Bài tiểu luận: Tranh chấp quốc tế và giải quyết tranh chấp tại ICJ

DANH SÁCH NHÓM 10

1. Nguy n Hoàng Trà My

ễ K11502 1507

2. Nguy n Th  H ng C m

ị ồ ễ ẩ K12502 1766

ễ ị ề 3. Nguy n Th  Thu Hi n K12502 1787

5. Phan Hoàng Phi Loan

ễ ọ ề ị 4. Nguy n Th  Ng c Huy n K12502 1791

K12502 1808

6. Nguy n Thúy Mai

ễ K12502 1811

ả ọ ị 7. Bùi Th  Th o Ng c K12502 1818

1

ả 8. Văn Th o Nguyên K12502 1820

Ở Ầ M  Đ U

ố ế ữ ủ ể ủ ự ễ ệ ố Trong th c ti n quan h  qu c t ậ    gi a các qu c gia và các ch  th  khác c a lu t

ố ế ư ề ấ ị ế qu c t ự , có r t nhi u các lĩnh v c nh  chính tr , kinh t ố   ộ , văn hóa xã h i, an ninh qu c

ườ ấ ả ề ả ợ ủ ạ phòng, môi tr ng… T t c  đ u ph n ánh l i ích đa d ng và phong phú c a các ch ủ

ể ậ ố ế ố ế ệ ậ ế ậ th  lu t qu c t khi tham gia quan h  qu c t . Chính vì v y khi thi ự   t l p và th c

ủ ể ủ ệ ễ ố ế ệ ậ ữ hi n các quan h  di n ra gi a các ch  th  c a lu t qu c t ấ ồ   ấ  thì tranh ch p, b t đ ng

ủ ể ữ ề ể ỏ ộ ấ   gi a các ch  th  là đi u không th  tránh kh i. Tùy thu c vào quy mô và tính ch t

ố ế ấ ấ ề ẩ ấ ổ ơ ủ c a tranh ch p, các tranh ch p qu c t ả    luôn ti m  n nguy c  làm b t  n và gây  nh

ưở ự ớ ự ệ ữ ự ể ố h ng tiêu c c t i s  phát tri n quan h  gi a các qu c gia trong khu v c, liên khu

ế ớ ự v c và trên toàn th  gi i.

ả ầ ấ ậ ấ ế ả Vì v y, khi các tranh ch p không may x y ra thì yêu c u c p thi t là ph i gi ả   i

ể ự ổ ạ ế ộ ồ ố ế ữ ế ệ ả ờ quy t xung đ t đ ng th i gi m thi u s  t n h i đ n các quan h  qu c t gi a các

ệ ấ ố ừ ắ ả ủ ể ặ ch  th  đ c bi t là các qu c gia xu t phát t nguyên t c hòa bình gi ế i quy t tranh

ố ế ấ ả ể ượ ế ấ ch p qu c t ệ . Vi c gi ộ i quy t các tranh ch p m t cách hòa bình có th  đ ự   c th c

ứ ệ ề ở ở ệ ộ hi n b i nhi u cách th c khác nhau và ngày càng tr ả  nên hi u qu . Và m t trong

ứ ữ ả ố ế ế ấ nh ng cách th c đó là gi i quy t tranh ch p thông qua Tòa án công lý qu c t (ICJ).

ể ể ề ậ ố ơ Thông qua bài ti u lu n này, nhóm chúng em mu n tìm hi u sâu h n v  các tranh

ố ế ấ ả ủ ể ủ ố ế ặ ữ ế ấ ậ ệ ch p qu c t và gi i quy t tranh ch p gi a các ch  th  c a lu t qu c t , đ c bi t là

ố ế ề ể ố ồ ờ ứ các qu c gia, đ ng th i tìm hi u v  Tòa án công lý qu c t (ICJ) và cách th c gi ả   i

 Chú thích t

ấ ạ ế quy t tranh ch p t i Tòa.

ừ ữ  ng :

ộ ố ừ ữ

ử ụ

ọ

Trong bài có s  d ng m t s  t

ng  rút g n:

ố ế ọ ắ

, g i t

t là ICJ

­ Tòa: Tòa án Công lý qu c t

ệ

ườ

ố ế

ự

ng tr c qu c t

­ Pháp vi nệ : Pháp vi n th

ố ế

ủ

ộ

: N i quy c a Tòa án Công lý qu c t

ộ ­ N i quy

ố ế

ế ­ Quy chế: Quy ch  Tòa án Công lý qu c t

2

ế

ươ

ủ

ợ

ươ : Hi n ch

ố ng c a Liên H p Qu c

ế ­ Hi n ch

ng

ị

ộ ấ

ề

ạ

ậ

ẳ

ả

ị

ườ

ụ : Văn b n ngo i giao trình bày m t v n đ  và kh ng đ nh l p tr

ủ   ng c a

­ B  vong l c

ố qu c gia

3

Ụ Ụ M C L C

ố ế

ấ

ả

ế

ấ

1. Tranh ch p qu c t

và gi

i quy t tranh ch p qu c t

ố ế .

ố ế

ấ

1.1. Tranh ch p qu c t

1.1.1. Khái ni m.ệ

ấ ề ố ế ư ệ ấ ị ố Hi n nay ch a có đ nh nghĩa th ng nh t v  tranh ch p qu c t ả    trong các văn b n

ố ế ệ ứ ự ủ ễ ậ pháp lý. Tuy nhiên căn c  vào th c ti n c a pháp lu t qu c t hi n nay. Ta có th ể

ố ế ề ấ ể ộ ư ấ hi u m t cách chung nh t ấ  v  tranh ch p qu c t nh  sau: “Tranh ch p qu c t ố ế    là

ự ế ả ủ ể ữ ể hoàn c nh th c t mà trong đó các ch  th  tham gia có nh ng quan đi m trái ng ượ   c

ặ ớ ỏ ụ ể ữ ầ ẫ nhau ho c mâu thu n v i nhau, và có nh ng yêu c u, hay đòi h i c  th  trái ng ượ   c

ự ậ ỏ ặ ự ệ ề ề nhau. Đó là s  không th a thu n đ ượ ớ  nhau v  quy n ho c s  ki n, đ a đ n s ư ế ự c v i

ố ậ ề ể ẫ ữ ề ặ mâu thu n, đ i l p nhau v  quan đi m pháp lí ủ ể ậ    ho c quy n gi a các bên ch  th  lu t

ố ế ớ qu c t v i nhau”.

ể

ặ 1.1.2. Đ c đi m

(cid:0)

ủ ể ủ

ố ế

ấ

Ch  th  c a tranh ch p qu c t

ủ ể ủ ố ế ấ ủ ể ủ ố ế ậ Các ch  th  c a tranh ch p qu c t là ch  th  c a lu t qu c t ồ  bao g m các

ộ ậ ộ ố ổ ố ế ứ ấ qu c gia, các dân t c đang đ u tranh giành đ c l p, các t ch c qu c t liên chính

ủ ổ ể ặ ứ ủ ệ ph   (t ch c   ASEAN,   EU,   WTO…),   và   các   ch   th   đ c   bi t   khác   (Tòa   thánh

ủ ể ơ ả ủ ố ố Vatican, Công qu c Monaco…). Trong đó các qu c gia là ch  th  c  b n c a tranh

ấ ch p qu c t ố ế .

ủ ể ủ ủ ể ố ế ữ ả ậ ộ Xung đ t gi a các ch  th  không ph i ch  th  c a lu t qu c t ể    không th  là

ố ế ố ế ớ ầ ẫ ấ ầ ấ tranh ch p qu c t . Do đó, c n tránh nh m l n tranh ch p qu c t v i các tranh

ụ ữ ệ ấ ệ ấ ấ ch p khác. Ví d , tranh ch p gi a các doanh nghi p Vi ẩ t Nam xu t kh u cá basa và

ủ ệ ả ấ ố ộ ỹ hi p h i ch ng bán phá giá c a M  không ph i là tranh ch p qu c t ố ế .

(cid:0)

ố ượ

ủ

ấ

Đ i t

ng c a tranh ch p qu c t

ố ế .

ố ượ ố ế ấ ủ ạ ấ ổ ớ Đ i t ng c a tranh ch p qu c t ể  r t đa d ng, có th  là lãnh th , biên gi ố   i qu c

ủ ư ề ề ể ế ổ ố gia; các vùng lãnh th  qu c gia có quy n ch  quy n trên bi n nh  vùng ti p giáp

4

ề ả ặ ế ố ượ ề ố ế ấ lãnh h i, đ c quy n kinh t ụ ị , th m l c đ a. Đ i t ng tranh ch p qu c t cũng có th ể

ề ướ ố ế ố ế ậ ự ệ ố ế ễ ộ là m t đi u c qu c t hay t p quán qu c t ; các s  ki n pháp lý qu c t di n ra

ố ế ệ ấ ồ ư ề ể ạ ấ trong quan h  qu c t nh ng chúng t o ra tranh ch p, b t đ ng v  quan đi m chính

ị ữ ệ ố ả ặ ủ ả ộ ố tr  gi a các qu c gia trong vi c gi ự ệ   ặ i thích ho c  ng h  ho c ph n đ i các s  ki n

ể ặ ư ủ ố ạ ổ ứ ố ế đó; ho c có th  là t cách thành viên c a qu c gia t i các t ch c qu c t liên chính

ph .ủ

(cid:0)

ố ế

ủ

ộ

ấ

N i dung c a tranh ch p qu c t

ố ế ấ ộ ủ ể ụ ủ ề N i dung tranh ch p qu c t chính là các quy n và nghĩa v  c a các ch  th  liên

ố ớ ủ ư ế ề ề ố ổ ố quan đ n ch  quy n qu c gia đ i v i lãnh th , dân c , quy n tài phán qu c gia,

ụ ủ ề ệ ố ạ quy n và nghĩa v  c a qu c gia trong các quan h  kinh t ế ươ  th ố   ng m i, an ninh qu c

ố ế ấ ộ ả ự ủ phòng… N i dung c a tranh ch p qu c t ể  cũng có th  là cách gi ệ   i thích và th c hi n

ố ế ậ ề ướ ố ế ậ ố ế ủ ể ặ lu t qu c t (đi u c qu c t , t p quán qu c t ), ho c quan đi m c a các ch  th ủ ể

ố ế ậ ả ự ệ ố ế lu t qu c t khi đánh giá, gi i thích các s  ki n pháp lý qu c t …

(cid:0)

ể ủ

ấ

Khách th  c a tranh ch p qu c t

ố ế .

ố ế ể ấ ề ợ ậ ặ Khách th  tranh ch p qu c t chính là các quy n và l ấ i ích v t ch t ho c tinh

ặ ộ ố ế ầ ồ ướ ớ ấ th n mà các bên tranh ch p ho c c ng đ ng qu c t ố  mu n h ng t i và đ t đ ạ ượ   c.

ụ ụ ệ ả ấ ầ ườ ữ ệ ớ Ví d , v  vi c tranh ch p qu n đ o Hoàng Sa và Tr ng Sa gi a Vi t Nam v i các

ư ố ổ bên liên quan nh  Trung Qu c, Malaixia, Philippin, Brunay, và vùng lãnh th  Đài

ố ớ ự ủ ề ẳ ố ố ầ   ị Loan chính là s  mong mu n và kh ng đ nh ch  quy n qu c gia đ i v i hai qu n

ủ ệ ặ ả ấ ố ố ữ   ả đ o này c a các bên tranh ch p. Ho c là vi c các qu c gia lên án, ph n đ i nh ng

ạ ố ườ ề ạ ọ qu c gia có hành vi phá ho i môi tr ng, vi ph m nghiêm tr ng quy n con ng ườ   i

ư ệ ủ ệ ủ ệ ằ ả ộ ườ ủ ố nh  di t ch ng, phân bi t ch ng t c… là nh m b o v  môi tr ng s ng c a nhân

ệ ạ ả ườ lo i, b o v  con ng i.

ơ ở

ả

ế

ấ

(cid:0) C  s  pháp lý gi

i quy t tranh ch p qu c t

ố ế .

ề ướ ự ộ ố ế ượ ể ả ụ D a vào n i dung mà các đi u c qu c t đ c áp d ng đ  gi ế i quy t tranh

ố ế ấ ể ạ ch p qu c t có th  chia làm hai lo i.

­ M t là, các đi u

ề ướ ộ ủ ể ậ ụ ủ ề ị ố   c quy đ nh quy n và nghĩa v  c a các ch  th  lu t qu c

ư ế ươ ệ ướ ợ ố ệ ợ ế t nh  Hi n ch ng Liên h p qu c, Hi p c thân thi n và h p tác Đông

5

ệ ướ ướ ố ế ề ự ề Nam Á, Hi p c Bali (1976), Công c qu c t v  các quy n dân s , chính

ị ế ạ ộ ồ ộ ủ ố ợ ề tr , quy n kinh t , văn hóa xã h i c a Đ i h i đ ng Liên H p Qu c năm 1966,

ệ ướ ệ ượ ệ ế ề ằ ị các hi p đ nh, hi p c… đ ị   ỉ c kí k t nh m đi u ch nh quan h  chính tr ,

ế ươ ữ ả ạ ố ớ kinh t , th ng m i, hàng h i, hàng không… gi a các qu c gia v i nhau.

­ Hai là, các đi u

ề ướ ố ế ề ẩ ị ự ả c qu c t quy đ nh th m quy n, trình t ủ ụ , th  t c gi ế   i quy t

ố ế ư ướ ả ế ấ tranh ch p qu c t nh  Công ề c La Haye v  hòa bình gi ấ   i quy t tranh ch p

ố ế ố ế ế ề ướ qu c t 1899; Quy ch  tòa án công lý qu c t 1945… Các đi u c này đ ượ   c

ậ ố ụ ố ế ể ấ ơ coi là “lu t t t ng” đ  các bên tranh ch p và các c  quan tài phán qu c t có

ề ẩ ả ể ự ụ ế ệ ấ th m quy n gi i quy t tranh ch p áp d ng đ  th c hi n các hành vi pháp lý

ả ế ấ trong quá trình gi i quy t tranh ch p.

ạ

ấ

1.1.3. Phân lo i tranh ch p qu c t

ố ế .

ố ế ể ấ ư ỗ ạ Ta có th  phân lo i tranh ch p qu c t nh  sau và m i cách phân lo i đ ạ ượ ự   c d a

ấ ị ữ trên nh ng tiêu chí nh t đ nh.

(cid:0) ố ượ ứ ủ ể Căn c  vào s  l ng ch  th  tham gia

­ Tranh ch p song ph

ấ ươ ữ ấ ấ ầ ả ng: tranh ch p gi a hai bên (tranh ch p qu n đ o Kurin

ậ ả ữ ớ gi a Nga v i Nh t B n).

­ Tranh ch p đa ph

ấ ươ ữ ề ấ ấ ồ ng: tranh ch p gi a nhi u bên bao g m tranh ch p có tính

ự ề ầ ấ ầ ả ấ ườ khu v c và tranh ch p có tính toàn c u (tranh ch p v  qu n đ o Tr ng Sa

ệ ớ ố ữ gi a Vi t Nam v i Trung Qu c, Philippin, Malaixia, Brunay, Đài Loan).

(cid:0) ấ ủ ứ ấ Căn c  vào tính ch t c a tranh ch p

­ Tranh ch p có tính chính tr : Th

ấ ị ườ ề ấ ố ố   ề ủ ng là tranh ch p v  ch  quy n qu c gia đ i

ổ ề ợ ư ữ ế ỏ ớ v i dân c , lãnh th , v  l ả   i ích gi a các bên… liên quan d n các đòi h i ph i

ụ ủ ề ệ ắ ổ ớ ị ề thay đ i các quy đ nh hi n hành, g n li n v i quy n và nghĩa v  c a các bên.

ấ ạ ộ ườ ứ ạ ể ấ ấ Tranh ch p thu c lo i này th ng r t nguy hi m, do tính ch t ph c t p và có

ể ề ẩ ả ộ ộ ọ ổ ị th  ti m  n kh  năng bùng phát các cu c xung đ t, đe d a hòa bình,  n đ nh

ư ủ ế ớ ự khu v c cũng nh  c a th  gi i.

ụ ữ ẳ ổ ệ       Ví d : Căng th ng gi a Nicaragua và Costa Rica bùng n  xung quanh vi c

6

ế ệ ạ ộ ố ả   Nicaragua đang xúc ti n vi c đào m t con kênh và đ n h  cây trên hòn đ o

ỏ ệ ủ ọ ậ   Calero trên sông San Juan. Nicaragua bác b  vi c binh lính c a h  xâm nh p

ổ ướ ổ ủ ọ ị ẳ ị lãnh th  Costa Rica trong khi n c này kh ng đ nh lãnh th  c a h  b  xâm

ph m.ạ

­ Tranh ch p có tính pháp lý: là nh ng tranh ch p gi a các bên liên quan đ n s

ữ ữ ấ ấ ế ự

ả ụ ệ ặ ị ấ ồ b t đ ng trong viêc gi i thích ho c  áp d ng các quy đ nh hi n hành, nh ư

ề ả ữ ấ ề ướ ố ế ề nh ng tranh ch p v  gi i thích đi u c qu c t ạ   ự ệ , v  các s  ki n vi ph m

ố ế ề ấ ặ ế ươ ạ ặ ụ nghĩa v  qu c t ; ho c các tranh ch p v  kinh t ­ th ng m i ho c tranh

ụ ệ ụ ể ề ẩ ữ ề ấ ố ch p v  th m quy n tài phán gi a các qu c gia trong các v  vi c c  th …

(cid:0) ố ượ ứ ấ Căn c  vào đ i t ng tranh ch p

­ Tranh ch p lãnh th  biên gi

ấ ổ ớ ố i qu c gia;

­ Tranh ch p các vùng qu c gia có quy n ch  quy n trên bi n nh  ti p giáp

ư ế ủ ể ề ề ấ ố

ề ặ ả ế ụ ị ặ lãnh h i, đ c quy n kinh t ề  ho c th m l c đ a;

­ Tranh ch p t

ấ ư ủ ố ố ế ứ cách thành viên c a qu c gia t ạ ổ i t ch c qu c t ấ   ; tranh ch p

ụ ệ ụ ể ữ ố ớ ề ẩ ố th m quy n tài phán đ i v i các v  vi c c  th  gi a các qu c gia;

­ Tranh ch p th m quy n b o h  ngo i giao gi a các qu c gia;

ữ ề ạ ả ấ ẩ ộ ố

­ Tranh ch p v  quy n và nghĩa v  trong các đi u

ề ướ ụ ề ề ấ ố ế c qu c t .

(cid:0) ứ ấ ủ ể ủ Căn c  vào ch  th  c a tranh ch p

­ Tranh ch p gi a các qu c gia v i nhau;

ữ ấ ố ớ

­ Tranh ch p gi a qu c gia v i v i các t

ớ ớ ữ ấ ố ổ ứ ố ế ch c qu c t ủ ặ ớ    liên chính ph  ho c v i

ủ ể ố ế ủ ậ ấ ầ ả ườ ữ các ch  th  khác c a lu t qu c t (tranh ch p qu n đ o Tr ng Sa gi a Vi ệ   t

Nam và Đài Loan)…

(cid:0) ự ả ứ ưở ủ Căn c  vào s   nh h ấ ố ớ ng c a tranh ch p đ i v i hòa bình và an

ninh qu c tố ế

­ Tranh ch p nghiêm tr ng: là nh ng tranh ch p có kh  năng đe d a đ n hòa

ữ ế ả ấ ấ ọ ọ

ố ế ủ ư ấ ạ ộ bình và an ninh qu c t ữ  nh  tranh ch p h t nhân gi a C ng hòa dân ch  nhân

7

ậ ả ư ề ớ ố ỹ dân Tri u Tiên v i M  và các bên liên quan nh  Nh t B n, Hàn Qu c…

­ Tranh ch p qu c t

ố ế ấ ườ ữ ấ ơ thông th ng: là nh ng tranh ch p không có nguy c  phá

ố ế ư ề ạ ế ươ ho i hòa bình và an ninh qu c t ấ  nh  tranh ch p v  kinh t , th ạ ng m i, y t ế   ,

ườ ư ả ộ ưở ự ế ệ môi tr ng… nh ng có tác đ ng,  nh h ng tiêu c c đ n quan h  qu c t ố ế .

ạ ỉ ươ ự ế ố Tuy nhiên cách phân lo i này ch  mang tính t ng đ i, vì trên th c t khi có

ấ ố ệ ữ ễ ấ tranh ch p mu n phân bi ụ t chúng không d  dàng. Ví d  tranh ch p gi a Thái Lan

ế ề ế ề ủ ể   và Campuchia liên quan đ n ngôi đ n Preah Vihear n u xét v  tiêu chí ch  th  là

ươ ư ấ ạ ấ ấ tranh ch p song ph ề ặ ng, nh ng xét v  m t tính ch t thì l i là tranh ch p có tính

chính tr .ị

́

́

́

̉

́ 1.2. Giai quyêt tranh châp quôc tê

̀

ả

ố ế

ế

ấ

1.2.1. Thâm quyên gi

̉

i quy t tranh ch p qu c t

́ ́ ́ ́ ̃ ́ ươ ư ậ ̣ ̉ ̀ Vê ph ́ ̀ ̉  ng diên lý lu n, tranh châp quôc tê la tranh châp phat sinh gi a cac chu thê

́ ́ ̀ ̃ ́ ́ ̀ ́ ́ ư ư ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ cua luât quôc tê, chu la gi a cac quôc gia đôc lâp co chu quyên. Xuât phat t ̃ ̀ ư    nh ng

́ ́ ́ ̀ ̀ ư ư ơ ượ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ̉ ̉ ̉ đăc tr ng c  ban cua luât quôc tê nh  chu thê, đôi t ̀ ng điêu chinh,...thi thâm quyên

́ ́ ́ ́ ́ ̃ ́ ́ ́ ơ ư ̉ ̣ ̉ ̣ ̃ ̣   giai quyêt tranh châp trong luât quôc tê cung co nh ng điêm rât khac biêt so v i luât

́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ̣ quôc gia. Thâm quyên giai quyêt trong luât quôc tê suy cho cung, đêu do chinh cac chu ̉

̀

̀

̀

́

́

́ ư

́ ̉ ̣ thê quyêt đinh.

́ Vi du:

̀ Bât c  tranh châp nao,

̣  Điêu 22 Công

́ ươ c vê quyên tre em năm 1989 quy đinh: “

̀

̃

̀ ́

̀

́

ư

̉ ̣

gi a hai hay nhiêu n

́ ́ ươ c thanh viên co liên quan đên viêc hiêu va ap dung Công

̀ ́ ̀ ươ   c nay ma

̀

̀

́

̀

́

ượ

ượ

̣ ̉ ̣

không đ

́ c giai quyêt băng con đ

̀ ươ ng đam phan hoăc băng cac thu tuc đ

̣   c quy đinh tai

́

̀ ́

́

́

́

́

̀

ượ

́ ư

̉ ̣ ̉ ̣ ̣

Công

́ ̃ ̀ ươ c nay se đ

c chuyên đên Toa an quôc tê đê giai quyêt theo yêu câu cua bât c  bên

́

̀

́

̀

́

́

̀

́

ươ

́ ư

ư

̉ ̉ ̉ ̉

̀ ư tranh châp nao, tr  khi cac bên đông y ph

́ ng th c giai quyêt khac.

̀   ” T  vi du nêu trên thi

́

́

̀

́

́

́

̉ ̣

thâm quyên giai quyêt tranh châp quôc tê co thê do:

́

́

́

̀

́

ự

ự

̉ ̉ ̉

­

́ ́ ư Th  nhât , cac bên tranh châp tr c tiêp t

́  giai quyêt băng con đ

̀ ươ ng đàm phan.

̀ ́

́

̀

́

́

̀

̀

́

ơ

̉

­

́ư Th  hai

́ ́ , cac c  quan tai phan quôc tê ma cu thê la Toa an quôc tê.

́

́

́

̀

̀

ượ

̣ ̉

­

Th  báư

, cac biên phap khac đ

c quy đinh trong Công

́ ươ c vê quyên tre em năm 1989

́

̣ ̣ ̉

hoăc do cac bên thoa thuân.

̣ ̉ ̣

̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ơ ở ư ̣ ự ơ ̉ ̉ ̣ ̀   Nh  vây, d a trên c  s  binh đăng, thoa thuân ma cac bên thông nhât v i nhau vê

́ ́ ́ ̀ ̣ ự ơ ươ ư ơ ̣ ̣ ̉ ̉ viêc l a chon c  chê, biên phap, ph ́ ́   ng th c hay c  quan co thâm quyên giai quyêt

8

tranh châp.́

1.2.2.

́

́ ả

ế

ấ

Cac nguyên tăc gi

i quy t tranh ch p

́ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ơ ̉ ̣ ́ ́ Khi giai quyêt cac tranh châp quôc tê, cac bên liên quan hoăc cac c  quan tai phan

́ ́ ́ ́ ́ ơ ̉ ̉ ̉ ̉ ̣ ́ quôc tê phai tuân thu cac nguyên tăc c  ban cua luât quôc tê:

̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ơ ̉ ̣ ̉ ̉ ̉ ̉   ­ Nguyên tăc hoa binh giai quyêt tranh châp quôc tê (v i moi chu thê phai giai

̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ quyêt tranh châp băng biên phap hoa binh)

́ ́ ̀ ́ ̃ ử ự ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ử ­ Nguyên tăc câm s  dung va đe doa s  dung vu l c trong quan hê quôc tê.

̀ ́ ́ ̃ ́ ́ ̀ ̀ ơ ̉ ̉ ̣ ̉   Đông th i cac bên tranh châp cung phai tuân thu cac nguyên tăc đăc thu khi giai

́ ́ ́ ́ ̀ ư ̉ ̣ ̣ ̉ ́ quyêt tranh châp nh  nguyên tăc thoa thuân, nguyên tăc tôn trong va tuân thu phan

́ ̀ ́ ́ ́ ̉ ơ quyêt cua c  quan tai phan quôc tê…

́

̃ ệ

ả

ế

ấ

1.2.3. Y nghia vi c gi

i quy t tranh ch p

­

̀ ́ ́ ợ ợ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ư Th  nhât , đam bao quyên va l i ich h p phap cho

́ ́ ̀ ́ ́ ́ ơ ̣ ̣ ̣ cac bên tranh châp, đăc biêt la bên co vi thê yêu h n.

­

́ ̀ ́ ự ̉ ̣ ́ư Th  hai ̉  , gop phân thuc đây viêc th c thi tuân thu

́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ư ượ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ luât quôc tê, lam cho cac bên nhân th c đ c răng viêc tuân thu phap luât la chinh

́ ̀ ợ ̉ ̀ vi l i ich cua minh.

́ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ợ ̉ ́ ­ Th  báư , gop phân duy trì hoa binh va an ninh quôc tê, thuc đây h p tac quôc tê. ̀

́

́

́

́

́

̣ ̉

́ 1.2.4. Cac biên phap giai quyêt tranh châp quôc tê

́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ơ ở ự ươ ợ ̉ ̉ ́ D a trên c  s  phap ly la điêu 33 cua Hiên ch ̉   ng Liên H p Quôc thi đê giai

́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ự ̣ ̣ quyêt tranh châp quôc tê, cac bên co thê l a chon cac biên phap sau:

́ ́ ự ̉ ́ ́ ­ Nhom 1: Giai quyêt tr c tiêp tranh châp;

­ Nhom 2: Giai quyêt tranh châp thông qua bên th  ba;

́ ́ ́ ́ ư ̉

́ ́ ́ ̀ ơ ̉ ́ ́ ­ Nhom 3: Giai quyêt tranh châp thông qua cac c  quan tai phan.

(cid:0)

́

́

ự

̉

́ Giai quyêt tr c tiêp tranh châp

­

́ ́ Khai quat

́ ́ ̀ ươ ư ượ ự ̉ ̣ ̣ Ph ́ ng th c giai quyêt tranh châp nay đ ̀ c th c hiên thông qua viêc đam

9

̀ ́ ̃ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ự ư ̉ phan tr c tiêp gi a cac bên tranh châp. Khi xay ra tranh châp thi cac bên tiên hanh

́ ́ ́ ́ ươ ượ ượ ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ thoa thuân, đâu tranh, th ng l ng, nh ́   ng bô đê đi đên thông nhât giai quyêt

̣ xung đôt.

́ ̃ ́ ̃ ́ ́ ̀ ́ ́ ự ư ̉ ̣ ́ Th c tiên giai quyêt tranh châp quôc tê đa ch ng minh răng, đai đa sô cac tranh

́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ượ ự ươ ượ ̉ ̣ châp quôc tê đ c giai quyêt băng biên phap đam phan tr c tiêp (th ng l ng

́ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ượ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ngoai giao) vi đam phan đong vai tro rât quan trong va đ c ap dung phô biên, rông

́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ư ́ ơ ử ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ̃ rai t ̀  rât s m trong lich s . Do đo đây la biên phap phô biên va hiêu qua nhât, luôn

́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ́   chiêm vi tri hang đâu trong sô danh muc cac biên phap ma cac chu thê luât quôc tê

̣ ́ ap dung.

́ ̀ ́ ́ ́ ̉ ử ự ự ̣ ̉ ̉ ́ Trên th c tê, đam phan tr c tiêp không chi s  dung đê giai quyêt tranh châp

̃ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ư ươ ượ ử ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ gi a cac chu thê cua luât quôc tê ma con la ph ng tiên đ ̉   c s  dung đê trao đôi

̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̉ thông tin, y kiên vê cac vân đê khac nhau, thông nhât quan điêm, đ ̀ ́ ́ ươ ng lôi, ky kêt

́ ̀ cac điêu ́ ́ ́ ươ c quôc tê.

́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ơ Đam phan co môi quan hê mât thiêt v i cac biên phap giai quyêt tranh châp

̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ở ươ ̉ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ̣ khac, chăng han, đam phan co thê chi la giai đoan kh i đâu cua môt ph ́ ư   ng th c

́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ươ ̉ ̣ ̉ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ giai quyêt tranh châp khac hoăc co thê la hê qua cua viêc ap dung cac ph ́ ư   ng th c

́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̉ ̣ ư giai quyêt tranh châp khac. Nh  vi du nêu trên vê điêu 22 Công ́ ̉  ươ c vê quyên tre

̀ ́ ́ ̀ ́ ́ ượ ự ̉ ́ em năm 1989 thi nêu tranh châp không đ ̀ ̀   c giai quyêt băng đam phan tr c tiêp thi

̀ ́ ́ ́ ́ ượ ̉ ̉ ̉ ̃ se đ ́ c chuyên đên Toa an quôc tê đê giai quyêt.

­

Ư ̉ u điêm

́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ơ ự ̣ ̉ ́   So v i cac biên phap giai quyêt tranh châp khac thi đam phan tr c tiêp co rât

̀ ́ ư nhiêu  u thê.

(cid:0) ́ ̃ ̀ ̣ ự ̉ ̉ ́ ́ ư Th  nhât , các bên co thê dê dang thê hiên t do y ́

́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ự ư ư ̣ ̣ ̉ chi, không bi không chê hay bi gây ap l c t ̀ ̀  bên th  ba. Va co thê do tinh

́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ự ượ ự ̣ ̉ ̉ chât nay nên đam phan tr c tiêp th ̀ ươ ng đ ́   c cac bên l a chon đê giai quyêt

́ ̀ ́ ́ hâu hêt cac tranh châp.

(cid:0) ́ ́ ̀ ̀ ơ ̉ ̉ ̣ ́ư Th  hai , cac bên co thê chu đông vê th i gian va ̀

10

́ ̣ ̉ ̉ ́ đia điêm giai quyêt tranh châp

(cid:0) ́ ́ ự ư ̣ ̉ Th  báư , do không co s  can thiêp cua bên th  ba

́ ́ ̃ ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ượ ư ́ ơ ư ̉ nên v i nh ng tranh châp co tinh bi mât đ c gi ́ ̃  kin va uy tin cua cac bên

́ ưở ươ ̣ ̉ không bi anh h ng trên tr ́ ̀ ng quôc tê.

(cid:0) ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ượ ̣ ̉ Th  t́ư ư, cac bên tiêt kiêm đ ̉   c chi phi giai quyêt vi cac bên không phai

́ ́ ̀ ̃ ́ ượ ̣ ̉ tôn lê phi ma vân giai quyêt đ ́ c tranh châp.

­

ượ ̉ Nh c điêm

́ ̃ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ơ ư ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ Ti lê thanh công thâp vi phai phu thuôc rât l n vao thiên chi gi a cac bên nên

́ ́ ́ ̀ ượ ̉ ̉ ̉ ̣ không đam bao tranh châp đ ̀ c giai quyêt môt cach hoan toan.

(cid:0)

́

́

ư

̉

́ Giai quyêt tranh châp thông qua bên th  ba

ệ

Bi n pháp trung gian

­

́ ́ Khai quat:

́ ́ ̀ ượ ươ ̉ ̣ Giai phap trung gian đ c quy đinh trong cac Công ́ c La Haye 1899 va 1907

̀ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ư ̣ ̣ ̉ ́ ̀ nh  la môt trong cac biên phap hoa binh giai quyêt cac tranh châp quôc tê.

́ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ Nhiêm vu cua cac bên trung gian la khuyên khich, đông viên cac quôc gia co liên

́ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̣ quan đên tranh châp giai quyêt vu tranh châp băng biên phap hoa binh nao đo, cu ̣

̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ thê la viêc tac đông đê cac bên tiêp xuc ngoai giao va tiên hanh cac cuôc đam phan

́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ư ư ̀ chinh th c. Bên trung gian không tham gia vao đàm phan va không đ a ra cac điêu

́ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̣ ự ự ̣ ̉ ̣ ̀ kiên giai quyêt tranh châp. Biên phap nay th c chât la cac bên châp nhân s  tham

́ ́ ́ ̀ ́ ́ ư ư ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ́   gia cua bên th  ba. Bên th  ba co thê la môt hoăc môt sô quôc gia; môt hoăc môt sô

́ ́ ́ ̀ ̃ ́ ̀ ́ ́ ̉ ư ơ ̉ ̉ ́ ca nhân co uy tin va cung co thê la thông qua c  quan cua tô ch c quôc tê.

̀ ̀ ́ ́ ể ỉ ̣ ̣ ̣ ́ ́ Viêc đê nghi trung gian du không co tinh chât băt buôc mà ch  có th  là c  s ơ ở

̀ ́ ữ ậ ấ ộ ỏ ̉ ư ̣ cho các cu c đàm phán và th a thu n gi a các bên tranh ch p va ho co thê t ́ ̀    chôi

́ ́ ư ̣ ̣ ử s  dung biên phap trung gian qua bên th  ba.

́ ́ ́ ́ ́ ượ ̉ Giai quyêt tranh châp thông qua trung gian th ̀ ươ ng đ c kêt thuc khi cac bên

́ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ượ ̉ tranh châp ky đ ̀ c điêu ̀ ́ ươ   c quôc tê vê giai quyêt tranh châp. Bên đong vai tro

̃ ́ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̀ trung gian cung co thê tham gia ky kêt điêu ́ ̀ ́ ươ c quôc tê loai nay.

­

11

Ư ̉ u điêm

(cid:0) ̀ ́ ́ ̀ ơ ự ư ̣ ̉ ́ ́ ́ ư Th  nhât , nh  s  tac đông cua bên th  ba ma cac

̃ ̀ ̀ ̀ ̃ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ự ̉ ̣ bên dê dang tiên đên đam phan va cung nô l c giai quyêt tranh châp nên biên

̀ ́ ́ ̀ ̉ ̣ phap nay co ti lê thanh công cao.

(cid:0) ́ ̀ ư ́ư Th  hai ̃ ư   , do bên th  ba la trung gian nên nh ng

́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ợ ̣ ̉ ̉ ̀ kiên nghi co tinh tham khao co thê giup cac bên trung hoa l ́ ơ i ich v i nhau.

(cid:0) ́ ̀ ̀ ơ ̉ ̣ ̣ ̉ Th  báư , cac bên chu đông vê th i gian, đia điêm

̉ ́ ́ giai quyêt tranh châp.

(cid:0) ́ ́ ́ ́ ư ̉ Th  t́ư ư, do bên th  ba chi khuyên khich cac bên

̃ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ngôi lai đam phan ma không tham gia vao cuôc đam phan nên cac bên vân gi ̃ ư

ượ ̣ đ ́ c bi mât.

­

ượ ̉ Nh c điêm

(cid:0) ́ ̀ ́ ́ ự ơ ́ ́ ư Th  nhât , trong th c tê, c  quan trung gian, nhât la khi cac c ́ ̀ ươ ng quôc

̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ư ơ ̉ ̣ ̣ ̣ gi ̃ ̃ ơ    vai tro nay, không chi tao c  hôi cho cac bên tranh châp tiêp xuc găp g ,

́ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ưở ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ ̣ ́ khuyên nghi môt sô vân đê ma con dung anh h ng cua minh đê gây tac đông

̀ ́ ̃ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ơ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ́   manh me v i cac bên nhăm muc đich đê ho châp nhân giai phap nao đo. Vi thê

́ ́ ư ở ̣ ́ cac bên bi chi phôi b i bên th  ba.

(cid:0) ́ ́ ợ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ư Th  hai , co thê bi sut giam uy tin (do s  bên th ́ ư

ưở ̉ ba gây anh h ng l n)́ ơ

(cid:0) ́ ̃ ̀ ́ ư ̉ ́ Th  báư , cac bên phai tôn nh ng chi phi kem theo.

̀

ệ

̉

Bi n pháp hoa giai

­

́ ́ Khai quat:

̃ ̀ ́ ̀ ́ ́ ượ ở ự ư ̣ ̉ ̉ Biên phap hoa giai cung đ c tiên hanh b i s  tham gia cua bên th  ba. Tuy

́ ́ ̀ ̀ ự ́ ơ ̉ ̉ ̉ ̣ nhiên, trong th c tê, khac v i bên trung gian, vai tro cua bên hoa giai thê hiên qua

̃ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ự ư ̣ ̣ viêc tham gia tich c c trong cac cuôc đam phan gi a cac bên tranh châp. Ng ̀ ươ   i

́ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̉ ư ̉ ̣ ̉ ̉ ̣ hoa giai co thê đ a ra cac kiên nghi cung cach giai quyêt cua minh va soan cac d ự

́ ̉ ̉ ̉ ̣ thao đê cac bên thao luân.

́ ́ ́ ̃ ́ ́ ́ ̀ ự ư ́ ơ ư V i t ̀    cach tham gia tich c c vao đam phan gi a cac bên tranh châp, bên hoa

12

́ ̀ ̃ ̀ ơ ́ ơ ̣ ở ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ giai co pham vi quyên han va nghia vu rông l n h n, thê hiên ̀  viêc tham gia vao

́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ư ̣ ̉ ̉ ̉ ̣ đàm phan t ́ ́ ̀  đâu cho đên khi kêt thuc, thâm chi co thê điêu khiên ca cuôc đam phan,

́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ư ̣ ̣ ̉ ̉ ̀ ư đ a ra kiên nghi hoăc đ a ra đê nghi thay đôi yêu sach cua cac bên tranh châp nhăm

́ ̀ ̀ ơ ̣ ́ lam cho cac bên xich lai gân nhau h n.

́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ứ ́ ơ ̣ ̉ ̣ ̣   Kiên nghi cua bên th  ba không co tinh chât băt buôc đôi v i cac bên. Hoat

̀ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ượ ̣ ̣ ̉ ̣ đông hoa giai đ ́ c tiên hanh theo đê nghi cua cac bên tranh châp hoăc theo sang

́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ư ư ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉  kiên cua bên th  ba. Bên th  ba co thê la môt hoăc môt sô quôc gia, ca nhân hoăc tô

́ ́ ̀ ́ ư ̣ ́ ch c quôc tê, không tham gia vao vu tranh châp.

́ ́ ̀ ̀ ̃ ặ ươ ̣ ̉ ̀ ̀ Nhiêu điêu ́ ươ c quôc tê song ho c đa ph ̣   ng cung quy đinh hoa giai la môt

́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̉ ử ̣ ̣ ́ trong cac biên phap ma cac thanh viên kêt ́ ươ c co thê s  dung khi co tranh châp liên

́ ́ ́ ̀ ư ̣ ̣ ̀ ế quan đ n điêu ́ ́ ươ c quôc tê đo. Vi du nh  Công ́ ̀ ươ c Viên năm 1969 vê Luât điêu

́ ́ ̃ ́ ượ ư ̣ ̉ ́ ́ ́ ươ c quôc tê đ ́ c ky kêt gi a cac quôc gia, Công ́ ươ c Luât biên năm 1982,…

̀ ́ ́ ̉ ượ ̀ Hoa giai đ c coi la kêt thuc trong ba tr ̀ ợ ươ ng h p sau:

(cid:0) ́ ̃ ̣ ́ ́ Vu tranh châp đa kêt thuc;

(cid:0) ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ Cac bên tranh châp châp nhân cac kêt luân, khuyên

̀ ̣ ̉ ̉ nghi,…cua bên hoa giai;

(cid:0) ́ ́ ́ ấ ̣ ̉ ̣ ́ ̣   Ít nh t môt bên tranh châp bac bo cac kêt luân hoăc

́ ̣ ́ khuyên nghi đo.

­

Ư ̉ u điêm

(cid:0) ́ ̃ ́ ự ̉ ́ ́ ư Th  nhât , cac bên nô l c giai quyêt thông qua bên

́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ư th  ba co uy tin trên tr ̀ ̀ ươ ng quôc tê khuyên khich cac bên ngôi vao ban đam

phan.́

(cid:0) ́ ̀ ́ ư ̉ ̣ Th  háư ự   i, co ti lê thanh công cao do bên th  ba tr c

̀ ́ ́ ̀ ́ ̀ ự ư ư ̣ ̉ ̉ ̉ ́ tiêp tham gia vao cuôc đam phan băng đ a đ a ra d  thao giai quyêt đê cac

̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̉ bên tham khao va co tinh chât dung hoa cac yêu sach cua cac bên.

­

ượ ̉ Nh c điêm:

(cid:0) ̀ ́ ự ư ̣ ̉ ́ ́ ư Th  nhât   la s  can thiêp sâu cua bên th  ba nên

́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ợ ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ không đam bao l i ich môt cach tuyêt đôi cua cac bên va không bao đam đ ượ   c

13

́ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̃ bi mât va uy tin dê bi sut giam trên tr ̀ ́ ươ ng quôc tê.

(cid:0) ́ ̀ ̀ ượ ̀ ơ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ư Th  hai , cac bên không chu đông đ ̉   c vê th i gian va đia điêm giai

́ ́ ́ ̀ ́ ́ ự ự ư ̉ quyêt tranh châp vi co s  tham gia tr c tiêp cua bên th  ba.

(cid:0) ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ Th  báư , cac bên tôn kem nhiêu chi phi cho viêc hoa giai.

́

́

́

́

̉ ư

̉

́ Giai quyêt tranh châp thông qua tô ch c quôc tê:

­

́ ́ Khai quat:

́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ổ ư ̣ Theo biên phap nay, cac quôc gia la thanh viên cua t ch c quôc tê Liên Chinh

́ ́ ̀ ́ ́ ̃ ̉ ̉ ̉ ̉ phu khi co tranh châp xay ra se tuân thu theo quy trinh giai quyêt tranh châp cua t ̉ ổ

́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ượ ́ ư ̣ ch c quôc tê Liên Chinh phu đ ̀ c quy đinh trong cac Điêu ́ ́ ́ ươ c quôc tê ma cac

́ ̃ ́ ̉ ̉ ́ chu thê trong tranh châp đa ky kêt.

̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̉ ư ̣ ̉ ̣ ̣ Viêc nâng cao vai tro cua tô ch c quôc tê trong quan hê quôc tê va viêc gia tăng

́ ́ ́ ́ ́ ̃ ́ ượ ̉ ư ̣ ự ̉ ̣ ̣ ́ sô l ́ ng cac tô ch c quôc tê đa mang lai s  thay đôi nhât đinh trong hê thông cac

̀ ́ ̀ ́ ̃ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̃ ư ̣ ̉ ́ ̉ ư   biên phap hoa binh giai quyêt cac tranh châp quôc tê gi a cac quôc gia. Môi tô ch c

́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ư ơ ̣ ̉ ̣ ̉ ̀ quôc tê đêu co đăc tr ng riêng trong c  chê giai quyêt tranh châp thuôc thâm quyên

́

̀

́

́

́

ươ

̉ ư

̀ ̉ cua minh.

́ Vi du 1

: Theo Hiên ch

ng cua Tô ch c thông nhât châu Phi (nay la Liên minh châu Phi

̃

̀

́

̀

̀

́

̀

̉ ượ

ự

̣ ̉

́ ­ AU) đa quy đinh viêc giai quyêt hoa binh cac tranh châp cân phai đ

c th c hiên băng

́

̀

́

̀

̀

̀

̀

̣ ̣ ̉ ̣

biên phap đam phan, trung gian, hoa giai va trong tai (điêu 3).

́

́

̀

́

̀

̀

ươ

̣ ̉ ̣

́ Vi du 2

: Theo Hiên ch

ng cua Liên đoan cac n

́ ̉  ươ c A Râp, Hôi đông Liên đoan co thê

́

̀

̀

́

́

́

̉ ư

̉ ự

̣ ̉ ̉ ̣ ̣

̀ đong vai tro hoa giai, trung gian, thâm chi co thê th c hiên ca ch c năng trong tai

̉ ̣ ̣ ̣

­

Ư ̉ u điêm:

(cid:0) ́ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ̣ ̃   Co ti lê thanh công cao vi cac bên tranh châp nô

́ ̃ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ư ự ư ơ ̣ ̣ ̣ ́ ự l c th c hiên do nh ng rang buôc phap ly v i cung môt tô ch c quôc tê Liên

́ ̉ Chinh phu.

(cid:0) ̀ ̀ ́ ̀ ự ̣ ̉ ́ Biên phap nay co quy trinh, trinh t , thu tuc đ ̣ ượ   c

̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ ̀ ̃ quy đinh cu thê, ro rang trong cac điêu ́ ươ c quôc tê ma cac chu thê trong tranh

́ ́ ́ ̃ châp đa ky kêt.

­

14

ượ ̉ Nh c điêm:

(cid:0) ́ ̃ ́ ượ ̣ ợ ̉ Cac bên trong tranh châp se phai nh ng bô l ́ i ich

́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ư ̣ ự ̉ ̣ ̉ cua minh rât nhiêu do chiu s  tac đông kha sâu cua tô ch c quôc tê Liên Chinh

phu.̉

(cid:0) ́ ́ ̃ ượ ư ̉ ̉ ̣ Không đam bao đ c bi mât cung nh  uy tin trên

́ ́ ̉ ư ̣ ̣ ̣ ̣ tr ́ ̀ ̀ ươ ng quôc tê, đăc biêt la trong nôi bô tô ch c.

(cid:0) ̀ ́ ̀ ́ ̀ ơ ̉ ̉ Mât   nhiêu   th i   gian   đê   giai   quyêt   do   quy   trinh

́ ̀ ́ ư ̣ ̉ ̣ ̉ ́ ph c tap va phai chiu chi phi cao khi giai quyêt.

̀

́

̉ ̉

Giai quyêt thông qua Uy ban điêu tra

­

́ ́ Khai quat

̀ ́ ̀ ́ ́ ự ượ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ Điêu tra th c chât không giai quyêt đ c tranh châp ma chi giup cho viêc hiêu

̃ ̀ ́ ̃ ̀ ́ ̀ ́ ́ ự ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ môt cach ro rang, khach quan vê cac s  kiên đa lam nay sinh tranh châp và tao điêu

̃ ́ ́ ́ ̀ ̣ ự ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ kiên cho cac bên tranh châp xac nhân lai môt s  kiên hoăc môt hanh đông dân đên

̀ ́ ư ̉ ươ ượ ể ả ế ấ ́ ự s  bât đông, t ́ ̀  đo co thê th ng l ng đ  gi i quy t tranh ch p.

́ ơ ở ự ệ ề ươ ư ươ ̀ Vi c đi u tra d a trên c  s  các điêu ́ ́ c quôc tê nh  Công ́ c Lahaye 1907

̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ươ ̉ vê giai quyêt hoa binh cac tranh châp quôc tê, Hiên ch ng Bôgôta 1948, cac Công

̀ ́ ơ ơ ̉ ̣ ̣ ́ ươ c Gi nev  vê bao hô nan nhân chiên tranh 1949,…

̀ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ơ ̣ ̉ ̣ ̣ ́   C  quan điêu tra la môt uy ban gôm môt sô thanh viên nhât đinh, trong đo

́ ́ ́ ́ ư ̉ ̣ ̣ ̣ th ̀ ươ ng co ca công dân cac bên tranh châp nh ng ho không đai diên cho quôc gia

̀ ớ Ủ ầ ố ả ơ ọ minh (g n gi ng v i  y ban hòa gi i và c  quan tr ng tài)

́ ̀ ̀ ̀ ươ ự ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ Uy ban điêu tra co hai loai la Uy ban đăc biêt (Ad hoc) va Uy ban th ̀ ng tr c.

́ ́ ̃ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ư ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ Bao cao cua Uy ban điêu tra chi xac nhân môt cach khach quan nh ng tinh hinh, s ự

́ ́ ̃ ́ ́ ́ ̀ ́ ư ̣ ̉ ̣ ̉ ̣ ́ ư   kiên đa xay ra ch  không co tinh chât nh  quyêt đinh cua trong tai hay phan quyêt

̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ cua toa an. Cac bên tranh châp co toan quyên trong viêc châp nhân hay bac bo bao

́ ̀ ̉ ̉ cao cua Uy ban điêu tra.

­

Ư ̉ u điêm:

̀ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ơ ượ ̉ ́ Vi la c  quan chuyên môn tiên hanh điêu tra nên co thê biêt đ c nguyên nhân

́ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ư ươ ượ ư ̉ cua tranh châp, t ̀  đo giup cac bên th ng l ́ ng nhăm châm d t tranh châp.

­

15

ượ ̉ Nh c điêm:

́ ̀ ̀ ́ ự ượ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ Th c tê, hoat đông cua Uy ban điêu tra nhiêu khi v ̣  t qua nhiêm vu cua ho, cu

́ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ự ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ ́ thê la Uy ban điêu tra không chi “nhân xet” cac s  kiên ma con đê câp ca đên hâu

́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̃ ̉ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ́   qua, binh luân vê yêu sach đoi hoi cua cac bên,…Ngoai ra, cac bên cung phai tôn rât

̀ ́ ̀ ̣ ̀ nhiêu chi phi cho cuôc điêu tra nay.

̀

́

̉ ̉ ̉

Giai quyêt thông qua Uy ban hoa giai

­

́ ́ Khai quat

́ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ự ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ Cac quy đinh chi tiêt vê trinh t ̉    thanh lâp va hoat đông cua Uy ban hoa giai

̀ ́ ́ ́ ượ ư ̣ ̉ ̣ ̣ đ ́ c ghi nhân trong nhiêu văn ban phap ly quôc tê quan trong, nh  Văn kiên chung

̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̉ vê giai quyêt hoa binh cac tranh châp quôc tê năm 1928.

̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ơ ̉ ̣ ̉ Thông th ̀ ươ ng, thanh phân cua c  quan hoa giai gôm môt sô le cac thanh viên,

́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ượ ự ươ ̣ ̉ đ ́ ơ ư c l a chon v i t cach ca nhân, trong đo th ̀ ng co thanh viên la công dân cua

́ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ư ̉ ̉ cac bên tranh châp va thanh viên la công dân cua môt n ́ ̣ ươ c th  ba, do ca hai bên

̀ ́ ̃ ̣ ự ư ươ ̉ ̣ ̣ tranh châp cung thoa thuân l a chon. Nh ng ng ̀ ươ ượ i đ c chon th ̃ ̀ ̀ ư   ng la nh ng

̃ ̀ ́ ́ ư ươ ̣ ̣ ̣ nha ngoai giao, nh ng luât gia co kinh nghiêm trên tr ́ ̀ ng quôc tê.

̀ ́ ̀ ́ ̉ ự ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ Uy ban hoa giai t ́ ̉    quy đinh thu tuc lam viêc. Cac kêt luân hoăc khuyên nghi cua

̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̉ ượ ́ ơ ̉ ̣ ̉ Uy ban hoa giai đ c thông qua v i đa sô phiêu. Trong qua trinh lam viêc, Uy ban

́ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ư ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ hoa giai thu thâp cac tin t c, tai liêu cân thiêt nhăm lam sang to vu tranh châp, trinh

́ ̀ ̃ ̀ ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ư ượ ợ ̉ bay nh ng giai phap đ ̀   c cho la h p ly, lây y kiên cac bên, xem xet yêu câu va

́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̉ ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ phan đôi,…Bao cao do Uy ban hoa giai soan thao không co gia tri rang buôc cac

̃ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ợ ư ̉ ̣ ̣ bên tranh châp ma chi la nh ng khuyên cao nhăm tao điêu kiên thuân l ̉   i cho giai

́ ́ quyêt tranh châp.

­

Ư ̉ u điêm:

̀ ́ ủ Ủ ả ườ ̣ ̣ Các chuyên gia c a  y ban hòa gi i th ́ ng lam viêc môt cach khach quan nên

́ ̃ ̃ ́ ̀ ̃ ́ ̀ ợ ̉ ̉ ̉ ̉ ̣ ́ ̀ kêt qua hoa giai se co l i va thoa man cho cac bên dân đên ti lê thanh công cao.

­

16

ượ ̉ Nh c điêm:

́ ́ ̃ ̀ ́ ́ ư ̣ ̉ Không gi ̃ ư ượ  đ c bi mât cung nh  uy tin trên tr ̀ ̀ ̉   ươ ng quôc tê va Uy ban hoa giai

́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̃ ̉ ̣ ́ ́ co thê can thiêp qua sâu va cac bên se tôn rât nhiêu chi phi.

(cid:0)

̀

́

ơ

̉

́ Giai quyêt thông qua c  quan tai phan

́

̀

̣

́ Thông qua Trong tai quôc tê

­

́ ́ Khai quat:

́ ́ ̀ ̃ ́ ư ượ ử ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ Biên phap giai quyêt thông qua trong tai đa co t ̀ ́ ̀ ơ  rât s m va đ c s  dung rông

́ ̀ ̃ ̃ ́ ̀ ́ ự ̣ ̣ ̣ ̉ rai trong nhiêu linh v c, đăc biêt la trong tranh châp liên quan đên viêc giai thich

́ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ́ ượ ̣ cac điêu ́ ́ ươ c quôc tê, đ c ghi nhân trong nhiêu điêu ́ ́ ươ c quôc tê song va đa

́ ́ ươ ư ươ ươ ươ ̣ ph ng nh  Hiên ch ng Liên Hiêp Quôc, Công ́ c Viên 1696, Công ́ ̣   c Luât

̉ biên 1982,…

̀ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ơ ượ ự ự ̣ ̉ Trong tai la môt c  quan giai quyêt tranh châp đ ̣ ự c thanh lâp d a trên s  t do

̃ ́ ̀ ̀ ̣ ự ư ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̀ thoa thuân l a chon gi a cac bên, vi vây thâm quyên cua trong tai không đ ươ   ng

́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̉ ̉ ́ ́   nhiên ma chi phat sinh khi cac bên nhât tri giao thâm quyên giai quyêt tranh châp đo

̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̃ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉   cho trong tai. Thanh phân cua hôi đông trong tai cung do cac bên thoa thuân va phai

́ ̀ ̉ ̉ đam bao nguyên tăc công băng.

́ ứ ̣ ̀ Co hai hình th c trong tai:

(cid:0) ̀ ̃ ̀ ư ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ Ad hoc (Trong tai vu viêc): ̀  la nh ng trong tai hoat đông không th ̀ ̀ ươ   ng xuyên va

̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ơ ượ ̉ ượ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ la môt hôi đông trong tai v i sô l ng trong tai viên la sô le, đ ̉  c thanh lâp đê

̃ ́ ̀ ́ ́ ư ự ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ ̃ giai quyêt nh ng vu tranh châp cu thê, sau khi giai quyêt sau thi se t ́  giai tan.

(cid:0) ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ươ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ Trong tai th ̀ ng tr c ự : la hôi đông trong tai co trung tâm hoat đông th ̀ ươ   ng

́ ́ ́ ̃ ́ ́ ̣ ở ơ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ư   xuyên, co tru s  ôn đinh, co c  câu tô ch c chăt che. Vi du: Trung tâm trong tai

̀ ̀ ̣ ở ở ự ươ ̣ th ̀ ươ ng tr c Lahaye (tru s Ha Lan), Trung tâm trong tai th ̀ ̣   ự ng tr c Luât

biên,…̉

­

Ư ̉ u điêm:

(cid:0) Giai quyêt tranh châp băng trong tai la s  giai quyêt linh hoat, mêm deo d a trên ̀

́ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̉ ự ự ̉ ̣ ̉ ̣

́ ́ ̀ ̀ ́ ượ ơ ơ ̉ ̣ ̉ ̣ ̉ ̣ ́ ự s  thoa thuân cua cac bên do đo tiêt kiêm đ ̀ c th i gian va giai quyêt kip th i.

(cid:0) Viêc giai quyêt băng trong tai đ ́

̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ượ ư ̉ ư ̣ ̉ ̣ ̣ c gi ̃  kin nên co thê gi ̃  uy tin va bi mât.

­ Nh

17

ượ ̉ c điêm:

́ ́ ́ ́ ̣ ơ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ Quyêt đinh cua trong tai không co môt c  chê c ̃ ự   ươ ng chê buôc cac bên th c

̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ự ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ̣   hiên nên viêc thi hanh d a vao thiên chi cua cac bên va cac nguyên tăc cua luât

́ ́ quôc tê.

̀ ́

́

́ Thông qua Toa an quôc tê

̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ử ́ ư ̉ Toa an quôc tê co hai ch c năng chinh la xet x  ca nhân va giai quyêt tranh

́ ́ ́ ́ ̉ châp quôc tê (chu yêu).

(cid:0) ́ ́ ́ ̀ ộ ố ử ́ ơ Đôi v i xet x  ca nhân thi do m t s  Tòa án có

̀ ́ ́ ́ ́ ử ư ề ẩ ̣ ̣ ̀   th m quy n nh  Toa Tokyo xet x  tôi pham chiên tranh sau Thê chiên 2, Toa

́ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ử ự ơ ̉ ́   Campuchia xet x  Pôn Pôt Kh ­me đo, Toa Nurnberg, Toa hinh s  quôc tê

ử ạ ộ ế ạ (ICC),… Các Tòa này xét x  các cá nhân ph m các t i ph m chi n tranh,

́ ́ ́ ạ ườ ư ươ ợ ệ ủ ̣ ̣ ố ch ng l i loài ng i (vi du nh  giêt ng ̀ i man r ), di t ch ng (vi du nh ư

́ ́ ́ ́ ư ộ ượ ̣ ̉ phat xit Đ c diêt chung ng ̀ ươ i Do Thai), t i xâm l c…

(cid:0) ́ ́ ́ ̀ ố ế ́ ơ ̉ ́ Đôi v i giai quyêt tranh châp qu c t ́  thi co cac

̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀   toa sau: Toa an Công ly quôc tê (ICJ), Toa an châu Âu, Toa an nhân quyên

châu Âu,…

̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ộ ̉ ̃   N i dung giai quyêt tranh châp quôc tê thông qua Toa an công lý quôc tê se

ứ ỹ ơ ở ầ nghiên c u k  h n ph n sau.

ả

ố ế ạ

ế

ấ

ố ế

2. Gi

i quy t tranh ch p qu c t

t

i Tòa án công lý qu c t

ố ế

ề

2.1. Khái quát v  Tòa án công lý qu c t

ớ

ệ

2.1.1. Gi

i thi u

ố ế ọ ắ Tòa án Công lý qu c t (International Court of Justice ­ g i t ộ   t là ICJ) là m t

ạ ộ ồ ộ ồ ủ ả ơ ợ ộ   ố trong sáu c  quan chính c a Liên h p qu c (Đ i h i đ ng; H i đ ng b o an; H i

ế ộ ồ ố ế ả ộ ợ ồ đ ng kinh t ư  ­ xã h i; H i đ ng b o tr ; Ban th  ký và Tòa án công lý qu c t ). Tr ụ

ặ ạ ề ệ ả ủ ở s  chính c a Toà đ t t ủ   i Cung đi n Hòa Bình, La Hay, Hà Lan (Đi u 22 kho n 1 c a

Quy ch ).ế

ố ế ượ ổ ứ ạ ộ ế Tòa án Công lý qu c t ch c và ho t đ ng theo quy ch  riêng (Quy ch c t đ ế

18

ơ ườ ụ ở ố ị ự ố ế Tòa án Công lý qu c t ) và là c  quan th ng tr c, vì Tòa án có tr  s  c  đ nh, có

ề ệ ộ ủ ủ ẩ ượ ầ ế quy ch , đi u l , n i quy c a Tòa án. Các th m phán c a Tòa án đ c b u và làm

ệ ệ ỳ vi c theo nhi m k .

ố ế ự ứ ệ ơ Tòa án công lý qu c t là c  quan chuyên môn, vì Tòa th c hi n ba ch c năng c ơ

ố ế ế ậ ả ữ ế ấ ố ả b n liên quan đ n pháp lu t qu c t là gi i quy t tranh ch p gi a các qu c gia khi

ậ ư ư ế ầ ậ ồ ố ộ ồ ậ các qu c gia đ ng thu n yêu c u, đ a ra các k t lu n t ả    pháp lu t cho H i đ ng b o

ạ ộ ồ ơ ổ ủ ứ ố ợ an, Đ i h i đ ng và các c  quan, t ồ    ch c chuyên môn c a Liên H p Qu c. Đ ng

ố ế ờ ể ệ ơ th i, Tòa án công lý qu c t ọ  là c  quan có vai trò quan tr ng trong vi c pháp đi n hóa

ố ế ệ ậ pháp lu t qu c t (án l ).

ố ế ơ ả ộ ậ ế ấ ơ ớ Tòa án Công lý qu c t là c  quan gi i quy t tranh ch p đ c l p v i các c  quan

ủ ố ợ ả ấ ạ ế khác c a Liên H p Qu c. Quá trình gi i quy t tranh ch p t ộ ậ   i ICJ hoàn toàn đ c l p

ư ạ ộ ồ ộ ồ ủ ả ơ ố ợ ớ v i các c  quan chính c a Liên H p Qu c nh  Đ i h i đ ng, H i đ ng b o an, Ban

ư ế ộ ồ ả ộ ổ ộ ồ th  ký, H i đ ng kinh t ậ    ­ xã h i và H i đ ng qu n thác lãnh th . Chính vì v y,

ế ủ ả ộ ị ưở ở ơ phán quy t c a Tòa không b  ràng bu c và  nh h ng b i các c  quan này trong h ệ

ợ ố ố th ng Liên H p Qu c.

ơ ở 2.1.2. C  s  pháp lý

ạ ộ ơ ở ể ế ươ ợ C  s  pháp lý đ  Tòa ho t đ ng là Hi n ch ố ng Liên H p qu c năm 1945 , Quy

ố ế ế ụ ể ủ ộ ch  Tòa án Công lý qu c t thông qua năm 1946 và n i quy c a Tòa. C  th  Tòa án

ố ế ượ ị ạ ươ ừ ề ế Công lý qu c t đ c quy đ nh t i ch ng XIV, t ề   ề  đi u 92 đ n đi u 96. Theo đi u

ủ ế ươ ố ế ợ ố ơ ư 92 c a Hi n ch ng Liên h p qu c, Tòa án công lý qu c t là c  quan t pháp chính

ố ượ ạ ộ ế ủ ậ ợ ủ c a Liên h p qu c, đ c thành l p và ho t đ ng theo quy ch  c a Tòa án công lý

ế ủ ố ế ự ộ ộ ậ qu c t ố ế ườ  th ng tr c. Quy ch  c a Tòa án công lý qu c t là m t b  ph n không th ể

ờ ủ ế ươ tách r i c a Hi n ch ng.

ị

ử 2.1.3. L ch s  hình thành

ế ớ ạ ộ ứ ạ ổ ế Năm 1939, Chi n tranh th  gi ủ   i th  II bùng n  đã làm gián đo n ho t đ ng c a

ệ ườ ố ế ự Pháp vi n th ng tr c qu c t ộ    (Permanent Court of International Justice ­ PCIJ), m t

ủ ổ ứ ề ộ ộ ợ ố ơ c  quan thu c H i qu c liên (ti n thân c a t ố  ch c Liên H p Qu c ngày nay). Tình

ế ớ ộ ổ ứ ố ế ả ổ ỏ hình th  gi i thay đ i sau chi n tranh đòi h i ph i có m t t ớ    ch c liên qu c gia m i,

19

ố ế ằ ề ặ ấ ầ ớ nh m duy trì hoà bình và an ninh qu c t . Cùng v i đó, v n đ  đ t ra là có c n duy

ư ộ ơ ố ế ệ ệ ườ trì Pháp vi n nh  m t c  quan tài phán qu c t hay không. Pháp vi n th ự   ng tr c

ố ế ế ị ậ ơ ộ ố qu c t (PCIJ) là c  quan tài phán do H i qu c liên quy t đ nh thành l p, song t ổ

ứ ả ế ị ệ ầ ẩ ậ ổ ớ ch c này đã gi ủ   i tán. Vì v y, vi c quy t đ nh đ i m i thành ph n các th m phán c a

ạ ộ ủ ữ ệ ệ ậ ặ ỹ Pháp vi n và duy trì ho t đ ng c a Pháp vi n đã đ t ra nh ng khó khăn k  thu t khó

ượ v t qua.

ố ế ủ ứ ậ ộ ồ ỷ Tháng 5 ­1943, m t U  ban không chính th c g m 12 lu t gia qu c t c a các

ướ ặ ạ ồ ượ ể ậ n c Đ ng minh có m t t i London đã đ ạ   c thành l p đ  xem xét vai trò và ho t

ủ ệ ườ ố ế ự ỷ ỉ ộ đ ng c a Pháp vi n th ng tr c qu c t ủ . Báo cáo năm 1944 c a U  ban này đã ch  ra

ệ ồ ạ ộ ơ ố ế ế ế ủ ằ r ng vi c t n t i m t c  quan tài phán qu c t ầ  là c n thi t và Quy ch  c a Pháp

ạ ộ ơ ở ủ ệ ẽ ộ ươ ả vi n s  là c  s  cho ho t đ ng c a m t tòa án t ng lai. Tuy nhiên, b n thân h ọ

ể ả ờ ủ ẩ ề ế ụ ỏ ị cũng không đ  th m quy n đ  tr  l i câu h i mang tính chính tr  là ti p t c duy trì

ệ ườ ố ế ự ộ ơ ố ế ử ậ Pháp vi n th ng tr c qu c t hay thành l p m t c  quan xét x  qu c t hoàn toàn

m i.ớ

ủ ố ơ ướ Trong tuyên b  Mat­xc ­va ngày 30­10­1943, Chính ph  các n c Liên Xô, Anh

ọ ớ ộ ổ ứ ậ ố ỹ và M  (sau đó Trung Qu c cũng tham gia) kêu g i s m thành l p m t t ố    ch c qu c

ố ế ằ ế t nh m duy trì hoà bình và an ninh qu c t ề ậ   ố . Tuy nhiên, tuyên b  này không đ  c p

ư ơ ấ ổ ứ ủ ệ ậ ộ ớ vi c thành l p m t toà án m i cũng nh  c  c u t ch c c a nó.

ỉ ượ ấ ả ế ớ ề ị ủ ườ ố ỹ ề V n đ  ch  đ c gi i quy t v i đ  ngh  c a 4 c ng qu c Anh, Liên xô, M  và

ố ạ Trung Qu c t i Dumbarton Oaks (ngày 9­10­1944) liên quan t ớ ơ ấ ổ ứ ủ    ch c c a i c  c u t

ầ ợ ố ị ổ ứ t ớ  ch c chính tr  toàn c u m i ­ Liên H p Qu c, theo đó:

­ Toà án công lý qu c t

ố ế ủ ơ ợ ố là c  quan pháp lý chính c a Liên H p Qu c.

­ Các qu c gia thành viên Liên H p Qu c (đ

ố ợ ố ươ ng nhiên) là thành viên quy ch ế

ủ c a Toà án Công lý qu c t ố ế .

­ Quy ch  c a Toà, b  ph n h u c  c a Hi n ch

ế ủ ơ ủ ữ ế ậ ộ ươ ợ ố ầ   ng Liên h p qu c, c n

ượ ơ ở ế ừ ế ủ ể ệ ườ ự đ c phát tri n trên c  s  k  th a quy ch  c a Pháp vi n th ng tr c.

­ T t c  các qu c gia không ph i là thành viên Liên H p Qu c có th  tham gia

ấ ả ể ả ố ợ ố

ạ ộ ồ ế ủ ề ệ ề ệ ấ ậ ớ Quy ch  c a Toà v i đi u ki n ch p nh n các đi u ki n do Đ i h i đ ng Liên

20

ố ư ộ ồ ị ủ ứ ế ả ợ H p Qu c đ a ra căn c  vào các khuy n ngh  c a H i đ ng B o an.

ặ ề ộ ơ ế ị ệ ờ Quy t đ nh này đã đ t n n móng cho vi c ra đ i m t c  quan tài phán th ườ   ng

ự ệ ớ ườ ở ộ ự ố ế tr c m i, thay th  cho Pháp vi n th ả ng tr c và m  r ng kh  năng cho các qu c gia

ơ ế ụ ạ t i các châu l c ngoài Châu Âu tham gia vào c  ch  này.

ạ ộ ệ ế ớ ị ươ T i h i ngh  San Francisco năm 1945, v i vi c thông qua Hi n ch ợ   ng Liên H p

ế ủ ố ế ơ ố ố ợ Qu c và quy ch  c a Liên H p Qu c, Toà án Công lý qu c t , c  quan pháp lý chính

ố ượ ở ộ ươ ử ớ ợ ủ c a Liên h p qu c, đã đ c khai sinh, m  ra m t ch ị ng m i trong l ch s  tài phán

ố ế ấ ả ủ ẩ ườ ự qu c t . Ngày 31­1­1946, t t c  các th m phán c a Tòa án th ố   ng tr c công lý qu c

ố ừ ứ ạ ộ ồ ế ợ ố ế t tuyên b  t ầ    ch c và ngày 5­2­1946, Đ i h i đ ng Liên h p qu c đã ti n hành b u

ố ế ẩ ọ ạ ộ ứ ủ ch n các th m phán c a Tòa án công lý qu c t . Toà chính th c đi vào ho t đ ng t ừ

ứ ế ườ ố ế ừ ự ngày 6­2­1946 và chính th c thay th  Tòa án th ng tr c công lý qu c t t ngày 18­

2.1.4. C  c u t

4­1946.

ơ ấ ổ ứ  ch c



ẩ

Th m phán:

ố ế ộ ộ ồ ộ ậ ẩ Tòa án Công lý qu c t là m t h i đ ng các th m phán đ c l p, đ ượ ự   c l a

ố ị ứ ữ ẩ ậ ọ ố ấ ạ   ch n, không căn c  vào qu c t ch, trong s  nh ng nhân v t có ph m ch t đ o

ứ ề ầ ở ướ ọ ể ỉ ị ữ ứ ụ ử ứ đ c cao, đáp  ng các yêu c u đ  ra c h  đ  ch  đ nh gi n ch c v  xét x  cao

ố ế ữ ự ậ ấ ậ ặ ớ ề nh t ho c nh ng lu t gia có uy tín l n trong lĩnh v c lu t qu c t (đi u 2 Quy

ế ủ ch  c a Tòa).

ố ắ ế ủ ộ ướ ả ả Quy ch  c a Tòa c  g ng b o đ m sao cho không m t n ộ   c nào hay m t

ướ ế ố ớ ướ ư ầ ử ẩ nhóm n c có  u th  đ i v i n c khác trong khi b u c  Th m phán.

ể ẩ ồ ườ ộ Tòa g m 15 Th m phán, trong đó không th  có hai ng ố   i có cũng m t qu c

ế ủ ề ị t ch (Đi u 3 quy ch  c a Tòa).

ể ượ ầ ạ ẩ ỳ ệ Các Th m phán có nhi m k  9 năm và có th  đ c b u l ầ i ( riêng l n b u c ầ ử

ệ ẩ ầ ầ ộ ộ ố ỳ ầ đ u tiên có m t ph n ba s  Th m phán có nhi m k  3 năm và m t ph n ba s ố

ạ ộ ồ ệ ẩ ẩ ỳ ộ ồ   Th m phán có nhi m k  6 năm). Các Th m phán do Đ i h i đ ng và H i đ ng

ầ ử ượ ả ầ ộ ầ ế ằ ộ ổ B o an b u ra. B u c  đ ầ   c ti n hành ba năm m t l n nh m thay đ i m t ph n

ớ ứ ụ ủ ạ ầ ớ ườ ổ ba thành ph n Tòa v i m c đích đ i m i s c m nh c a Tòa. Trong tr ợ   ng h p

21

ạ ộ ồ ộ ồ ự ủ ề ả ọ Đ i h i đ ng và H i đ ng B o an l a ch n nhi u công dân c a cùng m t n ộ ướ   c

ử ẽ ườ ế ấ ổ trùng nhau thì ng ườ ượ i đ c trúng c  s  là ng i cao tu i nh t. Trong khi ti n hành

ế ủ ủ ủ ẩ ườ ự ầ ử b u c  các Th m phán c a Tòa, lá phi u c a các  y viên th ng tr c cũng nh ư

ườ ự ủ ề ộ ị không th ng tr c đ u có cùng giá tr . Nói m t cách khác, các  y viên th ườ   ng

ự ủ ộ ồ ả ượ ử ụ ủ ề ế ườ tr c c a H i đ ng B o an không đ c s  d ng quy n ph  quy t cho tr ợ   ng h p

ị ả ề ẩ ả ả ưở ộ ậ ủ này. Đi u này đ m b o cho tính đ c l p c a các Th m phán không b   nh h ng.

ử ủ ế ế ẩ ầ ỏ Sau khi b u c , khi đã có đ  15 Th m phán, Tòa ti n hành b  phi u kín đ ể

ủ ề ả ỳ ệ ầ b u Chánh án và Phó Chánh án cho nhi m k  3 năm ( Đi u 21 kho n 1 c a Quy

ủ ề ế ề ề ả ả ộ ề ch , Đi u 3 kho n 5, Đi u 10 – 14, Đi u 18 kho n 2 và Đi u 32 c a N i quy).

ử ở ề ầ ạ ượ ụ ộ ố ệ Đi u ki n b u c đâu cũng là đ t đ ề   c đa s  và không ph  thu c vào đi u

ố ị ủ ệ ẩ   ồ ki n qu c t ch. Danh sách c a Tòa bao g m Chánh án, Phó Chánh án, và các th m

ượ ắ ậ ự ậ ứ ế ổ phán khác đ c s p x p theo tr t t nh m ch c và sau đó là theo tu i.

­ Tiêu chu n c a các th m phán:

ẩ ủ ẩ

ủ ế ị ươ ủ ợ ố Theo quy đ nh c a Hi n ch ng Liên h p qu c, thành viên c a Tòa còn đ ượ   c

ứ ọ ị ẩ ự l a ch n căn c  vào các tiêu chu n mang tính chính tr  ­ pháp lý.

ủ ử ề ế ế ầ ả ỏ ị ầ Đi u 9 c a Quy ch  quy đ nh: “Khi b u c , các bên b  phi u c n ph i cân

ỉ ỗ ứ ử ả ắ ỏ ấ ả ầ nh c không ch  m i  ng c  viên nói riêng mà ph i th a mãn t t c  các yêu c u đã

ộ ơ ấ ầ ủ ả ạ ẩ ả ả ệ   nêu mà còn b o đ m toàn b  c  c u thành ph n c a các th m phán ph i đ i di n

ậ ơ ả ệ ố ủ ế ấ   ấ cho các hình thái văn minh ch  y u nh t và các h  th ng pháp lu t c  b n nh t

ế ớ ẩ ẩ ủ c a th  gi i”, theo đó châu Phi có 3 Th m phán, châu Á có 3 Th m phán, châu

ẩ ỹ ướ ẩ M  Latinh có 2 Th m phán, Tây Âu và các n c khác có 5 Th m phán, Đông Âu

ụ ể

ệ

ầ

ẩ

ậ

ồ

ả   C  th  thành  ph n  th m   phán  hi n  nay  bao   g m:   Hishashi   Owada  (Nh t  B n);

Ronny Abraham (Pháp); Kenneth Keith (New Zealand); Mohamed Bennouna (Morocco);

Leonid Skotnikov (Nga); Antonio Augusto Cancado Trindade (Braxin); Abdulqawl Ahmed

ắ

ố

Yusuf (Somalia); Christopher Greenwood ( Anh Qu c và B c Ireland; Xue Hanqin (Trung

ố

ỳ

Qu c);   Joan   E.   Donoghue   (Hoa   K );   Giorgio   Gaja   (Ý);   Julia   Sebutinde   (Uganda)   và

Ấ

ộ   Dalveer Bhandari ( n Đ ).

ẩ có 2 Th m phán.

ẩ ượ ả ấ ỳ ứ ụ ệ ặ ị Th m phán không đ c đ m nhi m b t k  ch c v  chính tr  ho c hành chính

22

ượ ạ ộ ề ẩ nào khác và cũng không đ ệ c ho t đ ng ngh  nghi p nào khác. Th m phán đ ượ   c

ố ế ả ỏ ầ b u vào Tòa án công lý qu c t ộ  ph i có trình đ  chuyên môn gi ự   i trong lĩnh v c

ố ế ứ ủ ữ ệ ạ ậ pháp lu t qu c t ợ   , thông th o các ngôn ng  làm vi c chính th c c a Liên H p

ủ ế ữ ế ế ệ ố ứ ủ   Qu c mà ch  y u là ti ng Anh và ti ng Pháp (ngôn ng  làm vi c chính th c c a

ườ Tòa án) và có uy tín trên tr ng qu c t ố ế .

­ Tính đ c l p c a các th m phán:

ộ ậ ủ ẩ

ộ ậ ủ ệ ẩ ạ ẩ ọ Các th m phán c a Tòa là các th m phán đ c l p. H  không đ i di n cho

ấ ỳ ư ạ ủ ủ ệ ủ   chính ph  mình cũng nh  đ i di n cho b t k  chính ph  nào.Các thành viên c a

ố ế ự ủ ệ Tòa án Công lý qu c t ứ  trong khi th c hi n ch c năng c a mình đ u đ ề ượ ưở   c h ng

ề ư ế ủ ừ ễ ề ạ quy n  u đãi và mi n tr  ngo i giao (Đi u 19 Quy ch  c a Tòa).

ụ ề ẩ ả ặ ỏ Các đ c quy n này đòi h i các th m phán ph i có nghĩa v  toàn tâm toàn ý

ụ ụ ọ ượ ấ ỳ ộ ụ ệ ả ậ ị ph c v  cho Tòa.H  không đ c đ m nh n b t k  m t nhi m v  chính tr  hay

ượ ấ ỳ ế hành chính nào, không đ ệ c ti n hành b t k  công vi c nào khác mang tính ngh ề

ệ ượ ậ ư ư ấ ự ứ ệ ệ ạ nghi p, không đ c th c hi n ch c năng đ i di n, lu t s , t v n trong b t k ấ ỳ



ộ ụ ệ ủ ề ế m t v  vi c nào khác (Đi u 16,17 c a Quy ch  Tòa án).

ủ ẩ Th m phán Ad hoc c a Tòa

ấ ẩ ặ ẩ ộ Th m phán Ad hoc là th m phán do m t ho c các bên tranh ch p không có

ố ị ẩ ướ ẩ ầ th m phán mang qu c t ch n ề ử   c mình trong thành ph n th m phán mà Tòa đ  c .

ệ ế ể ộ ừ ươ ứ Đây có th  coi là m t hình th c Tòa ti p thu kinh nghi m t ph ọ   ứ ng th c tr ng

ủ ế ẩ ượ ấ ự tài mà lý do ch  y u là duy trì các th m phán đ ọ   c các bên tranh ch p l a ch n

ặ ộ ệ m t cách đ c bi t.

ủ ẩ ượ ự ố ị ụ ọ ộ Các th m phán c a Tòa đ c l a ch n không ph  thu c vào qu c t ch, nh ư

ườ ố ị ấ ẩ ợ ộ ậ ẽ v y s  có tr ng h p m t trong các bên tranh ch p có th m phán mang qu c t ch

ướ ầ ủ ể ẳ ướ ẽ n c mình trong thành ph n c a Tòa. Đ  cho các bên bình đ ng tr c Tòa, s  có

ạ ỏ ẩ ố ị ủ ặ ả ộ hai kh  năng: ho c lo i b  th m phán có qu c t ch c a m t trong các bên tranh

ự ẩ ấ ặ ổ ọ ộ ch p, ho c cho phép bên kia l a ch n m t th m phán Ad hoc b  sung vào thành

23

ầ ủ ph n c a Tòa.

ẩ ượ ự ấ ạ ữ ả ậ ẩ ọ Các th m phán đ ứ   c l a ch n ph i là nh ng nhân v t có ph m ch t đ o đ c

ứ ề ầ ọ ể ử ứ ụ ị ỉ cao, đáp  ng các yêu c u đ  ra ở ướ  n ữ c h  đ  ch  đ nh gi a ch c v  xét x  cao



ữ ự ậ ấ ặ ậ ớ nh t, ho c nh ng lu t gia có uy tín l n trong lĩnh v c lu t qu c t ố ế .

ụ ẩ ủ Các ph  th m c a Tòa

ủ ế ề ề ả ộ Quy ch  ( Đi u 30, Kho n 2) và n i quy (Đi u 9) c a Tòa còn cho phép Tòa

ể ự ầ ủ ư ế ặ ướ ế có th  t quy t ho c theo yêu c u c a các bên đ a ra tr ủ ụ   c khi k t thúc th  t c

ế ọ ủ ụ ẩ vi ọ ủ   t, các ph  th m tham gia vào các phiên h p c a Tòa hay các Tòa rút g n c a

ư ụ ể ề ế ằ ị Tòa, nh ng không có quy n bi u quy t. Quy đ nh này nh m m c đích tranh th ủ

ự ự ủ ế ớ thêm s  đóng góp c a các chuyên gia l n trong các lĩnh v c liên quan đ n các



ự ỹ ạ ộ ủ ậ ấ ho t đ ng c a Tòa, nh t là trong các lĩnh v c k  thu t.

ư Th  ký Tòa

ử ư ủ ể ề ế ả ụ     Đi u 21, kho n 2 Quy ch  Tòa án c  th  ký c a mình và có th  áp d ng

ề ử ữ ữ ệ ườ ữ ệ ế nh ng bi n pháp đ  c  nh ng ng i khác gi ấ ầ   ư ậ  trách nhi m nh  v y n u th y c n

ế ộ ơ ư ủ ườ ự ủ thi t. Ban th  ký c a Tòa là m t c  quan hành chính th ng tr c c a Tòa và ch ỉ

ụ ư ụ ả ộ ị ộ ơ ph  thu c vào Tòa. Đây là m t c  quan đ m trách các d ch v  t pháp, là bên liên

ữ ủ ư ề ố ồ ờ ạ l c gi a Tòa và các qu c gia có ch  quy n. Đ ng th i Ban th  ký cũng làm

ụ ư ộ ơ ộ ổ ứ ố ế ủ ệ ạ ộ ủ nhi m v  th  ký c a m t c  quan thu c t ch c qu c t . Ho t đ ng c a ban này

ấ ư ạ ộ ừ ạ ậ ừ v a mang tính ch t t ả  pháp và ngo i giao, v a đ m nh n các ho t đ ng hành

ổ ứ ả ộ ổ ộ ị chính, tài chính, t ứ    ch c các  cuôc h i th o, h i ngh  và thông báo trao đ i tin t c

ổ ố ế ứ ủ ư ượ ưở ớ v i các t ch c qu c t khác. Nhân viên c a Ban th  ký đ c h ng ch  đ ế ộ

ừ ủ ư ư ễ ạ ố ợ mi n tr  và các  u đãi ngo i giao nh  nhân viên c a Liên h p qu c.

ứ ủ ư ư ổ ớ ồ ộ T  ch c c a ban th  ký bao g m m t Chánh th  ký, có hàm ngang v i Phó

ư ụ ứ ư ả ố ợ ổ ộ T ng th  ký Liên h p qu c và m t Phó chánh th  ký. C  hai ch c v  này có

ỳ ả ề ệ ầ ươ ứ ọ ỏ nhi m k  b y năm và đ u do Tòa b u theo ph ị   ế ng th c b  phi u kín. H  ch u

ạ ộ ư ữ ủ ề ệ ố trách nhi m v  các ho t đ ng c a Ban th  ký; làm trung gian gi a các qu c gia,

ổ ố ế ớ ứ ủ ứ ả ọ các t ch c qu c t ự    v i Tòa; làm biên b n các phiên h p c a Tòa; ch ng th c,

ế ị ư ủ ể ữ ấ ủ ư chuy n và l u các quy t đ nh c a Tòa; gi d u c a Tòa. Th  ký Tòa còn có trách

24

ổ ứ ấ ả ể ậ ủ ư ế ấ ẩ ệ nhi m t ch c xu t b n các  n ph m c a Tòa nh  tuy n t p các phán quy t, các

ậ ư ấ ế ị ụ ủ ụ ả ị ị ế k t lu n t v n và các quy t đ nh c a Tòa; các b  vong l c, ph n b  vong l c và



ụ ủ ệ các văn ki n; niên giám và danh m c c a Tòa án.

ặ ệ ủ Các Tòa đ c bi t c a Tòa (Ban)

­ Tòa rút g n trình t

ọ ượ ậ ằ ự ố ụ  Tòa này đ ầ   c thành l p h ng năm theo yêu c u t ng: t

ế ủ ề ằ ẩ ả ế ủ c a các bên (đi u 29 Quy ch  c a Tòa) nh m thúc đ y gi ụ ệ   i quy t các v  vi c.

ự ị ể ề ẩ ẩ ồ ọ Tòa g m 5 th m phán, tòa cũng có quy n ch n thêm 2 th m phán “d  b ” đ  thay

ữ ự ấ ể ọ ẩ nh ng th m phán t th y mình không th  tham gia vào các phiên h p. Tòa này có

ể ả ế ự th  xem xét và gi ụ ệ i quy t các v  vi c theo trình t ử ơ ộ  xét x  s  b .

­ Tòa đ c bi

ặ ị Ở ứ ề ế ả ệ   Đi u 26, kho n 1 Quy ch  Tòa án quy đ nh: ộ ầ    m c đ  c n t:

ế ể ậ ề ề ẩ ặ ộ ồ thi ơ   t, Tòa án có th  l p ra m t hay nhi u ban g m ba th m phán ho c nhi u h n

ủ ụ ệ ấ ị ự ủ ể ạ ấ theo s  suy xét c a Tòa đ  phân tích các ph m trù nh t đ nh c a v  vi c, nh t là

ụ ệ ố ế ế ả ạ ộ ộ các v  ki n liên quan đ n lao đ ng, quá c nh, liên l c qu c t ề   . M t hay nhi u

ư ậ ể ậ ầ Tòa nh  v y có th  l p khi các bên yêu c u.

­ Tòa rút g n thành ph n

ố ớ ừ ụ ệ ọ ườ ợ   ng h p ầ  hay Tòa Ad hoc đ i v i t ng v  vi c. Tr

ụ ệ

ử ụ

ầ

ươ

ụ ị

ứ

ầ ủ ượ ậ ủ ơ ở ị này, thành ph n c a Tòa đ ề   ấ c xác đ nh trên c  s  ch p nh n c a các bên (đi u

ng th c này là v  v nh Maine

ọ ượ

ỹ

ụ

ậ

(Canada và M ) năm 1982. Sau đó là 6 Tòa rút g n đ

ấ   c thành l p cho các v  tranh ch p

ớ

ố

biên gi

ấ   i Bu ckina   Phaxô và Mali năm 1985, Electronica Sicula năm 1987, tranh ch p

ớ ấ ề

ể

ả

biên gi

ấ   i đ t li n, đ o, bi n En Xanvado và Ônđurat ­ Nicaragoa năm 1990, tranh ch p

ớ

ụ

ạ

ế

biên gi

i Bênanh và Nigiê năm 2002 và áp d ng xem xét l

i phán quy t ngày 11/9/1992

ụ

ấ

ớ ấ ề

ể

ả

trong v  tranh ch p biên gi

ả   i đ t li n, bi n đ o En Xanvado ­Nicaragoa. Trong c  6

ườ

ụ ị

ủ

ầ

ẩ

ợ

tr

ẩ   ng h p, thành ph n c a Tòa là 5 th m phán. Trong v  v nh Maine, Tòa có 4 th m

ượ

ụ

ầ

ẩ

ấ

ộ

phán đ

c b u và Canada có m t th m phán Ad hoc. Trong v  tranh ch p biên gi

ớ   i

ử ộ

ồ ớ

ẩ

ố

ỗ

ẩ Bu ckina Phaxô/ Mali, m i bên c  m t th m phán Ad hoc cũng ng i v i ba th m phán

ố ị

ụ

ủ

ẩ

ọ

ủ c a Tòa. Trong v  Electronica Sicula, Tòa rút g n có hai th m phán có qu c t ch c a các

ụ

ấ

ấ

ố

ớ

ề

ể

ấ

ả

bên   tranh   ch p.   Cu i   cùng   trong   v   tranh   ch p   biên   gi

i   đ t   li n,   bi n,   đ o   En

ử ộ

ủ

ẩ

ỗ

Xanvado/Ônđurat­Nicaragoa, m i bên c  m t th m phán Ad hoc c a mình.

25

ả ế V  vi c đ u tiên s  d ng ph 26, kho n 2, Quy ch ).

2.2. Gi

ả ố ế ế ấ ố ế i quy t tranh ch p qu c t thông qua Tòa án công lý qu c t

2.2.1. Th m quy n chính c a Tòa án công  lý qu c t

ố ế ủ ề ẩ

ố ế ề ẩ Tòa án công lý qu c t có hai th m quy n chính là :

­ Gi

ả ố ế ế ấ ợ ớ ế ủ i quy t các tranh ch p qu c t phù h p v i Quy ch  c a mình.

ế ủ ề ạ ả ị ẩ ề   “Tòa án có th m quy n T i đi u 36 kho n 1 Quy ch  c a Tòa có quy đ nh:

ử ấ ả ư ấ ấ ả ề ượ ấ xét x  t t c  các tranh ch p mà các bên đ a ra và t t c  các v n đ  đ c nêu

ế ươ ề ướ ợ riêng trong Hi n ch ố ng Liên H p Qu c hay các đi u c qu c t ố ế ệ    hi n

hành”.

ả ủ ể ữ ế ấ ố Tòa gi i quy t các tranh ch p phát sinh gi a các ch  th  là các qu c gia,

ệ ủ ả ố ố ợ không phân bi t qu c gia đó có ph i là thành viên c a Liên H p Qu c hay

ế ủ ề không (Đi u 34, 35, 36 Quy ch  c a Tòa).

­

ạ ộ ồ ư ế ề ấ ề ậ ư ấ  v  các v n đ  pháp lý mà Đ i h i đ ng, Đ a ra các k t lu n t v n

ầ ủ ộ ồ ư ả ơ ố ợ ủ   H i đ ng B o an Liên H p Qu c cũng nh  yêu c u c a các c  quan khác c a

ợ ố ổ ứ ượ ạ ộ ồ Liên H p Qu c, các t ch c chuyên môn đ ề   c Đ i h i đ ng cho phép (Đi u

ề

ế

ươ

ợ

ố

ị

:

ủ Đi u 96 c a Hi n ch

ng Liên H p Qu c quy đ nh

ạ ộ ồ

ế ủ

ộ ồ

ả

ố ế ề    v ộ    không có tính cách ràng bu c

ế ủ ả

ề ộ ồ

ọ ấ ạ

ể ỏ 1. Đ i h i đ ng hay H i đ ng b o an có th  h i ý ki n c a Tòa án qu c t ố ế m i v n đ  pháp lý. Ý ki n c a Tòa án qu c t ộ ồ Đ i H i đ ng hay H i đ ng b o an.

ơ

ứ

ố

ổ

ợ

ấ ả ộ

ề

ủ ạ ộ ồ ề

ấ

ch c chuyên môn,   ế   ỏ c Đ i h i đ ng cho phép cũng có quy n h i ý ki n ể ặ ạ    v  nh ng v n đ  pháp lý có th  đ t ra trong ph m vi ho t ơ

ố ế ề ế

ủ ọ

ạ ổ ứ ấ  ch c  y. ế ư ấ

ượ ử ụ

ố ế

ứ

2. T t c  các c  quan khác c a Liên h p qu c và các t ượ trong m t lúc nào đó, đ ữ Tòa án qu c t ộ ộ đ ng c a h . Ý ki n này cũng không ràng bu c các c  quan và t ơ ố ổ  khác và các qu c gia không đ  ch c qu c t

c s  d ng c  ch  t

v n này

Các t

ủ c a Tòa.

ế ủ 65 Quy ch  c a Tòa).

ủ ụ ề ẩ ọ ị ỉ Ngoài ra Tòa còn có th m quy n ph : ch  đ nh các Chánh án c a Tòa tr ng tài. U ỷ

ặ ọ ả ầ ủ ủ ầ ban Tr ng tài ho c Hòa gi ố   ặ i và các  y viên khi c n ho c theo yêu c u c a các qu c

gia.

2.2.2. C  s

ơ ở ươ ứ ề ậ ẩ ả pháp lý và ph ng th c xác l p th m quy n gi ế   i quy t

26

tranh ch p ấ

ư ở ủ ớ ộ ọ ồ Nh  đã nói trên, khác v i Tòa Tr ng tài hay Tòa công lý c a C ng đ ng chung

ề Châu Âu (Tòa Luxembourg), Tòa quy n con ng ườ ở i Châu Âu (Tòa Strasbourg), Tòa

ố ế ả ữ ủ ế ấ ố ớ án công lý qu c t không gi i quy t nh ng tranh ch p c a các qu c gia v i các t ổ

ố ế ể ả ỉ ả ứ ợ ớ ố ch c qu c t (k  c  Liên H p Qu c) hay v i các cá nhân mà ch  gi ế i quy t tranh

ữ ủ ế ề ấ ố ch p gi a các qu c gia (Đi u 34 c a Quy ch ).

ố ượ ữ ượ ử ụ ế ủ ể ơ ả Nh ng đ i t ng đ c s  d ng c  ch  c a Tòa đ  tham gia gi ế i quy t tranh

ch p:ấ

­

ố ợ ủ Các thành viên c a Liên H p Qu c

­

ủ ả ố ợ ố Các qu c gia không ph i là thành viên c a Liên H p Qu c cũng có th ể

ỉ ạ ượ ề ầ ứ ố ỡ yêu c u Tòa giúp đ . Đi u này ch  đ t đ c khi các qu c gia đáp  ng đ ượ   c

ạ ộ ồ ừ ề ệ ặ ườ ợ các đi u ki n do Đ i h i đ ng đ t ra trong t ng tr ơ ở ế   ng h p trên c  s  ki n

ộ ồ ị ủ ả ườ ề ệ ấ ngh  c a H i đ ng B o an. Thông th ậ   ng các đi u ki n này là: ch p nh n

ế ủ ế ị ự ủ ệ ế ọ ệ   quy ch  c a Tòa, cam k t tôn tr ng và th c hi n các quy t đ nh c a Tòa (vi c

ượ ự ư ệ ệ ệ ộ này đ c th c hi n thông qua vi c đ  trình cho Th  kí Tòa m t tuyên b ố

ễ ệ ứ ả ộ chính th c) và đóng m t kho n niêm li n l phí cho Tòa.

ề ủ ẩ ượ ơ ở ỏ ậ ủ ự ị Th m quy n c a Tòa đ c xác đ nh d a trên c  s  th a thu n c a các bên tranh

ể ự ố ớ ủ ệ ẩ ấ ố ề ch p. “Tòa không th  th c hi n th m quy n tài phán c a mình đ i v i qu c gia đó

ề ủ ệ ự ự ồ ủ ẩ ọ ố ế n u không có s  đ ng ý c a qu c gia đó”. Vi c l a ch n th m quy n c a Tòa là s ự

ộ ồ ủ ụ ề ế ả ố ị ự t do c a qu c gia. H i đ ng B o an có quy n khuy n ngh  các bên áp d ng các

ệ ả ư ế ấ ợ ướ bi n pháp gi i quy t tranh ch p thích h p và nên đ a ra tr ề   c Tòa. Tuy nhiên đi u

ư ạ ộ ồ ộ ồ ả ợ ố ắ   đó không có nghĩa là H i đ ng B o an cũng nh  Đ i h i đ ng Liên H p Qu c b t

ể ử ụ ấ ủ ả ư ử ộ bu c các bên ph i đ a tranh ch p c a mình cho Tòa x  lý mà không th  s  d ng các

ệ bi n pháp khác .

ậ ủ ư ữ ể ệ ệ ỏ Vi c th a thu n c a các bên bi u hi n thông qua nh ng cách nh  sau:

(cid:0) ụ ệ ủ ừ ề ậ ẩ ấ Ch p   nh n   th m   quy n   c a   Tòa   theo   t ng   v   vi c   (Special

Agreement)

ư ụ ệ ấ ả ậ ố ỏ Các qu c gia tranh ch p th a thu n đ a v  vi c ra tòa sau khi x y ra tranh

27

ệ ướ ấ ằ ộ ề ậ ầ ọ ỏ ỉ ị ch p b ng m t hi p c g i là th a thu n th nh c u, đ  ngh  Tòa xem xét

ả ấ ủ ứ ủ ế ậ ỏ ị gi i quy t tranh ch p c a mình. Hình th c c a th a thu n này theo quy đ nh

ứ

ầ

ậ

ỏ

ỉ

ượ ử ụ

ấ

Hình th c th a thu n th nh c u đ

ế   ụ c s  d ng trong các v  tranh ch p sau chi n

ế ớ

ộ ả

ứ

ể

ậ

ỏ

tranh th  gi

i th  II. Tiêu bi u là Hungary và Slovakia đã ký m t b n th a thu n vào

ộ ự

ụ ệ

ể ư

ế

ngày   7   tháng   4   năm   1993   đ   đ a   v   vi c   liên   quan   đ n   m t   d   án   Gabcikovo

ự

ự

ậ

Nagimaros ra ICJ. Đó là d  án xây d ng đ p Gabcikovo rên sông Danube, trong đó

ụ ợ

ệ

ệ

ệ

ạ

ắ

ỉ

Hungary ki n Ti p Kh c (hi n nay ch  còn Slovakia) đã vi ph m nghĩa v  h p tác

ề

ệ

ắ

ạ ế   ệ thi n chí (nguyên t c láng gi ng thân thi n – good neighborliness), gây tác h i đ n

ữ

ả

ẩ

ậ

ỏ

ồ

ề   nh ng ngu n tài nguyên dùng chung. Theo b n th a thu n đó, ICJ có th m quy n

ả

ế ụ ệ

ộ ố

ư

ụ

ấ

ộ

gi

i quy t v  vi c trên. M t s  cu c tranh ch p khác nh  các v  quy ch  t

ế ỵ ạ    n n

ữ

ữ

ả

gi a Côlômbia và Pêru năm 1950, các đ o Minquiers và Ecrehous gi a Pháp và Anh

ụ ị

ụ

ế

ề

ấ

ị

ớ

năm 1953…, các v  tranh ch p liên quan đ n phân đ nh th m l c đ a và biên gi

i nh

ư

ụ

ớ

ộ ữ

ụ ị

ứ

ể

ề

ắ

ỉ

các v  Biên gi

i trên b  gi a B  và Đ c năm 1959, Th m l c đ a bi n B c năm 1969,

ụ ị

ụ ị

ề

ề

th m l c đ a Libi và Tuynidi năm 1982, th m l c đ a Libi/Sát năm 1994…

ủ c a Tòa.

(cid:0) ề ướ ị ế Quy   đ nh   trong   các   đi u ố c   qu c   t các   bên   có   tham   gia

(Jurisdictional clause)

ươ ứ ể ấ ậ ố ướ ầ Theo ph ng th c này, các qu c gia có th  ch p nh n tr ề   c th m quy n

ề ướ ế ằ ố ế ề ị ủ c a Tòa b ng cách ký k t các đi u c qu c t ả  có đi u kho n quy đ nh v ề

ệ ả ề ướ ế ấ ặ ố ế bi n pháp gi i quy t tranh ch p ho c đi u c qu c t chuyên ngành v  gi ề ả   i

ế ấ ằ ấ ị quy t tranh ch p, có quy đ nh rõ r ng khi có tranh ch p phát sinh trong lĩnh

ề ướ ố ế ế ấ ị ự v c theo đi u c qu c t ẽ ồ    đã kí k t quy đ nh, các bên tranh ch p s  đ ng

ể ụ ệ ậ ả ế ạ thu n chuy n v  vi c ra gi i quy t t i ICJ.

ườ ề ướ ợ ố ế ệ ự ự ẫ ọ Trong tr ng h p đi u c qu c t (v n còn hi u l c) l a ch n Pháp

ườ ố ế ự ư ơ ả ế ệ vi n th ng tr c qu c t nh  là c  quan tài phán chính gi ẩ   i quy t thì th m

ế ừ ủ ề ệ ớ ơ quy n c a Tòa (v i vai trò c  quan k  th a Pháp vi n) cũng có c  s  đ ơ ở ượ   c

ủ ế ề ậ ố ấ xác l p n u các qu c gia có tranh ch p là thành viên c a ICJ (Đi u 37 Quy

ế ủ ch  c a Tòa).

ộ ố ề ướ ố ế ề ậ ướ ề ẩ M t s  đi u c qu c t ả  có đi u kho n xác l p tr ủ   c th m quy n c a

28

Tòa án nh : ư

­ Công

ướ ề ả ế ấ c Châu Âu v  gi i quy t hòa bình các tranh ch p năm 1957

­ Công

ướ ề ướ ậ ố ế ề c Vienna v  Lu t đi u c qu c t , ngày 23­5­1969

­ Công

ướ ệ ắ ề ặ ữ ấ ợ c La Hay v  ngăn ch n vi c b t gi b t h p pháp tàu bay, năm

1970

­ Công

ư ơ

ụ

ệ

ạ

ướ

Ví dụ: V  Gruzia đ a đ n ki n Nga vi ph m công

c qu c t

ố ế ề ạ ỏ ọ    v  lo i b  m i

ệ

ủ

ộ

ứ hình th c phân bi

t ch ng t c (International Convention in the Elimination of all form

ề

ả

of Racial Descrimination – CERD) mà c  Gruzia và Nga đ u là thành viên. Trong đó,

ấ ứ

ữ

ề

ề

ấ

ố

ị

ế   đi u 22 quy đ nh: “B t c  tranh ch p nào gi a hai hay nhi u qu c gia liên quan đ n

ả

ụ

ướ

ệ

ệ vi c gi

i thích hay áp d ng công

c này mà không thông qua vi c đàm phán hay

ủ ụ ượ

ữ

ị

ướ

ẽ ượ

nh ng th  t c đ

c quy đ nh riêng trong công

c này s  đ

c giao cho ICJ theo đ

ề

ị ủ

ừ

ự

ồ

ộ

ọ

ươ

ả

ngh  c a m t bên tr  khi các bên liên quan đ ng ý l a ch n ph

ứ ng th c gi

ế   i quy t

ề ướ

ậ

ề

ẩ

ả

ế ụ ệ

khác.” Vì v y thông qua đi u

c này Tòa có th m quy n gi

i quy t v  vi c.

ướ ủ ậ ợ ổ ố ề c khung c a Liên H p Qu c v  thay đ i khí h u năm 1992

(cid:0) ố ơ ươ ủ ề ấ ậ Tuyên   b   đ n   ph ẩ ng   ch p   nh n   th m   quy n   c a   Tòa

(Declaration clause)

ẩ ượ ố ủ ị ề Th m quy n ICJ còn đ ố   ệ c xác đ nh thông qua vi c tuyên b  c a các qu c

ụ ắ ử ủ ư ề ấ ậ ẩ ộ ộ   gia ch p nh n th m quy n xét x  c a Tòa (nh  là m t nghĩa v  b t bu c)

ệ ớ ấ ụ ươ ấ ậ ố trong quan h  v i b t kì qu c gia nào khác cũng ch p nh n nghĩa v  t ng t ự   ,

ấ ả ề ượ ế ấ ấ ệ ạ trong t t c  các tranh ch p liên quan đ n các v n đ  đ c li t kê t ề i Đi u 36

ố ế ả ồ ế Kho n 2 Quy ch  Tòa án qu c t bao g m :

ả ề ướ ệ - Vi c gi i thích các đi u c qu c t ố ế

- Các v n đ  b t k  liên quan đ n đi u

ề ấ ỳ ề ướ ế ấ ố ế c qu c t

- S  xu t hi n c a b t k  nhân t

ệ ủ ấ ỳ ự ấ ố ự ủ ạ    nào mà s  hình thànhc a nó vi ph m

ụ ố ế nghĩa v  qu c t

ả ạ ấ ồ ườ ụ ố ế ạ ặ - B n ch t ho c ph m vi b i th ng khi xâm ph m nghĩa v  qu c t

ố ủ ự ề ậ ẩ ố ắ   Tuyên b  c a các qu c gia công nh n th m quy n ICJ d a trên nguyên t c

ạ ả ừ ề ệ ặ ộ ố ướ ề có đi có l i ho c không có đi u ki n gì c  t ặ  nhi u ho c m t s  n ặ   c , ho c

ệ ự ố ớ ấ ị ệ ộ ờ ố trong m t th i gian nh t đ nh. Vi c tuyên b  này có hi u l c đ i v i các v ụ

29

ệ ậ ấ ố ươ vi c mà qu c gia ch p nh n có liên quan trong t ng lai.

ố ơ

ươ

ề ủ

ẩ

ậ

ấ

Ví d  :ụ  Austraylia tuyên b  đ n ph

ng ch p nh n th m quy n c a ICJ vào ngày

22/3/2002 , Cameron 3/3/1994 , Tây Ban Nha vào 20/10/1990…

2.2.3.

ủ ụ ố ụ Th  t c t t ng

ủ ụ ấ ướ ượ ị ử ộ ụ Th  t c xét x  m t v  tranh ch p tr c Tòa đ ụ ể c quy đ nh c  th  trong Quy ch ế

ố ế ố ế ế ử ộ ụ ủ c a Tòa án công lý qu c t . Tòa án công lý qu c t ti n hành xét x  m t v  tranh

ầ ủ ể ồ ủ ụ ấ ộ ộ ẩ   ch p thông qua 2 th  t c. Thành ph n c a m t phiên tòa có th  g m toàn b  15 th m

ể ể ặ ạ ẩ ồ ơ phán (có th  bao g m các th m phán Ad hoc) ho c có th  ít h n. Trong ph m vi

ủ ứ ư ể ọ ậ ch c năng c a mình, Tòa có th  thành l p các Tòa rút g n (Ban) nh  đã trình bày ở

ầ ơ ấ ổ ứ ủ ph n c  c u t ch c c a Tòa.

ế ề ế ữ ế Theo Đi u 39 Quy ch  Tòa án quôc t ế    thì ngôn ng  chính là ti ng Anh và ti ng

ề ệ ử ụ ữ ặ ể ỏ ể ầ ậ ộ   Pháp. Các bên có th  th a thu n v  vi c s  d ng ngôn ng  ho c có th  yêu c u m t

ữ ngôn ng  khác.

ụ ấ ượ ư ế ả ẽ ượ ằ Các v  tranh ch p sau khi đ c đ a đ n Tòa án b ng văn b n s  đ c tòa xem

ụ ế ế ụ ệ ả ạ ỏ ờ ầ xét và th  lý. N u các tình ti t đòi h i Tòa ph i áp d ng bi n pháp t m t i c n thi ế   t

ể ả ề ợ ủ ư ế ả ả đ  đ m b o quy n l ộ ồ   i c a các bên nh ng ph i thông báo đ n các bên và H i đ ng

ả B o an.

ừ ườ ả ế ạ ẽ ượ ế Tùy theo t ng tr ợ ụ ể ệ ng h p c  th  vi c gi i quy t t i Tòa s  đ c ti n hành theo

-

ướ ữ nh ng b c sau:

-

ạ ủ ử ạ ệ ệ ộ ơ Các bên n p đ n ki n lên Tòa và c  đ i di n liên l c c a mình.

ủ ụ ổ ợ ử ộ ủ ụ ế ề Tòa ti n hành các th  t c b  tr  cho th  t c chính v  xét x  n i dung:

ề ủ ừ ẽ ẩ ị + Tòa s  xem xét, xác đ nh th m quy n c a mình theo t ng v  vi c c  th ụ ệ ụ ể

ượ đ c nêu

ầ ườ ầ ợ ế ể ệ ủ + Theo yêu c u c a các bên, trong tr ng h p c n thi t có th  ra l nh áp

ờ ầ ệ ả ạ ế ể ả ề ả ụ d ng các bi n pháp b o đ m t m th i c n thi ủ   ệ t đ  b o v  quy n c a

ỗ m i bên.

ụ ụ ấ ấ ợ + H p nh t các v  án có m c tiêu tranh ch p chung.

ặ ả ắ ử + Kh  năng x  án v ng m t.

-

ụ ệ ủ ứ ả ự + Tòa xem xét kh  năng can d  vào v  vi c c a bên th  ba.

30

ử ề ặ ộ ủ ụ ệ ủ ụ ế Tòa xét x  v  m t n i dung c a v  vi c (theo th  t c vi t và nói)

-

ế ị ố ả ấ Tòa ra quy t đ nh cu i cùng phân gi i tranh ch p.

 N p đ n ki n hay th a thu n th nh c u

ộ ơ ỏ ệ ậ ầ ỉ

ộ

ụ

ụ

ế

t, hay là

ệ

t,

ợ ầ

ườ

ư

ả

ả

t g i cho th  ký Tòa án. Trong c  2 tr

ng h p c n ph i nêu rõ

ơ ủ ự

ự ng c a s  tranh ch p và

ấ ả

t c  các bên h u quan.

ữ ợ

ư ư

ố

ổ

ư

ố

ợ

ề

ề

ố

ạ Theo quy đ nh t ế ủ i đi u 40 c a Quy ch :

ề ị ấ ượ ư ế c đ a đ n Tòa án, không ph  thu c vào các tình ti 1. Các v  tranh ch p đ ậ ặ ỏ ự d a vào các th a thu n đ c bi ế ử hay là d a vào đ n vi ấ ố ượ đ i t các bên tranh ch p.ấ 2. Th  ký Tòa án nhanh chóng báo cáo cho t 3. Th  ký Tòa án cũng thông báo cho các thành viên Liên h p qu c thông qua T ng th ấ ứ ký Liên h p qu c, và b t c qu c gia nào khác đ u có quy n tham gia phiên tòa.

ườ ư ấ ả ợ ồ ỏ Trong tr ậ   ng h p c  hai bên đ ng ý đ a tranh ch p ra Tòa thông qua th a thu n

ị ế ị ơ ư ề ẽ ầ ơ ỉ th nh c u thì s  không có nguyên đ n hay b  đ n mà hai bên đ u có v  th  nh  nhau

ướ tr c Tòa.

ườ ấ ộ ợ ướ ộ ơ ệ ằ ơ Tr ư ng h p m t bên đ a tranh ch p ra tr c Tòa b ng m t đ n ki n, đ n này có

ươ ể ệ ị ơ ơ ượ ể ế ấ ơ tính ch t đ n ph ng th  hi n rõ bên nguyên đ n và b  đ n và đ c chuy n đ n cho

ầ ủ ả ộ ơ ọ ộ ắ ị ơ b  đ n. N i dung đ n ph i ng n g n đ y đ  các n i dung:

ị ơ - Tên b  đ n

ụ ấ ủ - M c tiêu c a tranh ch p

ề ủ ơ ở ự ậ ẩ ơ ằ   - C  s  xác l p th m quy n c a Tòa (d a vào đâu mà nguyên đ n cho r ng

ề ả ế ấ ẩ Tòa có th m quy n gi i quy t tranh ch p)

ệ ủ ứ ứ ằ ơ ứ - Lí do và b ng ch ng ch ng minh cho đ n ki n c a mình là có căn c .

ủ ế ệ ấ ạ ị ả ử Các bên liên quan đ n tranh ch p ph i c  ra đ i đi n giao d ch c a mình (th ườ   ng

ụ ưở ụ ề ướ ố ế ủ ậ ạ ặ ộ là V  tr ng V  đi u c và lu t pháp qu c t ạ ứ ủ    c a B  ngo i giao ho c Đ i s  c a

ạ mình t i Hà Lan…).

ủ ữ ệ ề ả ạ ậ ầ ỏ ở ơ ỉ ệ Th a thu n th nh c u hay đ n kh i ki n đ u ph i có ch  ký c a đ i di n giao

ư ử ặ ậ ị d ch sau đó trao t n tay ho c qua công văn g i cho Chánh th  ký Tòa. Ngày Chánh

ắ ầ ư ệ ầ ậ ặ ơ ỏ ỉ ủ ụ   ậ th  ký Tòa nh n đ n ki n ho c th a thu n th nh c u chính là ngày b t đ u th  t c

31

ử ủ ư ể ợ ơ ị xét x  c a Tòa.  Chánh Th  ký Tòa sau khi ki m tra đ n có phù h p quy đ nh hay

ử ơ ư ấ ả ẽ ơ không s  đăng kí đ n và g i đ n này cho các bên liên quan cũng nh  t t c  thành

ị ơ ị ậ ủ ệ ể ệ ế ẽ ậ ả ẩ viên c a Quy ch .  Vi c này s  giúp b  đ n chu n b  l p lu n b o v  và đ  các bên

ế ị ự liên quan xem xét quy t đ nh có can d  hay không.

 Ti n hành các th  t c b  tr

ủ ụ ổ ợ ế

ụ ể ủ ừ ụ ệ ượ ư Tùy vào tình hình c  th  c a t ng v  vi c đ ể ế   c đ a ra mà Tòa án có th  ti n

ộ ố ủ ụ ổ ợ ử ộ ủ ụ hành m t s  th  t c b  tr  cho th  t c chính xét x  n i dung.

(cid:0) ề ủ ủ ụ ậ ẩ ẽ Xác l p th m quy n c a Tòa và th  t c xem xét lý l bác b  tr ỏ ướ   c

ề ủ ẩ th m quy n c a Tòa

ườ ư ụ ệ ợ ướ ằ ộ Trong tr ng h p các bên liên quan đ a v  vi c ra tr ỏ   c Tòa b ng m t th a

ề ủ ẽ ượ ầ ậ ỉ ắ ậ ộ ẩ thu n th nh c u thì th m quy n c a Tòa s  đ ắ   c xác l p m t cách ch c ch n

ề ủ ủ ụ ẩ ậ nên không có th  t c xem xét xác l p th m quy n c a Tòa.

ườ ủ ề ắ ẩ ợ ộ ượ Trong tr ng h p th m quy n b t bu c c a Tòa đ c xác l p t ậ ừ ướ   c  tr

ườ ề ề ả ặ ậ ẩ ợ ệ ủ (tr ự ng h p xác l p th m quy n d a vào các đi u kho n đ c bi ề   t c a đi u

ướ ố ế ố ơ ự ặ ươ c qu c t mà các bên tham gia ho c d a vào tuyên b  đ n ph ủ ng c a các

ị ơ ỏ ướ ư ề ạ ẩ ế bên), bên b  đ n có quy n khi u n i và đ a ra lý do bác b  tr ề   c th m quy n

ủ ề ẩ ầ ị ề   ủ c a Tòa. Khi đó, Tòa c n xem xét xác đ nh th m quy n c a mình trong đi u

ề ả ả ấ ủ ề ướ ế ặ kho n v  gi i quy t tranh ch p c a các đi u ạ c ho c trong ph m vi các tuyên

ươ ướ ủ ộ ỹ ố ơ b  đ n ph ng tr ị c đó c a các bên quy đ nh m t cách k  càng.

ề ủ ị ơ ể ị ứ ẩ ỏ ố Th m quy n c a Tòa có th  b  bác b  khi qu c gia b  đ n ch ng minh đ ượ   c

ề ộ m t trong hai đi u sau:

- Tòa không có th m quy n gi

ề ẩ ả ế ố ớ ụ ệ ượ ể i quy t đ i v i v  vi c đ c nêu. Có th  do

ề ướ ố ơ ặ ươ ệ ươ ế ố đi u c ho c tuyên b  đ n ph ng đã vô hi u t ệ   ặ ng đ i ho c h t hi u

ả ấ ướ ề ẩ ấ ị ự l c, do tranh ch p x y ra tr c ngày  n đ nh th m quy n trong hi p ệ ướ   c

ả ư ủ ặ ố ộ hay tuyên b , ho c do tác đ ng c a các b o l u nêu kèm trong tuyên b ố

ươ ủ ố ơ đ n ph ng c a qu c gia…

ể ượ ơ ở ậ ấ ệ - Đ n kh i ki n không th  đ ể c ch p nh n. Có th  do nó không tuân th ủ

ồ ạ ặ ủ ế ấ ộ Quy ch  và N i quy c a Tòa, khi tranh ch p không t n t i h c không còn

32

ấ ố ượ đ i t ng tranh ch p…

ủ ể ề ẩ ử ế ề ấ N u các bên có tranh ch p v  th m quy n xét x  thì Tòa là ch  th  có

ế ị ủ ụ ề ệ ề ế ả ẩ   quy n quy t đ nh (đi u 36 kho n 6, Quy ch ). Th  t c vi c xem xét th m

ề ủ ị ạ ủ ề ả ộ quy n c a Tòa quy đ nh t i đi u 79 kho n 6 c a N i quy.

ỏ ướ ệ ề ủ ẩ ố ỉ ị Vi c bác b  tr ị ơ ư   c th m quy n c a Tòa ch  có giá tr  khi qu c gia b  đ n đ a

ướ ử ộ ủ ụ ế ượ ể ệ ra tr c khi ti n hành th  t c xét x  n i dung và đ ả   ằ c th  hi n b ng văn b n

ờ ạ ụ ả ả ộ ơ ị trong th i h n n p b n B  vong l c phúc đáp. Trong đ n này cũng ph i trình bày

ự ệ ứ ứ ệ ẽ ậ ậ ỏ rõ ràng s  ki n ch ng c  và l p lu n cho vi c bác b  đó. Sau đó Tòa s  yêu

ứ ứ ụ ả ấ ộ ị ầ c u các bên tranh ch p khác n p b n B  vong l c phúc đáp và các ch ng c  tài

ệ ứ li u ch ng minh.

ẽ ế ụ ệ ả ậ ị Sau khi nh n các b n B  vong l c và tài li u kèm theo. Tòa s  ti n hành th ủ

ề ệ ỏ ướ ụ ề ủ ẽ ư ẩ ụ t c tranh t ng v  vi c bác b  tr c th m quy n c a Tòa và Tòa s  đ a ra phán

ế ả ườ ả ườ ế quy t. Và k t qu  là th ng x y ra 3 tr ợ ng h p:

- Tòa ch p nh n m t trong các lý do đ

ấ ậ ộ ượ ư ỏ ướ ằ c đ a ra nh m bác b  tr ẩ   c th m

ề ủ ẽ ừ ạ quy n c a Tòa và phiên tòa s  d ng l i.

ượ ư ỏ ướ ề ủ ẩ ỏ - Tòa bác b  các lý do đ ằ c đ a ra nh m bác b  tr c th m quy n c a Tòa.

ử ộ ẽ ượ ế ụ ơ ượ Phiên tòa xét x  n i dung s  đ c ti p t c và bên nguyên đ n đ ờ   c m i

ụ ủ ọ ờ ạ ả ị ị ộ n p b n B  vong l c c a h  cho Tòa theo đúng th i h n quy đ nh.

- Tòa tuyên b  r ng các lý do bác b  tr

ố ằ ỏ ướ ề ủ ẩ c th m quy n c a Tòa không th ể

ả ế ộ ậ ờ ề ộ ử ồ ế ế gi i quy t đ c l p n u không ti n hành xét x  đ ng th i v  n i dung. Th ủ

ử ộ ủ ượ ế ụ ẽ ụ t c xét x  n i dung c a Tòa đ c ti p t c và Tòa s  ra phán quy t v ế ề

ỏ ượ ư ể ướ ổ t ng th  các câu h i đ c đ a ra tr c Tòa.

ự ế ộ ố ụ ệ ộ ố ườ ả ợ Ngoài ra, th c t m t s  v  vi c còn x y ra m t s  tr ng h p khác nh ư

ị ơ ỏ ướ ầ ề ủ ẩ bên b  đ n rút lí do yêu c u bác b  tr c th m quy n c a Tòa, các lý do bác b ỏ

ề ả ẩ ệ ả ả ị th m quy n không nêu trong văn b n riêng bi ụ   t mà trong b n Ph n b  vong l c,

ề ẩ ử ộ ủ ụ ề ấ ầ các bên yêu c u Tòa xem xét v n đ  th m quy n vào th  t c xét x  n i dung và

ộ ố ụ

ủ ụ

ỏ ượ

ụ

ễ

Ví dụ: M t s  v  có di n ra th  t c này là v  Barcelona Traction (bác b  đ

c Tòa

ơ ở

ố ị

ữ

ấ

ậ

ụ

ầ

ả

ch p nh n trên c  s  qu c t ch nh ng ng

ườ ượ i đ

ệ c yêu c u b o v ); v  Interhandel

ỏ ượ

ư ử ụ

ế

ấ

ậ

ơ

(lý do bác b  đ

ơ c Tòa ch p nh n đó là nguyên đ n ch a s  d ng h t các c  quan

33

ấ ậ Tòa ch p nh n…

ủ

ố

ướ

ướ

ạ ộ

ụ

tài phán c a qu c gia tr

ư ụ ệ c khi đ a v  vi c ra tr

c Tòa); v  các ho t đ ng quân

ự ạ

ố

ạ

ỏ ướ

ự s  và bán quân s  t

i Nicaragoa và ch ng l

i Nicaragoa (lý do bác b  tr

ẩ   c th m

ề ủ

ỏ

ị

ỹ ư quy n c a Tòa do M  đ a ra b  Tòa bác b )…

(cid:0) ả ả ệ ạ ờ Các bi n pháp b o đ m t m th i

ị ạ ề ế ậ ả   ế “N u nh n th y các hoàn c nh ấ Theo quy đ nh t ả i đi u 41 kho n 1, Quy ch :

ụ ề ệ ạ ả ả ỏ ị ờ   đòi h i, Tòa án có quy n quy đ nh áp d ng các bi n pháp b o đ m t m th i

ế ể ả ề ủ ả ỗ ầ c n thi t đ  đ m b o quy n c a m i bên”.

ủ ệ ả ằ ạ ờ ộ ụ Các bi n pháp t m th i này nh m m c đích ngăn c n hành vi c a m t trong

ề ợ ủ ữ ể ạ ặ ổ các bên, gây ra ho c có th  gây ra nh ng t n h i cho quy n l i c a bên tranh

ữ ể ắ ấ ổ ượ ế ạ ch p khác mà nh ng t n h i này không th  bù đ p đ c cho dù phán quy t sau

ủ ợ cùng c a Tòa là có l ọ i cho h .

ụ ư ề ệ ả ả ạ ầ ờ   Các bên có quy n đ a ra yêu c u áp d ng bi n pháp b o đ m t m th i

ộ ề ư ề ẩ ụ nh ng th m quy n xem xét và áp d ng nó hay không là thu c v  Tòa.

ộ ậ ế ị ệ ệ ạ ả ả ờ ớ   Vi c quy t đ nh các bi n pháp b o đ m t m th i hoàn toàn đ c l p v i

ụ ệ ủ ử ộ ụ ứ ệ ề ẩ ệ   th m quy n  xét x  n i dung v  vi c c a Tòa. T c là vi c áp d ng các bi n

ấ ế ề ẩ ờ ế ế ị ủ ề pháp này không nh t thi t ch  đ n khi có quy t đ nh v  th m quy n c a Tòa

ề ủ ấ ấ ệ ẩ ấ ở ề   ố ớ ụ đ i v i v  tranh ch p b i vì vi c xem xét th m quy n c a Tòa m t r t nhi u

ế ề ẩ ả ờ ờ ị ả th i gian. N u ph i ch  khi xác đ nh Tòa có th m quy n gi ế ụ ệ   i quy t v  vi c

ớ ượ ẽ ấ ụ ệ ạ ấ ờ m i đ c áp d ng các bi n pháp t m th i thì s  m t đi tính c p thi ế ủ   t c a

ộ ố ụ ệ

ụ

ế

ệ

ả

ả

ạ   Ví dụ: M t s  v  vi c liên quan đ n vi c áp d ng các bi n pháp b o đ m t m ệ

th i:ờ

ụ

ụ

ụ

ệ

ầ

ả   V  Interhandel năm 1959 (phía Th y Sĩ yêu c u Tòa áp d ng bi n pháp b o

ỹ ẽ

ủ

ủ

ả

ạ

ờ

ợ

ả đ m t m th i vì s  Chính ph  M  s  phát tán tài s n c a công ty Interhandel

ượ

ả ủ

ụ

ư

ấ

ậ

đang d

c yêu sách là tài s n c a Th y Sĩ nh ng Tòa đã không ch p nh n),

ụ ề

ụ

ể

ị

ừ

ụ

ệ

ố

V  th m l c đ a bi n Êgiê năm 1978 (Tòa đã t

ch i áp d ng các bi n pháp

ầ ủ

ữ

ả

ạ

ằ

ạ

ờ

ả b o đ m t m th i theo yêu c u c a Hy L p vì Tòa không cho r ng nh ng hành

ạ ố

ủ

ổ

ạ

ạ ổ

ể

ạ

ộ đ ng c a Th  Nhĩ Kì mà Hy L p t

cáo l

ể i có th  mang l

i t n h i không th  bù

ề ợ ủ ấ ỳ

ắ đ p cho quy n l

i c a b t k  ai),

34

ẽ ở ụ ệ ộ chúng  và vi c áp d ng s  tr  nên quá mu n.

ụ

ướ

ệ

ủ

ầ

ụ V  áp d ng Công

ố c ch ng di

ị ơ   t ch ng năm 1993 (Tòa đã yêu c u bên b  đ n

ừ

ư

ụ

ể

ệ

ả

ọ

ộ

ệ

là Nam T  ph i áp d ng m i bi n pháp đ  ngăn ng a các t

i ác di

ủ   t ch ng

ế ị

ư

ượ

ọ

nh ng quy t đ nh này không đ

c các bên tôn tr ng)…

ụ ệ ệ ả ạ ả ờ ầ   Ngoài vi c xem xét áp d ng các bi n pháp b o đ m t m th i theo yêu c u

ể ự ỉ ệ ạ ấ ờ ủ c a các bên tranh ch p, Tòa án cũng có th  t ch  ra các bi n pháp t m th i theo

ế ủ ự ế ư ờ ử ụ ề ý ki n c a Tòa, tuy nhiên th c t Tòa án ch a bao gi s  d ng quy n này.

(cid:0) ụ ệ ợ ấ H p nh t các v  ki n

ề ư ế ậ ấ ậ ậ   ụ ệ N u Tòa nh n th y các bên trong v  ki n khác nhau đ u đ a ra các l p lu n

ư ư ữ ế ề ế ậ ố ạ nh  nhau và đ u đi đ n nh ng k t lu n nh  nhau ch ng l ộ i cùng m t bên b ị

ụ ệ ộ ấ ế ị ề ề ể ấ ợ ơ đ n v  cùng m t v n đ  thì Tòa có th  ra quy t đ nh h p nh t các v  ki n này.

ườ ử ộ ể ẩ ợ ơ Trong tr ng h p này, các bên nguyên đ n có th  cùng c  m t th m phán ad

ủ ụ ụ ệ ệ ỏ ị ẽ   hoc, cùng đ  trình B  vong l c và các văn ki n mà th  t c đòi h i mà Tòa s  ra

ế ị ể ế ấ ấ ộ ợ m t phán quy t duy nh t. Tòa cũng có th  quy t đ nh không h p nh t các v ụ

ề ữ ệ ạ ộ ỉ ế ị ki n lo i này mà ch  ra các quy t đ nh v  nh ng hành đ ng chung.

ụ ế ề ấ ợ ị ể   Ví dụ: ICJ đã ti n hành h p nh t   v  Tây Nam Phi và Th m l c đ a bi n ụ

ố ớ ụ ử ề ề ẩ ạ ắ ộ B c. Đ i v i các v  Th m quy n ngh  cá, Các cu c th  vũ khí h t nhân,

ủ ụ ượ ư ế Lockebie, th  t c đ ế   c ti n hành song song và Tòa đã đ a ra phán quy t

ự ư ạ ế ấ ợ ươ t ng t ộ  trong cùng m t ngày nh ng l i không ti n hành h p nh t chúng.

(cid:0) ự ủ ứ Can d  c a bên th  ba

ộ ụ ấ ượ ư ướ ứ ể ố Trong m t v  tranh ch p đ c đ a ra tr c Tòa, qu c gia th  ba có th  yêu

-

ử ườ ầ c u Tòa cho tham gia vào quá trình xét x  trong các tr ợ ng h p sau:

ự ườ ứ ợ ợ Can d  trong tr ng h p bên th  ba có l i ích mang tính pháp lý

ề ế (Đi u 62 Quy ch )

ỗ ụ ệ ư ướ ư ư ủ ổ M i v  vi c khi đ a ra tr c Tòa, Th  kí c a Tòa thông qua T ng th  ký

ớ ấ ả ố ủ ổ ứ c a t ch c thông báo v i t t c  các qu c gia thành viên.

ế ề ụ ệ ấ ằ ể ộ ạ ố Khi qu c gia nào th y r ng phán quy t v  v  vi c có th  đ ng ch m t ớ   i

ợ ủ ướ ấ ể ố l i ích nào đó co tính ch t pháp lý c a n ầ   c mình thì qu c gia có th  yêu c u

35

ệ ộ ơ ử Tòa cho tham gia vào quá trình xét x  thông qua vi c n p đ n xin tham gia

ướ ủ ụ ấ ế ệ ậ ấ tr ứ c khi ch m d t th  t c vi t. Vi c ch p nh n cho tham gia hay không là

ụ ề

ụ ị

ượ

Ví d :ụ  Trong v  th m l c đ a Tuynidi và Libi năm 1982, Manta xin đ

c can d

ự

ụ ị

ụ

ư

ề

ấ

ầ

ỏ

nh ng Tòa đã nh t trí bác b  yêu c u này. V  Th m l c đ a Manta và Libi, Tòa

ự ủ

ụ

ầ

ấ

ỏ

ớ

cũng bác b  yêu c u xin can d  c a Italia. Trong v  Tranh ch p biên gi

ấ   i, đ t

ả ả

ề

ầ

ậ

ầ

ấ

ự   li n và h i đ o năm 1992, Tòa l n đ u tiên ch p nh n cho Nicaragoa can d  vì

ế ộ

ế

ị

có liên quan đ n ch  đ  pháp lý cùa v nh Fonseca.

-

ế ị do Tòa án quy t đ nh.

ự ườ ả ề ướ ố ế Can d  trong tr ợ ng h p gi i thích đi u c qu c t đa ph ươ   ng

ề ế (Đi u 63 Quy ch )

ề ả ả ấ ả ướ ừ Khi n y sinh v n đ  ph i gi ả i thích b n công c mà trong đó, tr  các bên

ụ ệ ủ ườ ữ h u quan c a v  vi c còn có các bên khác tham gia. Trong tr ả   ợ ng h p n y

ầ ả ướ ư ấ ả sinh nhu c u gi i thích công c, Th  kí Tòa thông báo cho t t c  các n ướ   c

ướ ượ ướ ề thành viên công c. Sau khi đ c thông báo, các n c có quy n tham gia vào

ự ế ủ ệ ệ ề ườ ụ ệ v  vi c. Đi u này là s  ti p thu kinh nghi m c a Pháp vi n th ố   ự ng tr c qu c

ộ ườ

ỉ

ự ủ ướ

ệ

ậ

ấ

ấ

ợ

Ví dụ: ICJ ch  có  m t tr

ng h p duy nh t ch p nh n vi c can d  c a n

c th

ứ

ườ

ụ

ệ

ợ

ba trong tr

ng h p này là v  Hayade la Torre do Côlômbia ki n Pêru liên quan

ướ

ề

ườ ị ạ

ế đ n Công

c Havana v  ng

ấ   i t  n n mà Cuba cũng là thành viên. Tòa đã ch p

ụ ệ

ự

ậ

nh n cho Cuba can d  vào v  vi c này.

.ế t

(cid:0) ử ắ ặ X  v ng m t

ề ườ ị ơ ệ ặ ấ ắ ợ ấ Trong r t nhi u tr ng h p, bên b  đ n v ng m t, không xu t hi n tr ướ   c

ệ ủ ử ạ ủ ặ ỏ ị Tòa ho c không c  đ i di n c a mình hay b  qua không tuân th  các quy đ nh

ề ủ ủ ụ ể ệ ẩ ặ ả ọ ố th  t c có th  do h  ph n đ i th  quy n c a Tòa ho c lý do khác. Vi c này

ở ệ ử ủ ủ ụ ế ả cũng không c n tr  vi c Tòa ti n hành th  t c xét x  c a mình cũng nh  s ư ự

ữ ẳ ố ướ bình đ ng gi a các qu c gia tr c Tòa.

ệ ế ộ ướ ư ặ “N u m t trong các bên không trình di n tr c Tòa ho c không đ a ra lý

ể ầ ả ế ụ ợ ẽ ủ l c a mình thì bên kia có th  yêu c u Tòa án gi i quy t v  án có l i cho

36

ề ế mình.” (Đi u 53 Quy ch )

ể ắ ị ơ ừ ả ạ ặ B  đ n có th  v ng m t trong t ng giai đo n hay trong c  quá trình xét x ử

Ví d :ụ

ụ ẩ

ư

ề

ề

ơ

ẽ

V  th m quy n ngh  cá năm 1972, Aix len không đ a ra lý l

ể  gì đ  bác b

ỏ

ướ

ề ủ

ỉ ữ

ẩ

ử ộ

ế

ạ

ặ

tr

c th m quy n c a Tòa mà ch  gi

im l ng. Đ n giai đo n xét x  n i dung,

ử

ế

ặ

ắ

ố

ơ

ợ

Aix len cũng v ng m t và phán quy t cu i cùng đã x  có l

i cho phía nguyên

ứ

ơ đ n là Anh và Đ c.

ạ ộ

ự ạ

ự

ụ

ố

ạ

V  Các ho t đ ng quân s  và bán quân s  t

i Nicaragoa và ch ng l

i Nicaragoa,

ỹ ạ ỏ

ự

ỏ

M  l

ử ộ i b  không tham d  phiên tòa xét x  n i dung sau khi Tòa bác b  các lý l

ẽ

ỏ ướ

ề ủ

ẩ

ừ

bác b  tr

c th m quy n c a Tòa t

ỹ  phía M .

ủ c a Tòa

 Trình t

ự ử ề ộ ủ ụ ủ ụ ế xét x  v  n i dung theo 2 th  t c chính: th  t c vi ủ ụ   t và th  t c

nói

­

ủ ụ ề ề ằ ậ ấ ả ủ ụ Th  t c vi t ế : là th  t c tranh lu n b ng văn b n v  các v n đ  tranh

ổ ị ụ ả ấ ị ụ ch p. Các bên hoàn thành và trao đ i b  vong l c và ph n b  vong l c

­

ủ ụ ụ ế ạ ủ ụ Th  t c nói :  là th  t c mà các bên ti n hành tranh t ng t i Tòa. Tòa án

ể ế ể ầ ờ ộ ị ậ   ẽ ử s  g i trát đ n các bên yêu c u vào m t th i đi m xác đ nh đ  tranh lu n.

ủ ụ ượ ừ ế ộ Th  t c này đ ở   c ti n hành m t cách công khai tr  khi không cho phép b i

các bên.

 Th  t c vi

ủ ụ ế t

ề ờ ẽ ộ ả ị ị Các bên s  n p cho Tòa theo đúng quy đ nh v  th i gian các b n B  vong

ụ ả ị ế ề ự ệ ể ụ l c và Ph n b  vong l c, trong đó trình bày rõ, chi ti t các đi m v  s  ki n và

ả ử ủ ư ề ộ pháp lý (N i quy c a Tòa đi u 44). Các bên ph i g i cho th  ký Tòa theo đúng

ộ ả ủ ụ ử ể ả ẩ ỗ th  t c và g i cho m i th m phán m t b n đ  tham kh o.

ườ ấ ợ ượ ư ướ ườ Trong tr ng h p tranh ch p đ c đ a ra tr ằ c Tòa b ng con đ ơ   ng đ n

ệ ươ ế ầ ế ụ ả ị ị ơ ki n đ n ph ấ ng, n u th y c n thi ụ   t, ngoài B  vong l c và Ph n b  vong l c,

ể ế ả ả ầ ậ   Tòa cũng có th  yêu c u các bên trình bày ti p các b n ph n phân tích l p

ươ ứ ấ ả ả ờ ộ ị ậ ủ ố lu n c a đ i ph ng. Kho ng th i gian  n đ nh n p các b n này căn c  vào

ấ ủ ụ ệ ề ấ ả ả ờ tính ch t c a v  vi c và chia đ u nhau cho t t c  các bên. Kho ng th i gian

37

ườ ệ ủ ế ế ể ạ ộ này th ng 6 đ n 10 tháng, có th  kéo dài thêm n u đ i di n c a m t bên yêu

ầ ấ ế ườ ị ơ ợ ầ c u và Tòa xét th y c n thi t. Trong tr ng h p bên b  đ n không tr ả ờ    l i

ử ạ ệ ệ ặ ướ ủ ụ ế ho c không c  đ i di n trình di n tr c Tòa, th  t c vi ư ế t coi nh  k t thúc

ụ ủ ơ ị ượ ế ậ ờ sau khi B  vong l c c a bên nguyên đ n đã đ c ti p nh n và th i gian dành

ụ ế ị ử ị ơ ả ẩ ị cho bên b  đ n chu n b  g i Ph n b  vong l c k t thúc.

ườ ấ ợ ượ ư ướ Trong tr ng h p tranh ch p đ c đ a ra tr ộ c Tòa hay m t Ban (Tòa rút

ủ ữ ậ ầ ằ ộ ỉ ề ỏ ọ g n) c a Tòa b ng m t thông báo v  th a thu n th nh c u gi a các bên, thông

ườ ẽ ự ỏ ầ ậ ậ ả ỉ th ng các bên s  t ỏ  th a thu n trong b n th a thu n th nh c u đó s  l ố ượ   ng

ụ ờ ộ ị và th i gian n p các B  vong l c.

ủ ụ  Th  t c nói

ủ ụ ế ế ủ ụ ụ Sau khi th  t c vi t k t thúc, th  t c tranh t ng s  đ ẽ ượ ổ ứ c t ch c cho các

ướ ủ ế ầ ở ị bên tr c Tòa. Ngày m  phiên tòa do Tòa đ nh, có tính đ n yêu c u c a các

ể ủ ờ bên và th i gian bi u c a Tòa .

ố ớ ườ ợ ư ấ ướ ậ ằ ỉ Đ i v i các tr ng h p đ a tranh ch p ra tr ỏ c Tòa b ng th a thu n th nh

ổ ớ ạ ứ ự ẽ ệ ị ầ c u, Tòa sau khi trao đ i v i đ i di n các bên s  quy đ nh th  t trình bày.

ườ ề ượ ỗ ể ự ọ Thông th ng m i bên có quy n đ c nói hai vòng, có th  l a ch n ngôn ng ữ

ẽ ượ ế ứ ứ ữ ị ế ti ng Anh hay ti ng Pháp và s  đ c d ch ra ngôn ng  chính th c th  hai.

ườ ố ử ụ ứ ể ữ ợ Trong tr ng h p các bên không mu n s  d ng ngôn ng  chính th c đ  tranh

ả ướ ư ộ ướ ả ế ị ụ t ng thì ph i báo tr c cho Th  ký Tòa và n p tr c b n d ch sang ti ng Anh

ề ể ế ặ ọ ượ ứ ữ ho c ti ng Pháp. M i phát bi u đ u đ c ghi âm qua ngôn ng  chính th c và

ử ụ ư ệ ờ ị ị ẽ ượ s  đ ả ạ c Th  ký Tòa s  d ng làm biên b n t m th i và ch u trách nhi m d ch

ữ ữ ứ ơ   không chính th c ngôn ng  này qua ngôn ng  khác và phân phát cho các n i

ọ

ườ

ộ ố ụ

ế

ầ

ờ

Phiên h p công khai th

ng kéo dài 2 đ n 3 tu n. Trong m t s  v  án, th i gian

ụ

ụ

ọ

này khá dài, v  Barcelona Traction có 64 phiên h p, v  Tây Nam Phi có 102 phiên

ụ

ấ

ọ

ọ h p, v  tranh ch p Libi và Sát có 13 phiên h p.

vài ba ngày sau phiên Tòa công khai.

ố ượ ườ ự ế ạ ạ ỗ S  l ng ng ệ i tham d  vào các bên đ i di n không h n ch , m i đoàn

ườ ạ ố ấ ệ ậ ồ g m ng i đ i di n, các c  v n pháp lý và các lu t gia.

ứ ớ ề ấ ể ộ ứ ứ ứ ề ế V  v n đ  ch ng c , các bên có th  n p các ch ng c  m i cho đ n khi

38

ủ ụ ế ế ắ ầ ủ ụ ỉ ượ ệ ớ k t thúc th  t c vi t. B t đ u th  t c nói, các tài li u m i ch  đ ấ   c ch p

ậ ồ ườ ế ị ẽ nh n khi phía bên kia đ ng ý. Trong tr ợ ng h p ng ượ ạ c l i, Tòa s  quy t đ nh

ứ ớ ậ ầ ỉ ế ứ ế ậ và ch  ti p nh n các ch ng c  m i đó n u Tòa đánh giá chúng th t c n thi ế   t.

ủ ụ ể ừ ẽ ứ ị Trong th  t c nói, Tòa s  nghe phát bi u t các nhân ch ng, các giám đ nh

ậ ư ư ạ viên, các lu t s  và các tr ng s …

-

ố ớ ẽ ế ứ ự ứ ỏ Đ i v i các nhân ch ng, Tòa s  ti n hành h i theo th  t sau:

ứ ủ ệ ạ ượ ề ỏ ư Đ i   di n   c a   bên   đ a   ra   nhân   ch ng   đ c   quy n   h i   nhân

-

ứ ch ng tr ướ c

ệ ạ ố ươ ẽ ặ ả ỏ ủ Đ i di n c a bên đ i ph ố ớ   ng s  đ t câu h i ph n bác đ i v i

-

nhân ch ngứ

ủ ứ ệ ạ ượ ỏ ạ ư Đ i di n c a bên đ a ra nhân ch ng đ ề c quy n h i l i nhân

-

ch ngứ

ả ờ ỏ ủ ẩ ứ Nhân ch ng tr  l i các câu h i c a Chánh án và các Th m phán

ủ c a Tòa

ố ấ ụ ủ ế Sau khi các bên đã trình bày ý ki n tranh t ng c a mình, các c  v n pháp lý

ặ ủ ỏ ủ ạ ẩ ẽ ả ờ s  tr  l i các câu h i c a Tòa ho c c a các Th m phán, và các đ i di n s ệ ẽ

ủ ậ ướ ữ ả ố ọ ế đ c k t lu n cu i cùng c a mình tr ư   c khi giao văn b n có ch  ký cho Th  kí

Tòa.

ị ế  Quá trình ngh  án và ra phán quy t

ử ề ặ ộ ư ế ẽ ệ ị K t thúc vi c xét x  v  m t n i dung, Tòa án s  ngh  án và đ a ra phán

ế ố ồ ướ ơ ả quy t cu i cùng. Quá trình này g m các b c c  b n sau:

- Sau khi k t thúc th  t c vi

ủ ụ ế ế ể ẩ ứ   t, các th m phán dành 1­2 ngày đ  nghiên c u

ậ ủ ư ế ả ậ ẩ ấ ậ l p lu n c a các bên. Các th m phán ti n hành th o lu n và đ a ra v n đ ề

ế ị ỏ ầ và các câu h i c n quy t đ nh.

ị ộ ả ẩ ầ ẩ ả ậ ỗ ậ   - Sau khi th o lu n, m i th m phán dành 6­8 tu n chu n b  m t b n nh n

ữ ủ ể ề ỏ ả xét trình bày nh ng quan đi m c a mình v  các câu h i và gi i pháp cho

ẽ ượ ấ ả ử ị tranh ch p. Các b n này s  đ ữ ứ c d ch ra ngôn ng  th  2 và g i cho các

39

ẩ th m phán khác.

- Các th m phán ti n hành h p l

ọ ạ ế ẩ ủ ể i, trình bày quan đi m c a mình theo th  t ứ ự

ấ ị ề ẩ ữ ể ặ ổ nh t đ nh. Các th m phán có quy n gi nguyên ho c thay đ i quan đi m.

- Các th m phán ti n hành b u  y ban so n th o phán quy t (có 3 thành

ầ Ủ ế ế ả ạ ẩ

ặ ồ ữ ị ứ viên, g m Chánh án (ho c Phó Chánh án) gi ẩ   ầ  v  trí đ ng đ u và 2 th m

ố ế ế ả ả ắ ộ phán khác, b t bu c c  3 thành viên ph i có ý ki n đa s , n u Chánh án

ả ầ ể ẩ ặ ọ ố ho c Phó Chánh án theo thi u s  thì ph i b u ch n th m phán khác làm

-

ưở tr ng ban)

Ủ ượ ầ ự ả ế ế ế ạ ấ y ban đ c b u ra ti n hành so n d  th o phán quy t và l y ý ki n. Sau

ế ế ự ả ứ ấ ướ ế ầ ọ đó ti n hành vi t D  th o phán quy t cho l n đ c th  nh t tr ẩ   c các th m

ể ữ ư ế ế ậ ẩ phán. Các th m phán ti n hành tranh lu n đ a ra ý ki n đ  gi nguyên

-

ặ ử ổ ự ả ho c s a đ i d  th o này.

Ủ ế ự ả ứ ầ ọ ế y ban ti n hành vi ế t D  th o phán quy t cho l n đ c th  2

- Sau l n đ c th  2, Tòa ti n hành b  phi u. Quy t đ nh s  đ

ế ị ẽ ượ ứ ế ế ầ ọ ỏ c thông qua

ế ố ỏ ườ ợ ố ế ậ ố ặ ớ v i đa s  có m t và b  phi u. Tr ng h p s  phi u thu n và ch ng ngang

ế ủ ế ị ẽ nhau thì phi u c a Chánh án s  quy t đ nh.

ế ấ ị ọ - Tòa  n đ nh ngày đ c phán quy t công khai.

ể ế ụ ế Ngoài ra, v  án có th  k t thúc khi hai bên t ự ả  gi i quy t và đ t đ ạ ượ ự ỏ   c s  th a

ụ ệ ệ ặ ả ậ ặ ơ ơ thu n trong v  ki n ho c nguyên đ n rút đ n ki n ho c c  hai t ừ ỏ ụ ệ    b  v  ki n.

ế ủ ề ẽ ế ạ ạ ồ Các bên có quy n khi u n i phán quy t c a Tòa án. Tòa án s  xem xét l i đ ng ý

ế ủ ử ế ặ ồ ị ho c không đ ng ý s a phán quy t. Phán quy t c a Tòa có giá tr  pháp lý cao

ệ ạ ể ấ ở ủ ụ ể ỉ nh t, các bên không th  kh i ki n l ở   ẩ i theo th  t c phúc th m mà ch  có th  kh i

ệ ể ạ ế ị ủ ki n đ  cho Tòa án xem xét l i quy t đ nh c a mình.

2.2.4. Phán quy t c a Tòa

ế ủ

 Phán quy t c a Tòa đ

ế ủ ượ ố c công b  công khai

ượ ướ ạ ữ ỗ ố ế ủ Phán quy t c a Tòa đ c trình bày d i d ng song ng , m i trang đ i nhau

ữ ế ộ ườ ộ dành cho m t ngôn ng . Các phán quy t th ng có đ  dài trung bình là 50 trang

ứ ế ộ ố ể ề ớ cho m t th  ti ng (t ự   ấ i thi u là 10 trang, nhi u nh t là 271 trang). Khác v i th c

40

ố ế ễ ọ ế ủ ố ế ượ ti n tr ng tài qu c t , phán quy t c a Tòa án Công lý qu c t đ c tuyên b ố

ệ ỏ ớ ượ ủ ế ấ ả ế ẩ công khai. Ph i có đ  ít nh t 9 th m phán thì vi c b  phi u m i đ c ti n hành.

ẽ ọ ả ữ ứ ằ ộ Chánh án s  đ c b n án b ng m t trong hai ngôn ng  chính th c. Trong khi phán

ế ượ ọ ẽ ượ ạ ỗ ậ quy t đang đ ệ ủ c đ c, các đ i di n c a m i bên s  đ ữ   ộ ả c nh n m t b n có ch  kí

ấ ủ ộ ả ư ấ ủ c a Chánh án, Th  ký Tòa và có con d u c a Tòa. M t b n khác có con d u và

ữ ượ ư ể ữ ủ ọ ch  ký đ c chuy n giao cho l u tr c a Tòa. Sau khi Chánh án đ c xong, Th ư

ẽ ả ắ ộ ủ ể ký Tòa s  chuy n các b n tóm t ế t n i dung c a phán quy t cho các phóng viên và

ấ ả ế ượ ầ ố ể chuy n cho t t c  các qu c gia và cá nhân yêu c u. Phán quy t đ c thông báo

ư ổ ợ ố cho T ng th  ký Liên h p qu c.

 Phán quy t c a Tòa là b t bu c đ i v i t

ộ ố ớ ấ ả ế ủ ắ t c  các bên

ố ớ ế ủ ẩ ắ ộ ị Các phán quy t c a Tòa có giá tr  chung th m và b t bu c đ i v i các bên.

ượ ấ ả ắ Nguyên t c này đ ụ c áp d ng cho t ế ủ t c  các phán quy t c a Tòa. Khi tham d ự

ươ ế ợ ố ố ọ ế Hi n ch ng Liên h p qu c, các qu c gia thành viên cam k t tôn tr ng các phán

ế ủ ố ế ấ ả ụ ấ ọ quy t c a Tòa án Công lý qu c t trong t ộ   t c  các v  tranh ch p mà h  là m t

ữ ố ượ ệ ấ ậ ướ bên h u quan. Các qu c gia khác đ c ch p nh n trình di n tr ả   c Tòa cũng ph i

ể ệ ế ủ ế ằ ờ ộ ể th  hi n cam k t c a mình vào th i đi m tham gia Quy ch  hay b ng m t tuyên

ươ ử ế ư ế ộ ố ơ b  đ n ph ấ   ng g i đ n Th  ký Tòa. N u m t trong các bên tham gia tranh ch p

ộ ồ ể ầ ả ả ị ệ   không ch u thi hành b n án, bên kia có th  yêu c u H i đ ng B o an can thi p,

ề ế ả ấ ộ ươ bu c ph i ch p hành (Đi u 94 Hi n ch ng).

ộ ố ớ ế ủ ị ứ  Phán quy t c a Tòa không có giá tr  ràng bu c đ i v i các bên th

ba

ộ ố ớ ế ị ị ắ ủ ấ ỉ ề   Quy t đ nh c a Tòa án ch  có giá tr  b t bu c đ i v i các bên tranh ch p (Đi u

ế ủ ế ủ ặ ộ   59 Quy ch  c a Tòa). Tuy nhiên, m c dù phán quy t c a Tòa không ràng bu c

ứ ư ấ ạ ế ớ ộ ướ các bên đ ng ngoài tranh ch p nh ng l i có tác đ ng gián ti p t i các n c này.

 Phán quy t c a Tòa là ph

ế ủ ươ ệ ổ ợ ồ ủ ố ậ ng ti n b  tr  ngu n c a Lu t qu c

tế

ế ủ ặ ớ M c dù phán quy t c a Tòa có vai trò và ý nghĩa to l n trong quá trình hình

ể ủ ố ế ậ ư ự ễ ệ thành và phát tri n c a Lu t qu c t cũng nh  trong th c ti n quan h  qu c t ố ế   ,

41

ồ ủ ế ủ ả ả ẳ ằ ị ậ   ẫ v n ph i kh ng đ nh r ng các phán quy t c a Tòa không ph i là ngu n c a Lu t

ố ế ự ả ế ủ ạ qu c t , vì t b n thân các phán quy t c a Tòa không sinh ra quy ph m pháp lý

ủ ể ế ị ị ắ ả ộ ỉ có giá tr  b t bu c các ch  th  ph i tuân theo. Các quy t đ nh này ch  là ph ươ   ng

ệ ế ể ủ ự ụ ố ị ỗ ợ ầ ti n h  tr  c n thi t đ  xác đ nh s  đúng sai c a các qu c gia khi áp d ng quy

ố ế ụ ể ế ủ ạ ậ ph m lu t qu c t c  th  nào đó. Nói cách khác, phán quy t c a Tòa án công lý

ố ế ỉ ươ ể ả ệ ệ ự ả ộ qu c t ch  là ph ng ti n đ  gi i thích m t cách chính xác và b o v  s  đúng

ố ế ủ ạ ậ ế ạ ồ ờ ắ đ n c a quy ph m pháp lu t qu c t . Đ ng th i các phán quy t l i là ph ươ   ng

ể ỗ ợ ể ỉ ự ồ ạ ệ ị ự ế ủ ạ ậ ti n đ  h  tr  đ  ch  rõ, xác đ nh s  t n t i th c t ố    c a quy ph m t p quán qu c

. ế t

 Phán quy t c a Tòa có ý nghĩa quan tr ng trong quá trình hình

ế ủ ọ

ư ệ ề ướ ụ ạ ẫ ạ thành cũng nh  vi n d n áp d ng quy ph m đi u c và quy ph m

ậ t p quán

ề ụ ấ ượ ư ử ạ ử ấ ị Trong l ch s  đã có r t nhi u v  tranh ch p đ c đ a ra xét x  t i Tòa. Và

ế ủ ề ướ ề ạ ả ế k t qu  phán quy t c a Tòa đã hình thành nên nhi u quy ph m đi u c và quy

ư ườ

ấ ượ

ả

ế ạ

ụ Ví dụ: V  Ng  tr

ng Anh – Nauy năm 1951, tranh ch p đ

c gi

i quy t t

i ICJ.

ậ ườ

ự

ủ

ế

ệ

ậ

ỹ

ị

Tòa đã ra phán quy t công nh n vi c phân đ nh c a Nauy d a trên k  thu t đ

ng

ố ế

ở ầ

ế

ệ

ậ

ớ

ơ ở ẳ c  s  th ng: “không trái v i lu t pháp qu c t ”. Phán quy t đã m  đ u cho vi c

ươ

ườ

ơ ở ẳ

ề ộ

ậ ộ công nh n r ng rãi ph

ng pháp đ

ể ng c  s  th ng dùng đ  tính chi u r ng lãnh

ẩ ủ ườ

ơ ở ẳ

ế ủ

ả h i. Các tiêu chu n c a đ

ở ng c  s  th ng Nauy qua phán quy t c a Tòa, đã tr

ẩ

ượ

ố ế ừ

ậ

ượ

ế

ể

thành các tiêu chu n chung đ

c Lu t pháp qu c t

ậ  th a nh n và đ

c đi n ch  hóa

ướ ủ

ể

ậ

ợ

ướ

trong các công

ố ề c c a Liên h p qu c v  Lu t bi n, công

ề c Genève năm 1958 v

ế

ả

ả

ướ

ể

ợ

lãnh h i và vùng ti p giáp lãnh h i và công

ố ề ậ c Liên h p qu c v  lu t bi n năm

1982.

ư ệ ụ ẫ ạ ạ ậ ph m t p quán, cũng nh  vi n d n áp d ng các quy ph m này.

ế ủ ư ậ ố ế ộ ướ ạ ặ Nh  v y, phán quy t c a Tòa án công lý qu c t đã t o ra m t b c ngo t

ệ ọ ị ườ ề ộ ơ ở ể ả quan tr ng trong vi c xác đ nh đ ng c  s  dùng đ  tính chi u r ng lãnh h i.

ườ ơ ở ẳ ề ướ ạ ở ộ Ngày nay, đ ng c  s  th ng đã tr  thành m t quy ph m mang tính đi u c và

ậ t p quán.

2.2.5. M t s  ý ki n đánh giá

42

ộ ố ế

-

ế ủ ố ế ả Không ph i lúc nào các phán quy t c a Tòa án Công lý qu c t cũng

ượ ệ ủ ơ ế ộ ồ ẽ ấ ự ả ầ đ c th c thi, dù có c  ch  yêu c u can thi p c a H i đ ng B o an. S  r t

ể ả ư ầ ế ượ ự ế ấ khó và h u nh  Tòa án không th  gi i quy t đ c trên th c t các tranh ch p

ế ố ườ ộ ồ ự ợ ố có liên quan đ n các qu c gia th ả ng tr c H i đ ng B o an Liên h p qu c

ụ ệ ị ơ ở ẽ ớ ị ế ố ị ế n u các qu c gia này là b  đ n trong v  ki n. B i l , v i v  th  chính tr  và

ả ưở ạ ộ ồ ấ ợ ế ẽ ọ nh h ng t ả i H i đ ng B o an, n u b t l ố i cho h , các qu c gia này s  tìm

ặ ả ế ủ ự ệ ặ ở cách trì hoãn ho c không th c hi n các phán quy t c a Tòa án ho c c n tr

ự ạ

ự

ụ

ể

ố

ạ ộ (V  án tiêu bi u là “Các ho t đ ng quân s  và bán quân s  t

i Nicaragoa và ch ng

ử

ữ

ệ

ắ

ỹ

ạ l

ặ i Nicaragoa” gi a Nicaragoa và M . M c dù Tòa án x  Nicaragoa th ng ki n

ế ạ

ư

ố

ể ự

ế ủ

ủ

ề

nh ng cu i cùng phán quy t l

ỹ i không th  th c thi do quy n ph  quy t c a M

ộ ồ

ả

trong H i đ ng B o an)

-

ộ ồ ế ưỡ ả ị ế ủ ế H i đ ng B o an ra ngh  quy t c ng ch  thi hành phán quy t c a Tòa án.

ế ả ậ ả Tòa án ra phán quy t công khai nên khó đ m b o bí m t cho các bên

-

tranh ch p ấ

ồ ơ ờ ả ụ ệ ế ụ ụ Th i gian th  lí h  s , gi i quy t v  án quá dài (có v  vi c 5 năm, 10

ơ ấ ổ ẽ ẫ ố ế ệ ế ặ ơ năm ho c lâu h n) s  d n đ n nguy c  b t  n trong quan h  qu c t , xung

ấ ồ ữ ẽ ặ ố ờ ộ đ t, b t đ ng gi a các qu c gia s  ngày càng gia tăng. M t khác, th i gian

ả ủ ế ẽ ấ ấ ố gi i quy t tranh ch p kéo dài s  làm cho chi phí c a các bên tranh ch p đ i

-

ấ ớ ớ ụ ệ v i v  ki n là r t l n

ủ ụ ẩ ộ ể ị Các th m phán c a Tòa án có th  b  lôi kéo, mua chu c vì m c đích

-

ặ ệ ụ riêng (đ c bi ị t là các m c đích chính tr )

ề ẩ ỉ ả ế ấ ố Tòa án ch  có th m quy n gi ữ i quy t tranh ch p gi a các qu c gia nên

ủ ể ố ế ủ ậ ơ ế ả các ch  th  khác c a Lu t qu c t ề ử ụ  không có quy n s  d ng c  ch  gi i

ố ế ế ấ ằ ố ượ ậ quy t tranh ch p b ng Tòa án công lý qu c t . Chính vì v y, s  l ụ ng các v

ệ ượ ế ể ượ ả ế ằ ố ế ấ vi c đ c chuy n đ n và đ c gi i quy t b ng Tòa án công lý qu c t r t

43

ế ạ h n ch .

-

ế ậ ơ ướ ề ủ ị ạ ẩ ấ C  ch  ch p nh n tr ế ở   c th m quy n c a Tòa án cũng b  h n ch  b i

ả ư ủ ự ậ ậ ố   ố ự ấ s  ch p nh n các b o l u c a các qu c gia. Vì v y, các lĩnh v c mà các qu c



ố ừ ỏ ự ể ủ ườ gia không mu n t b  s  ki m soát c a mình th ả ư ng b o l u.

ự ế ồ ạ ủ ố ượ ơ Trên th c t , trong h n 50 năm t n t i c a mình, tuy s  l ng v  vi c đ ụ ệ ượ   c

ả ế ạ ố ớ ế ả ả ư ớ ư đ a ra gi i quy t t i Tòa không l n nh ng đ i v i k t qu  gi ế ủ i quy t c a Tòa,

ố ế ệ ấ ề ngoài vi c xem xét các tranh ch p qu c t phát sinh Tòa đã đóng góp nhi u trong

ệ ư ấ ư ề ể ậ ầ ố ợ vi c t ố    v n v  pháp lý cho Liên H p Qu c cũng nh  góp ph n phát tri n Lu t qu c

ố ế ọ ươ ả ế ấ ế t và khoa h c pháp lý qu c t . Cho nên, ph ng án gi i quy t tranh ch p qua Tòa

ố ế ả ươ ượ ề ố án công lý qu c t không ph i là ph ng án đ ấ   ử ụ c các qu c gia s  d ng nhi u nh t

ẫ ồ ạ ư ượ ủ ệ nh ng Tòa này v n t n t i và phát huy đ c vai trò c a mình trong quan h  qu c t ố ế

ệ ạ hi n đ i.

2.3. M t s  v  vi c đ

ộ ố ụ ệ ượ ả ế ạ c gi i quy t t i ICJ

ụ ề ệ ả ấ ạ ế ố ế Sau đây là 2 ví d  v  vi c gi i quy t tranh ch p t i Tòa án công lý qu c t :

ạ ộ

ự ạ

ự

ố

ạ

 Các ho t đ ng quân s  và bán quân s  t

i Nicaragoa và ch ng l

i Nicaragoa

ệ

ỹ (Nicaragoa ki n M )

ự ễ

ử ủ

ố ế ề ặ

ụ

ể

Đây là v  án đi n hình trong th c ti n xét x  c a Tòa án Công lý qu c t

v  m t th

ủ

ồ

ấ ả

ấ

ả

ả

ế ề ủ ụ

ủ ụ

ụ t c. Nó bao g m t

ề t c  các v n đ  mà Tòa ph i gi

ậ   i quy t v  th  t c (Th  t c xác l p

ủ ụ ề

ỏ ướ

ệ

ả

ả

ề ủ

ủ ụ

ẩ

các bi n pháp b o đ m, th  t c v  bác b  tr

ơ   c th m quy n c a Tòa, Th  t c xét đ n

ự ủ

ủ ụ

ứ

ử

ộ

ượ ự ắ

ủ ụ

ặ

xin can d  c a bên th  3, Th  t c xét x  khi m t bên d

c s  v ng m t,Th  t c xét x

ử

ử ồ

ườ

ủ ụ ộ n i dung,Th  t c xét x  b i th

ng)



ự ệ S  ki n

ỹ ề ụ

ử ơ

ệ

ế

ấ

ở

Ngày 9/4/1984, Nicaragoa g i đ n đ n ICJ kh i ki n M  v  v  tranh ch p liên quan

ạ ộ

ủ

ự

ế

ệ

ệ

ỹ

ế đ n trách nhi m c a M  trong vi c ti n hành các ho t đ ng quân s  và bán quân s  t

ự ạ   i

ố

ạ

ầ

ờ

ồ

ỉ

Nicaragoa và ch ng l

ệ   i Nicaragoa, đ ng th i Nicaragoa cũng yêu c u ch  ra các bi n

ả

ầ

ế

ế ị

ư

ỉ

ị

ả pháp b o đ m c n thi

ệ   t. Ngày 10/5/1984, Tòa đã đ a ra quy t đ nh ch  đ nh các bi n

ạ ộ

ữ

ứ

ả

ả

ả

ấ

ả

ỏ

ỹ

ủ   pháp b o đ m: phía M  ph i ch m d t ngay nh ng ho t đ ng phong t a các c ng c a

ặ

ệ

ệ ặ

ộ

ươ

ự

Nicaragoa, đ c bi

t là vi c đ t mìn và các hành đ ng t

ng t

.

44

ề

ế

ẳ

ẩ

ị

ụ ệ   Ngày 26/11/1984, Tòa ra phán quy t kh ng đ nh Tòa có th m quy n xem xét v  ki n

ệ ủ

ể ấ

ậ ượ

ơ

ở

ơ ở

ậ

ẩ

và đ n kh i ki n c a Nicaragoa có th  ch p nh n đ

ề ủ   c. C  s  xác l p th m quy n c a

ố ơ

ươ

ủ

ủ

ỹ

Tòa là do tuyên b  đ n ph

ng c a Nicaragoa năm 1929 và c a M  năm 1946. Ngày 18­

ố ỏ

ỹ

ự ấ ứ ủ ụ

ế ụ

ọ

ị

1­1985 M  ra tuyên b  t

rõ h  “không có ý đ nh ti p t c tham d  b t c  th  t c nào

ế ụ

ụ ệ

ụ ệ

ế

ế

ặ ạ   liên quan đ n v  ki n”. Tòa đã ti p t c ti n hành xem xét v  ki n mà không có m t đ i

ệ ủ

ỹ di n c a M .

ườ

ủ

ậ  L p tr

ng c a Nicaragoa

ệ

ặ

ả

ằ

ướ

­

Nicaragoa   cho   r ng   vi c   đ t   mìn   trong   các   c ng   và   các   vùng   n

ủ   c   c a

ự ủ

ằ

ố

ộ

ộ

ỹ

ạ

Nicaragoa là m t hành đ ng quân s  c a phía M  nh m ch ng l

ệ   i Nicaragoa. Vi c

ướ ự ỉ ạ ủ

ế

ả

ẫ

ỹ

ỹ

ặ đ t mìn d

ậ i s  ch  đ o c a M  và d n d n h u qu  nghiên trong do M  đã không

ứ ể

ạ ộ

ố ế

ả

ừ có thông báo chính th c đ  phòng ng a cho các ho t đ ng hàng h i qu c t

.

ằ

ườ

ể

ế

ộ

ỹ

­

Nicaragoa cho r ng ng

i M  và các nhân viên tuy n m  đã ti n hành các

ế

ố

ị

ạ

ứ ả

ể

ầ

chi n d ch ch ng l

i các công trình khai thác d u khí trên bi n, các căn c  h i quân

ủ c a Nicaragoa.

ự ủ

ệ

ỹ

­

ờ   Nicaragoa ki n M  đã cho các máy bay quân s  c a mình bay qua vùng tr i

ủ c a Nicaragoa.

ộ ộ

ứ

ư

ể

ằ

ậ

ỹ

ổ

­

Nicaragoa đã đ a ra các b ng ch ng đ  bu c t

i M  đã thành l p, t

ứ    ch c

ể ố

ạ

ự ượ l c l

ng đánh thuê contras đ  ch ng l

i Nicaragoa.

ữ

ệ

ế

ể

ỹ

­

Nicaragoa cũng phê phán nh ng bi n pháp kinh t

ố   ụ  mà M  áp d ng đ  ch ng

ư ộ

ữ

ươ

ứ

ệ

ạ ướ l i n

c này nh  m t trong nh ng ph

ệ ộ ộ ủ   ng th c can thi p vào công vi c n i b  c a

ệ

ợ

ỹ

ự

ệ

ỏ

ắ mình. M  đã c t vi n tr  kinh t

ế ừ  t

năm 1981 và th c hi n phong t a kinh t

ế ừ  t

ngày

1/5/1985.

ườ

ỹ

ậ  L p tr

ủ ng c a M

ỡ ự ượ

ệ

ằ

ỹ

ỹ

ự

M  cho r ng vi c M  giúp đ  l c l

ng đánh thuê contras là chính đáng, d a trên

ề ự ệ ậ

ể

ể

ậ

ậ

ậ

ọ

ậ l p lu n quy n t

ư  v  t p th  chính đáng. H  đã đ a ra các l p lu n sau đ  bu c t

ộ ộ   i

Nicaragoa:

ạ ộ

ự

ủ

ộ

­

ổ ộ   Nicaragoa đã  ng h  tích c c các nhóm vũ trang ho t đ ng trên lãnh th  m t

ạ

ệ

ấ

ố ướ s  n

ấ c, nh t là t

i En Xanvado thông qua vi c cung c p vũ khí.

45

ộ ộ

ỹ

ộ ấ

ự

ữ

ế

­

M  bu c t

i Nicaragoa đã ti n hành nh ng cu c t n công quân s  trên biên

ớ

ạ

gi

ố i ch ng l

i Ôndurat và Costa Rica.

ế ủ

ự

ệ

ế

ằ

ỹ

­

ạ   M  cho r ng Nicaragoa đã không th c hi n cam k t c a mình trong k  ho ch

ủ

ế

ề

ộ

hòa bình mà Chính ph  tái thi

ử ổ   t dân t c Nicaragoa đ  ra ngày 12/7/1979 g i T ng

ổ ứ

ư

ướ

ầ ủ

ề

ề

ọ

ỹ

Th  ký T  ch c các n

c Châu M  (OEA) v  tôn tr ng đ y đ  nhân quy n và s  t

ẽ ổ

ử ự

ứ

ầ

ộ ộ

ả

ộ ch c các cu c b u c  t

do t

ạ ướ i n

ỹ c này. M  bu c t

i Nicaragoa ph i có trách

ế

ệ

ọ

nhi m tôn tr ng các cam k t này.

ế ủ

 Phán quy t c a Tòa

ế ề ộ

ử ụ

ỏ

Ngày 27/6/1986, Tòa ra phán quy t v  n i dung: bác b  lý do s  d ng quy n t

ề ự ệ

v

ể ệ

ạ ộ

ỹ ư

ự

ể

ậ t p th  chính đáng do M  đ a ra đ  bi n minh cho các ho t đ ng quân s  và bán quân

ố

ạ

ụ ủ

ế

ạ

ậ

ỹ

ự ạ s  t

i Nicaragoa và ch ng l

ậ   i Nicaragoa; k t lu n M  đã vi ph m các nghĩa v  c a lu t

ố ế

ượ

ộ ộ ủ

ệ

ệ

ướ

ậ t p quán qu c t

là không đ

c can thi p vào công vi c n i b  c a các n

c khác và

ượ ử ụ

ự

ố

ạ

ủ

ế

ạ

ộ

ố

không đ

c s  d ng vũ l c ch ng l

ề ủ   i m t qu c gia khác, xâm ph m đ n ch  quy n c a

ố

ượ ắ ứ

ả

ươ

ạ

qu c gia khác và không đ

ạ ộ c c t đ t các ho t đ ng hàng h i, th

ng m i hòa bình. M

ỹ

ộ ố

ụ ượ

ạ

ệ ướ

ị

ươ

ữ

cũng đã vi ph m m t s  nghĩa v  đ

c quy đ nh trong Hi p

c song ph

ị   ng h u ngh ,

ươ

ạ ế

ữ

ế

ạ

ả

ộ

ổ

th

ụ   ng m i và hàng h i năm 1956 và đã ti n hành nh ng hành đ ng t n h i đ n m c

ệ ướ

ứ

ầ

ả

ấ

ộ

ỹ

ủ tiêu c a Hi p

ả ồ   c. Tòa yêu c u M  ph i ch m d t ngay các hành đ ng này và ph i b i

ườ

ệ

th

ng cho Nicaragoa (370,2 tri u USD).

ờ ạ

ế ị

ụ

ả

ộ

ị

ị

Sau đó Tòa đã ra Quy t đ nh quy đ nh th i h n n p các b n B  vong l c liên quan

ứ ồ

ủ ụ

ứ

ị

ườ

ộ

ế đ n th  t c xác đ nh hình th c và m c b i th

ng. Ngày 29/3/1988, Nicaragoa đã n p B

ị

ế ụ ừ ố

ụ ủ

ỹ ẫ

ự

ầ

vong l c c a mình, còn M  v n ti p t c t

ch i không tham d . Nicaragoa đã hai l n đ

ề

ị ộ ồ

ế ủ

ư

ủ

ệ

ề

ả

ỹ ngh  H i đ ng B o an can thi p, nh ng M  đã dùng quy n ph  quy t c a thành viên

ườ

ự ủ

ộ ồ

ể

ả

th

ớ   ng tr c c a H i đ ng B o an đ  thoái thác. Tháng 9/1991, Nicaragoa thông báo v i

ế ụ

ế ị

ữ

ệ

ỹ

ị

Tòa không có ý đ nh ti p t c theo ki n n a. Phía M  đã hoan nghênh quy t đ nh này và

ứ ụ ệ

ế ị

ấ

Tòa đã ra quy t đ nh ch m d t v  ki n ngày 26/9/1991.

ự ự

ư

ế

ặ

ạ

ự ế

ệ

 M c dù phán quy t này ch a th c s  đem l

ả i hi u qu  trên th c t

do không có c

ơ

ế ặ

ế ủ

ư

ụ

ẽ

ế

ữ   ch  ch t ch  thi hành các phán quy t c a Tòa, nh ng phán quy t này c ng có nh ng

ể

ề

ậ

ớ

ư

ủ

ằ

ý nghĩa vô cùng to l n. Đó là đi n hình v  tính trung l p, vô t

, công b ng c a Tòa

ả

ỹ ườ

ữ

ế

ấ

ố

ườ

ự

khi gi

i quy t tranh ch p gi a M  (c

ng qu c và thành viên th

ộ ồ   ng tr c H i đ ng

ộ ướ

ề ứ

ỏ ớ

ộ ậ

ặ

ả b o an) và Nicaragoa (m t n

c nh  m i giành đ c l p). M c dù có nhi u s c ép

46

ắ ủ

ư

ế

ậ

ằ

ộ

ố   nh ng Tòa đã ra phán quy t m t cách công b ng theo các nguyên t c c a lu t qu c

ế

ệ

ắ

ở

ồ

ờ

ọ

ế t

ệ    cho Nicaragoa th ng ki n. Đ ng th i phán quy t còn tr  thành bài h c cho vi c

ả

ế

ộ

gi

i quy t các xung đ t sau này.

(cid:0)

ố ế ề ể

ữ

ả

ộ

ế

Cu c chi n pháp lý qu c t

v  bi n đ o gi a Malaysia và Singapore

ự

ụ

ủ

ữ

ề

ấ

ố

Đây là v  tranh ch p gi a 2 qu c gia láng gi ng c a khu v c Đông Nam Á, Malaysia

ụ

ả

ượ

ả

ế ạ

ộ

ề ể và Singapore v  bi n đ o. V  án đ

c gi

i quy t t

ư i ICJ, Tòa đã đ a ra m t phán

ế ả

ế

ề

ấ

quy t khi n c  2 bên tranh ch p đ u hài lòng.

ự ệ

ấ

 S  vi c tranh ch p :

ụ

ả

ấ

ả

ồ

ướ

C m đ o tranh ch p g m 3 hòn đ o chính có tên Pedra Branca (tr

c đó có tên là

ệ

ọ

Pulau Batu Puteh và hi n gi

ờ ượ  đ

c Malaysia g i là Batu Puteh), Middle Rocks và

South Ledge. Pedra Branca cách phía đông Singapore 46 km, và cách phía nam Johor

ầ

ả

ả

(Malaysia) 14,3 km. G n đ o này có đ o Middle Rocks cách phía nam Pedra Branca

ỉ ổ

ề

1,1 km và South Ledge cách Pedra Branca 4,1 km v  phía tây nam và ch  n i lên khi

ủ

ố

ế

ả

ằ

ườ

ề th y tri u xu ng.

Pedra Branca là hòn đ o n m ngay trên tuy n đ

ng giao th

ươ   ng

ộ ươ

ữ Ấ

ể

ọ

quan tr ng đông ­ tây gi a  n Đ  D ng và Bi n Đông.

ượ

ậ

ậ

ộ

Singapore   giành   đ

c   đ c   l p   năm   1959,   sau   đó   gia   nh p   Liên   bang

ả

ờ

Malaysia.Trong th i gian này, các hòn đ o này không có ng

ườ ở i

và không ai quan

ế

ặ

ườ

ị

ươ

ế ề ự ồ ạ ủ

tâm đ n chúng m c dù ng

i dân đ a ph

ề ng đ u bi

t v  s  t n t

i c a Pedra

ỏ

ừ

Branca. Khi Singapore tách ra kh i Liên bang Malaysia, t

năm 1979 Malaysia và

ố ớ

ủ

ữ

ề

ề

ả

ẳ

ướ

Singapore đ u đòi ch  quy n đ i v i ba hòn đ o trên. Căng th ng gi a hai n

c lên

ể

ả

ơ

ồ

ố

ỉ

ế đ n đ nh đi m ngày 21/12/1979 khi C  quan B n đ  qu c gia Malaysia phát hành

ộ ả

ồ

ớ

ị ủ

ụ

ề

ả

m t b n đ  mang tên “Ranh gi

i lãnh h i và th m l c đ a c a Malaysia”, trong đó

ả ủ

ướ

ỏ ả

ồ

ư đ a Pedra Branca vào trong lãnh h i c a n

c này. Singapore bác b  b n đ  này

ử ả

ề

ạ

ồ

ị

trong công hàm ngo i giao ngày 14/2/1980 và đ  ngh  Malaysia s a b n đ . Do không

ể ả

ư ừ

ế

ấ

ổ

ủ

th  gi

i quy t tranh ch p qua trao đ i th  t

và đàm phán liên chính ph  trong năm

ư

ấ

ấ

1993 và 1994, nên hai bên đã nh t trí đ a tranh ch p ra ICJ.

ế ủ

ậ

ậ

 L p lu n và phán quy t c a Tòa

ủ

ệ

ế

ậ

ơ

Sau khi nh n đ n ki n c a Singapore năm 2003, ICJ đã ra phán quy t vào ngày

ủ

ế

ẩ

ằ

ỏ

ồ

ề   ẩ 23/5/2008. Trong 16 th m phán, có 12 th m phán b  phi u đ ng ý r ng ch  quy n

ủ

ề

ề

ẩ

ấ

ộ

ả   ả đ o Pedra Branca thu c v  Singapore. 15 th m phán nh t trí trao ch  quy n đ o

47

ề

ả

ố

ộ

Middle Rocks cho Malaysia và đ o South Ledge thu c v  qu c gia có vùng lãnh th

ổ

ể

ả

trên bi n bao trùm đ o này.

ằ

ấ

ớ

ươ

ố

ướ ầ

ậ ứ ủ ICJ nh t trí v i lu n c  c a Malaysia r ng v

ng qu c Johor là n

c đ u tiên có

ớ ả

ủ

ề

ỏ

ẽ ủ

ch  quy n v i đ o Pedra Branca, bác b  lý l

ả   ề ệ  c a Singapore v  vi c đây là hòn đ o

ừ

ự

ữ

ế

ả

ậ

ọ

ộ

vô th a nh n trong nh ng năm 1840, cho đ n khi Anh xây d ng m t ng n h i đăng

ủ

ạ

ả

ị

ạ ơ t

ằ i n i này. Do đó, đ o Pedra Branca n m trong ph m vi đ a lý chung c a v

ươ   ng

ố

qu c Johor.

ồ ạ ủ

ữ

ơ

ươ

ằ

ố

H n n a, trong quá trình t n t

i c a v

ứ   ng qu c Johor, không có b ng ch ng

ấ

ướ

ố ủ

ả ở

ề

ớ

ể

nào cho th y có n

c khác tuyên b  ch  quy n v i các đ o

eo bi n Singapore. K

ể

ườ

ẫ

ả

ả

ọ

ả c  khi ng

i Anh xây ng n h i đăng Horsburgh trên đ o Pedra Branca, ICJ v n cho

ủ

ủ

ề

ả

ộ

ộ

ị

ằ r ng đ o thu c ch  quy n c a Johor, nay thu c Malaysia. Sau khi xác đ nh đ

ượ   c

ế ụ

ế ụ

ộ

ị

Pedra Branca thu c Malaysia, ICJ ti p t c xác đ nh xem Malaysia ti p t c duy trì ch

ủ

ư ế

ủ

ề

ể

ề

ả

ớ

quy n v i hòn đ o này nh  th  nào hay là đã chuy n ch  quy n cho Singapore. Đ

ể

ượ

ư ừ

ứ

ề

ổ

ộ

ữ

ị xác đ nh đ

c đi u này, ICJ đã nghiên c u cu c trao đ i th  t

năm 1953 gi a Th

ư

ị ở

ư

ề

ộ

ộ ký thu c đ a

ị    Singapore và chính quy n Johor. Ngày 12/6/1953, Th  ký thu c đ a

ế

ố ấ

ư

ườ

ố ươ

ỏ

Singapore đã vi

t th  cho viên c  v n ng

ủ i Anh c a Qu c v

ng Johor, h i thông

ủ ả

ề

ạ

ằ

ị

ớ

tin v  tình tr ng c a đ o Pedra Branca nh m xác đ nh ranh gi

ộ   ả ủ i lãnh h i c a thu c

ộ ưở

ư

ứ

ề

ạ

ề ị đ a. Trong b c th  phúc đáp đ  ngày 21/9/1953, quy n B  tr

ng Ngo i giao Johor

ả ờ ằ

ề ủ

ủ

ả

ộ

tr  l

ố ủ i r ng chính ph  Johor không tuyên b  ch  quy n c a hòn đ o này. Cu c trao

ư ừ ể

ể

ọ

ị

ổ đ i th  t

ớ ả    k  trên đóng vai trò quan tr ng trong xác đ nh quan đi m 2 bên v i đ o

ư ả ờ ủ

ậ ằ

ứ

ế

ề

Pedra Branca. Tòa k t lu n r ng b c th  tr  l

i c a chính quy n Johor cho th y t

ấ ừ

ủ

ề

ả

ằ

ớ

năm 1953, Johor coi r ng mình không có ch  quy n v i hòn đ o.

ố ớ

ử ủ

ướ

ứ

ế

B c ti p theo, ICJ xem xét cách  ng x  c a các bên sau năm 1953 đ i v i hòn

ấ ằ

ể ệ

ạ ộ

ủ

ề

ố

ạ ả đ o. Tòa th y r ng Singapore có b n lo i ho t đ ng th  hi n quy n làm ch  hòn

ụ ắ

ể

ễ

ề

ấ

ồ

ả đ o g m: đi u tra v  đ m tàu di n ra trong vùng bi n quanh Pedra Branca; c p phép

ứ

ể

ả

ả

ự   cho quan ch c Malaysia thăm hòn đ o và kh o sát vùng bi n xung quanh; xây d ng

ế ị

ấ ế

ả ạ

ự

ề

ạ

ạ

ả

thi

ở ộ   t b  liên l c quân s  trên đ o năm 1977; và đ  xu t k  ho ch c i t o m  r ng

ả ứ

ử ủ

ư

ằ

ớ

ả đ o. Tòa cũng l u ý r ng Malaysia đã không ph n  ng v i hành x  c a Singapore.

ế ằ

ủ

ế

ề

ấ

ộ

Do đó, ICJ phán quy t r ng đ n năm 1980 ­ khi cu c tranh ch p ch  quy n hòn

ủ

ự

ể

ề

ễ

ả

ẳ

ả đ o di n ra căng th ng c c đi m ­ thì ch  quy n hòn đ o Pedra Branca đã đ

ượ   c

ể

ộ ề

ả

ồ

chuy n cho Singapore t

ừ ướ  tr

c đó r i. Do đó, hòn đ o này thu c v  Singapore.

48

ấ ằ

ề

ậ

ả

ấ

ố   V  tranh ch p đ o Middle Rocks và South Ledge, ICJ nh n th y r ng tình hu ng

ế ị

ể

ế

ả

ụ   ụ ể c  th  khi n tòa quy t đ nh trao đ o Pedra Branca cho Singapore không th  áp d ng

ườ

ủ

ề

ả

ợ

ộ

ớ v i   tr

ng   h p   đ o   Middle   Rocks.   Do   đó,   ch   quy n   Middle   Rocks   thu c   v

ề

ộ ề ươ

ừ Malaysia do nó t ng thu c v  v

ố ng qu c Johor.

ố ớ

ả

ằ

ấ

ằ

ồ

ữ   Còn đ i v i South Ledge, ICJ cho r ng nó n m trong lãnh h i ch ng l n gi a

ẩ

ị

ườ

ớ

Malaysia và Singapore. Do ICJ không có th m phân đ nh đ

ng ranh gi

ả   i lãnh h i

ế ằ

ự

ằ

ỉ

ả ủ   trong khu v c, nên ICJ ch  phán quy t r ng South Ledge n m trong lãnh h i c a

ướ

ộ ề ướ

n

c nào thì thu c v  n

c đó.

ế :

ủ  Ý nghĩa c a phán quy t

ế ủ

ượ

ộ ưở

ố

Sau khi phán quy t c a ICJ đ

c công b  năm 2008, B  tr

ạ ng Ngo i giao

ế ủ

ế

ề

ắ

ộ

ế Malaysia nói v  phán quy t c a ICJ là khi n đôi bên cùng th ng cu c và cam k t hai

ướ ẽ ế ụ

ệ

ươ

ủ ướ

ể

n

c s  ti p t c quan h  song ph

ng. Th  t

ng Singapore Lý Hi n Long cũng hài

ả ụ ệ

ề ế

ư

ằ

ậ

ấ

ứ   lòng v  k t qu  v  ki n và bình lu n thêm r ng đ a tranh ch p ra ICJ là cách th c

ả ể

ừ

ệ

ả

ế ượ

ấ ồ

ừ

hi u qu  đ  Malaysia và Singapore v a gi

i quy t đ

c b t đ ng v a duy trì đ

ượ   c

ệ ữ

ụ

ủ

ấ

ố

ọ

m i quan h  h u h o.

ả V  tranh ch p cũng cho th y vai trò c a ICJ quan tr ng nh ấ

ư

ế

ả

ố ế

ế

ộ

th  nào trong gi

i quy t xung đ t qu c t

.

49

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ươ ố ợ ế ­ Hi n ch ng Liên H p Qu c  năm 1945

­ Quy ch  Tòa án công lý qu c t

ố ế ế năm 1945

ố ế ữ ướ ấ ả ố ị ậ ­ Lu t qu c t ­ TS Ngô H u Ph c ­ Nhà xu t b n chính tr  qu c gia

­ Giáo trình Lu t qu c t

ố ế ậ ạ ọ ậ ộ  ­ Đ i h c Lu t Hà N i

­ Tòa án công lý qu c t

­

ố ế ễ ồ ­ Nguy n H ng Thao

­

http://www.icj­cij.org

­

http://baotintuc.vn/...

50

http://doc.edu.vn/...