Báo cáo khoa học:Bước đầu xác định hàm lượng một số nguyên tố khoáng trong nguyên liệu chính làm thức ăn cho gia súc và gia cầm ở các tỉnh miền núi phía bắc

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

131
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong dinh d-ỡng vật nuôi, các chất khoáng có vai trò quan trọng. Nếu hàm l-ợng các chất khoáng đ-ợc đảm bảo, cơ thể vật nuôi sẽ sử dụng tốt hơn các chất dinh d-ỡng có trong khẩu phần, nâng cao đ-ợc năng suất chăn nuôi, giảm giá thành sản phẩm. Các nguyên tố khoáng đa l-ợng cần cho nhu cầu sinh tr-ởng và phát triển của gia súc, gia cầm gồm có: canxi (Ca), photpho (P), natri (Na), kali (K), magiê (Mg). Các nguyên tố vi l-ợng gồm có: sắt (Fe), đồng (Cu), mangan (Mn), kẽm (Zn), iod (I), coban (Co), selen (Se)......

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học:Bước đầu xác định hàm lượng một số nguyên tố khoáng trong nguyên liệu chính làm thức ăn cho gia súc và gia cầm ở các tỉnh miền núi phía bắc

Báo cáo khoa học Bước đầu xác định hàm lượng một số nguyên tố khoáng trong nguyên liệu chính làm thức ăn cho gia súc và gia cầm ở các tỉnh miền núi phía bắc
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 2, sè 3/2004 B−íc ®Çu x¸c ®Þnh hµm l−îng mét sè nguyªn tè kho¸ng trong nguyªn liÖu chÝnh lµm thøc ¨n cho gia sóc vµ gia cÇm ë c¸c tØnh miÒn nói phÝa b¾c Preliminary determination of mineral contents in major feedstuffs used in mountainous provinces of North Vietnam TrÇn V¨n Phïng1, TrÇn Huª Viªn1 summary The contents of macro and micro-elements in several common feedstuffs in northern mountainous areas were determined in the Central Laboratory of Thai Nguyen University of Agriculture and Forestry. Samples were collected from provinces of Laichau, Hagiang, Caobang, Langson, Yenbai, Sonla, Bacgiang, Tuyenquang and Thainguyen. Chemical analyses were made according to TCVN 6201, 1995; TCVN 6196-2, 1996; TCVN 6496,1999. Results showed that the contents of macro-elements and micro-elements varied significantly with plant varieties and growing locations. The preliminary data obtained on the contents of Na, Mg, Cd, Pb and Co in maize, rice, soybean and rice bran is of significance for research and animal feeding practice in mountainous areas of North Vietnam. Keywords: Macro-elements, micro-elements, feedstuffs, northens mountainous regions. 1. §Æt vÊn ®Ò1 Trong dinh d−ìng vËt nu«i, c¸c chÊt n¨ng sinh tr−ëng vµ n¨ng suÊt cña gia sóc, gia kho¸ng cã vai trß quan träng. NÕu hµm l−îng cÇm. c¸c chÊt kho¸ng ®−îc ®¶m b¶o, c¬ thÓ vËt nu«i sÏ sö dông tèt h¬n c¸c chÊt dinh d−ìng 2.VËt liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cã trong khÈu phÇn, n©ng cao ®−îc n¨ng suÊt cøu ch¨n nu«i, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc thu thËp mÉu vµ ph©n tÝch mÉu ®−îc C¸c nguyªn tè kho¸ng ®a l−îng cÇn cho tiÕn hµnh tõ th¸ng 10 n¨m 2001 ®Õn th¸ng 12 nhu cÇu sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña gia sóc, n¨m 2002. MÉu ph©n tÝch gåm ng«, thãc, c¸m gia cÇm gåm cã: canxi (Ca), photpho (P), g¹o vµ ®ç t−¬ng ®−îc thu thËp t¹i 10 tØnh natri (Na), kali (K), magiª (Mg). C¸c nguyªn miÒn nói phÝa B¾c là: Cao B»ng, L¹ng S¬n, tè vi l−îng gåm cã: s¾t (Fe), ®ång (Cu), Tuyªn Quang, Th¸i Nguyªn, B¾c Giang, Yªn mangan (Mn), kÏm (Zn), iod (I), coban (Co), B¸i, Hµ Giang, Lµo Cai, S¬n La vµ Lai Ch©u selen (Se)... MÉu ®−îc lÊy theo TCVN 4325 (1986). ViÖc x¸c ®Þnh hµm l−îng c¸c nguyªn tè MÉu sau khi thu thËp ®−îc ph¬i kh«, ghi râ kho¸ng trong thøc ¨n cã ý nghÜa quan träng, khèi l−îng, ®Þa ph−¬ng, thêi gian lÊy. Tr−íc lµ c¬ së cho viÖc bæ sung c¸c nguyªn tè khi ph©n tÝch, mÉu ®−îc nghiÒn nhá qua r©y kho¸ng mét c¸ch phï hîp nh»m làm t¨ng kh¶ cã ®−êng kÝnh cì 0,1mm. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch: Hµm l−îng P trong c¸c mÉu ®−îc x¸c ®Þnh b»ng m¸y 1 Tr−êng §HNL Th¸i Nguyªn Quang phæ tö ngo¹i kh¶ kiÕn (UV - Vis) theo 201
B−íc ®Çu x¸c ®Þnh hµm l−îng mét sè nguyªn tè kho¸ng... ph−¬ng ph¸p tr¾c quang "mµu xanh mì l−îng Ca lµ 0,87 g/kg, trong khi ®ã trång t¹i lipden"- ViÖn N«ng ho¸ thæ nh−ìng (1998). V¨n Quan - L¹ng S¬n l¹i cã hµm l−îng lµ C¸c nguyªn tè kho¸ng ®a l−îng, vi l−îng 1,40 g/kg). Sè liÖu thu ®−îc này phï hîp víi kh¸c nh− Ca, Na, Mg, Fe, Cu, Mn, Co, Cd, Pb nhËn xÐt cña Vò Duy Gi¶ng (1995) vÒ hµm ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p quang phæ l−îng kho¸ng trong thøc ¨n xanh vµ thøc ¨n hÊp thô nguyªn tö trªn m¸y quang phæ hÊp tinh phô thuéc vµo ®Êt ®ai, khÝ hËu, mïa vô vµ thô nguyªn tö (AAS) theo TCVN 6201 tõng lo¹i c©y trång. (1995), TCVN 6196-2 (1996), TCVN 6496 3.2. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh hµm l−îng ®ång, s¾t, (1999) t¹i Phßng ThÝ nghiÖm Trung t©m cadimi, ch×, mangan vµ coban trong c¸c Tr−êng §¹i häc N«ng L©m Th¸i Nguyªn. mÉu thøc ¨n Sè liÖu thu ®−îc ®−îc xö lý trªn phÇn mÒn Qua b¶ng 2 cho thÊy hµm l−îng Cu, Fe, STATGRAPH version 4.0, 1990. USA Cd, Pb, Mn vµ Co cã trong ng«, thãc tÎ, c¸m 3. kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o g¹o vµ ®Ëu t−¬ng cña c¸c gièng kh¸c nhau vµ trång t¹i c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau lµ kh¸c nhau. luËn 3.1. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh hµm l−îng canxi, Cïng mét gièng nh−ng trång t¹i c¸c n¬i kh¸c photpho, natri vµ magiª trong c¸c mÉu nhau cã hµm l−îng kh¸c nhau (Thãc Bao Thai thøc ¨n trång t¹i §Þnh Ho¸ cã hµm l−îng s¾t lµ 182 Qua b¶ng 1 cho thÊy, hµm l−îng Ca (g/kg) mg/kg nh−ng khi trång t¹i Phæ Yªn lªn ®Õn trong c¸c mÉu ph©n tÝch cã ®é dao ®éng rÊt 199 mg/kg). lín. §èi víi ng« tõ 0,81 - 1,60; thãc tÎ tõ 0,86 ViÖc ph©n tÝch hµm l−îng cadimi vµ ch× - 1,42; ®Ëu t−¬ng tõ 1,79 - 4,24; c¸m tõ 1,26- trong mÉu ng«, thãc tÎ, c¸m g¹o vµ ®Ëu t−¬ng 1,63. Hµm l−îng P (g/kg) trong ng« tõ 1,58 - trång t¹i khu vùc tØnh Th¸i Nguyªn vµ miÒn 3,07; thãc tÎ tõ 1,46 - 2,10; ®Ëu t−¬ng tõ 3,30 nói phÝa B¾c cã mét ý nghÜa quan träng, do - 6,81 vµ trong c¸m tõ 6,01 - 8,02. Hµm l−îng ®©y lµ c¸c nguyªn tè ®éc h¹i tíi søc khoÎ cña Na (g/kg) trong ng« tõ 0,14 - 0,41; thãc tÎ tõ vËt nu«i. Theo QuyÕt ®Þnh cña Bé tr−ëng Bé 0,04 - 0,31; c¸m g¹o tõ 0,41-0,82 vµ ®Ëu Y tÕ vÒ viÖc ban hµnh “Danh môc tiªu chuÈn t−¬ng tõ 0,18 - 0,46. Hµm l−îng Mg (g/kg) vÖ sinh ®èi víi l−¬ng thùc thùc phÈm” sè cña mÉu ng« tõ 0,68 - 1,31; thãc tÎ tõ 0,82 - 864/198/ Q§- BYT ngµy 4/4/1998 cho phÐp 1,06; trong c¸m tõ 4,64 - 6,43 vµ ®Ëu t−¬ng lµ tèi ®a Pb 2 mg/kg vµ Cd 1 mg/kg, v× vËy theo 1,71 - 2,50. C¸c sè liÖu thu ®−îc t−¬ng ®−¬ng kÕt qu¶ ph©n tÝch trªn cho thÊy hµm l−îng Cd víi sè liÖu ®· ph©n tÝch cña ViÖn Ch¨n nu«i trong c¸c mÉu ph©n tÝch n»m trong kho¶ng Quèc gia (2001). cho phÐp nh−ng hµm l−îng Pb trong mét sè Riªng sù biÕn ®éng vÒ hµm l−îng c¸c nguyªn liÖu nh− ng« ®Þa ph−¬ng trång ë Hoµ nguyªn tè kho¸ng cña ng«, thãc tÎ vµ ®Ëu An - Cao B»ng; ng« lai ®«ng - xu©n trång ë t−¬ng sè liÖu thu ®−îc cña chóng t«i cã sù B¸t S¸t - Lµo Cai th× l¹i cao h¬n nhiÒu so víi chªnh lÖch nhá. ng−ìng cho phÐp (t−¬ng øng víi 11,97mg/kg KÕt qu¶ b−íc ®Çu ë b¶ng 1 cho thÊy hµm vµ 11,75 mg/kg) . l−îng c¸c nguyªn tè kho¸ng ®a l−îng trong Nh÷ng tµi liÖu b−íc ®Çu nµy cho phÐp c¸c gièng ng«, thãc tÎ, c¸m g¹o vµ ®Ëu t−¬ng chóng ta ®−a ra nh÷ng ®Þnh h−íng trong viÖc kh¸c nhau vµ trång t¹i c¸c vïng ®Þa lý kh¸c sö dông c¸c lo¹i nguyªn liÖu cã chøa hµm nhau cã sù kh¸c nhau (ng« lai §K 999 khi l−îng cao c¸c chÊt Cd vµ Pb cao c¸c chÊt Cd trång t¹i TuÇn Gi¸o tØnh Lai Ch©u cã hµm vµ Pb 202
TrÇn V¨n Phïng, TrÇn Huª Viªn B¶ng 1. Hµm l−îng Ca, P, Na, Mg trong c¸c mÉu thøc ¨n (g/kg) Stt Tªn gièng §Þa ®iÓm Ca P Na Mg 1 Ng« lai 999 TuÇn Gi¸o - Lai Ch©u 0,87 2,22 0,34 1,31 2 Ng« lai 989 T.Quèc B¾c Quang - Hµ Giang 1,14 3,07 0,26 0,95 3 Ng« CP 888 Hoµ An - Cao B»ng 1,06 2,20 0,26 0,74 4 Ng« ®Þa ph−¬ng Hoµ An - Cao B»ng 1,60 1,58 0,23 0,72 5 Ng« lai 999 V¨n Quan- L¹ng S¬n 1,40 2,16 0,31 0,80 6 Ng« lai Bioseed V¨n ChÊn - Yªn B¸i 0,93 2,94 0,41 0,88 7 Ng« §K 888 La Hiªn - Vâ Nhai 0,94 2,58 0,41 0,94 8 Ng« §K 888 Lôc Ng¹n - B¾c Giang 1,03 2,11 0,24 0,90 9 Ng« ®Þa ph−¬ng Mai S¬n - S¬n La 0,90 2,24 0,23 0,83 10 Ng« VN 5 Mai S¬n - S¬n La 0,81 2,06 0,35 0,70 11 Ng« P11 Lôc Ng¹n - B¾c Giang 0,93 2,25 0,23 0,68 12 Ng« VN - 10 Yªn S¬n - Tuyªn Quang 0,96 2,58 0,22 0,88 13 Ng« VN - 10 Qu¶ng Hoµ - Cao B»ng 0,92 1,76 0,18 0,76 14 Ng« lai §«ng - Xu©n B¸t S¸t - Lµo Cai 0,92 2,40 0,28 1,01 15 Ng« vô mïa Chiªm Ho¸ -Tuyªn Quang 0,94 2,75 0,14 1,08 16 Ng« vµng Hµ Qu¶ng - Cao B»ng 1,00 2,59 0,33 1,03 17 Thãc NhÞ ¦u- TQ B¾c Quang - Hµ Giang 0,90 1,56 0,05 0,92 18 Thãc vô mïa TuÇn Gi¸o - Lai Ch©u 0,86 2,08 0,07 1,06 19 Thãc Khang D©n La Hiªn - Vâ Nhai 1,01 2,01 0,05 0,99 20 Thãc vô mïa §ång V¨n - Hµ Giang 1,03 1,71 0,04 0,95 21 Thãc T¹p Giao S¬n D−¬ng -Tuyªn Quang 0,93 1,46 0,09 0,82 22 Thãc Khang D©n Mai S¬n - S¬n La 1,42 2,10 0,07 0,96 23 Thãc Bao Thai Yªn S¬n - Tuyªn Quang 1,38 1,62 0,06 0,90 24 Thãc §oµn KÕt Hµ Qu¶ng - Cao B»ng 1,21 1,70 0,31 0,95 25 §T−¬ng ®Þa ph−¬ng V©n ChÊn - Yªn B¸i 3,92 3,30 0,29 2,15 26 §T vô mïa §ång V¨n -Hµ Giang 2,11 5,01 0,44 2,04 27 §T lai xu©n hÌ B¾c Quang - Hµ Giang 1,79 6,81 0,31 1,71 28 §T ®Þa ph−¬ng Mai S¬n - S¬n La 3,88 3,54 0,28 2,17 29 §T K51 Lôc Ng¹n - B¾c Giang 2,00 6,36 0,28 1,91 30 §T 84 HÌ Thu Hµ Qu¶ng - Cao B»ng 4,24 5,26 0,18 2,50 31 §T DH 4 Yªn S¬n - Tuyªn Quang 2,14 3,38 0,46 2,06 32 §Þa ph−¬ng HÌ Thu B¾t S¸t - Lµo Cai 2,09 6,65 0,24 2,46 33 C¸m Khang d©n §¹i Tõ -Th¸i Nguyªn 1,63 6,01 0,82 5,48 34 C¸m 2 dßng Phó B×nh -Th¸i Nguyªn 1,36 8,02 0,77 5,65 35 C¸m Khang d©n Phó L−¬ng-Th¸i Nguyªn 1,59 7,14 0,41 5,37 36 C¸m §oµn kÕt Vâ Nhai -Th¸i Nguyªn 1,26 7,19 0,69 6,43 37 C¸m bao thai §Þnh Ho¸ -Th¸i Nguyªn 1,60 7,02 0,82 4,64 38 C¸m bao thai Phæ Yªn -Th¸i Nguyªn 1,53 6,89 0,73 5,12 203
B−íc ®Çu x¸c ®Þnh hµm l−îng mét sè nguyªn tè kho¸ng... B¶ng 2. Hµm l−îng Cu, Fe, Cd vµ Pb, Mn, Co trong c¸c mÉu thøc ¨n (mg/kg) Stt Tªn gièng §Þa ®iÓm Cu Fe Cd Pb Mn Co 1 Ng« lai 999 TuÇn Gi¸o - Lai Ch©u 5,95 670 0,20 1,46 10,83 0,00 2 Ng« lai 989 T.Quèc B¾c Quang - Hµ Giang 14,90 290 0,05 0,49 8,02 0,47 3 Ng« CP 888 Hoµ An - Cao B»ng 10,46 490 0,05 0,66 11,84 0,01 4 Ng« ®Þa ph−¬ng Hoµ An - Cao B»ng 5,00 540 0,19 11,97 12,03 0,00 5 Ng« lai 999 V¨n Quan- L¹ng S¬n 3,76 510 0,17 0,00 4,88 0,00 6 Ng« lai Bioseed V¨n ChÊn - Yªn B¸i 5,06 860 0,19 0,97 8,64 0,00 7 Ng« §K 888 La Hiªn - Vâ Nhai 7,53 420 0,19 2,22 5,81 0,48 8 Ng« §K 888 Lôc Ng¹n - B¾c Giang 3,61 490 0,12 2,99 7,78 0,00 9 Ng« ®Þa ph−¬ng Mai S¬n - S¬n La 4,48 1120 0,03 1,12 9,16 0,48 10 Ng« VN 5 Mai S¬n - S¬n La 5,05 350 0,05 0,25 14,55 1,46 11 Ng« P11 Lôc Ng¹n - B¾c Giang 6,29 700 0,12 0,48 8,77 0,00 12 Ng« VN - 10 Yªn S¬n - Tuyªn Quang 2,31 580 0,05 1,95 23,25 0,00 13 Ng« VN - 10 Qu¶ng Hoµ - Cao B»ng 13,95 350 0,25 2,70 24,32 0,00 14 Ng« lai §«ng-Xu©n B¸t S¸t - Lµo Cai 3,55 800 0,24 11,75 7,94 1,49 15 Ng« vô mïa Chiªm Ho¸ -Tuyªn Quang 10,71 490 0,25 0,74 13,56 3,01 16 Ng« vµng Hµ Qu¶ng - Cao B»ng 4,42 420 0,26 0,70 7,17 0,00 17 Thãc NhÞ ¦u- TQ B¾c Quang - Hµ Giang 3,28 260 0,07 0,98 60,54 3,73 18 Thãc vô mïa TuÇn Gi¸o - Lai Ch©u 4,36 410 0,17 0,16 58,07 2,70 19 Thãc Khang D©n La Hiªn - Vâ Nhai 5,79 330 0,17 0,66 76,76 3,36 20 Thãc vô mïa §ång V¨n - Hµ Giang 3,04 360 0,17 0,49 83,43 4,65 21 Thãc T¹p Giao S¬n D−¬ng -Tuyªn Quang 3,73 290 0,16 2,62 65,57 0,45 22 Thãc Khang D©n Mai S¬n - S¬n La 4,12 280 0,24 1,22 84,96 1,46 23 Thãc Bao Thai Yªn S¬n - Tuyªn Quang 4,33 450 0,27 0,50 76,76 3,06 24 Thãc §oµn KÕt Hµ Qu¶ng - Cao B»ng 4,10 320 0,20 0,49 69,89 0,47 25 §T §Þa ph−¬ng V©n ChÊn - Yªn B¸i 11,37 490 0,50 2,24 33,14 3,79 26 §T vô mïa §ång V¨n -Hµ Giang 12,03 220 0,28 1,48 68,89 0,98 27 §T lai xu©n hÌ B¾c Quang - Hµ Giang 13,35 290 0,17 1,74 35,51 0,73 28 §T ®Þa ph−¬ng Mai S¬n - S¬n La 16,23 800 0,35 2,85 36,33 0,00 29 §T K51 Lôc Ng¹n - B¾c Giang 14,63 320 0,17 1,72 54,09 3,69 30 §T 84 HÌ Thu Hµ Qu¶ng - Cao B»ng 13,25 330 0,20 2,49 41,53 0,00 31 §T DH 4 Yªn S¬n - Tuyªn Quang 12,69 610 0,23 1,20 31,86 0,00 32 §Þa ph−¬ng HÌ Thu B¾t S¸t - Lµo Cai 13,13 260 0,45 1,99 33,43 0,00 33 C¸m Khang d©n HuyÖn §¹i Tõ - TN 1,36 276 0,20 2,44 125,38 1,56 34 C¸m 2 dßng HuyÖn Phó B×nh - TN 3,96 258 0,35 1,98 143,58 3,37 35 C¸m Khang d©n HuyÖn Phó L−¬ng - TN 2,12 270 0,00 6,91 116,46 3,21 36 C¸m §oµn kÕt HuyÖn Vâ Nhai - TN 3,35 306 0,05 3,94 102,49 2,56 37 C¸m bao thai HuyÖn §Þnh Ho¸ - TN 1,74 316 0,24 3,87 125,22 1,07 38 C¸m bao thai HuyÖn Phæ Yªn - TN 2,53 266 0,21 3,63 119,07 1,80 204
TrÇn V¨n Phïng, TrÇn Huª Viªn TCVN - X¸c ®Þnh canxi vµ magiª. Ph−¬ng ph¸p 4. KÕt luËn hÊp thô nguyªn tö - TCVN 6201:1995 - Hµ Néi B−íc ®Çu ph©n tÝch cho thÊy: Hµm l−îng 1995 c¸c nguyªn tè kho¸ng ®a l−îng, vi l−îng TCVN - X¸c ®Þnh natri vµ kali. Ph−¬ng ph¸p hÊp trong ng«, thãc tÎ, c¸m g¹o vµ ®Ëu t−¬ng cña thô nguyªn tö - TCVN 6196-2:1996 - Hµ Néi c¸c gièng ng«, thãc tÎ vµ ®Ëu t−¬ng kh¸c nhau 1996 cã sù kh¸c nhau. Hµm l−îng c¸c nguyªn tè TCVN - X¸c ®Þnh coban, ®ång, ch×, mangan, kÏm, kho¸ng ®a l−îng, vi l−îng cña cïng mét cadimi. Ph−¬ng ph¸p hÊp thô nguyªn tö - gièng ng«, thãc tÎ hoÆc ®Ëu t−¬ng nh−ng khi TCVN 6496:1999 - Hµ Néi 1999 trång ë c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c nhau còng cã sù ViÖn N«ng ho¸ thæ nh−ìng (1998). Sæ tay ph©n kh¸c nhau. KÕt qu¶ b−íc ®Çu x¸c ®Þnh hµm tÝch ®Êt, n−íc, ph©n bãn, c©y trång. Nhµ xuÊt l−îng cña c¸c nguyªn tè kho¸ng nh− Na, Mg, b¶n N«ng nghiÖp, Hµ Néi, trang 445 - 450 Cd, Pb, Co trong thµnh phÇn cña ng«, thãc tÎ, ViÖn Ch¨n nu«i Quèc gia. Thµnh phÇn vµ gi¸ trÞ c¸m g¹o vµ ®Ëu t−¬ng t¹i c¸c tØnh miÒn nói dinh d−ìng thøc ¨n gia sóc - gia cÇm ViÖt phÝa B¾c cã ý nghÜa quan träng, lµ c¬ së cho Nam - 2001. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, Hµ nghiªn cøu vµ x©y dùng khÈu phÇn ¨n cho gia Néi, trang 190-196 sóc, gia cÇm t¹i ®Þa ph−¬ng. Vò Duy Gi¶ng (1995). Thµnh phÇn dinh d−ìng thøc ¨n gia sóc ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n N«ng Tµi liÖu tham kh¶o nghiÖp , Hµ Néi. TCVN - Thøc ¨n ch¨n nu«i 1986 - TCVN 4325: STATGRAPH version 4.0 (1990). USA 86 205