Bài giảng Ngữ văn 11 tuần 5: Đọc thêm: Chạy giặc

Bài giảng Ngữ văn 11

CHẠY GIẶC

NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU

I- Tìm hiểu chung

1)Tác giả: Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888), tục gọi là Đồ Chiểu, sinh tại quê mẹ ở làng Tân Thới, tỉnh Gia Định (nay thuộc Tp Hồ Chí Minh); quê cha ở xã Bồ Điền, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Ông thi đỗ Tú tài năm 21 tuổi nhưng 6 năm sau ông bị mù. Ông là người tích cực tham gia phong trào kháng chiến khi thực dân Pháp xâm lược nước ta. Là một nhà thơ lớn của dân tộc, để lại nhiều áng văn chương có giá trị .

2)Tác phẩm: hiện nay chưa có tài liệu nào nói rõ về thời điểm ra đời của bài thơ này nhưng căn cứ vào hoàn cảnh lịch sử, cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu và nhất là nội dung tác phẩm, có người cho rằng bài thơ này đã được tác giả viết ngay sau khi thành Gia Định bị thực dân Pháp bắt đầu tấn công.

3)Thể loại: thất ngôn bát cú Đường luật.

4) Bố cục: 4 phần

• Đề: tình cảnh nhân dân chạy giặc.
• Thực: nỗi khổ của người dân.
• Luận: tội ác của giặc xâm lược.
• Kết: thái độ của tác giả.

4)Nội dung: “Chạy giặc” phản ánh hiện thực đau thương của nhân dân Nam Bộ trong những ngày đầu thực dân Pháp xâm lược. Đồng thời nói lên nỗi đau và lòng căm hận của tác giả trước tôi ác của giặc; mong   ước có một bậc anh hùng ra tay dẹp loạn.

II- Tìm hiểu văn bản

1. Câu 1: sgk/39

*Cảnh đất nước:

Câu 1:

• Tan chợ -> cuộc sống bình yên của nhân dân.
• Vừa nghe -> sự bất ngờ, đột ngột, chưa thấy bóng dáng quân giặc.
• Súng Tây -> gợi sự chết chóc kinh hoàng.

=>hình ảnh chính xác, gợi tả.

Câu 2:

• Cờ thế -> vận mệnh đất nước đang trong tình thế hiểm nguy.
• Phút sa tay -> chỉ sự  thất bại hoàn toàn không thể cứu vãn trong phút chốc.

*Tình cảnh của người dân:

Câu 3+4:

-Lũ trẻ lơ xơ chạy, bầy chim dáo dác bay -> những sinh linh nhỏ bé bị đẩy ra khỏi tổ ấm vì bọn người tàn bạo => đảo ngữ, giúp đặc tả tính chất hoảng loạn của đối tượng miêu tả, tăng sức mạnh tố cáo của câu thơ, gợi nỗi xót xa thương cảm.

Câu 5+6:

• Bến Nghé-tan bọt nước; Đồng Nai-nhuốm màu mây

-> hình ảnh cụ thể, khái quát,  NT tương phản và đảo ngữ, giọng thơ đanh thép.

-> cảnh quê hương thân thuộc tan hoang, vụn nát dưới gót giầy của bọn giặc Pháp.

=>góp phần nhấn mạnh tội ác của giặc.

Trên đây là một phần nội dung được trích dẫn từ bài giảng Chạy giặc, quý thầy cô và các em học sinh vui lòng đăng nhập để tải về toản bộ nội dung tài liệu trên. Ngoài ra, các em học sinh có thể tham khảo thêm phần soạn bài Chạy giặc cũng như bài văn mẫu phân tích bài thơ Chạy giặc để hiểu hơn về hiện thực đau thương của đất nước, tiếng kêu thắt lòng của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu qua bài thơ. Chúc quý thầy cô và các em học sinh có thêm bài học hay và thú vị trên lớp.