intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng Ngữ văn 11: Đọc văn Bài ca ngắn đi trên bãi cát - Cao Bá Quát

Chia sẻ: Nguyenanhtuan_qb Nguyenanhtuan_qb | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:18

89
lượt xem
10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Ngữ văn 11: Đọc văn Bài ca ngắn đi trên bãi cát - Cao Bá Quát tìm hiểu tác giả và tác phẩm; hoàn cảnh sáng tác, thể loại và bố cục bài thơ; phân tích văn bản; những đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Bài ca ngắn đi trên bãi cát.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Ngữ văn 11: Đọc văn Bài ca ngắn đi trên bãi cát - Cao Bá Quát

  1. Tiết 15­ Đọc văn  Bài ca ngắn đi trên bãi cát ( Cao Bá Quát)    
  2. I/ Tìm hiểu chung 1.Tác giả Cao Bá Quát (1809 – 1855):    ­ Là một nhà thơ có tài năng và bản lĩnh, hy sinh  trong cuộc khởi nghĩa chống lại chế độ phong  kiến nhà Nguyễn.   ­ Phần lớn sáng tác của Cao Bá Quát là thơ chữ  Hán. Ông để lại cho đời 1400 bài thơ , hơn hai  chục bài văn xuôi và một số bài phú Nôm và hát  nói.  ­Nội dung thơ Cao Bá Quát phê phán mạnh mẽ sự  bảo thủ, lạc hậu của chế độ phong kiến nhà  Nguyễn. Đồng thời thơ ông còn thể hiện tư  tưởng đổi mới và phản ánh nhu cầu đổi mới  của xhViệt Nam giữa thế kỷ XIX.
  3.  2.Hoàn cảnh sáng tác­ thể loại và bố  cục bài thơ :  ­ Hoàn cảnh sáng tác bài thơ :  + Cao Bá Qúat đậu cử nhân năm 1831 tại  trường thi Hà Nội. Sau đó nhiều lần ông  vào kinh đô Huế để thi Hội nhưng  không đỗ.  + Bài thơ được hình thành và ra đời từ  những lần nhà thơ đi thi Hội qua các  tỉnh miền Trung đầy cát trắng như  Qủang Bình, Qủang Trị.
  4.  ­Thể loại của bài thơ :  + Viết bằng chữ Hán, chứa nhiều biểu  tượng mang ý nghĩa triết lý sâu sắc .  + Thể ca có nét phóng túng, khoáng đạt  trong cách biểu đạt ngôn từ, hình tượng.  ­Bố cục :   Có thể chia làm 3 phần :  + Đọan 1: 4câu đầu –Tâm trạng của người  đi đường.  +Đoạn 2 : 6 câu tiếp ­ thực tế cuộc đời và  tâm trạng của nhà thơ.  +Đoạn 3 : Còn lại ­ Đường cùng của kẻ sĩ  và tâm trạng bi phẫn của nhà thơ.
  5. II/ Đọc hiểu văn bản 1. Đọc và tái hiện hình tượng :   ­ Đọc diễn cảm toàn bài ( cả phần phiên âm,  dịch nghĩa­ dịch thơ và các chú thích ). Chú ý  đọc chậm, đặc biệt là phần dịch nghĩa. ­ Tái hiện hình tượng :  * Từ văn bản bài thơ, em thấy bài thơ xây  dựng được những hình tượng văn học  nào?   => 2 hình tượng : Bãi cát dài và khách bộ  hành. 
  6.  2. Phân tích văn bản :  a. Hình tượng “bãi cát dài”:  * Hãy tìm những chi tiết trong bản dịch thơ  miêu tả bãi cát ?  ­Trực tiếp miêu tả bãi cát : câu 1,11;17.  ­Gián tiếp miêu tả bãi cát : 2; 15;16.  * Hình ảnh bãi cát được miêu tả trong bài thơ  có đặc điểm gì?   *Từ đặc điểm ấy cho biết điều gì về con  đường mà khách phải đi qua?   *Cảm nhận của em nếu phải vượt qua một  chặng đường như vậy?
  7.  ­ Hình ảnh bãi cát được miêu tả trong bài  có đặc điểm :   + Dài.   + Nối tiếp nhau như vô tận.    Đây là con đường khó đi. Phải vượt  qua những con đường như vậy, bất cứ ai  cũng cảm thấy gian nan, mệt mỏi và  thậm chí chán nản.  * Không chỉ miêu tả  bãi cát dài mà nhà  thơ còn khắc hoạ việc đi trên cát như thế  nào? Nó có khác gì với đi trên đường đất  bình thường ? 
  8.  ­ Việc đi trên cát được khắc hoạ :  + “Đi một bước như lùi một bước”.  + Đi trên cát khó hơn, mệt mỏi hơn, dùng  sức nhiều hơn  đi trên đường đất bình thường.  * Từ hình ảnh bãi cát trong bài thơ, nhà thơ  muốn ẩn dụ điều gì ?   ­ Hình ảnh bãi cát dài là ẩn dụ cho cuộc đời  mênh mông, rộng lớn, đầy khó khăn, gian khổ.  ­Đường đi trên cát phải chăng là hình ảnh của  con “đường đời” không bằng phẳng mà lại  lắm chông gai.  => đây chính là dụng ý nghệ thuật của nhà thơ  để gửi gắm các ý nghĩa về triết lý nhân sinh .
  9.  * Trước Cao Bá Quát, đã xuất hiện nhiều  hình ảnh bãi cát trong thơ ca. Ví dụ:  ­ Trong “Chinh phụ ngâm” có câu :  Ôm yên gối trống đã chồn  Nằm vùng cát trắng, ngủ cồn rêu xanh.   Vùng cát trắng diễn tả sự gian khổ của  người chinh phu.  =Trong “Truyện Kiều” cũng có câu ;  Bốn bề bát ngát xa trông  Cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia .   Cát vàng diễn tả nỗi buồn và tâm trạng  cô đơn của nàng Kiều. 
  10.  *So sánh với các câu thơ  trên,em có nhận xét gì về cách  miêu tả  hình ảnh bãi cát  trong bài thơ của Cao Bá Quát  ?  ­ Hình tượng bãi cát dài trong  bài “Sa hành đoản ca”  là  một sáng tạo riêng, mới mẻ,  độc đáo, bắt nguồn từ chính  cuộc sống hiện thực của Cao 
  11.  b.Hình tượng  “khách”:  *Theo em, nhân vật “khách” ở trong bài thơ là ai?  ­ Là người đang đi trên con đường cát.    ­ Là một kẻ sĩ đang đi tìm chân lý giữa cuộc đời  mờ mịt.  * Người đi đường đã  nói điều gì qua đoạn thơ :  “Xưa nay, phương danh lợi  Tất tả trên đường đời  Đầu gió hơi men thơm quán rượu  Người say vô số, tỉnh bao người” ?    Cuộc đời đầy bọn danh lợi chen chúc,chỉ biết  tranh nhau mưu sinh và hưởng thụ một cách say  sưa .
  12.  *Cách nói của người đi đường  nhằm mục đích gì?  + Làm rõ sự đối lập giữa mình  với đông đảo kẻ chạy theo danh  lợi.  + Khẳng định rõ mình không thể  hoà trộn với kẻ chạy theo danh  lợi, cho dù phải cô độc.    Khinh thường phường danh  lợi.
  13.  * Từ đó, nhân vật “khách” trong bài thơ có  tâm trạng gì? Vì sao nhân vật lại có tâm  trạng ấy?  ­Tâm trạng của nhân vật “khách” ngao  ngán, mệt mỏi, vì :  + Đường đi dài, lại khó khăn.  + Mặt trời lặn mà vẫn phải tất tả đi.  + Chán ngán cảnh mưu cầu danh lợi tầm  thường.    * Tại sao nhà thơ lại tỏ ra chán nản, miễn  cưỡng ,không hào hứng khi phải lên kinh đô  ứng thi? 
  14.  ­Nhà thơ chán nản và miễn cưỡng đi thi  bởi:  + Nhận thấy được sự xuống cấp của học  thuật, khoa cử của triều đại nhà Nguyễn.  + Phê phán, bất hợp tác với triều đình nhà  Nguyễn.    *Trước tình cảnh ấy, người đi đường đã  bộc lộ suy nghĩ gì?  ­Tác giả đặt ra câu hỏi : Đi tiếp hay dừng  lại    “Bãi cát dài,bãi cát dài ơi !  Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt.    Tâm trạng đầy mâu thuẫn: học để thi;  nhưng thi đỗ làm quan lại như phường 
  15.  ­Suy nghĩ của nhà thơ thể hiện mâu thuẫn:  + Khát vọng sống cao đẹp>Người đi đường cảm thấy mình thật cô độc 
  16.  *Tóm lại, mượn hình tượng bãi cát và việc  đi trên cát, Cao Bá quát muốn thể hiện tâm  trạng và thái độ gì?Tầm tư tưởng của tác  giả qua tâm trạng ấy?   ­Tâm trạng và thái độ của nhà thơ :  +Chán ghét đối với con đường mưu cầu  danh lợi tầm thường.  +Phê phán học thuật, khoa cử và chính sự  của nhà Nguyễn.  Tầm tư tưởng của tác giả : Nhận thấy rõ  tính chất vô nghĩa của lối học khoa cử, con  đường công danh theo lối cũ, sự bảo thủ, trì  trệ của xã hội đương thời. Từ đó nhà thơ  khát khao một sự đổi mới tích cực hơn.
  17.  @/ Những đặc sắc về nghệ thuật của bài  thơ    ­Hình tượng thơ độc đáo, thể hiện sự sáng  tạo ( bãi cát dài…)  ­Hình ảnh thơ vừa mang ý nghĩa tả thực,  vừa mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc.  ­Thể thơ cổ thể, tự do về kết cấu, vần ,  điệu; cấu trúc câu dài ngắn khác nhau;  cách ngắt nhịp của mỗi câu tạo nên nhịp  điệu của bài ca.  ­Âm điệu bi tráng bởi nó vừa buồn nhưng  cũng có những phản kháng âm thầm…
  18.  III/ Ghi nhớ ( sgk).  VI/ Luyện tập :  1. Qua học tác phẩm này, em cần rút ra bài  học bản thân như thế nào?  ( Không nên theo đuổi công danh, sự nghiệp  một cách tầm thường bằng cách đánh đổi  nhân cách của bản thân ; cần phấn đấu để  tạo dựng công danh ­ sự nghiệp một cách nỗ  lực và chính đáng).  2. Điểm cần trân trọng và học tập ở Cao Bá  Quát là gì?  ( Có khát vọng vương tới giá trị mới, tiến  bộ, không ngại đấu tranh với cái bảo thủ, trì  trệ)
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2