Bài giảng Nguyên lý thiết kế cảnh quan - Chương 3: Giới thiệu khái quát về cảnh quan

Chia sẻ: Hkmghnjm Hkmghnjm | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

547
lượt xem 123
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu cơ bản trong chương 3 Giới thiệu khái quát về cảnh quan thuộc bài giảng Nguyên lý thiết kế cảnh quan trình bày về khái niệm “phong cảnh”, phân biệt “phong cảnh “ và “cảnh quan” có những điểm tương ñồng và khác biệt như thế nào? phong cảnh có bao gồm các yếu tố nhân tạo ko?

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Nguyên lý thiết kế cảnh quan - Chương 3: Giới thiệu khái quát về cảnh quan

Chöông 1: GI I THI U KHÁI QUÁT V C NH QUAN 1. Khái niệm về cảnh quan Tìm hiểu khái niệm “phong cảnh” Phân biệt “phong cảnh “ và “cảnh quan” có những ñiểm tương ñồng và khác biệt như thế nào? Có phải PC là TN, còn cảnh quan là NT? Phong cảnh có bao gồm các yếu tố nhân tạo ko? 1 2 a) Phân biệt dựa trên mức ñộ cảm nhận bằng các giác quan: Khái ni m Phong c nh (paysage): là quần thể các yếu tố tạo cảnh thiên nhiên hay nhân tạo, được sắp xếp tuân thủ theo những qui luật nghệ thuật nhất định trong một không gian hạn chế, được con người chiêm ngưỡng tại các điểm nhìn nhất định. Phong cảnh mang tính hiện thực và khách quan. (cảm nhận chủ yếu bằng thị giác). Khái niệm cảnh quan (landscape) : là phong cảnh phản ánh qua tất cả các giác quan của con người và được người cảm nhận đưa vào ý thức. Cảnh quan mang tính trừu tượng và chủ quan (cảm nhận bằng tất cả các giác quan). 3 4 5 6 1
b) Phân biệt dựa trên trình ñộ nhận thức: Mỗi phong cảnh có mức độ và tính chất khác nhau, tác động vào các giác quan đưa đến cảm giác cảnh của mỗi con người. Sự tác động đó gọi là tính gợi cảm của phong cảnh. Cảm giác do phong cảnh tác động vào giác quan con người phụ thuộc vào tính chất của bản thân phong cảnh, chất lượng nghệ thuật mà bản thân phong cảnh đem lại, đồng thời cũng phụ thuộc vào “ chất lượng “ giác quan và trình độ nhận thức của mỗi người để cảm nhận được một cảnh quan nhất định. Từ đó hình thành khái niệm “cảnh quan”. 7 8 c) Phân biệt dựa trên giới hạn không gian, giới hạn ñịa lí - Phong cảnh (paysage) là những cảnh thiên nhiên bày ra trước mắt, như sông, núi, làng mạc, phố xá... ví dụ: phong cảnh quê hương... - Cảnh quan (landscape) là một bộ phận của bề mặt trái ñất, có những ñặc ñiểm riêng về ñịa hình, khí hậu, thủy văn, ñất ñai, ñộng thực vật... và phân biệt hẳn với những bộ phận xung quanh. Ví dụ: Cảnh quan sa mạc, cảnh quan rừng nhiệt ñới... Vậy có thể hiểu cảnh quan có thể bao gồm nhiều PC khác nhau. 9 10 Veà maë ngö Veà maët ngoân ngöõ: Phong caûûnh theo tieáng Phaùp chæ moät khoâng gian haïn cheá, môû ra ca nh ng Phaù chæ moä haï cheá môû nhö nhaá h, nhö thaønh phaà vaø taï nhöõng ñieåm nhaát ñònh, laø nhöõng thaønh phaàn töï nhieân vaø nhaân taïo ngö nhö caû xuù traïng khaù nhau. mang ñeán cho con ngöôøi nhöõng caûm xuùc, taâm traïng khaùc nhau. Caûnh ng chæ moä toå caûnh taï Caûnh quan theo tieáng Ñöùc chæ moät toå hôp phong caûnh taïo neân moä ng thoáng nhaá veà caûnh cuû phöông. moät bieåu töôïng thoáng nhaát veà caûnh chung cuûa ñòa phöông. 11 12 2
Theo nhà ñịa lý cảnh quan người Nga D.L.Armand: Cảnh quan ñồng nghĩa với thuật ngữ "tổng thể lãnh Giếng trời có thuộc phạm vi của cảnh thổ tự nhiên" là phần lãnh thổ ñược phân chia một quan không? cách ước lệ bằng các ranh giới thẳng ñứng theo nguyên tắc ñồng nhất tương ñối, và các ranh giới nằm ngang theo nguyên tắc mất dần ảnh hưởng ra vùng bao quanh của nhân tố trong tổng thể Tóm lại, phong cảnh và cảnh quan ñều là những không gian chứa ñựng vật thể nhân tạo và tự nhiên, những hoạt ñộng xảy ra trong quá trình tác ñộng giữa chúng với nhau và giữa chúng với môi trường. Về mặt không gian phong cảnh nhỏ hơn cảnh quan. 13 14 2. Phân lo i c nh quan Coù Coù nhieàu kieåu caûnh quan khaùc nhau: caûnh khaù nhau: Thaønh phaà vaø caá truù cuû caûnh quan: Thaønh phaàn vaø caáu truùc cuûa caûnh quan: Caûnh Caûnh quan thieân nhieân. Baá Baát cöù 1 caûnh quan naøo cuõng chöùa ñöïng hai thaønh phaàn: yeáu toá caûnh naø chöù ng thaønh phaà yeá toá taï vaø yeá toá yeá toá naø thaønh aï nhaân taïo vaø yeáu toá töï nhieân. Töø 2 yeáu toá naøy chia thaønh 2 loaïi Caûnh ng baû Caûnh quan laøng baûn. caûnh khaù nhau: caûnh quan khaùc nhau: Caûnh ng ruoäng. ng Caûnh quan ñoàng ruoäng. Caûûnh quan nhaân taïïo Ca nh ta Caûnh vuøng Caûnh quan vuøng bieån. Caûnh Caûnh quan thieân nhieân ….. 15 16 Tuø thuoä vaø tyû giö caù yeá toá Tuøy thuoäc vaøo töông quan tyû leä giöõa caùc yeáu toá thieân nhieân vaø nhaân taïo, caûnh quan nhaân taïo ñöôïc chia laøm 3 vaø taï caûnh taï ñöô CAÛNH QUAN NHAÂN TAÏO aï loaïi: CAÛNH QUAN VUØNG VAÊN HOÙA Caûnh Caûnh quan vaên hoùa (caûnh quan ñieåm daân cö, caûnh quan hoù caûnh caûnh nghæ trí caûnh vuøng nghæ ngôi giaûi trí, caûnh quan vuøng coâng nghieäp) Caûnh vuøng troàng troï caûnh g, Caûnh quan vuøng troàng troït (caûnh quan noâng, laâm nghieäp) Caûnh vuøng phaù boû caù thaù moû vaø Caûnh quan vuøng phaù boû (caùc khu khai thaùc moû loä thieân vaø caù thaù taø caùc khu khai thaùc taøi nguyeân thieân nhieân) Trong đó c nh quan đô th là môi trư ng nhân t o ph c t p nh t và là thành ph n quan tr ng c a c nh quan văn hóa. CAÛNH QUAN ÑOÂ THÒ CAÛNH QUAN NOÂNG THOÂN 17 18 3
CAÛNH QUAN NHAÂN TAÏO CAÛNH QUAN VUØNG TROÀNG TROÏT CAÛNH QUAN VUØNG KHAI THAÙC CQ nhaân taïo TAØI NGUYEÂN THIEÂN NHIEÂN CQ vuøng CQ vuøng troàng CQ vaên hoaù CQ vuøng phaù boû troït CQ ñieåm daân cö CQ khu khai CQ noâng nghieäp & ñoâ thò thaùc CQ vuøng nghæ CQ laâm nghieäp ngôi, giaûi trí CQ vuøng coâng nghieäp 19 20 1.3 Caùc yeáu toá caáu thaønh caûnh quan 21 22 1. Địa hình: 1. Đ a hình: là c u trúc b m t đô th bao g m các tr ng thái l i lên, lõm xu ng các tòa nhà đu c xem là các “viên đá TN” (gi ng như đ a hình) nên đ u có tác d ng làm CV Yokohama-Nhật Bản thay đ i nhi t đ , c n gió, b i... như nhau. Ngoài ra còn góp ph n t o c nh CV Yokohama- Nhật Bản CV Phnompenh-Cambodia 23 24 4
Đ a hình - Phương Tây thư ng s d ng đ a hình thay đ i v đ cao đ t o các b c thang lên xu ng ho c thác nư c nhân t o(tính đ ng) - Phương Đông thư ng x lý đ a hình t m , gi l i hình dáng t nhiên v i nhi u cao đ khác nhau. Chú tr ng t o nhi u ng n núi, vách đá, hang đ ng nhân t o mô ph ng t nhiên m t cách tinh x o 25 26 27 28 2. M t nư c 2.M t nư c: Thay đ i vi khí h u, t o c nh (m t nư c ngang, đ ng...) VD: các thành c VN đ u coi tr ng y u t m t nư c, CX (Long m ch, minh đư ng) Nhà : nh t c n th , nh c n giang 29 30 5
•M t nư c: - Phương Tây thư ng s d ng m t nư c đ ng (vòi phun, thác nư c). Phương Đông thư ng s d ng m t nư c tĩnh và g n như ko có công trình KT c nh quan phương Đông Maët nöôùc tĩnh- Kinkakuji-Nhật bản nào ko có m t nư c. - Phương Tây thư ng xây d ng các h theo d ng hình h c. Phương Đông thư ng h có hình dáng t nhiên, b h cũng ko xây. Maët nöôùc ñoäng 31 32 33 34 35 36 6
3.Cây xanh: C i thi n vi khí h u, ngăn khói b i, cách li, t o c nh) CX là y u t âm, con ngư i là y u t dương.Âm dương ph i cân b ng thì vũ tr m i sinh sôi. Làng xã VN: cây đa, b n nư c, sân đình 37 38 3. Cây xanh: Vườn cảnh Anh 39 40 4. Ki n trúc: 4.Ki n trúc : đư c g i là “viên đá TN” nên tác đ ng lên b m t đô th ko khác gì v i nh ng viên đá trong t nhiên có kích thư c tương t Coâng trình nhoû trung taâm 41 42 7
•Kieán truùc: - Phöông Ñoâng coâng trình KT coù vò trí ko nhaát thieát ôû trung taâm khu ñaát. - Phöông Taây: coâng trình KT thöôøng ñöôïc boá cuïc caân xöùng Quy moâ caùc coâng trình vöøa phaûi, gaén keát nhau baúng haønh lang, saân trong. Söû duïng nhieàu nhaø nhoû, choøi nghæ laøm choã nghæ chaân vaø laø “ñieåm nhaán cho phong caûnh vaø chia treân truïc ñoái xöùng cuûa khuoân vieân khu ñaát, chia khu ñaát caét khoâng gian. CT kieán truùc mang nhieàu thaønh caùc phaàn vuoâng vaén ñeàu ñaën. Thöôøng coâng trình coù yù nghóa vaên hoaù, bieåu töôïng quy moâ khaù hoaønh traùng, söû duïng nhieàu töôïng, ñieâu khaéc VD: vöôøn ñaù Ryoanji töôïng tröng cho baûn ñoà nöôùc Nhaät laøm ñieåm nhaán 43 44 Qu ng trư ng La Ma Vöôøn ñaù Ryoanji-Nhật KT haäu CN: 45 46 5. Không gian tr ng: 5. Không gian tr ng (b u tr i): khi ko có gì trư c m t thì kh ang không (v i đư ng chân tr i trư c m t hay kh ang không mênh mông trên đ u)cũng là 1 y u t t o c nh con ngư i c m nh n c 6 di n c a không gian xq, k c b u tr i trên đ u 47 48 8
6. Con ngư i: 6.Con ngư i: ch th c m nh n và tác đ ng đ n c nh quan “ngư i bu n c nh có vui đâu bao gi ” CQ Đô th có đ y đ các y u t này, các CQ khác có th v ng m t 1 vài y u t CQ nông thôn có m c đ nhân t o ít hơn CQ ĐT 49 50 2.1. Khái niệm về kiến trúc cảnh quan iI. TOÅNG QUAN VEÀ KIEÁN TRUÙC CAÛNH QUAN Kiến trúc là gì? 1. Khaù Khaùi nieäm Kieán truùc Caûnh quan: truù Caûnh quan: Theo tiếng Việt: (建築) kiến tạo các cấu trúc 2. ng vaø vuï cuû truù Caûnh Ñoái töôïng vaø nhieäm vuï cuûa Kieán truùc Caûnh quan Theo nghĩa xa xưa là ñắp 1 cái nền 3. Khaù hoaïch caûnh Khaùi nieäm quy hoaïch caûnh quan Theo tiếng latin: architectus 4. Khaù keá caûnh quan: Khaùi nieäm thieát keá caûnh quan: Tiếng Hilạp: Arkhitekton Archi: cái vòm, con ñực, người thợ cả Tekton: Người thợ nề, thợ mộc Nghề kiến trúc là bèo nhất trong 8 nghề ở thời cổ Hy Lạp =>>>>> 51 52 KIEÁN TRUÙC 2.1. Khái niệm về kiến trúc cảnh quan COÂNG TRÌNH Kiến trúc cảnh quan là một môn khoa học tổng hợp liên quan ñến QUY QH HAÏ HOAÏCH TAÀNG nhiều lĩnh vực chuyên ngành khác KHOÂN KIEÁN KIEÁN như Quy hoạch không gian, quy G GIAN TRUÙC TRUÙC hoạch hạ tầng kiến trúc, kiến trúc CAÛNH công trình, ñiều khắc, hội họa nhằm QUAN giải quyết vấn ñề tổ chức môi trường, nghỉ ngơi, giải trí. Thiết lập và cải BAÛO ÑIEÂU VEÄ, CAÛI thiện môi sinh, bảo vệ môi trường, tổ KHAÉC, TAÏO chức nghệ thuật kiến trúc. HOÄI MOÂI HOÏA TRÖÔØN G 54 53 9
Ki n trúc c nh quan là ho t đ ng đ nh THIEÂN CON hư ng c a con ngư i tác đ ng vào môi NHIEÂN NGÖÔØI trư ng nhân t o đ làm cân b ng m i quan h qua l i gi a y u t thiên nhiên và nhân t o. B i v y ki n trúc c nh quan nghiên c u t ng th t ph m vi vùng, mi n đ n gi i h n môi trư ng nh h p bao quanh con ngư i, mang l i m i quan h t ng hòa gi a thiên nhiên - con ngư i - ki n trúc. KIEÁN TRUÙC 55 56 2.2. Ph m vi nghiên c u, đ i M t s khái ni m ki n trúc tư ng và nhi m v – Ph m vi: M t b ng + Ki n trúc c nh quan: chú tr ng đ n nh ng v n đ ch t lư ng M t đ ng môi trư ng hình th c a không gian bên ngòai ki n trúc, là b c c và thi t k các y u t nhân t o c a MT bên ngòai và các nhân t t nhiên. M t bên + QH đô th : QH XH, QH kinh t , QH môi trư ng hình th M tc t + Ki n trúc h c: nghiên c u công trình KT, sáng t o nên nh ng hình thái môi trư ng hình th (hòa h p k thu t- m thu t) M t b ng t ng th + Công trình h c đô th (h t ng đô th ): các l ai CT và thi t b ph c v SX và sinh h at cho đt, bao g m trên và dư i m t đ t M t c t t ng th như : giao thông, đi n nư c, x lý rác th i QH ĐT: “xây cái gì” (what), “xây đâu” (where); TKĐT: Tr l i nh ng câu h i trên k hơn và các câu “Ai xây” (who), “xây lúc nào” (when); TK Ki n trúc và TK c nh quan (MT b m t và bên ngòai CTrình KT): “xây như th nào” (How) 57 58 2.2. Ph m vi nghiên c u, đ i 2.2. Ph m vi nghiên c u, đ i tư ng và nhi m v tư ng và nhi m v - Đ i tư ng: T ch c công năng c a MT bên -Nhi m v : T o MT s ng ti n nghi- b o v môi trư ng TN- t ch c ngh thu t ki n trúc ngòai, ch nh trang m t đ t và phân đ nh KG, Hi n nay, trên 50% dân s th gi i s ng trong đô th . màu s c và v t li u bên ngòai c/trình Đô th là tâm đi m văn minh, là nơi ti n nghi s ng KT Các hình th c KT nh , các hình th c cao nh t. Tuy nhiên s bành trư ng c a ĐT v i công nghi p hi n đ i cũng tàn phá nhi u TN, gây ô design đư ng ph như tr m đ xe bus, đèn nhi m MT, c n ki t tài nguyên. T đó d n đ n tình đư ng, bi n qu ng cáo, gh ng i, b phun tr ng m t cân b ng sinh thái, gây nên m i quan h đ i đ u gi a thiên nhiên- con ngư i- ki n trúc. Vai nư c, cây xanh trò c a KT c nh quan là ph i làm sao đ đưa m i quan h này v l i cân b ng. Đây là m t nhi m v h t s c n ng n 59 60 10
2.3. Phân l ai ki n trúc c nh quan KIEÁN TRUÙC CAÛNH QUAN Quy hoaïch Thieát keá caûnh caûnh quan quan QH caûnh quan QHCQ ñieåm Vöôøn, coâng Saân, quaûng Ñöôøng phoá vuøng daân cö vieân tröôøng 61 62 Quy h ach c nh quan Thi t k c nh quan ĐN: Quy ho ch c nh quan là t ch c không gian trên m t ph m vi Đ nh nghĩa: Thi t k c nh quan là m t ho t r ng, mà trong đó ch c đ ng m i quan h tương h c a các đ ng sáng tác t o môi trư ng v t ch t – thành ph n ch c năng trong đô th , c a hình kh i thiên nhiên và nhân t o (KTCQ-Hàn T t Ng n). không gian bao quanh con ngư i. Đ i tư ng QHCQ nghiên c u 3 m c đ tác đ ng tương h gi a CQ thiên c a thi t k c nh quan là t o hình đ a hình nhiên và đô th v i b c thang, tư ng ch n đ t, b m t trang + MT đô th trong m i tương quan v i MT vùng mi n (chi m t l th nào, vai trò ra sao trong MT vùng mi n) trí t v t li u xây d ng, cây xanh, các tác + MT trong ph m vi c a đi m dân cư (t l KG tr ng và KG xây ph m điêu kh c, hình th c ki n trúc, công d ng trong đi m dân cư) + Ti u MT trong các khu c a đô th ( t l KG tr ng trong khu , trình nư c nghĩa là các thành ph n c a trong b c c vư n- công viên) môi trư ng v t ch t không gian. 63 64 KIEÁN TRUÙC COÂNG TRÌNH MOÂI TRÖÔØN HEÄ G THOÁNG Khái ni m KG âm – KG dương : KG duơng khi CAÛNH TÖÔÙI hư ng vào trung tâm (KG có ý nghĩa quy t đ nh QUAN TIEÂU THIEÁT trong m i quan h v i KG trung tâm). KG âm là KG KEÁ CAÛNH ly tán hư ng ra ngoài. QUAN HOA VD: VH Châu Âu là VH hư ng ngo i, mang tính NGHEÄ VIEÂN CHOÏN “dương”, còn VH Châu Á là hư ng n i, mang tính GIOÁNG THUAÄT CAÂY cách âm. Vì v y KT c nh quan Châu Âu đa ph n là HOA mang tính “dương” (có CT trung tâm, các tr c TROÀNG VIEÂN KYÕ hư ng vào trung tâm), còn KT c nh quan Châu Á THUAÄT đa ph n mang tính âm (b c c t do) HOA VIEÂN 65 66 11
V trí c a môn nguyên lý thi t k c nh quan Thi t k c nh quan bao g m 2 lĩnh v c Caûnh KTS Caûnh quan (Landscape Architect): thoâng qua caùc caù chuyên sâu, g m: cuû xeù ng coâng vieäc cuûa mình ñeå xem xeùt ñònh höôùng söû duïng duïng thi t k c nh quan c p vĩ mô thư ng do các ki n moä caù ng baû veà maë ñaát ñai moät caùc ñuùng ñaén baûo ñaûm veà maët myõ quan trúc sư c nh quan đ m nhi m vaø baû baèng giö caà cuû vaø baûo ñaûm söï caân baèng töï nhieân giöõa nhu caàu cuûa con thi t k c nh quan hoa viên thư ng do các nhà ngö vaø trö ng thaù Caûnh ngö ngöôøi vaø moâi tröôøng sinh thaùi. KTS Caûnh Quan laø ngöôøi thi t k c nh quan ho c nhà k thu t hoa viên coù theå saùng taï caù keá moä coù theå saùng taïo neân caùc thieát keá töø moät ngoâi vöôøn đ m nhi m. nhoû nhö thaønh phoá môù vaø nhö rieâng nhoû ñeán nhöõng thaønh phoá môùi vaø nhöõng coâng vieân caù ñuû caùc kích côõ. 67 68 Nhieä vuï cuû Nhieäm vuï cuûa TK Caûnh quan Caûnh Nhaø Nhaø thieát keá caûnh quan (Landscape designer) thöôøng baét ñaàøu coâng keá caûnh thö ng baé Hieåu bieát caùc ñaëc tính sinh thaùi, sinh tröôûng cuûa caây caù thaù trö ng cuû trì ng xong. caà naé vieäc sau khi coâng trình ñaõ xaây döïng xong. NTKCQ caàn naém roõ caùc caù taé keá baû caù troàng, vaø caù ng nguyeân taéc thieát keá cô baûn, caùc ñaëc tính caây troàng, vaø caùc kyõ troàng. ng troàng. thuaä ng caûnh quan. cuû thuaät xaây döïng caûnh quan. Coâng vieäc cuûa 1 NTKCQ thoâng thöôøng thö ng Naé caù keá phoá keá troàng. ng Naém vöõng caùc nguyeân taêùc thieát keá, phoái keát caây troàng. ñöô moä phaà troï goù keá toaø boä ñöôïc xem laø moät phaàn trong coâng vieäc troïn goùi laø thieát keá toaøn boä ñöô caù khí haä cuû Hieåu ñöôïc caùc ñaëc ñieåm khí haäu, ñaát ñai cuûa ñòa caûnh vaø chuû yeá keá troàng. ng phaû coù caûnh quan vaø chuû yeáu laø thieát keá caây troàng. NTKCQ phaûi coù kieán thöù neà toá veà trí cuøng vôù moä soá thöù thöùc neàn toát veà hoa vieân trang trí cuøng vôùi moät soá kieán thöùc cô phöông. phöông. baû veà keá Caù veà hoï caà baûn veà thieát keá. Caùc kyõ naêng veà ñoà hoïa cuõng caàn thieát cho caùccaù Naé caù thuaä caûnh quan. Naém vöõng caùc kyõ thuaät thi coâng caûnh quan. ng khaû keá Caù baû NTKCQ ñeå taêng cöôøng theâm khaû naêng thieát keá. Caùc baûn veõ seõ giuùp Naé ñöô ng chuû cuû trì ñöô Naém ñöôïc yù ñoà tö töôûng chuû ñaïo cuûa coâng trình ñöôïc hoï chuyeå taû caù ng saùng taï thaønh caù cuï theå hoï chuyeån taûi caùc yù töôûng saùng taïo thaønh caùc hình cuï theå deã hieåu hôn. hôn. keá caûnh quan. thieát keá caûnh quan. 69 70 Thiết kế cảnh quan Thiết kế cảnh quan 71 72 12