 + F4+…Fn  Sai lÖch trung b×nh sè häc Ra lµ trÞ sè trung b×nh c¸c kho¶ng c¸ch tõ nh÷ng ®iÓm cña Pr«fin ®o ®îc ®Õn ®êng trung b×nh cña nã, trong giíi h¹n chiÒu dµi chuÈn n 1 L 1 Ra o y dx Ra yi L L i 1
  9. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại  ChiÒu cao mÊp m« trung b×nh Rz lµ trÞ sè trung b×nh cña nh÷ng kho¶ng c¸ch tõ 5 ®Ønh cao nhÊt ®Õn 5 ®¸y thÊp nhÊt cña Profin ®o ®îc, trong giíi h¹n chiÒu dµi chuÈn (h1 h3 ... h9 ) (h2 h4 ... h10 ) Rz 5  Trong ®ã h1, h3 +…h9 vµ h4, h4,…..h10 lµ kho¶ng c¸ch tõ c¸c ®Ønh cao nhÊt vµ c¸c ®¸y thÊp nhÊt cña Pr«fin ®Õn mét ®êng bÊt kú song song víi ®êng trung b×nh 1.2. Ph©n cÊp vµ ký hiÖu ®é nh½n bÒ mÆt §é nh½n bÒ mÆt ®îc x¸c ®Þnh b»ng 1 trong 2 chØ tiªu sau: - Sai lÖch trung b×nh sè häc Ra - ChiÒu cao mÊp m« trung b×nh Rz Tiªu chuÈn Nhµ níc TCVN 2511- 78 quy ®Þnh 14 cÊp ®é nh½n bÒ mÆt §èi víi cÊp 6 12, chñ yÕu dïng th«ng sè Ra, §èi víi cÊp 13,14 vµ 1 5 chñ yÕu dïng th«ng sè Rz. Ký hiÖu: R z 20 2,5
  10. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại 2. TÝnh chÊt cã lý líp bÒ mÆt CÊu tróc cña líp bÒ mÆt kim lo¹i sau khi gia c«ng c¬ bao gåm c¸c líp sau: 1: Líp thø nhÊt lµ mét mµng khÝ hÊp thô trªn bÒ mÆt: 2 -3 Ao 2: Líp thø hai lµ líp ¤xy ho¸: 40 - 80Ao 3: Líp thø 3 lµ líp kim lo¹i bÞ biÕn d¹ng: 50.000Ao,
  11. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại VI. Kh¸i niÖm vÒ ®é chÝnh x¸c gia c«ng c¬ khÝ 1. Kh¸i niÖm vÒ tÝnh l¾p lÉn vµ dung sai TÝnh l¾p lÉn cña mét chi tiÕt hay bé phËn m¸y lµ kh¶ n¨ng thay thÕ cho nhau kh«ng cÇn lùa chän vµ söa ch÷a mµ vÉn b¶o ®¶m ®îc c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt vµ kinh tÕ hîp lý Sai ph¹m trong ph¹m vi cho phÐp ®Ó b¶o ®¶m tÝnh l¾p lÉn gäi lµ dung sai ( ) = Dmax - Dmin hoÆc cã thÓ viÕt (IT) = ES (es) + EI (ei) IT: dung sai ES, es: sai lÖch trªn EI, ei: sai lÖch díi ES, EI: dïng cho lç es, ei: dïng cho trôc
  12. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại - KÝch thíc danh nghÜa lµ kÝch thíc c¬ b¶n, ®îc x¸c ®Þnh theo chøc n¨ng cña chi tiÕt vµ dïng lµm c¨n cø ®Ó tÝnh ®é sai lÖch --> KÝch thíc danh nghÜa sö dông trong c¸c kÕt cÊu ph¶i ®îc chän t¬ng øng víi kÝch thíc trong TCVN 192 - 66 “KÝch thíc u tiªn” --> Chän kÝch thíc danh nghÜa theo tiªu chuÈn cho phÐp gi¶m sè lîng, chñng lo¹i c¸c dông cô ®o lêng vµ c¾t gät, t¹o ®iÒu kiÖn ph©n lo¹i c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ vµ ®¬n gi¶n ho¸ s¶n xuÊt - Dung sai cã trÞ sè phô thuéc vµo kÝch thíc danh nghÜa vµ ®îc ký hiÖu b»ng c¸c ch÷ sè - cÊp chÝnh x¸c Tiªu chuÈn ViÖt Nam ®îc quy ®Þnh 19 cÊp chÝnh x¸c theo thø tù ®é chÝnh x¸c gi¶m dÇn: 01, 0, 1, 2...17 >> MiÒn dung sai theo TCVN vµ ISO ®îc ký hiÖu bëi mét ch÷ (ký hiÖu sai lÖch c¬ b¶n) vµ mét sè (ký hiÖu dung sai): VÝ dô: H7, H11, D6... (®ãi víi lç), g6, f5, e6... (®èi víi trôc) >> Trªn c¸c tµi liÖu kü thuËt, mçi kÝch thíc cÇn quy ®Þnh dung sai theo TCVN vµ ISO ®îc ký hiÖu nh sau: 18H7, 40g6, 40H11...
  13. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại MiÒn dung sai cña hÖ trôc vµ lç
  14. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại - L¾p ghÐp ®îc t¹o thµnh do sù nèi ghÐp gi÷a hai chi tiÕt --> TÝnh chÊt cña l¾p ghÐp ®îc ®Æc trng bëi hiÖu c¸c kÝch thíc cña hai chi tiÕt tríc khi l¾p, nghÜa lµ bëi trÞ sè cña ®é hë hoÆc ®é d« i cã trong mèi ghÐp - Trôc lµ tªn gäi ®îc dïng ®Ó ký hiÖu c¸c bÒ mÆt trô ngoµi cña chi tiÕt - Lç lµ tªn gäi ®îc dïng ®Ó ký hiÖu c¸c bÒ mÆt trô trong cña chi tiÕt ->> Trôc c¬ b¶n lµ trôc mµ sai lÖch trªn cña nã b»ng kh«ng. ->> Lç c¬ b¶n lµ lç mµ sai lÖch díi cña nã b»ng kh«ng ->> KÝch thíc danh nghÜa cña mèi ghÐp lµ kÝch thíc danh nghÜa chung cho lç vµ trôc. ->> Dung sai l¾p ghÐp lµ tæng dung sai cña lç vµ trôc - §é hë lµ hiÖu gi÷a c¸c kÝch thíc cña lç vµ trôc nÕu kÝch thíc cña lç lín h¬n kÝch thíc cña trôc. L¾p ghÐp nµy ®îc gäi lµ l¾p ghÐp láng - §é d«i lµ hiÖu gi÷a c¸c kÝch thíc cña trôc vµ lç tríc khi l¾p, nÕu kÝch thíc cña trôc lín h¬n kÝch thíc cña lç. L¾p ghÐp nµy ®îc gäi lµ ghÐp chÆt
  15. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại 2. Kh¸i niÖm vÒ ®é chÝnh x¸c gia c«ng - §é chÝnh x¸c gia c«ng lµ møc ®é ®¹t ®îc khi gia c«ng c¸c chi tiÕt thùc so víi ®é chÝnh x¸c thiÕt kÕ ®Ò ra. - Sai lÖch gia c«ng cµng lín tøc lµ ®é chÝnh x¸c gia c«ng cµng kÐm Trong thùc tÕ ®é chÝnh x¸c gia c«ng ®îc biÓu thÞ b»ng: - sai lÖch vÒ kÝch thíc ->> biÓu thÞ b»ng dung sai - sai lÖch h×nh d¸ng ->> biÓu thÞ b»ng: + Sai lÖch h×nh d¸ng h×nh häc nh ®é ph¼ng, ®é c«n, ®é «van + Sai lÖch vÒ vÞ trÝ t¬ng quan gi÷a c¸c yÕu tè h×nh häc cña chi tiÕt (®é song song hai ®êng t©m, ®é th¼ng gãc gi÷a mÆt ®Çu vµ t©m, v.v..) + §é chÝnh x¸c cña h×nh d¸ng h×nh häc tÕ vi (®é nh½n bÒ mÆt)
  16. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại 3. C¸c ph¬ng ph¸p ®o vµ dông cô ®o 3.1. c¸c ph¬ng ph¸p ®o 3.1.1. §o trùc tiÕp: víi ph¬ng ph¸p ®o nµy, gi¸ trÞ cña ®¹i lîng ®o ®îc x¸c ®Þnh trùc tiÕp theo chØ sè trªn dông cô ®o hoÆc theo ®é sai lÖch kÝch thíc cña vËt ®o so víi kÝch thíc mÉu §o trùc tiÕp tuyÖt ®èi: §o trùc tiÕp kÝch thíc cÇn ®o vµ gi¸ trÞ cña kÝch thíc nhËn ®îc trùc tiÕp trªn v¹ch chØ thÞ cña dông cô ®o §o trùc tiÕp so s¸nh: §o trùc tiÕp kÝch thíc cÇn ®o, nhng khi ®o chØ x¸c ®Þnh trÞ sè sai lÖch cña kÝch thíc so víi mÉu; gi¸ trÞ cña kÝch thíc sÏ tÝnh b»ng phÐp céng ®¹i sè kÝch thíc mÉu víi gi¸ trÞ sai lÖch ®ã 3.1.2. §o gi¸ n tiÕp: §Æc ®iÓm cña ®o gi¸n tiÕp lµ gi¸ trÞ cña ®¹i lîng ®o ®îc x¸c ®Þnh gi¸n tiÕp qua kÕt qu¶ ®o trùc tiÕp c¸c ®¹i lîng cã liªn quan ®Õn ®¹i l- îng ®o 3.1.3. §o ph©n tÝch (tõng phÇn): B»ng ph¬ng ph¸p nµy, c¸c th«ng sè cña chi tiÕt ®îc ®o riªng rÏ, kh«ng phô thuéc vµo nhau
  17. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại 3.2. c¸c dông cô ®o §o kÝch thíc lç a) Thíc cÆp, chÝnh x¸c 0,05mm b) Panme ®o trong, cx 0,01mm c) §ång hå ®o lç, cx 0,01mm
  18. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại Calip giíi h¹n a) Calip trôc hai ®Çu b) Calip mét phÝa c) Calip ph¼ng hai ®Çu
  19. Bộ môn Biên soạn: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG HÀN & CNKL ThS. Vũ Đình Toại 4. Tiªu chuÈn ho¸ trong ngµnh C¬ khÝ: Tù ®äc s¸ch gi¸o khoa
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2