Báo cáo khoa học: Khảo sát sự hình thành và phát triển quả của cà phê vối (Coffea canephora var. Robusta) tại Daklak

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

122
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Việc nghiên cứu sự ra hoa và hình thành quả của cà phê vối đã đ-ợc một số nhà khoa học quan tâm (Abruna, 1966; Cannel, 1974; Wormer, 1965; Lê Ngọc Báu, 2001; Phan Quốc Sủng, 1989; Phan Quốc Sủng, Hoàng Thanh Tiệm, Trịnh Đức Minh, 1999; …). Các nghiên cứu trên đều khẳng định rằng việc ra hoa, đậu quả và phát triển của quả cà phê vối chịu tác động của rất nhiều của các yếu tố nh- giống, điều kiện sinh thái và kỹ thuật canh tác....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Khảo sát sự hình thành và phát triển quả của cà phê vối (Coffea canephora var. Robusta) tại Daklak

Báo cáo khoa học Khảo sát sự hình thành và phát triển quả của cà phê vối (Coffea canephora var. Robusta) tại Daklak
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 1, sè 3/2003 Kh¶o s¸t sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn qu¶ cña cµ phª vèi (Coffea canephora var. Robusta) t¹i Daklak Estimation on fruit formation and development of Robusta coffee in Daklak NguyÔn V¨n Th¸i1, Hoµng Minh TÊn2 Summary The paper briefly presents the results in 2000-2001 on fruit formation and development of Robusta coffee investigated on three ripening groups: early, medium and late. Fruit dropping of Robusta coffee depended on the variety groups and highest rate of fruit drop was observed for the early ripening group and lowest for the late one. The fruit drop appeared to concentrate in March and July. In all observations, the increment in fruit volume and biomass as well as bean yield and quality of medium and late ripening groups were higher than those of the early ripening group. Keywords: Coffea canephora var. Robusta, ripening groups, fruit dropping. Ba nhãm gièng cµ phª vèi: chÝn sím, chÝn 1. §Æt VÊn ®Ò1 trung b×nh vµ chÝn muén. Sö dông c¸c v−ên cµ ViÖc nghiªn cøu sù ra hoa vµ h×nh thµnh phª vèi trång n¨m 1995, mËt ®é 1.100 c©y/ha, qu¶ cña cµ phª vèi ®· ®−îc mét sè nhµ khoa kho¶ng c¸ch 3 x 3m, trång 2 c©y mçi hè, h·m häc quan t©m (Abruna, 1966; Cannel, 1974; ngän 1,3m t¹i ViÖn KHKT N«ng - L©m Wormer, 1965; Lª Ngäc B¸u, 2001; Phan nghiÖp T©y Nguyªn. Quèc Sñng, 1989; Phan Quèc Sñng, Hoµng 2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Thanh TiÖm, TrÞnh §øc Minh, 1999; …). C¸c Ph−¬ng ph¸p chän c©y ®Ó kh¶o s¸t: Mçi nghiªn cøu trªn ®Òu kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc ra nhãm gièng chän mét sè mÉu gièng ®¸nh ký hoa, ®Ëu qu¶ vµ ph¸t triÓn cña qu¶ cµ phª vèi hiÖu kh¸c nhau vµ hoµn toµn ngÉu nhiªn. Mçi chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu cña c¸c yÕu tè nh− mÉu gièng chän ra 5 – 10 c©y ®Ó quan tr¾c c¸c gièng, ®iÒu kiÖn sinh th¸i vµ kü thuËt canh chØ tiªu nghiªn cøu. t¸c. ChØ tiªu theo dâi: tû lÖ rông qu¶ (%), ®éng Nghiªn cøu nµy chØ ®Ò cËp ®Õn sù rông qu¶ th¸i t¨ng tr−ëng thÓ tÝch vµ khèi l−îng qu¶, vµ ph¸t triÓn cña qu¶ cµ phª vèi trong ®iÒu n¨ng suÊt vµ phÈm cÊp h¹t cña cµ phª… kiÖn sinh th¸i cña Daklak. C¸c chØ tiªu nghiªn cøu ®Òu ®−îc x¸c ®Þnh 2. VËt liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn theo ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu hiÖn hµnh cña cøu ViÖn N«ng L©m nghiÖp T©y Nguyªn ®èi víi 2.1. VËt liÖu c©y cµ phª. Thêi gian kh¶o s¸t lµ 2001 – 2002. 1 Nghiªn cøu sinh Khoa N«ng häc 2 Bé m«n Sinh lý thùc vËt, Khoa N«ng häc
kh¶o s¸t sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn qu¶ cña cµ phª vèi... B¶ng 1. DiÔn biÕn vÒ tû lÖ rông qu¶ cña cµ phª vèi Nhãm Tû lÖ rông qu¶ qua c¸c th¸ng (%) Tû lÖ rông (%) 3 4 5 6 7 8 9 NCS 12,81 5,88 4,85 11,72 18,98 2,85 0,91 58,00 NCTB 16,42 8,25 5,90 7,48 11,28 3,05 0,02 52,40 NCM 13,55 5,01 3,28 3,81 12,59 3,38 0,05 41,66 Ghi chó: NCS: Nhãm chÝn sím; NCTB: Nhãm chÝn trung b×nh; NCM: Nhãm chÝn muén th¸ng 7 l−îng m−a t−¬ng ®èi lín (177,5- 3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn 215,5 mm) ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ 3.1. HiÖn t−îng rông qu¶ cµ phª tr×nh ph¸t triÓn cña qu¶, nªn qu¶ t¨ng nhanh Sù rông qu¶ sÏ ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn vÒ thÓ tÝch vµ sinh khèi. Rông qu¶ vµo lóc nµy n¨ng suÊt. ViÖc theo dâi tû lÖ rông qu¶ cña lµ rông qu¶ sinh lý. §iÒu nµy phï hîp víi c¸c nhãm gièng cµ phª vèi qua tõng giai ®o¹n nghiªn cøu cña TrÞnh §øc Minh vµ Bïi Minh ®Ó cã thÓ ®iÒu khiÓn chÕ ®é t−íi n−íc, bãn NguyÖt (1989) cho r»ng: trong mïa m−a qu¶ ph©n phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng nhãm rông nhiÒu nhÊt vµo giai ®o¹n th¸ng 6 b−íc gièng lµ rÊt cÇn thiÕt, nh»m gãp phÇn h¹n chÕ qua th¸ng 7 øng víi thêi kú t¨ng m¹nh thÓ tÝch sù rông qu¶ vµ t¨ng n¨ng suÊt v−ên c©y. KÕt vµ khèi l−îng qu¶. qu¶ theo dâi t×nh h×nh rông qu¶ ®−îc tr×nh bµy 3.2. Sù gia t¨ng thÓ tÝch qu¶ ë b¶ng 1. KÕt qu¶ trªn cho thÊy c¶ 3 nhãm gièng ®Òu §å thÞ 1 cho thÊy sau khi hoa në 2 th¸ng cã tû lÖ rông qu¶ cao nhÊt vµo giai ®o¹n ®Çu thÓ tÝch cña qu¶ b¾t ®Çu t¨ng. Vµo th¸ng 4 qu¶ ®inh (th¸ng 3) vµ giai ®o¹n t¨ng nhanh thÓ tÝch ®ang cßn ë giai ®o¹n ®Çu ®inh nªn thÓ tÝch (th¸ng 7). ë giai ®o¹n ®Çu ®inh nhãm chÝn t¨ng rÊt chËm, v× trong thêi kú nµy qu¶ ®ang trung b×nh cã tû lÖ qu¶ rông cao nhÊt giai ®o¹n ngñ thùc thô. Tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng (16,42%), kÕ ®Õn lµ nhãm chÝn muén 7, thÓ tÝch qu¶ cña 3 nhãm gièng ®Òu t¨ng (13,55%) vµ thÊp nhÊt lµ nhãm chÝn sím m¹nh. Trong ®ã nhãm chÝn sím t¨ng m¹nh tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 6: 16,73 cm3/50 qu¶/30 (12,81%). Cßn ë giai ®o¹n t¨ng nhanh thÓ tÝch, nhãm chÝn sím cã tû lÖ qu¶ rông cao ngµy, cßn nhãm chÝn trung b×nh vµ chÝn muén nhÊt (18,98%), thÊp nhÊt lµ nhãm chÝn trung th× thÓ tÝch qu¶ t¨ng m¹nh tõ th¸ng 6 - th¸ng 7: 17,30 - 19,57 cm3/50qu¶/30 ngµy. Nh×n b×nh (11,28%). §¸nh gi¸ tæng qu¸t cho thÊy nhãm chÝn muén cã tû lÖ rông qu¶ thÊp nhÊt chung thÓ tÝch cña nhãm chÝn muén t¨ng cao (41,66%), tiÕp sau ®ã lµ nhãm chÝn trung b×nh nhÊt, sau ®ã ®Õn nhãm chÝn trung b×nh vµ cuèi (52,40%) vµ cao nhÊt lµ nhãm chÝn sím cïng lµ nhãm chÝn sím. Nh− vËy viÖc cung (58,00%). cÊp ph©n bãn cho cµ phª vµo ®Çu mïa m−a Ngoµi yÕu tè di truyÒn vµ chÕ ®é canh t¸c, cÇn ph¶i ®Æc biÖt quan t©m, nhÊt lµ ®èi víi yÕu tè thêi tiÕt còng ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn qu¸ nhãm gièng chÝn sím. MÆt kh¸c do ®Æc ®iÓm tr×nh rông qu¶ cña c¸c nhãm gièng cµ phª vèi. khÝ hËu T©y Nguyªn nãi chung vµ Daklak nãi Theo sè liÖu khÝ t−îng Eakmat th× tõ th¸ng 1 riªng cã hai mïa râ rÖt, mïa kh« vµ mïa m−a ®Õn th¸ng 4 l−îng m−a rÊt thÊp kh«ng ®ñ cung nãng Èm; qu¶ cµ phª sau khi thô phÊn n»m cÊp cho c©y. §ã lµ mét trong nh÷ng lý do g©y trong giai ®o¹n mïa kh« (tõ th¸ng 12 n¨m ra rông qu¶ nhiÒu sau në hoa. Tõ th¸ng 5 ®Õn tr−íc ®Õn th¸ng 4 n¨m sau), l−îng n−íc t−íi
NguyÔn V¨n Th¸i, Hoµng Minh TÊn B¶ng 2. Khèi l−îng t−¬i cña qu¶ cµ phª vèi ë c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn qu¶ (g/50 qu¶) Giai ®o¹n "§Çu Giai ®o¹n t¨ng thÓ Giai ®o¹n tÝch lòy Giai ®o¹n qu¶ chÝn ®inh" (3 th¸ng tÝch, khèi l−îng (6 chÊt kh« (8 th¸ng (10-12 th¸ng sau në sau në hoa) th¸ng sau në hoa) sau në hoa) hoa) Nhãm Khèi So Khèi So Khèi l−îng So chÝn Khèi l−îng l−îng chÝn l−îng t−¬i chÝn t−¬i (g) (%) t−¬i (g) t−¬i (g) (%) (g) (%) NCS 1,1 1,5 42,0 60,9 59,8 86,6 69,1 NCTB 0,8 1,0 43,5 53,0 63,8 77,7 82,1 NCM 0,8 1,0 42,9 54,1 63,7 80,3 79,3 Trung b×nh 0,9 1,2 42,8 55,7 62,4 81,3 76,8 Ghi chó: NCS: Nhãm chÝn sím; NCTB: Nhãm chÝn trung b×nh; NCM: Nhãm chÝn muén; KL: Khèi l−îng mm) nªn ®· kÝch thÝch sù t¨ng tr−ëng m¹nh trong mïa kh« kh«ng cung cÊp ®ñ cho nhu mÏ cña qu¶. cÇu cña c©y nªn ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t 3.3. Qu¸ tr×nh t¨ng khèi l−îng qu¶ cña cµ triÓn cña c©y dÉn ®Õn tèc ®é t¨ng thÓ tÝch cña phª vèi qu¶ cµ phª còng bÞ h¹n chÕ. Khèi l−îng cña qu¶ cµ phª liªn quan trùc Vµo giai ®o¹n th¸ng 6 th¸ng 7 (lóc nµy qu¶ tiÕp ®Õn n¨ng suÊt cµ phª. Sù gia t¨ng vÒ khèi ®· ®−îc 3- 3,5 th¸ng tuæi) thÓ tÝch b¾t ®Çu l−îng t−¬i cña qu¶ qua c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn t¨ng rÊt nhanh. §©y lµ giai ®o¹n hµm l−îng cña qu¶ ®−îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2. n−íc trong qu¶ t¨ng nhanh nhÊt. Theo Canell Còng nh− sù t¨ng thÓ tÝch, ë giai ®o¹n qu¶ (1974) th× hµm l−îng n−íc trong qu¶ ë giai ®Çu ®inh, khèi l−îng t−¬i trong qu¶ cµ phª rÊt ®o¹n nµy chiÕm kho¶ng 80 - 85%. V× vËy c©y thÊp, trung b×nh cña c¶ 3 nhãm gièng chØ ®¹t cµ phª ®ßi hái nhu cÇu ph©n bãn vµ n−íc rÊt 0,9 g vµ chiÕm 1,2%. cao. C¸c tØnh T©y Nguyªn vµo thêi ®iÓm nµy Trong giai ®o¹n t¨ng thÓ tÝch vµ khèi l−îng, cã l−îng m−a t−¬ng ®èi dåi dµo (239,6 - 251,5 M−a (mm) V (cm3) 25 800 700 20 600 500 15 400 10 300 200 5 100 0 0 Th¸ng 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 M−a (mm) V-NCS V-NCTB V-NCM §å thÞ1. §éng th¸i t¨ng thÓ tÝch qu¶ cña cµ phª vèi (cm3/50 qu¶)
kh¶o s¸t sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn qu¶ cña cµ phª vèi... khèi l−îng t−¬i cña qu¶ lµ kh¸ cao vµ cã sù thÊp nhÊt lµ nhãm chÝn sím. chªnh lÖch kh«ng ®¸ng kÓ gi÷a c¸c nhãm gièng. §éng th¸i gia t¨ng khèi l−îng kh« cña qu¶ Khèi l−îng trung b×nh cña c¶ 3 nhãm gièng ®¹t cµ phª ®−îc biÓu thÞ trong ®å thÞ 2. 42,8g chiÕm 55,7% khèi l−îng tèi ®a cña qu¶… Nh− vËy, kh¶ n¨ng tÝch lòy chÊt kh« cña 3 Trong ®ã nhãm chÝn trung b×nh ®¹t 43,5g; nhãm nhãm gièng cµ phª vèi t−¬ng ®èi ®ång nhÊt chÝn muén ®¹t 42,9 g vµ thÊp nhÊt lµ nhãm chÝn víi nhau. C¶ 3 nhãm gièng ®Òu cã tèc ®é t¨ng sím 42,0 g. Giai ®o¹n 8 th¸ng sau në hoa lµ giai khèi l−îng kh« tõ th¸ng 5 vµ cao nhÊt vµo ®o¹n tÝch lòy chÊt kh«, khèi l−îng t−¬i trung th¸ng 7 råi sau ®ã gi¶m dÇn. Nhãm chÝn trung b×nh cña c¶ 3 nhãm ®¹t 62,4g chiÕm 81,3% so b×nh vµ nhãm chÝn muén cã kh¶ n¨ng tÝch lòy víi qu¶ chÝn. Trong ®ã thÊp nhÊt lµ nhãm chÝn chÊt kh« cao h¬n so víi nhãm chÝn sím. 3.4. N¨ng suÊt vµ phÈm cÊp h¹t sím 59,8g nhãm chÝn muén 63,7g vµ cao nhÊt lµ nhãm chÝn trung b×nh 63,8 g. PhÈm cÊp h¹t vµ n¨ng suÊt cµ phª vèi ®−îc NÕu ë c¶ 2 giai ®o¹n nµy mµ kh«ng cung ghi nhËn ë b¶ng 3 cho thÊy nhãm chÝn muén cÊp ph©n bãn vµ n−íc ®Çy ®ñ sÏ dÉn ®Õn hiÖn cã tû lÖ khèi l−îng h¹t trªn sµng 16 (R1) cao t−îng qu¶ nhá vµ qu¶ rông. nhÊt ®¹t 91,82%, kÕ ®Õn lµ nhãm chÝn trung M−êi hai th¸ng sau në hoa lµ giai ®o¹n qu¶ b×nh 80,10%, thÊp nhÊt lµ nhãm chÝn sím ®¹t chÝn. Khèi l−îng t−¬i cña qu¶ cao vµ æn ®Þnh. 69,91%. Tû lÖ h¹t trßn gi÷a c¸c nhãm gièng Nhãm chÝn sím ®¹t 69,1g; nhãm chÝn trung cã sù chªnh lÖch kh«ng ®¸ng kÓ. b×nh ®¹t 82,1g; nhãm chÝn muén lµ 79,3 g. §èi víi chØ tiªu khèi l−îng 100 h¹t ®¹t cao Trung b×nh cña c¶ 3 nhãm gièng ë giai ®o¹n nhÊt vÉn lµ nhãm chÝn muén 19,16g víi sai nµy lµ 76,8g chiÕm 100% so víi qu¶ chÝn. kh¸c rÊt cã ý nghÜa vÒ mÆt thèng kª so víi 2 Nh− vËy trong 3 nhãm gièng nhãm chÝn trung nhãm chÝn trung b×nh vµ nhãm chÝn sím. Cßn b×nh cã khèi l−îng t−¬i cao nhÊt ë tÊt c¶ c¸c gi÷a nhãm chÝn trung b×nh vµ nhãm chÝn sím giai ®o¹n, tiÕp theo lµ nhãm chÝn muén vµ cã sù chªnh lÖch kh«ng ®¸ng kÓ víi trÞ tuyÖt P k ( g /5 0 q u ¶ ) M−a (mm) 8 800 7 700 6 600 5 500 4 400 3 300 2 200 1 100 0 0 Th¸ng 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 M − a (m m ) P -N C S P -N C T B P -N C M §å thÞ 2. §éng th¸i t¨ng khèi l−îng kh« cña qu¶ cµ phª vèi
NguyÔn V¨n Th¸i, Hoµng Minh TÊn B¶ng 3. N¨ng suÊt vµ phÈm cÊp h¹t cµ phª vèi Nhãm % h¹t trªn c¸c cì sµng >sµng 16 > sµng 14 >sµng 12 < sµng 12 TØ lÖ h¹t K. l−îng TØ lÖ N¨ng suÊt trßn 100 h¹t t−¬i/ (kg qu¶/c©y (φ6,3mm) (φ5,6mm) (⁄4,7mm) (⁄4,7 mm) NCS (%) (g) nh©n 69,91 27,47 2,50 0,12 6,67 15,49 4,16 10,93 CT B * * 80,10 17,06 2,80 0,04 7,17 16,00 4,56 13,80 CM 91,82 7,56 0,62 0,01 6,92 19,16 4,07 15,65 KL100 h¹t: LSD 0,05 *-**: 2,345174; LSD 0,05 *-***: 1,854023; LSD 0,05 **-***: 487433 NS: LSD 0,05 *-**: 2,113428; LSD0,05 *-***: 1,670812; LSD 0,05 **-***: 2,241629 ®èi tõ 15,49 - 16,0 g. Tû lÖ t−¬i/nh©n cña c¸c Nhãm chÝn trung b×nh vµ nhãm chÝn muén nhãm gièng biÕn ®éng kh«ng nhiÒu tõ 4,07 - cã n¨ng suÊt cao h¬n h½n so víi nhãm chÝn 4,56. sím, ®¹t b×nh qu©n trªn 13,80 kg qu¶/c©y. ChØ tiªu n¨ng suÊt ®¹t cao nhÊt vÉn lµ PhÈm cÊp h¹t, ®Æc biÖt lµ khèi l−îng 100 nhãm chÝn muén (15,65 kg qu¶/c©y) sau ®ã nh©n, tû lÖ khèi l−îng h¹t trªn sµng 16 cña c¸c ®Õn nhãm chÝn trung b×nh lµ 13,80 kg qu¶/c©y nhãm nµy còng v−ît tréi h¬n so víi nhãm chÝn vµ thÊp nhÊt lµ nhãm chÝn sím 10,93 kg sím. qu¶/c©y. Sù sai kh¸c vÒ n¨ng suÊt gi÷a nhãm Tµi liÖu tham kh¶o chÝn muén vµ nhãm chÝn sím cã ý nghÜa Lª Ngäc B¸u (2001), Nghiªn cøu mét sè gi¶i ph¸p thèng kª ë møc x¸c suÊt P > 95%. kü thuËt th©m canh cµ phª vèi (Coffea Nh×n chung trong 3 nhãm gièng nhãm canephora var. Robusta) ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ chÝn trung b×nh vµ nhãm chÝn muén cã n¨ng cao t¹i Daklak, LuËn ¸n tiÕn sÜ n«ng nghiÖp, suÊt vµ phÈm cÊp h¹t v−ît tréi h¬n so víi Hµ Néi. nhãm chÝn sím Phan Quèc Sñng (1989), Kinh nghiÖm trång cµ phª, Liªn hiÖp c¸c xÝ nghiÖp cµ phª ViÖt Nam, 4. KÕt luËn DakLak. Trong 3 nhãm gièng cµ phª vèi ®−îc kh¶o Phan Quèc Sñng, Hoµng Thanh TiÖm, TrÞnh §øc s¸t th× nhãm chÝn trung b×nh vµ nhãm chÝn Minh (1999), C©y cµ phª ViÖt Nam, Nxb N«ng muén cã xu h−íng cho tû lÖ ®Ëu qu¶ cao h¬n nghiÖp. vµ tû lÖ rông qu¶ thÊp h¬n so víi nhãm chÝn Abruna F., Silva S. and Vicente-Chaldler J. (1966), sím. Cã hai giai ®o¹n rông qu¶ tËp trung lµ "Effects of yields, shade and varieties on size giai ®o¹n qu¶ ®Çu ®inh (th¸ng 3) vµ giai ®o¹n of coffee beans", Jour. Agriculture of the University of Puerto Rico, (50), pp. 226-300. t¨ng nhanh thÓ tÝch qu¶ (th¸ng 7). Cannell M.G.R. (1974), "Factors affecting Arabica Sù gia t¨ng thÓ tÝch vµ khèi l−îng qu¶ cµ coffee bean size in Kenya ", Jour. phª vèi ë nhãm chÝn trung b×nh vµ nhãm chÝn Horticultural science, (49), pp.65-76. muén ®¹t cao h¬n so víi nhãm chÝn sím. ThÓ Wrigley G. (1988), Planting of coffee, Longman tÝch vµ khèi l−îng qu¶ t¨ng nhanh tõ th¸ng 5 publ., London. vµ ®¹t cùc ®¹i vµo th¸ng 7 råi gi¶m ®Çn. Kh¶ Wormer T.M. and Ebagole H.E. (1965), "Visual n¨ng tÝch luü chÊt kh« còng ®¹t cùc ®¹i vµo scoring of starch in Coffea arabica L.", th¸ng 7 ë c¶ 3 nhãm gièng. Experimental Agriculture, (1), pp.41-53