intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Các biện pháp trong BLHS năm 1999 và vấn đề hoàn thiện BLTTHS về trình tự, thủ tục áp dụng các biện pháp đó"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

112
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các biện pháp trong BLHS năm 1999 và vấn đề hoàn thiện BLTTHS về trình tự, thủ tục áp dụng các biện pháp đó Các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội thuộc từng lĩnh vực kinh tế - xã hội như lĩnh vực tài chính, tiền tệ, lĩnh vực chứng khoán, lĩnh vực đất đai, lĩnh vực công nghệ thông tin, v.v..; + Các quy phạm pháp luật về vi phạm hành chính và

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Các biện pháp trong BLHS năm 1999 và vấn đề hoàn thiện BLTTHS về trình tự, thủ tục áp dụng các biện pháp đó"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. Ph¹m Hång H¶i * T heo c¸c quy ®Þnh trong ch−¬ng VI Bé luËt h×nh sù (BLHS) n¨m 1999 cña Nh n−íc ta, c¸c biÖn ph¸p t− ph¸p bao trõ nh÷ng ®iÒu kiÖn v kh¶ n¨ng ph¹m téi míi cña ng−êi ph¹m téi. Nh÷ng vËt, tiÒn cña ng−êi ph¹m téi ® ®−îc dïng v o gåm: TÞch thu vËt v tiÒn trùc tiÕp liªn viÖc thùc hiÖn téi ph¹m; nh÷ng vËt, tiÒn quan ®Õn téi ph¹m (§iÒu 41); tr¶ l¹i t i thuéc t i s¶n cña ng−êi kh¸c nÕu ng−êi s¶n, söa ch÷a hoÆc båi th−êng thiÖt h¹i; n y cã lçi ®Ó cho ng−êi ph¹m téi sö dông buéc c«ng khai xin lçi (§iÒu 42) v b¾t v o viÖc thùc hiÖn téi ph¹m; nh÷ng vËt, buéc ch÷a bÖnh (§iÒu 43). Ngo i ra, tiÒn m ng−êi ph¹m téi do thùc hiÖn téi §iÒu 70 BLHS n¨m 1999 cßn quy ®Þnh ph¹m hoÆc do mua b¸n, ®æi ch¸c nh÷ng c¸c biÖn ph¸p t− ph¸p ¸p dông ®èi víi thø Êy m cã; nh÷ng vËt, tiÒn thuéc diÖn ng−êi ch−a th nh niªn ph¹m téi. Vai trß Nh n−íc cÊm t ng tr÷, sö dông, l−u h nh cña c¸c biÖn ph¸p t− ph¸p thÓ hiÖn trªn hoÆc l nh÷ng ph−¬ng tiÖn, c«ng cô ph¹m hai khÝa c¹nh: Thø nhÊt, trong tr−êng hîp téi hoÆc l nh÷ng t i s¶n bÊt minh ®Òu ng−êi ph¹m téi ph¶i chÞu h×nh ph¹t th× ph¶i bÞ tÞch thu ®Ó sung quü Nh n−íc cïng víi h×nh ph¹t, c¸c biÖn ph¸p t− ph¸p hay tiªu hñy. cã t¸c dông c¶i t¹o ng−êi ph¹m téi, cã ý Song song víi viÖc quy ®Þnh tÞch thu nghÜa phßng ngõa chung v phßng ngõa vËt v tiÒn trùc tiÕp liªn quan ®Õn téi riªng; cßn trong tr−êng hîp ng−êi ph¹m ph¹m, ph¸p luËt h×nh sù cßn quy ®Þnh téi ®−îc miÔn tr¸ch nhiÖm h×nh sù hoÆc nh÷ng vËt v tiÒn kh«ng thÓ bÞ tÞch thu miÔn h×nh ph¹t th× biÖn ph¸p t− ph¸p cã ý mÆc dï chóng còng trùc tiÕp liªn quan nghÜa l hËu qu¶ cña viÖc ph¹m téi thay ®Õn téi ph¹m. §ã l nh÷ng vËt, tiÒn thuéc thÕ cho h×nh ph¹t ®Ó gi¸o dôc, c¶i t¹o hä. së h÷u XHCN hoÆc thuéc t i s¶n cña Thø hai, ®èi víi ng−êi kh«ng bÞ coi l ng−êi kh¸c bÞ ng−êi ph¹m téi chiÕm ®o¹t ph¹m téi (b¾t buéc ch÷a bÖnh ®èi víi hoÆc sö dông tr¸i phÐp (kho¶n 2 §iÒu 41 ng−êi thùc hiÖn h nh vi nguy hiÓm cho BLHS). Quy ®Þnh n y ho n to n phï hîp x héi trong khi ®ang m¾c bÖnh t©m thÇn víi nh÷ng t− t−ëng ®−îc thÓ hiÖn trong hoÆc bÖnh kh¸c l m mÊt kh¶ n¨ng ®iÒu §iÒu 17 v c¸c ®iÒu kh¸c ë ch−¬ng II khiÓn h nh vi cña m×nh) hoÆc ng−êi HiÕn ph¸p n¨m 1992 r»ng së h÷u XHCN ph¹m téi tr−íc khi bÞ kÕt ¸n hay ®ang v së h÷u riªng cña c«ng d©n l bÊt kh¶ trong thêi gian chÊp h nh h×nh ph¹t m bÞ x©m ph¹m. bÖnh tíi møc mÊt kh¶ n¨ng nhËn thøc Khi ng−êi ph¹m téi chiÕm ®o¹t, sö hoÆc kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn h nh vi cña dông tr¸i phÐp t i s¶n thuéc së h÷u m×nh th× biÖn ph¸p t− ph¸p cã ý nghÜa XHCN hay së h÷u cña ng−êi kh¸c hoÆc nh©n ®¹o, gióp nh÷ng ng−êi nãi trªn trë ng−êi ph¹m téi g©y ra thiÖt h¹i vËt chÊt l¹i tr¹ng th¸i cña ng−êi b×nh th−êng. cho ng−êi kh¸c th× ngo i tr¸ch nhiÖm ViÖc tßa ¸n quyÕt ®Þnh ¸p dông biÖn ph¸p t− ph¸p tÞch thu vËt v tiÒn trùc tiÕp * ViÖn nghiªn cøu nh n−íc & ph¸p luËt liªn quan ®Õn téi ph¹m cã t¸c dông lo¹i Trung t©m khoa häc x héi v nh©n v¨n quèc gia T¹p chÝ luËt häc - 17
  2. nghiªn cøu - trao ®æi h×nh sù hä ®ång thêi ph¶i chÞu tr¸ch chñ së h÷u hoÆc ng−êi qu¶n lÝ hîp ph¸p nhiÖm vÒ d©n sù. B¾t buéc ng−êi ph¹m míi ®−îc chÝnh thøc kh¼ng ®Þnh l biÖn téi ph¶i tr¶ l¹i nh÷ng vËt, tiÒn ® chiÕm ph¸p t− ph¸p chø kh«ng ph¶i l h×nh ph¹t. ®o¹t cho ng−êi së h÷u hoÆc ng−êi qu¶n lÝ §iÒu 21 Ph¸p lÖnh trõng trÞ c¸c téi x©m hîp ph¸p, ph¶i söa ch÷a hoÆc båi th−êng ph¹m t i s¶n XHCN ng y 21/10/1970 víi c¸c thiÖt h¹i vËt chÊt ® ®−îc x¸c ®Þnh do tªn gäi “Tr¶ l¹i v båi th−êng t i s¶n h nh vi ph¹m téi g©y ra cã ý nghÜa nh− l XHCN bÞ x©m ph¹m” ® quy ®Þnh: “KÎ biÖn ph¸p b¶o vÖ t i s¶n cña c«ng d©n ph¹m téi x©m ph¹m t i s¶n XHCN ph¶i còng nh− t i s¶n thuéc së h÷u XHCN. tr¶ l¹i t i s¶n ®ã cho Nh n−íc hoÆc cho BiÖn ph¸p t− ph¸p n y th«ng th−êng ®−îc tËp thÓ. NÕu t i s¶n bÞ x©m ph¹m kh«ng ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng−êi ph¹m c¸c cßn n÷a hoÆc bÞ h− háng th× kÎ ph¹m téi téi x©m ph¹m së h÷u XHCN v c¸c téi ph¶i båi th−êng”. V §iÒu 17 Ph¸p lÖnh x©m ph¹m së h÷u cña c«ng d©n. Tr−íc trõng trÞ c¸c téi x©m ph¹m t i s¶n riªng ®©y, trong S¾c lÖnh sè 150/SL ng y cña c«ng d©n ng y 21/10/1970 víi tªn 12/4/1953 vÒ viÖc th nh lËp c¸c tßa ¸n gäi “Tr¶ l¹i v båi th−êng t i s¶n riªng nh©n d©n ®Æc biÖt ë nh÷ng n¬i ph¸t ®éng cña c«ng d©n bÞ x©m ph¹m” quy ®Þnh: quÇn chóng thi h nh chÝnh s¸ch ruéng ®Êt “KÎ ph¹m téi x©m ph¹m t i s¶n riªng cña v S¾c lÖnh sè 167/SL ng y 15/6/1956 c«ng d©n ph¶i tr¶ l¹i t i s¶n cho ng−êi trõng trÞ nh÷ng ©m m−u v h nh ®éng cã t i s¶n ®ã. NÕu t i s¶n bÞ x©m ph¹m ph¸ ho¹i t i s¶n cña Nh n−íc v nh©n kh«ng cßn n÷a hoÆc bÞ h− háng th× kÎ d©n c¶n trë viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, kÕ ph¹m téi ph¶i båi th−êng”. ho¹ch nh n−íc th× viÖc båi th−êng thiÖt h¹i ®−îc xem nh− h×nh ph¹t bæ sung do Ph¸p luËt quy ®Þnh ë kho¶n 2 §iÒu 42 tßa ¸n ®Æc biÖt ¸p dông víi ng−êi ph¹m BLHS biÖn ph¸p t− ph¸p n÷a l buéc téi. Quan ®iÓm cho r»ng viÖc båi th−êng ng−êi ph¹m téi c«ng khai xin lçi ng−êi bÞ thiÖt h¹i v tr¶ l¹i t i s¶n ® bÞ chiÕm ®o¹t h¹i khi téi ph¹m do hä thùc hiÖn l Ýt cho chñ së h÷u hoÆc ng−êi qu¶n lÝ hîp nghiªm träng v g©y thiÖt h¹i vÒ tinh ph¸p l h×nh ph¹t bæ sung ® bã tay c¸c thÇn. Quy ®Þnh n y phï hîp víi t×nh h×nh c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt v× nã chØ ®−îc thùc tiÔn ®Êu tranh phßng, chèng téi ¸p dông theo quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n m ph¹m ë n−íc ta hiÖn nay, ®¸p øng ®−îc th«i. ThÕ nh−ng trong thùc tÕ, biÖn ph¸p qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt nhanh chãng c¸c vô n y cÇn ®−îc ¸p dông víi ng−êi ph¹m téi ph¹m téi Ýt nghiªm träng do mét bé phËn thËm chÝ tr−íc giai ®o¹n xÐt xö nÕu trong quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng thùc hiÖn vô ¸n cã ®Çy ®ñ nh÷ng c¨n cø ®Ó miÔn tè mét c¸ch nhÊt thêi m kh«ng cÇn tíi viÖc hoÆc miÔn tr¸ch nhiÖm h×nh sù cho hä. ¸p dông h×nh ph¹t, thËm chÝ kh«ng cÇn Trong c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn cña Tßa ¸n truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù ®èi víi nh©n d©n tèi cao sau n y, båi th−êng thiÖt ng−êi ph¹m téi. h¹i kh«ng ®−îc xem l h×nh ph¹t m Ngo i ba biÖn ph¸p t− ph¸p nªu trªn, ®−îc coi l biÖn ph¸p d©n sù trong vô ¸n ch−¬ng VI BLHS n¨m 1999 cßn quy ®Þnh h×nh sù. Tuy nhiªn, chØ tíi khi Nh n−íc b¾t buéc ch÷a bÖnh l biÖn ph¸p t− ph¸p ban h nh hai ph¸p lÖnh trõng trÞ c¸c téi ë §iÒu 43. BiÖn ph¸p t− ph¸p n y ®−îc ¸p x©m ph¹m t i s¶n XHCN v trõng trÞ c¸c dông víi ba lo¹i ng−êi: 1) Ng−êi thùc téi x©m ph¹m t i s¶n riªng cña c«ng d©n hiÖn h nh vi nguy hiÓm cho x héi trong ng y 21/10/1970 th× viÖc båi th−êng thiÖt khi ®ang m¾c bÖnh t©m thÇn hoÆc bÖnh h¹i v tr¶ l¹i t i s¶n bÞ chiÕm ®o¹t cho kh¸c l m mÊt kh¶ n¨ng nhËn thøc hoÆc 18 -T¹p chÝ luËt häc
  3. nghiªn cøu - trao ®æi kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn h nh vi cña m×nh; 2) kh«ng tÞch thu m tr¶ l¹i cho chñ së h÷u Ng−êi ph¹m téi trong khi cã n¨ng lùc hoÆc ng−êi qu¶n lÝ hîp ph¸p. tr¸ch nhiÖm h×nh sù nh−ng tr−íc khi bÞ 3. VËt, tiÒn thuéc t i s¶n cña ng−êi kÕt ¸n ® m¾c bÖnh tíi møc mÊt kh¶ n¨ng kh¸c, nÕu ng−êi n y cã lçi trong viÖc ®Ó nhËn thøc hoÆc mÊt kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn cho ng−êi ph¹m téi sö dông v o viÖc thùc h nh vi cña m×nh; 3) Ng−êi ®ang chÊp hiÖn téi ph¹m th× cã thÓ bÞ tÞch thu, sung h nh h×nh ph¹t m bÞ bÖnh tíi møc mÊt quü nh n−íc”. kh¶ n¨ng nhËn thøc hoÆc kh¶ n¨ng ®iÒu Nh÷ng vËt, tiÒn cña ng−êi ph¹m téi ® khiÓn h nh vi cña m×nh. ®−îc dïng v o viÖc thùc hiÖn téi ph¹m l Quy ®Þnh b¾t buéc ng−êi ph¹m téi nh÷ng thø thuéc së h÷u cña ng−êi ph¹m trong khi ng−êi ph¹m téi cã n¨ng lùc téi v chóng ® ®−îc ng−êi ®ã sö dông tr¸ch nhiÖm h×nh sù nh−ng tr−íc khi bÞ l m ph−¬ng tiÖn hay c«ng cô ®Ó thùc hiÖn kÕt ¸n ® m¾c bÖnh tíi møc mÊt kh¶ n¨ng h nh vi ph¹m téi. §ã l c¸c lo¹i vò khÝ nhËn thøc hoÆc kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn h nh hoÆc hung khÝ trong c¸c vô giÕt ng−êi, cè vi cña m×nh v o ch÷a bÖnh ë c¬ së ®iÒu ý g©y th−¬ng tÝch; tiÒn v c¸c giÊy tê cã trÞ chuyªn khoa l xuÊt ph¸t tõ môc ®Ých gi¸ trÞ kh¸c trong c¸c vô ¸n cã tÝnh chÊt cña viÖc ¸p dông h×nh ph¹t v tÝnh nh©n vô lîi; c¸c lo¹i xe hoÆc c¸c ph−¬ng tiÖn ®¹o trong chÝnh s¸ch h×nh sù cña Nh vËn t¶i trong c¸c vô ®Çu c¬ bu«n lËu; ®iÖn n−íc ta. ViÖc kÕt ¸n còng nh− ¸p dông ® i, chÊt næ, sóng ®¹n trong c¸c vô ¸n h×nh ph¹t víi ng−êi ph¹m téi ®ang bÞ x©m ph¹m an ninh quèc gia... Nh÷ng vËt, bÖnh tíi møc mÊt kh¶ n¨ng nhËn thøc tiÒn trªn ®©y ®Òu cã gi¸ trÞ trong viÖc hoÆc kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn h nh vi võa tr¸i chøng minh téi ph¹m v ®−îc coi l tang víi nguyªn t¾c nh©n ®¹o x héi chñ nghÜa vËt cña vô ¸n nªn sau khi dïng ®Ó chøng võa kh«ng ®¹t ®−îc môc ®Ých gi¸o dôc minh téi ph¹m, chóng ®Òu bÞ tÞch thu c¶i t¹o ng−êi ph¹m téi. B¾t buéc hä ch÷a sung quü nh n−íc hoÆc tiªu hñy. bÖnh v truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù, Nh÷ng vËt, tiÒn thuéc t i s¶n cña tiÕp tôc b¾t hä chÊp h nh h×nh ph¹t sau ng−êi kh¸c còng cã thÓ bÞ tÞch thu sung khi khái bÖnh l viÖc l m võa nh©n ®¹o quü nh n−íc nÕu ng−êi n y cã lçi ®Ó cho võa ®¶m b¶o tÝnh nghiªm kh¾c cña ph¸p ng−êi ph¹m téi sö dông v o viÖc thùc luËt - ®iÒu kiÖn quan träng b¶o ®¶m tÝnh hiÖn téi ph¹m. CÇn ph©n biÖt hai h×nh hiÖu qu¶ cña ph¸p luËt h×nh sù. thøc lçi cña ng−êi cã t i s¶n, nÕu ng−êi - §iÒu 41 BLHS 1999 víi tªn gäi n y cã lçi cè ý ®Ó cho ng−êi ph¹m téi sö “TÞch thu vËt, tiÒn trùc tiÕp liªn quan ®Õn dông t i s¶n cña m×nh ®Ó ph¹m téi th× téi ph¹m” quy ®Þnh: ngo i viÖc sè t i s¶n Êy bÞ tÞch thu sung “1. ViÖc tÞch thu, sung quü nh n−íc quü nh n−íc, ng−êi cã t i s¶n cã thÓ cßn ®−îc ¸p dông ®èi víi: bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù vÒ téi a. C«ng cô, ph−¬ng tiÖn dïng v o ph¹m ® ®−îc thùc hiÖn víi vai trß l viÖc ph¹m téi; ng−êi gióp søc. Cßn nÕu ng−êi cã t i s¶n b. VËt hoÆc tiÒn do ph¹m téi hoÆc cã lçi v« ý (do cÈu th¶) ®Ó ng−êi ph¹m téi mua b¸n, ®æi ch¸c nh÷ng thø Êy m cã; lîi dông sö dông t i s¶n ®Ó thùc hiÖn téi c. VËt thuéc lo¹i Nh n−íc cÊm l−u ph¹m th× t i s¶n cã thÓ bÞ tÞch thu hay h nh. kh«ng bÞ tÞch thu tïy theo tr¸ch nhiÖm 2. §èi víi vËt, tiÒn bÞ ng−êi ph¹m téi qu¶n lÝ t i s¶n ®−îc quy ®Þnh ®èi víi chiÕm ®o¹t hoÆc sö dông tr¸i phÐp th× ng−êi cã t i s¶n. ThÝ dô, ng−êi cã sóng T¹p chÝ luËt häc - 19
  4. nghiªn cøu - trao ®æi s¨n ® kh«ng qu¶n lÝ chÆt chÏ ®Ó con lÊy ph¸p. sóng ®i g©y ¸n th× khÈu sóng Êy cã thÓ bÞ Tr−íc ®©y, theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 33 tÞch thu, ng−îc l¹i, ng−êi cã xe m¸y BLHS n¨m 1985, trong tè tông h×nh sù ch¼ng may bÞ con lÊy ®i dïng v o viÖc chØ tßa ¸n míi cã thÈm quyÒn ¸p dông trém c¾p th× xe m¸y ®ã kh«ng thÓ bÞ tÞch biÖn ph¸p t− ph¸p “tÞch thu vËt v tiÒn thu mÆc dï trong c¶ hai tr−êng hîp sóng trùc tiÕp liªn quan ®Õn téi ph¹m” v ®iÒu s¨n v xe m¸y ®Òu ®−îc coi l tang vËt n y râ r ng l bÊt hîp lÝ, bã tay c¬ quan trong vô ¸n. ®iÒu tra v viÖn kiÓm s¸t. B¶n th©n biÖn Nh÷ng vËt, tiÒn m ng−êi ph¹m téi do ph¸p t− ph¸p kh«ng ph¶i l h×nh ph¹t v thùc hiÖn téi ph¹m, do mua b¸n, ®æi ch¸c v× vËy, nÕu chØ ®Ó tßa ¸n míi cã quyÒn ¸p dông biÖn ph¸p n y cã nghÜa l tÊt c¶ c¸c nh÷ng thø Êy m cã l ®èi t−îng cña téi vô ¸n bao giê còng ph¶i tr¶i qua giai ph¹m. §ã l t i s¶n bÞ ng−êi ph¹m téi ®o¹n chuyÓn tßa mÆc dï trong giai ®o¹n chiÕm ®o¹t, vËt hèi lé, h ng hãa mua vÐt truy tè hay giai ®o¹n ®iÒu tra ho n to n v tiÒn thu lêi bÊt chÝnh, tiÒn thu ®−îc do cã c¨n cø ®×nh chØ vô ¸n. §iÒu n y ® b¸n t i s¶n bÞ chiÕm ®o¹t, h ng hãa, vËt l m cho tè tông h×nh sù trë nªn phøc t¹p, dông chiÕm ®o¹t b»ng c¸ch lõa hoÆc do kh«ng ®¸p øng kÞp thêi cho nhu cÇu ®Êu ®æi t i s¶n bÊt chÝnh... TÊt c¶ nh÷ng vËt, tranh phßng ngõa v chèng téi ph¹m mét tiÒn nªu trªn còng ®Òu l tang vËt cña vô c¸ch linh ho¹t. Kh¾c phôc sù bÊt cËp nªu ¸n v cã thÓ bÞ tÞch thu, sung quü nh trªn, §iÒu 41 BLHS n¨m 1999 ® kh«ng n−íc. Lo¹i n y th−êng kh«ng x¸c ®Þnh quy ®Þnh cô thÓ c¬ quan tiÕn h nh tè tông ®−îc chñ së h÷u hîp ph¸p cña chóng. n o (c¬ quan ®iÒu tra, viÖn kiÓm s¸t hay Nh÷ng vËt, tiÒn thuéc lo¹i Nh n−íc tßa ¸n) ®−îc quyÒn ¸p dông biÖn ph¸p t− cÊm t ng tr÷, sö dông, l−u h nh cã thÓ bÞ ph¸p tÞch thu vËt, tiÒn trùc tiÕp liªn quan tÞch thu khi chóng l c«ng cô, ph−¬ng tíi téi ph¹m. §iÒu n y còng cã thÓ hiÓu tiÖn hoÆc ®èi t−îng cña viÖc ph¹m téi bÊt r»ng khi vô ¸n ®−îc kÕt thóc ë giai ®o¹n kÓ chóng thuéc së h÷u t− nh©n, tËp thÓ n o th× c¬ quan tiÕn h nh tè tông t−¬ng hay Nh n−íc. §ã l c¸c lo¹i thuèc ®éc, øng ho n to n cã thÈm quyÒn ¸p dông thuéc phiÖn hoÆc c¸c chÊt ma tóy, c¸c biÖn ph¸p t− ph¸p nªu trªn ®Ó xö lÝ c¸c lo¹i kim lo¹i m u quý hiÕm, ngo¹i tÖ, vò vËt, tiÒn trùc tiÕp liªn quan ®Õn téi ph¹m. khÝ hoÆc v¨n hãa phÈm ®åi trôy. Tõ ý kiÕn n y chóng t«i cho r»ng nªn söa Theo quy ®Þnh cña luËt th× diÖn c¸c kho¶n 1 §iÒu 58 Bé luËt tè tông h×nh sù tang vËt v tiÒn cã thÓ bÞ tÞch thu chØ l (BLTTHS) th nh nh− sau: nh÷ng vËt v tiÒn trùc tiÕp liªn quan tíi “1. Nh÷ng ng−êi sau ®©y cã thÈm h nh vi téi ph¹m cña ng−êi ph¹m téi do quyÒn ra quyÕt ®Þnh xö lÝ vËt chøng: c¬ quan ®iÒu tra t×m thÊy hoÆc do ng−êi - Thñ tr−ëng, phã thñ tr−ëng c¬ quan ®iÒu tra trong tr−êng hîp vô ¸n ®−îc ®×nh ph¹m téi giao nép. Nh÷ng vËt, tiÒn thuéc chØ ë giai ®o¹n ®iÒu tra; së h÷u XHCN hoÆc thuéc t i s¶n cña - ViÖn tr−ëng, phã viÖn tr−ëng viÖn ng−êi kh¸c bÞ ng−êi ph¹m téi chiÕm ®o¹t kiÓm s¸t nÕu vô ¸n ®−îc ®×nh chØ ë giai hoÆc sö dông tr¸i phÐp còng trùc tiÕp liªn ®o¹n truy tè; quan tíi téi ph¹m nh−ng ®Ó b¶o vÖ quyÒn - Ch¸nh ¸n, phã ch¸nh ¸n hoÆc héi së h÷u hîp ph¸p cña chñ së h÷u ®èi víi ®ång xÐt xö nÕu vô ¸n ®−îc gi¶i quyÕt ë nh÷ng t i s¶n Êy, ph¸p luËt quy ®Þnh giai ®o¹n xÐt xö”. kh«ng ®−îc tÞch thu m ph¶i tr¶ l¹i chóng - §iÒu 42 BLHS n¨m 1999 víi tªn gäi cho ng−êi së h÷u hoÆc ng−êi qu¶n lÝ hîp “Tr¶ l¹i t i s¶n, söa ch÷a hoÆc båi th−êng 20 -T¹p chÝ luËt häc
  5. nghiªn cøu - trao ®æi thiÖt h¹i; buéc c«ng khai xin lçi” quy nh÷ng h− háng cña t i s¶n bÞ hñy ho¹i ®Þnh: hoÆc bÞ chiÕm ®o¹t, ng−êi ph¹m téi ph¶i “1. Ng−êi ph¹m téi ph¶i tr¶ l¹i t i båi th−êng gi¸ trÞ cña t i s¶n Êy v o thêi s¶n ® chiÕm ®o¹t cho chñ së h÷u hoÆc ®iÓm vô ¸n ®−îc gi¶i quyÕt. ng−êi qu¶n lÝ hîp ph¸p, ph¶i söa ch÷a §èi víi c¸c vô ph¹m téi x©m ph¹m hoÆc båi th−êng thiÖt h¹i vËt chÊt ® tÝnh m¹ng, søc kháe cña c«ng d©n, ng−êi ®−îc x¸c ®Þnh do h nh vi ph¹m téi g©y ph¹m téi còng ph¶i båi th−êng c¸c thiÖt ra; h¹i vËt chÊt g©y ra cho ng−êi bÞ h¹i nh− 2. Trong tr−êng hîp ph¹m téi g©y tiÒn phÝ tæn thuèc men, tiÒn chªnh lÖch vÒ thiÖt h¹i vÒ tinh thÇn, tßa ¸n buéc ng−êi thu nhËp, mai t¸ng phÝ... Sè tiÒn båi ph¹m téi ph¶i båi th−êng vÒ vËt chÊt, th−êng b»ng sè tiÒn n¹n nh©n hoÆc ng−êi c«ng khai xin lçi ng−êi bÞ h¹i”. nh n¹n nh©n ® chi dïng mét c¸ch hîp lÝ §iÒu luËt quy ®Þnh hai biÖn ph¸p t− trong thùc tÕ. ph¸p m viÖc thi h nh chóng cã t¸c dông Båi th−êng thiÖt h¹i l biÖn ph¸p t− b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña ng−êi bÞ ph¸p ®ång thêi còng l biÖn ph¸p cã tÝnh h¹i trong c¸c vô ¸n h×nh sù. §ã l c¸c chÊt d©n sù, v× thÕ trong tr−êng hîp nã quyÒn së h÷u vÒ t i s¶n, quyÒn bÊt kh¶ ®−îc ¸p dông ë giai ®o¹n ®iÒu tra, truy tè x©m ph¹m vÒ tÝnh m¹ng, søc kháe, nh©n th× møc ®é båi th−êng ph¶i ®−îc sù tháa phÈm, danh dù cña c«ng d©n ® ®−îc thuËn cña ng−êi ph¹m téi v ng−êi bÞ h¹i. hiÕn ph¸p quy ®Þnh. NÕu kh«ng cã sù tháa thuËn n y, c¬ quan Nh÷ng vËt, tiÒn ® bÞ ng−êi ph¹m téi ®iÒu tra v viÖn kiÓm s¸t kh«ng ®−îc ra chiÕm ®o¹t khi ® x¸c ®Þnh ®−îc chñ së quyÕt ®Þnh b¾t båi th−êng v quyÕt ®Þnh h÷u th× kh«ng ®−îc tÞch thu m ph¶i tr¶ miÔn tr¸ch nhiÖm h×nh sù cho ng−êi l¹i cho chñ së h÷u hoÆc ng−êi qu¶n lÝ hîp ph¹m téi m ph¶i chuyÓn hå s¬ sang tßa ph¸p ®èi víi t i s¶n ®ã. ¸n theo thñ tôc tè tông b×nh th−êng. Buéc ng−êi ph¹m téi ph¶i båi th−êng Ng−êi ph¹m téi cã tr¸ch nhiÖm söa vÒ vËt chÊt, c«ng khai xin lçi ng−êi bÞ h¹i ch÷a hoÆc båi th−êng c¸c thiÖt h¹i vËt l biÖn ph¸p t− ph¸p chØ ®−îc ¸p dông chÊt ® ®−îc x¸c ®Þnh do h nh vi ph¹m trong nh÷ng tr−êng hîp g©y thiÖt h¹i vÒ téi g©y ra theo nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p tinh thÇn. Ph¸p luËt quy ®Þnh biÖn ph¸p luËt vÒ båi th−êng thiÖt h¹i ngo i hîp n y chØ do tßa ¸n ¸p dông v nh− vËy, nã ®ång. Theo nh÷ng quy ®Þnh cña luËt d©n cã thÓ ®−îc ¸p dông cïng víi h×nh ph¹t sù hiÖn nay, trong nh÷ng tr−êng hîp vËt, hoÆc thay cho h×nh ph¹t khi ng−êi ph¹m tiÒn bÞ chiÕm ®o¹t kh«ng cßn hay ® bÞ téi ®−îc miÔn h×nh ph¹t hay miÔn tr¸ch ng−êi ph¹m téi tiªu dïng hÕt th× ng−êi nhiÖm h×nh sù. Tuy nhiªn, chóng t«i cho ph¹m téi ph¶i båi th−êng 100% gi¸ trÞ r»ng chØ nªn ¸p dông biÖn ph¸p t− ph¸p nh÷ng t i s¶n bÞ chiÕm ®o¹t b»ng tiÒn n y trong nh÷ng tr−êng hîp miÔn h×nh hoÆc c¸c vËt dông cïng chñng lo¹i cã gi¸ ph¹t hoÆc miÔn tr¸ch nhiÖm h×nh sù cho trÞ t−¬ng ®−¬ng. §èi víi nh÷ng t i s¶n bÞ ng−êi ph¹m téi v nh− vËy th× ngo i tßa ng−êi ph¹m téi l m h− háng do h nh vi ¸n, cÇn d nh cho viÖn kiÓm s¸t v c¬ cè ý hñy ho¹i t i s¶n cña tËp thÓ hay cña quan ®iÒu tra quyÒn ¸p dông biÖn ph¸p t− c«ng d©n th× ng−êi ph¹m téi ph¶i söa ph¸p n y. ch÷a, kh«i phôc l¹i nguyªn tr¹ng c¸c t i BiÖn ph¸p buéc ng−êi ph¹m téi c«ng s¶n ®ã c¶ vÒ h×nh thøc v gi¸ trÞ sö dông. khai xin lçi ng−êi bÞ h¹i chØ cã thÓ ®−îc Trong tr−êng hîp kh«ng thÓ kh¾c phôc ¸p dông trªn c¬ së tù nguyÖn cña ng−êi T¹p chÝ luËt häc - 21
  6. nghiªn cøu - trao ®æi ph¹m téi v sù ®ång ý cña ng−êi bÞ thiÖt ph¹t”. h¹i. H nh vi nguy hiÓm cho x héi do Ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh cô thÓ thñ ng−êi m¾c bÖnh t©m thÇn hoÆc bÖnh kh¸c tôc ng−êi ph¹m téi c«ng khai xin lçi l m mÊt kh¶ n¨ng nhËn thøc hoÆc kh¶ ng−êi bÞ h¹i v BLTTHS hiÖn h nh ch−a n¨ng ®iÒu khiÓn h nh vi cña m×nh thùc cã c¸c ®iÒu luËt quy ®Þnh vÒ thñ tôc trªn hiÖn kh«ng ph¶i l téi ph¹m. Ng−êi m¾c ®©y, thiÕt nghÜ trong Dù th¶o BLTTHS bÖnh t©m thÇn hoÆc c¸c bÖnh kh¸c nãi söa ®æi ph¶i cã c¸c ®iÒu luËt ghi nhËn c¸c trªn l ng−êi kh«ng cã n¨ng lùc tr¸ch thñ tôc ®ã. nhiÖm h×nh sù nªn hä kh«ng ph¶i chÞu - §iÒu 43 BLHS n¨m 1999 víi tªn gäi tr¸ch nhiÖm h×nh sù vÒ h nh vi nguy “B¾t buéc ch÷a bÖnh” quy ®Þnh: hiÓm cho x héi do hä thùc hiÖn. V× vËy, “1. §èi víi ng−êi thùc hiÖn h nh vi trong qu¸ tr×nh tè tông h×nh sù nÕu ® cã nguy hiÓm cho x héi trong khi m¾c bÖnh kÕt luËn cña héi ®ång gi¸m ®Þnh ph¸p y quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 13 cña Bé luËt r»ng ng−êi ®ang bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm n y th× tuú theo giai ®o¹n tè tông, viÖn h×nh sù ® thùc hiÖn h nh vi nguy hiÓm kiÓm s¸t hoÆc tßa ¸n c¨n cø v o kÕt luËn cho x héi trong tr¹ng th¸i kh«ng cã n¨ng cña héi ®ång gi¸m ®Þnh ph¸p y, cã thÓ lùc tr¸ch nhiÖm h×nh sù do m¾c bÖnh t©m quyÕt ®Þnh ®−a hä v o mét c¬ së ®iÒu trÞ thÇn hoÆc bÖnh kh¸c l m mÊt kh¶ n¨ng chuyªn khoa ®Ó b¾t buéc ch÷a bÖnh; nÕu nhËn thøc hoÆc kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn h nh thÊy kh«ng cÇn thiÕt ph¶i ®−a v o mét c¬ vi cña m×nh th× viÖn kiÓm s¸t hoÆc tßa ¸n së ®iÒu trÞ chuyªn khoa th× cã thÓ giao ®×nh chØ vô ¸n v quyÕt ®Þnh ®−a ng−êi cho gia ®×nh hoÆc ng−êi gi¸m hé tr«ng ®ã v o c¬ së ®iÒu trÞ chuyªn khoa võa nom d−íi sù gi¸m s¸t cña c¬ quan nh nh»m môc ®Ých ng¨n ngõa hä tiÕp tôc n−íc cã thÈm quyÒn. thùc hiÖn nh÷ng h nh vi nguy hiÓm cho 2. §èi víi ng−êi ph¹m téi trong khi cã x héi võa thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p y tÕ n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm h×nh sù nh−ng cÇn thiÕt gióp hä khái bÖnh. tr−íc khi bÞ kÕt ¸n ® m¾c bÖnh tíi møc Kho¶n 1 §iÒu 43 BLHS l quy ph¹m mÊt kh¶ n¨ng nhËn thøc hoÆc kh¶ n¨ng tïy nghi nªn viÖc ¸p dông hay kh«ng ¸p ®iÒu khiÓn h nh vi cña m×nh th× c¨n cø dông biÖn ph¸p b¾t buéc ch÷a bÖnh víi v o kÕt luËn cña héi ®ång gi¸m ®Þnh ng−êi thùc hiÖn h nh vi nguy hiÓm cho ph¸p y, tßa ¸n cã thÓ quyÕt ®Þnh ®−a hä x héi khi ®ang m¾c bÖnh t©m thÇn hoÆc v o mét c¬ së ®iÒu trÞ chuyªn khoa ®Ó b¾t bÖnh kh¸c l m hä mÊt kh¶ n¨ng nhËn buéc ch÷a bÖnh. Sau khi khái bÖnh, ng−êi thøc hoÆc kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn h nh vi ®ã cã thÓ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. cña m×nh do viÖn kiÓm s¸t hay tßa ¸n 3. §èi víi ng−êi ®ang chÊp h nh h×nh quyÕt ®Þnh. C¨n cø v o kÕt luËn cña héi ph¹t m bÞ bÖnh tíi møc mÊt kh¶ n¨ng ®ång gi¸m ®Þnh ph¸p y, xÐt møc ®é cña nhËn thøc hoÆc kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn h nh bÖnh tËt v ho n c¶nh cô thÓ cña ng−êi vi cña m×nh th× c¨n cø v o kÕt luËn cña bÖnh nÕu thÊy kh«ng cÇn thiÕt ph¶i ®−a héi ®ång gi¸m ®Þnh ph¸p y, tßa ¸n cã thÓ v o c¬ së ®iÒu trÞ chuyªn khoa, viÖn kiÓm quyÕt ®Þnh ®−a hä v o mét c¬ së ®iÒu trÞ s¸t hoÆc tßa ¸n cã thÓ giao ng−êi bÖnh chuyªn khoa ®Ó b¾t buéc ch÷a bÖnh. Sau cho gia ®×nh hoÆc ng−êi gi¸m hé cña khi khái bÖnh, ng−êi ®ã ph¶i tiÕp tôc ng−êi bÖnh tr«ng nom d−íi sù gi¸m s¸t chÊp h nh h×nh ph¹t nÕu kh«ng cã nh÷ng cña c¬ quan nh n−íc cã thÈm quyÒn. lÝ do kh¸c ®Ó ®−îc miÔn chÊp h nh h×nh (Xem tiÕp trang 38) 22 -T¹p chÝ luËt häc
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
6=>0