Báo cáo khoa học: Kết quả điều tra đánh giá thích hợp đất đai huyện Cao lộc, tỉnh Lạng Sơn

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

168
lượt xem 45
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đặt vấn đề1 Cao Lộc là huyện vùng cao của tỉnh Lạng Sơn có diện tích tự nhiên là 64461 ha, đất nông nghiệp chỉ có trên 8% diện tích toàn huyện, nh-ng sử dụng ch-a thực sự có hiệu quả, hiện t-ợng suy thoái đất đã và đang diễn ra. Để góp phần thiết lập một hệ thống canh tác hợp lý trên đất dốc nhằm sử dụng có hiệu quả những vùng đất nông nghiệp hiện tại và tái sử dụng những khu đất đã bị thoái hoá, phát triển sản xuất nông lâm nghiệp cho huyện, chúng tôi tiến hành điều tra xây dựng bản đồ đơn vị đất...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Kết quả điều tra đánh giá thích hợp đất đai huyện Cao lộc, tỉnh Lạng Sơn

Báo cáo khoa học Kết quả điều tra đánh giá thích hợp đất đai huyện Cao lộc, tỉnh Lạng Sơn
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 2, sè 3/2004 kÕt qu¶ ®iÒu tra ®¸nh gi¸ thÝch hîp ®Êt ®ai huyÖn Cao léc, tØnh L¹ng S¬n Results of land suitability classification in Caoloc district, Langson province Vò ThÞ B×nh1, §ç V¨n Nh¹1, NguyÔn TuÊn Anh1 Summary Caoloc is a mountainous district with a natural area of 64461 ha and a high and steep topography, scared water resources, and other constraints to agricultural production. A study was carried out using the participatory rural appraisal (PRA) in combination with the GIS technique for land unit mapping and land suitability classification. Results showed that there were 23 land mapping units in the whole district. A total of 35363 ha was suitable for agro- silviculture production, of which 13.63% was very suitable (S1), 14.70% is moderately suitable (S2), and 71.67% is slightly suitable. The trend for land use in the future is dry-footed crops cultivation with suitable farming techniques for sloping lands. Keywords: Land mapping units, dry-footed crops, lands, land suitability - §¸nh gi¸ thÝch hîp ®Êt ®ai vµ ®Ò xuÊt h−íng 1. §Æt vÊn ®Ò1 sö dông hîp lý ®Êt n«ng nghiÖp. Cao Léc lµ huyÖn vïng cao cña tØnh 2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu L¹ng S¬n cã diÖn tÝch tù nhiªn lµ 64461 ha, - §iÒu tra kh¶o s¸t, thu thËp c¸c tµi liÖu, sè ®Êt n«ng nghiÖp chØ cã trªn 8% diÖn tÝch toµn liÖu, ®¸nh gi¸ nhanh n«ng th«n. huyÖn, nh−ng sö dông ch−a thùc sù cã hiÖu - Pháng vÊn n«ng hé, sö dông ph−¬ng qu¶, hiÖn t−îng suy tho¸i ®Êt ®· vµ ®ang diÔn ph¸p PRA. ra. §Ó gãp phÇn thiÕt lËp mét hÖ thèng canh - øng dông GIS x©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ t¸c hîp lý trªn ®Êt dèc nh»m sö dông cã hiÖu ®Êt ®ai, ®¸nh gi¸ møc ®é thÝch hîp ®Êt ®ai qu¶ nh÷ng vïng ®Êt n«ng nghiÖp hiÖn t¹i vµ theo FAO. t¸i sö dông nh÷ng khu ®Êt ®· bÞ tho¸i ho¸, - Xö lý sè liÖu b»ng c¸c phÇn mÒm chuyªn ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp cho dông: Statgraph, Excel. huyÖn, chóng t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra x©y dùng - Tæng hîp sè liÖu vµ tr×nh bµy kÕt qu¶ b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai vµ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p thèngkª, ph©n tÝch vµ thÝch hîp ®èi víi c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt, b¶n ®å nh»m ®Ò xuÊt h−íng sö dông ®Êt dèc hîp lý trªn ®Þa bµn huyÖn. 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu 2. Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p 3.1. Mét sè ®iÒu kiÖn liªn quan ®Õn sù h×nh nghiªn cøu thµnh ®Êt 2.1. Néi dung a. §Þa h×nh, ®Þa m¹o: §Þa h×nh Cao Léc kh¸ - §iÒu tra x©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai phøc t¹p, ®é dèc lín, chia c¾t m¹nh, cã diÖn huyÖn Cao Léc tû lÖ 1/50.000. tÝch trªn 3/4 lµ ®åi nói, nói ®Êt xen nói ®¸ v«i, h×nh thµnh 3 vïng kh¸c nhau: vïng nói cao trªn 1000 m (MÉu S¬n, C«ng S¬n); vïng nói ®¸ 1 Khoa §Êt vµ M«i tr−êng, Tr−êng §HNNI 213
KÕt qu¶ ®iÒu tra ®¸nh gi¸ thÝch hîp ®Êt ®ai... xen nói ®Êt cã thung lòng lín; vïng ®åi b¸t óp, sè hå, ®Ëp, nh−ng do ®Þa h×nh cao, dèc nªn vÒ nãn tròng. mïa m−a l−u l−îng n−íc lín th−êng g©y lò; vÒ b. KhÝ hËu, thuû v¨n: §Æc ®iÓm chung vÒ mïa kh« c¸c con suèi th−êng bÞ c¹n kiÖt, g©y khÝ hËu thêi tiÕt Cao Léc lµ cã mïa ®«ng l¹nh, thiÕu n−íc, ¶nh h−ëng ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng kÐo dµi, nÒn nhiÖt ®é thÊp, cã s−¬ng muèi. nh©n d©n. c. T×nh h×nh sö dông ®Êt: Trong quÜ ®Êt cña Mïa hÌ nãng Èm m−a nhiÒu, khÝ hËu thÝch hîp víi nhiÒu lo¹i c©y trång hµng n¨m. Thuû v¨n Cao Léc (64.461 ha) cã 8,1% diÖn tÝch ®Êt vµ nguån n−íc: tuy cã nhiÒu s«ng, suèi vµ mét n«ng nghiÖp; ®Êt l©m nghiÖp 32,4%; ®Êt B¶ng 1. Thèng kª diÖn tÝch c¸c lo¹i ®Êt huyÖn Cao Léc Tªn ®Êt Ký hiÖu DiÖn tÝch (ha) Tû lÖ (%) 1. §Êt phï sa s«ng suèi P 1521,0 2,36 2. §Êt mïn vµng nh¹t trªn nói vµ ®Êt mïn trªn nói FH 1582,5 2,45 3. §Êt Feralit trªn nói FQ 50933,0 79,02 4. §Êt Feralit ®iÓn h×nh nhiÖt ®íi Èm F 2890,0 4,48 5. §Êt lóa n−íc vïng ®åi nói L 4058,5 6,30 §Êt d©n c− + ®Êt chuyªn dïng + s«ng suèi + nói ®¸ 3476,0 5,39 Tæng diÖn tÝch tù nhiªn 64461,0 100,0 B¶ng 2. Ph©n cÊp c¸c chØ tiªu x©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai DiÖn tÝch ChØ tiªu Møc ®é ph©n cÊp chØ tiªu Ký hiÖu (Ha) 1.1. §Êt phï sa s«ng suèi G1 1521,0 1.2. §Êt mïn vµng nh¹t trªn nói vµ ®Êt mïn G2 1582,5 trªn nói cao 1. Thæ nh−ìng 1.3. §Êt Feralit trªn nói G3 50933,0 1.4. §Êt Feralit ®iÓn h×nh nhiÖt ®íi Èm G4 2890,0 1.5. §Êt lóa n−íc vïng ®åi nói G5 4058,5 2. §é dµy tÇng ®Êt 2.1. RÊt dµy: > 100 cm D1 5863 (Tõ mÆt ®Êt tíi tÇng 2.2. Dµy : 50 - 100 cm D2 46622 h¹n chÕ rÔ c©y) 2.3. Máng : < 50 cm D3 8500 3.1. D−íi 15o 3. §é dèc SL1 5880 3.2. Tõ 15 ®Õn 25o (§é dèc trung b×nh, SL2 9800 3.3. Trªn 25o ®é) SL3 45305 4.1. Giµu F1 10680 4. §é ph× ®Êt 4.2. NghÌo F2 50305 5.1. Cã t−íi I1 1500 5. ChÕ ®é t−íi 5.3. Kh«ng t−íi (nhê n−íc trêi) I2 59485 6. L−îng m−a 6.1. Trªn 2500 mm R1 6500 mm/n¨m 6.2. D−íi 2500 mm R2 54485 Ghi chó: Kh«ng tÝnh diÖn tÝch thæ c−, chuyªn dïng, s«ng suèi vµ nói ®¸ 214
Vò ThÞ B×nh, §ç V¨n Nh¹, NguyÔn TuÊn Anh a. X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ph©n cÊp cho b¶n chuyªn dïng 2,1%; ®Êt d©n c− 0,6%, ®Êt ch−a ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai huyÖn Cao Léc sö dông cßn 56,8% (UBND huyÖn Cao Léc, 2002). §Êt n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ c©y trång Trªn c¬ së nghiªn cøu b¶n ®å thæ nh−ìng, c¹n, n−¬ng rÉy, ruéng bËc thang lu©n canh lóa b¶n ®å ®é dèc, b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n−íc vµ hoa mµu, do h¹n chÕ bëi thiÕu n−íc vµ thuû lîi, kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch c¸c yÕu nªn n¨ng suÊt c©y trång thÊp; ®Êt l©m nghiÖp tè tù nhiªn kh¸c trªn ®Þa bµn huyÖn Cao Léc. phÇn lín lµ rõng t¸i sinh vµ rõng trång; ®Êt C¸c chØ tiªu ph©n cÊp x©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ ch−a sö dông cã 2/3 lµ ®Êt trèng ®åi nói träc ®Êt ®ai ®−îc lùa chän ë b¶ng 2. víi c©y bôi vµ tr¶ng cá. b. KÕt qu¶ thµnh lËp b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai KÕt qu¶ ®iÒu tra theo hÖ thèng ph©n lo¹i B¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai huyÖn Cao Léc ®−îc ®Êt ViÖt nam trªn b¶n ®å tû lÖ 1/50.000 ®· x¸c x©y dùng b»ng ph−¬ng ph¸p chång xÕp c¸c ®Þnh ®−îc trªn ®Þa bµn huyÖn cã 5 lo¹i ®Êt líp th«ng tin cña c¸c b¶n ®å ®¬n tÝnh vÒ: thæ chÝnh (B¶ng 1) nh−ìng, ®é dµy tÇng ®Êt, ®é dèc, ®é ph×, chÕ 3.2. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ ®Êt ®ai ®é t−íi, l−îng m−a d−íi sù trî gióp cña c«ng X©y dùng b¶n ®å ®¬n vÞ ®Êt ®ai nghÖ phÇn mÒm GIS. KÕt qu¶ lµ trªn ®Þa bµn B¶ng 3. §Æc tÝnh c¸c ®¬n vÞ ®Êt ®ai huyÖn Cao Léc L−îng §¬n vÞ §Æc tÝnh Lo¹i ®Êt TÇng dµy §é dèc §é ph× T−íi DiÖn tÝch m−a ®Êt ®ai ®Êt G D SL F I (ha) R 1 111112 1 1 1 1 1 2 49,85 2 111122 1 1 1 1 2 2 1471,15 3 211121 2 1 1 1 2 1 558,18 4 212121 2 1 2 1 2 1 578,76 5 212221 2 1 2 2 2 1 446,06 6 311121 3 1 1 1 2 1 1127,25 7 313121 3 1 3 1 2 1 6034,87 8 321222 3 2 1 2 2 2 2329,37 9 322221 3 2 2 2 2 1 2417,95 10 322222 3 2 2 2 2 2 3211,72 11 323222 3 2 3 2 2 2 6240,45 12 331122 3 3 1 1 2 2 2473,82 13 332122 3 3 2 1 2 2 6692,56 14 332222 3 3 2 2 2 2 2233,16 15 333222 3 3 3 2 2 2 14848,52 16 333222 3 3 3 2 2 2 3323,33 17 412222 4 1 2 2 2 2 255,09 18 421222 4 2 1 2 2 2 104,46 19 422222 4 2 2 2 2 2 528,43 20 431222 4 3 1 2 2 2 705,88 21 432222 4 3 2 2 2 2 1296,14 22 511212 5 1 1 2 1 2 3900,46 23 512212 5 1 2 2 1 2 157,54 Céng 60985,00 215
KÕt qu¶ ®iÒu tra ®¸nh gi¸ thÝch hîp ®Êt ®ai... huyÖn h×nh thµnh 23 ®¬n vÞ ®Êt ®ai (B¶ng 3) ®iÓm, tÝnh chÊt ®Êt ®ai (bao gåm c¶ ®Êt, n−íc, khÝ hËu); ii/ Qu¶n lý, ch¨m sãc vµ ®iÒu kiÖn c. Quy m« diÖn tÝch vµ ®Æc tÝnh c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ; iii/ B¶o vÖ ®Êt vµ m«i tr−êng. ®Êt ®ai trªn c¸c lo¹i ®Êt chÝnh cña huyÖn Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh møc ®é thÝch hîp: Trªn b¶n ®å tû lÖ 1/50000 víi diÖn tÝch Theo ®iÒu kiÖn h¹n chÕ, h¹ng ®Êt ph©n thµnh ®iÒu tra lµ 60985,00 ha h×nh thµnh 23 ®¬n vÞ 4 møc ®é thÝch hîp: S1 - rÊt thÝch hîp; S2 - ®Êt ®ai, ph©n bè trªn c¸c lo¹i ®Êt chÝnh ®−îc thÝch hîp; S3 - Ýt thÝch hîp; N - kh«ng thÝch tr×nh bµy ë b¶ng 3. hîp (Lª Th¸i B¹t vµ cs, 2000). §¸nh gi¸ thÝch hîp ®Êt ®ai c. KÕt qu¶ ph©n h¹ng thÝch hîp ®Êt ®ai a. Lùa chän lo¹i h×nh sö dông ®Êt: Mçi lo¹i (B¶ng 4) h×nh sö dông ®Êt ®−îc lùa chän ph¶i ®¶m b¶o 3.3. §Ò xuÊt h−íng sö dông ®Êt n«ng môc tiªu sö dông ®Êt æn ®Þnh, bÒn v÷ng vµ cã nghiÖp huyÖn Cao Léc hiÖu qu¶, thÓ hiÖn ®−îc 3 mÆt: VÒ mÆt kinh tÕ: c©y trång cho hiÖu qu¶ * C¬ cÊu c©y trång trªn ®Êt trång c©y hµng kinh tÕ cao, phï hîp víi thÞ tr−êng; n¨m (bao gåm c¶ ®Êt lóa mµu, chuyªn mµu vµ VÒ mÆt m«i tr−êng: lo¹i sö dông b¶o vÖ n−¬ng rÉy): duy tr× diÖn tÝch lóa 2 vô kho¶ng ®−îc ®Êt ®ai, ng¨n chÆn sù tho¸i ho¸ ®Êt, b¶o 6000 ha, diÖn tÝch trång ng« kho¶ng 1500 ha vÖ ®−îc m«i tr−êng tù nhiªn; ®Ó gi¶i quyÕt an toµn l−¬ng thùc t¹i chç. Ph¸t VÒ mÆt x· héi: thu hót ®−îc lao ®éng, ®¶m triÓn c¸c c©y thùc phÈm nh− khoai t©y, rau b¶o ®êi sèng x· héi ®−îc ph¸t triÓn. ®Ëu c¸c lo¹i, d−a hÊu, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy nh− ®Ëu t−¬ng, võng, l¹c, thuèc l¸, gõng, b. X¸c ®Þnh yªu cÇu cña c¸c lo¹i h×nh sö mÝa ... ®¸p øng nhu cÇu n«ng s¶n hµng ho¸ dông ®Êt: Yªu cÇu vÒ sö dông ®Êt ®−îc x¸c néi ®Þa vµ xuÊt sang Trung Quèc. Trªn lo¹i ®Þnh dùa trªn c¬ së c¶ 3 nhãm chØ tiªu: i/§Æc B¶ng 4. Møc ®é thÝch hîp ®Êt ®ai ®èi víi c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt DiÖn tÝch theo møc ®é thÝch §¬n vÞ ®Êt Tæng diÖn hîp (ha) Lo¹i h×nh sö dông ®Êt ®ai tÝch (ha) S1 S2 S3 1. §Êt lóa, lóa mµu - §Êt 3 vô 1, 2, 23 210 150 1500 1860 - §Êt 2 vô 2, 6, 8, 12 1500 1100 1800 4400 - §Êt 1 vô 3, 18, 20 500 600 2900 4000 -§Êt chuyªn rau mµu 1, 2, 22 250 500 2500 3250 2. §Êt n−¬ng rÉy 20, 21 160 200 3500 3860 3. §Êt c©y l©u n¨m - C©y ¨n qu¶ 3,4, 5, 17, 19 1500 1200 3043 5743 - N«ng l©m kÕt hîp 9, 10, 13, 14 600 750 3500 4850 4. §Êt ®ång cá 12, 18 100 700 6600 7400 Tæng (ha) 4820 5200 25343 35363 Tû lÖ (%) 13,63 14,70 71,67 100,00 216
Vò ThÞ B×nh, §ç V¨n Nh¹, NguyÔn TuÊn Anh ®Êt nµy cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn c¸c biÖn ph¸p “®åi c©y b·i cá” ®Ó ph¸t triÓn ®µn tr©u, bß thÞt canh t¸c ®Êt dèc, lu©n canh c©y trång c¹n hîp cung cÊp cho thÞ tr−êng. lý víi hÖ thèng c©y ph©n xanh, cá lµm b¨ng 4. KÕt luËn ch¾n chèng xãi mßn, c¶i t¹o ®Êt. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ thÝch hîp ®Êt ®ai huyÖn * Lo¹i ®Êt trång c©y l©u n¨m: Bè trÝ ®Êt trång Cao Léc cho thÊy: trªn ®Þa bµn huyÖn h×nh c©y ¨n qu¶ l©u n¨m trªn diÖn tÝch thÝch hîp S1 thµnh 23 ®¬n vÞ ®Êt ®ai. §èi chiÕu gi÷a ®Æc kho¶ng 150 0 ha thuéc c¸c vïng ®Êt ®á vµng tÝnh c¸c ®¬n vÞ ®Êt ®ai víi yªu cÇu cña c¸c trªn ®¸ v«i vµ biÕn chÊt, tÇng ®Êt dµy. T¨ng lo¹i h×nh sö dông ®Êt x¸c ®Þnh ®−îc 18 ®¬n vÞ c−êng diÖn tÝch trång, hång, mËn, lª... DiÖn ®Êt ®ai cã kh¶ n¨ng thÝch hîp cho n«ng tÝch thÝch hîp S2 vµ S3 sÏ ®−îc c¶i t¹o ®Ó bè trÝ nghiÖp vµ n«ng l©m kÕt hîp. Tuy nhiªn ë møc sö dông trång cam, quýt kÕt hîp víi c©y hä ®é thÝch hîp cao (S1) chØ cã 13,63% diÖn tÝch; ®Ëu ®Ó c¶i t¹o ®Êt vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y møc ®é thÝch hîp S2 cã 14,70% diÖn tÝch; cßn ¨n qu¶ kh¸c ë giai ®o¹n sau. Chó ý ph¸t triÓn l¹i chñ yÕu lµ Ýt thÝch hîp (S3). YÕu tè h¹n chÕ c¸c lo¹i c©y hµng ho¸ ®Æc s¶n cña Cao Léc lín nhÊt lµ ®é dèc, ®é ph× vµ chÕ ®é t−íi. nh− hång kh«ng h¹t, mËn Tam Hoa... ®¸p øng Ph−¬ng h−íng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp trong nhu cÇu thÞ tr−êng trong n−íc. t−¬ng lai ®−îc ®Ò xuÊt theo h−íng ph¸t triÓn * Lo¹i sö dông n«ng l©m kÕt hîp: Theo kÕt n«ng nghiÖp hµng ho¸, trªn c¬ së ®Çu t− c¶i qña ®iÒu tra c¸c m« h×nh trång håi + chÌ d−íi t¹o hÖ thèng thuû lîi, chuyÓn giao kü thuËt t¸n håi vµ m« h×nh håi + tr¸m - rõng t¸i sinh canh t¸c ®Êt dèc, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö cña TrÇn §øc Viªn vµ céng sù (1996) cho dông ®Êt, ®ång thêi b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn ®é ph× thÊy kh¶ n¨ng ph¸t triÓn m« h×nh nµy trªn nhiªu ®Êt ®Ó khai th¸c sö dông l©u bÒn. vïng ®Êt L¹ng S¬n t−¬ng ®èi lín. KÕt qu¶ Tµi liÖu tham kh¶o ®¸nh gi¸ ®Êt huyÖn Cao Léc còng cho thÊy Lª Th¸i B¹t, T«n ThÊt ChiÓu, NguyÔn Khang håi lµ c©y thÝch hîp ®èi víi tiÒm n¨ng ®Êt, ®ã (2000). “Ch−¬ng IX: §¸nh gi¸, ph©n h¹ng vµ lµ c©y ®Æc s¶n cña huyÖn, nÕu trång kÕt hîp sö dông ®Êt”, §Êt ViÖt Nam. Nxb N«ng víi c©y b¶n ®Þa (chÌ tuyÕt, tr¸m) sÏ cho hiÖu nghiÖp, Hµ Néi. Trang 299. qu¶ kh¸ cao, kh¶ n¨ng b¶o vÖ ®Êt tèt. §Êt TrÇn §øc Viªn, Ph¹m ChÝ Thµnh (1996). N«ng thÝch hîp cao cho m« h×nh nµy lµ ®Êt feralit nghiÖp trªn ®Êt dèc, th¸ch thøc vµ tiÒm n¨ng. vµng ph¸t triÓn trªn ®¸ v«i cã rõng t¸i sinh vµ Nxb N«ng nghiÖp Hµ Néi. Trang 260. ®Êt trèng cã c©y lïm bôi. UBND huyÖn Cao Léc (2002). B¸o c¸o Quy ho¹ch * Lo¹i ®Êt ®ång cá: Dù kiÕn bè trÝ diÖn tÝch sö dông ®Êt huyÖn Cao Léc thêi kú 2001 – ®ång cá kÕt hîp víi trång rõng theo m« h×nh 2010. Trang 7, trang 29. 217