Báo cáo " Một số ý kiến về đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy môn lí luận chung về nhà nước và pháp luật"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

110
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Một số ý kiến về đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy môn lí luận chung về nhà nước và pháp luật Ba là giới hạn của hành vi pháp luật và hành vi đạo đức Có thể nói hành vi của con người phần lớn chịu sự điều chỉnh của pháp luật và đạo đức. Đối với mỗi người, cho dù ở đâu, bao giờ, khi nào cũng luôn phải chú ý đối nhân, xử thế sao cho phù hợp với các chuẩn mực đạo đức cũng như pháp luật....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Một số ý kiến về đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy môn lí luận chung về nhà nước và pháp luật"

§µo t¹o TS. NguyÔn V¨n §éng * T heo quan niÖm cña chóng t«i, néi dung gi¶ng d¹y v ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y lu«n lu«n l hai vÊn ®Ò träng yÕu nhÊt trong gi¸o dôc, a. VÞ trÝ, tÝnh chÊt, môc ®Ých, yªu cÇu cña m«n häc LÝ luËn chung vÒ nh n−íc v ph¸p luËt l ® o t¹o nãi chung, ho¹t ®éng gi¶ng d¹y cña m«n khoa häc ph¸p lÝ c¬ së, nÒn t¶ng, cã tÝnh ng−êi thÇy nãi riªng. C¶ hai vÊn ®Ò n y ®Òu do chÊt ph−¬ng ph¸p luËn cho c¸c khoa häc ph¸p lÝ tÝnh chÊt, môc tiªu, c¸c nguyªn t¾c cña nÒn gi¸o kh¸c, bao gåm hÖ thèng c¸c tri thøc khoa häc c¬ dôc, ® o t¹o quy ®Þnh v chóng quan hÖ, g¾n bã b¶n vÒ nh n−íc v ph¸p luËt; l khoa häc lÝ chÆt chÏ víi nhau, t¸c ®éng, ¶nh h−ëng lÉn luËn, trong ®ã, t− duy lÝ luËn v t− duy trõu nhau. Do ®ã, muèn n©ng cao h¬n n÷a chÊt l−îng t−îng lu«n lu«n ®−îc vËn dông ®Ó tiÕp cËn, ph©n tÝch, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nh gi¶ng d¹y th× ®ång thêi cÇn ®æi míi c¶ néi dung n−íc v ph¸p luËt nh»m ®−a ra nh÷ng kÕt luËn, gi¶ng d¹y lÉn ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Tuy vËy, luËn ®iÓm khoa häc cã tÝnh nguyªn t¾c, ®Þnh mçi vÊn ®Ò ®ã còng cã tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi. h−íng, chØ ®¹o viÖc nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò cô Néi dung gi¶ng d¹y chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ môc thÓ cña nh n−íc v ph¸p luËt. LÝ luËn chung vÒ tiªu gi¶ng d¹y, cßn ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y nh n−íc v ph¸p luËt cßn l m«n häc, bao gåm kh«ng chØ do néi dung gi¶ng d¹y quy ®Þnh m hÖ thèng c¸c kh¸i niÖm, ph¹m trï c¬ b¶n v cßn xuÊt ph¸t tõ ®èi t−îng gi¶ng d¹y. Tõ ®©y nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu, quan träng nhÊt cña nh h×nh th nh mèi quan hÖ gi÷a bèn th nh tè: Môc n−íc v ph¸p luËt nh»m trang bÞ cho ng−êi häc tiªu gi¶ng d¹y; néi dung gi¶ng d¹y; ph−¬ng nh÷ng kiÕn thøc chung, c¬ b¶n, s©u s¾c, to n ph¸p gi¶ng d¹y; ®èi t−îng gi¶ng d¹y. diÖn vÒ nh n−íc v ph¸p luËt, gióp hä h×nh Tõ nhËn thøc ë trªn, chóng t«i ®Ò cËp sau th nh ph−¬ng ph¸p t− duy khoa häc v ph−¬ng ®©y mét sè ý kiÕn vÒ ®æi míi néi dung gi¶ng ph¸p nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ nh n−íc, ph¸p d¹y v ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y m«n häc lÝ luËn luËt, trªn c¬ së ®ã míi cã thÓ tiÕp tôc häc tËp chung vÒ nh n−íc v ph¸p luËt. c¸c m«n häc ph¸p lÝ kh¸c cã kÕt qu¶. L m«n 1. VÞ trÝ, tÝnh chÊt, môc ®Ých, yªu cÇu cña häc mang tÝnh lÝ luËn s©u s¾c v l m«n häc ®Çu tiªn, më ®Çu cho c¸c m«n häc kh¸c thuéc khoa m«n häc v ®èi t−îng häc häc ph¸p lÝ, m«n LÝ luËn chung vÒ nh n−íc v Tr−íc hÕt, cÇn x¸c ®Þnh râ v ®óng vÞ trÝ, ph¸p luËt ®ßi hái ng−êi häc ph¶i lu«n lu«n cã t− tÝnh chÊt, môc ®Ých, yªu cÇu cña m«n häc v ®èi duy lÝ luËn v t− duy trõu t−îng ®Ó tiÕp cËn, t−îng häc. Theo chóng t«i, ®©y l viÖc l m cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ®æi míi néi dung * Gi¶ng viªn chÝnh Khoa h nh chÝnh - nh n−íc v ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña ng−êi thÇy. Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 67
®µo t¹o ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, tæng hîp, lÜnh héi ®−îc c¸c quèc tÕ,… §èi víi mçi kh¸i niÖm, ph¹m trï v kh¸i niÖm, ph¹m trï c¬ b¶n v nh÷ng vÊn ®Ò chñ tõng vÊn ®Ò ®ã nªn tr×nh b y mét c¸ch kh¸i yÕu cña nh n−íc v ph¸p luËt. qu¸t, ng¾n gän, c« ®äng, sóc tÝch, dÔ hiÓu víi b. §èi t−îng häc l−îng kiÕn thøc cÇn thiÕt, võa ®ñ ®Ó ng−êi häc X¸c ®Þnh ®óng ®èi t−îng häc còng l ®iÒu cã ®−îc c¸ch nh×n nhËn khoa häc, ®óng ®¾n, kiÖn, tiÒn ®Ò ®Ó ®æi míi néi dung v ph−¬ng to n diÖn vÒ nh n−íc v ph¸p luËt. §ång thêi, ph¸p gi¶ng d¹y m«n häc. §a sè ®èi t−îng häc l ph¶i söa ®æi, thËm chÝ thay thÕ mét sè quan sinh viªn n¨m thø nhÊt, tuæi cßn trÎ, nhËn thøc niÖm ® l¹c hËu, lçi thêi hoÆc tr×nh b y l¹i x héi cßn thiÕu, ch−a khi n o (hoÆc rÊt Ýt khi ) nh÷ng vÊn ®Ò trªn c¬ së t− duy ®æi míi, nhËn tiÕp cËn nh÷ng vÊn ®Ò vÒ nh n−íc v ph¸p luËt, thøc míi, c¸ch nh×n míi. Nh×n l¹i c¸c gi¸o tr×nh kh¶ n¨ng t− duy lÝ luËn v t− duy trõu t−îng ®Ó hiÖn nay cña m«n lÝ luËn chung vÒ nh n−íc v tiÕp cËn, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, lÜnh héi ®−îc ph¸p luËt, chóng t«i nhËn thÊy vÒ c¬ b¶n, ® nh÷ng tri thøc cña khoa häc lÝ luËn cßn h¹n chÕ, th©u tãm ®−îc nh÷ng kh¸i niÖm, ph¹m trï cÇn ch−a quen víi ph−¬ng ph¸p nghe, ghi mét c¸ch thiÕt v c¸c vÊn ®Ò cèt yÕu nhÊt cña nh n−íc v khoa häc ë bËc ®¹i häc… Ngo i ra, ®èi t−îng ph¸p luËt nh−ng vÉn cßn d i, cã chç qu¸ trõu häc cßn l nh÷ng ng−êi võa häc võa l m - sinh t−îng, khã hiÓu, cã n¬i cßn chung chung v viªn hÖ t¹i chøc. Tuy hä cã mét sè thuËn lîi h¬n thiÕu dÉn chøng thùc tÕ cÇn thiÕt, thËm chÝ cã sinh viªn hÖ chÝnh quy nh− ® tõng tr¶i v ®ang vÊn ®Ò ®−îc t¸c gi¶ tr×nh b y sang c¸c khoa häc c«ng t¸c nªn cã nhiÒu vèn sèng v kinh nghiÖm ph¸p lÝ kh¸c nh− lÞch sö t− t−ëng chÝnh trÞ - thùc tÕ nh−ng hä còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n ph¸p lÝ, lÞch sö nh n−íc v ph¸p luËt, luËt hiÕn nh− nhiÒu tuæi, thiÕu thêi gian häc… ph¸p, luËt h nh chÝnh… §Æc biÖt, mét sè néi Tõ nhËn thøc trªn, chóng t«i cho r»ng, ph¶i dung ®−îc tr×nh b y vÉn theo c¸ch nh×n cò, t− lu«n lu«n ®æi míi c¶ néi dung lÉn ph−¬ng ph¸p duy cò. gi¶ng d¹y v ph−¬ng ph¸p häc tËp cho phï hîp Ngo i ra, còng nªn c¬ cÊu l¹i néi dung víi vÞ trÝ, tÝnh chÊt, môc ®Ých, yªu cÇu cña m«n ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y (còng l néi dung häc v víi ®èi t−îng häc. ë ®©y, chóng t«i chØ ch−¬ng tr×nh häc) cho hîp lÝ v khoa häc h¬n ®Ó ®Ò cËp vÊn ®Ò ®æi míi néi dung v ph−¬ng ph¸p võa tiÖn cho thÇy, võa tiÖn cho trß. Theo chóng gi¶ng d¹y. t«i, cã hai c¸ch bè trÝ, s¾p xÕp. C¸ch thø nhÊt, 2. §æi míi néi dung v ph−¬ng ph¸p ®Æt b i nhËp m«n lªn ®Çu tiªn, sau ®ã chia néi gi¶ng d¹y dung ch−¬ng tr×nh th nh hai phÇn lín. PhÇn mét a. §æi míi néi dung gi¶ng d¹y vÒ nh n−íc, gåm hai môc: Môc mét: "Nh÷ng VÒ néi dung gi¶ng d¹y (®−îc thÓ hiÖn trong kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ nh n−íc"; môc hai: "C¸c gi¸o tr×nh), cÇn chän läc ®−a v o c¸c kh¸i niÖm, kiÓu nh n−íc trong lÞch sö". PhÇn hai vÒ ph¸p ph¹m trï c¬ b¶n, tiªu biÓu v nh÷ng vÊn ®Ò chñ luËt, còng gåm hai môc: Môc mét: "Nh÷ng kh¸i yÕu, quan träng nhÊt cña nh n−íc v ph¸p luËt. niÖm chung, c¬ b¶n vÒ ph¸p luËt"; môc hai: Bªn c¹nh ®ã, cÇn bæ sung nh÷ng vÊn ®Ò míi, "C¸c kiÓu ph¸p luËt trong lÞch sö ". ViÖc ph©n c¸c th nh tùu nghiªn cøu cña khoa häc ph¸p lÝ ë bè n y võa b¶o ®¶m ®−îc c¸c tÝnh chÊt: Logic, trong v ngo i n−íc ® ®−îc thõa nhËn v ®−a hîp lÝ, khoa häc, tuÇn tù cña c¸c vÊn ®Ò cÇn d¹y v o ¸p dông trªn thùc tiÔn, vÝ dô, nh n−íc ph¸p v häc võa thuËn tiÖn cho gi¶ng d¹y v häc tËp, quyÒn, quan hÖ gi÷a nh n−íc víi c¸ nh©n, sù nhÊt l khi cÇn ®èi chiÕu, so s¸nh gi÷a c¸c kh¸i héi nhËp cña ph¸p luËt ViÖt Nam víi ph¸p luËt niÖm, c¸c kiÓu nh n−íc v ph¸p luËt víi nhau. 68 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2003
§µo t¹o C¸ch thø hai, còng ®−a b i nhËp m«n lªn ®Çu, ®¹i th× ®ã l viÖc d¹y ch÷, d¹y ng−êi. VËn dông råi chia néi dung ch−¬ng tr×nh th nh ba phÇn. nguyªn lÝ Êy v o viÖc gi¶ng d¹y m«n lÝ luËn PhÇn mét gåm nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ nh chung vÒ nh n−íc v ph¸p luËt th× tr−íc hÕt n−íc v ph¸p luËt. PhÇn hai vÒ c¸c kiÓu nh ph¶i gi¶ng gi¶i cho ng−êi häc hiÓu ®−îc néi n−íc trong lÞch sö. PhÇn ba vÒ c¸c kiÓu ph¸p dung, ý nghÜa cña tõng kh¸i niÖm, ph¹m trï, vÊn luËt trong lÞch sö. ®Ò c¬ b¶n cña nh n−íc v ph¸p luËt, trªn c¬ së b. §æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®ã d¹y cho hä ph−¬ng ph¸p t− duy khoa häc, §èi víi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, cÇn ®æi míi ®óng ®¾n ®Ó tiÕp cËn v gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cô vÒ c¨n b¶n v× ®©y l vÊn ®Ò cÊp b¸ch nh−ng thÓ vÒ nh n−íc, ph¸p luËt trong thùc tiÔn. HiÖn còng khã kh¨n, do nhiÒu nguyªn nh©n. ViÖc nay, cã t×nh tr¹ng mét sè thÇy, c« nãi chuyÖn ng−êi häc hiÖn nay kªu ca, ph n n n kh¸ nhiÒu vÒ chuyªn ®Ò trªn bôc gi¶ng chø kh«ng ph¶i l m«n häc nh− trõu t−îng, khã hiÓu, kh« khan… gi¶ng b i, l m cho sinh viªn v ng−êi häc nãi phÇn lín do thÇy ch−a chÞu c¶i tiÕn ph−¬ng chung cã thÓ thu nhËn ®−îc l−îng th«ng tin nhÊt ph¸p gi¶ng d¹y. Theo chóng t«i, ph−¬ng ph¸p ®Þnh, thËm chÝ nghe mét c¸ch ch¨m chó nh−ng gi¶ng d¹y bao gåm ph−¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh rèt cuéc th× kh«ng n¾m ®−îc néi dung v ý b i gi¶ng v ph−¬ng ph¸p h−íng dÉn sinh viªn nghÜa cña b i häc. th¶o luËn b i gi¶ng. Muèn gi¶ng gi¶i cho ng−êi häc hiÓu b i - VÒ ph−¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh b i gi¶ng ngay trªn líp th× ph¶i kÕt hîp gi÷a nãi v viÕt Chóng t«i cã mét sè ý kiÕn b−íc ®Çu nh− sau: nh÷ng ý chÝnh trªn b¶ng, ®Æc biÖt cÇn coi träng Mét l , cÇn nhËn thøc ®Çy ®ñ, ®óng ®¾n h¬n viÖc tæng hîp, tæng kÕt sau mçi b i gi¶ng v nÕu n÷a vÒ vÞ trÝ, tÝnh chÊt, môc ®Ých, yªu cÇu cña cã thÓ th× m« h×nh ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p. m«n häc v ®èi t−îng häc. NÕu kh«ng cã nhËn L m nh− vËy ®Ó cho sinh viªn võa nghe, võa thøc nh− vËy th× sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng: HoÆc ghi, võa nh×n ®−îc v ch¾c ch¾n hiÖu qu¶ gi¶ng gi¶ng b i mét c¸ch hêi hît, qua loa, ®¹i kh¸i d¹y v hiÖu qu¶ thu nhËn kiÕn thøc m thÇy l m cho c¸c vÊn ®Ò cÇn ®−îc l m s¸ng tá chØ truyÒn ®¹t sÏ cao. Qua th¨m dß ý kiÕn cña sinh dõng l¹i ë møc ®é lê mê, chung chung; hoÆc viªn, chóng t«i thÊy nhiÒu em muèn thÇy viÕt gi¶ng gi¶i mét hay mét v i vÊn ®Ò n o ®ã qu¸ cô nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n v c¸c ý chÝnh cÇn ph¶i thÓ, qu¸ réng, cßn c¸c vÊn ®Ò kh¸c trong b i n¾m trªn b¶ng, råi sau ®ã b»ng lêi nãi ph©n tÝch, gi¶ng chØ ®−îc tr×nh b y qua loa (l m nh− vËy gi¶ng gi¶i cÆn kÏ, l m nh− vËy võa nhanh hiÓu dÔ tù dÉn thÇy ®i lan man hay lÖch sang c¸c võa nhanh nhí, chø thÇy chØ nãi kh«ng th× khoa häc kh¸c); hoÆc gi¶ng kh«ng b¸m s¸t néi kh«ng biÕt c¸i g×, ý g× l c¬ b¶n cÇn ph¶i n¾m. dung ch−¬ng tr×nh häc (c¸ch gi¶ng n y còng tù Cßn viÖc tù häc, tù nghiªn cøu qua m« h×nh m ®Èy thÇy chÖch khái môc tiªu b i gi¶ng, cßn thÇy tæng hîp ®−a ra, theo c¸c em, võa dÔ hiÓu ng−êi häc kh«ng thu nhËn ®−îc g× bæ Ých)… m hiÓu s©u, võa dÔ nhí m nhí l©u. Hai l , cÇn hiÓu râ, ®óng nghÜa cña hai tõ Ba l , cÇn kÕt hîp gi÷a truyÒn ®¹t kiÕn thøc "gi¶ng" v "d¹y". Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn m cæ víi viÖc ph¸t huy tinh thÇn chñ ®éng t− duy cña nh©n ghÐp hai tõ n y víi nhau. Theo c¸ch hiÓu ng−êi häc ®Ó hä n¾m b¾t kiÕn thøc mét c¸ch n«m na th× "gi¶ng" cã nghÜa l l m râ nghÜa cña nhanh, nh¹y, tho¶i m¸i ë trªn líp, t¹o tiÒn ®Ò tõng ch÷, tõng tõ, tõng c©u, tõng b i, tõ ®ã cho viÖc tù häc, tù t×m hiÓu v nghiªn cøu ë nh . "d¹y" cho ng−êi ta c¸ch nghÜ, c¸ch l m ®óng Cã ý kiÕn cho r»ng ®Ó kh¾c phôc c¸ch truyÒn ®¾n, hîp lÝ, hîp t×nh. Cßn nãi theo c¸ch nãi hiÖn ®¹t kiÕn thøc mang tÝnh ¸p ®Æt, khiªn c−ìng, T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 69
®µo t¹o buån tÎ, kh« khan nh− hiÖn nay th× nªn chuyÓn chÊt l−îng phô thuéc v o nhiÒu yÕu tè. §èi víi tõ ®éc tho¹i cña thÇy th nh héi tho¹i gi÷a thÇy ng−êi thÇy, theo chóng t«i nghÜ, cÇn cã hai ®iÒu v trß. Theo chóng t«i, nÕu c¶ mÊy tiÕt gi¶ng b i kiÖn: Chung v riªng. §iÒu kiÖn chung l ph¶i ng¾n ngñi ®Òu l m nh− vËy th× ® biÕn buæi th−êng xuyªn trau dåi, bæ sung, n©ng cao kiÕn gi¶ng cña thÇy th nh cuéc "täa ® m, héi th¶o" thøc chuyªn m«n v c¶i tiÕn kÜ n¨ng s− ph¹m ®Ó gi÷a thÇy víi trß, trong khi ® cã buæi th¶o luËn cã ®−îc phÈm chÊt tèt ®Ñp cña ng−êi thÇy, trong riªng. Tuy nhiªn, thÇy vÉn cã thÓ nªu c©u hái, ®ã cã mÊy yÕu tè quan träng nhÊt l v÷ng v ng ®Æt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi néi dung b i vÒ chÝnh trÞ, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc v lèi sèng, gi¶ng ®Ó trß suy nghÜ, tr¶ lêi, cßn thÇy ®¸nh gi¸, ch¾c ch¾n v phong phó vÒ kiÕn thøc chuyªn b×nh phÈm sù tr¶ lêi ®ã. m«n, hÊp dÉn vÒ c¸ch truyÒn ®¹t kiÕn thøc… Chóng t«i nghÜ r»ng trong buæi gi¶ng b i, l m sao ®Ó trong mçi ng−êi thÇy ®Òu héi tô mÆc dï tinh thÇn chñ ®éng cã tõ hai phÝa: ThÇy ®ång thêi c¶ ba tÝnh c¸ch g¾n bã h÷u c¬ v chñ ®éng truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho trß, cßn trß thèng nhÊt víi nhau - võa l ng−êi d¹y ch÷ d¹y chñ ®éng lÜnh héi kiÕn thøc cña thÇy nh−ng vai ng−êi, võa l nh khoa häc v ®ång thêi l trß chÝnh vÉn lu«n lu«n thuéc vÒ ng−êi thÇy. ng−êi nghÖ sÜ trªn bôc gi¶ng. §èi víi ®iÒu kiÖn NÕu thÇy v÷ng v ng vÒ kiÕn thøc, biÕt c¸ch cuèn riªng: Ph¶i so¹n kÜ gi¸o ¸n tr−íc khi lªn líp, nÕu hót trß, l m cho hä ch¨m chó nghe, ghi v say cã gi¸o ¸n råi th× ph¶i ®äc l¹i xem cã cÇn chØnh s−a víi lêi gi¶ng cña m×nh m l¹i kh«ng ån o söa, bæ sung g× kh«ng, trong ®ã ®Æc biÖt chó ý th× b i gi¶ng thËt sù trë nªn sinh ®éng v sÏ tíi c¬ cÊu b i gi¶ng, l−îng kiÕn thøc cÇn truyÒn th nh c«ng. Ch¼ng h¹n, thÇy kh«ng chØ ph©n ®¹t v chÊt l−îng th«ng tin. tÝch kÜ, gi¶ng gi¶i cô thÓ, cÆn kÏ c¸c vÊn ®Ò - VÒ ph−¬ng ph¸p h−íng dÉn sinh viªn th¶o chÝnh thuéc néi dung b i gi¶ng b»ng c¸ch nãi luËn b i gi¶ng ®¬n gi¶n, ng¾n gän, râ r ng, dÔ hiÓu m cßn CÇn nhËn thøc l¹i ý nghÜa, tÇm quan träng cung cÊp nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau cña c¸c nh cña viÖc th¶o luËn cña sinh viªn vÒ nh÷ng vÊn khoa häc (nÕu cã) hay quan ®iÓm míi nhÊt hiÖn ®Ò ® häc, tõ ®ã míi cã c¸ch bè trÝ gi¸o viªn nay vÒ tõng vÊn ®Ò; kh«ng chØ lÊy dÉn chøng hîp lÝ v c¶i tiÕn ph−¬ng ph¸p h−íng dÉn cña thùc tÕ v cung cÊp th«ng tin ë trong n−íc m thÇy. Cã ý kiÕn r»ng nªn tiÕn h nh th¶o luËn cßn ®−a dÉn chøng thùc tÕ v th«ng tin cña n−íc ngay trong buæi thuyÕt tr×nh b i gi¶ng, nh− vËy ngo i; kÕt hîp võa gi¶ng gi¶i tõng vÊn ®Ò cô thÓ, sÏ l m cho sinh viªn n¾m b i gi¶ng cña thÇy kÞp võa ®Æt ra c©u hái cã liªn quan ®Ó trß suy nghÜ thêi nhÊt v nhanh nhÊt. Chóng t«i e r»ng, nÕu v tr¶ lêi, råi thÇy ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tr¶ lêi hoÆc l m nh− vËy sÏ khã cho c¶ thÇy v trß. §èi víi uèn n¾n c¸ch hiÓu sai lÖch; võa nªu râ th nh tùu thÇy, sÏ kh«ng cßn thêi gian truyÒn ®¹t hÕt kiÕn nghiªn cøu khoa häc ® ®¹t ®−îc liªn quan tíi thøc cÇn truyÒn ®¹t v sÏ l m ®øt m¹ch gi¶ng c¸c vÊn ®Ò ®−îc tr×nh b y võa chØ ra ®−îc nh÷ng ®ang g©y høng thó cho sinh viªn. Cßn ®èi víi vÊn ®Ò cßn ch−a ®−îc gi¶i quyÕt hay ch−a ®−îc sinh viªn, dï thÇy cã gi¶ng hay v dÔ hiÓu ®Õn nghiªn cøu hoÆc h−íng nghiªn cøu míi hiÖn mÊy ®i n÷a th× th× hä vÉn cßn ch−a ®−îc chuÈn nay; biÕt lång ghÐp v o lóc gi¶ng nh÷ng c©u bÞ thËt sù chu ®¸o vÒ mÆt kiÕn thøc, h¬n n÷a l¹i chuyÖn thùc tÕ sinh ®éng, hãm hØnh ®Ó kh«ng bÞ chuyÓn ®æi tr¹ng th¸i l m viÖc qu¸ nhanh nªn khÝ buæi nghe gi¶ng bít c¨ng th¼ng v xo¸ ®i sù vÒ mÆt t©m lÝ, ch−a s½n s ng tr¶ lêi c©u hái cña ng¨n c¸ch gi÷a thÇy víi trß… thÇy v ®èi tho¹i víi thÇy. Bëi thÕ cho nªn, tr−íc Mét buæi gi¶ng b i lÝ luËn th nh c«ng v cã m¾t, biÖn ph¸p hîp lÝ nhÊt vÉn l d nh buæi 70 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2003
§µo t¹o riªng cho th¶o luËn nh÷ng b i ® häc ®Ó sinh t×nh tr¹ng tõ ®Çu ®Õn cuèi buæi th¶o luËn, thÇy viªn cã thêi gian tù häc, tù nghiªn cøu v chuÈn nãi l¹i cho sinh viªn nh÷ng vÊn ®Ò m hä ® bÞ b i tèt ë nh tr−íc khi lªn líp th¶o luËn. ®−îc nghe, ghi trong buæi thuyÕt tr×nh cña thÇy Muèn vËy, bªn c¹nh viÖc c«ng khai ho¸ thêi hoÆc thÇy qu¸ nghiªm kh¾c, n¹t né trß ch−a kho¸ biÓu chung trong tuÇn th× còng ph¶i d¸n chuÈn bÞ b i chu ®¸o, l m cho kh«ng khÝ buæi lÞch nghe thuyÕt tr×nh v th¶o luËn cña m«n häc th¶o luËn c¨ng th¼ng, trß bÞ øc chÕ m¹nh nªn ë n¬i m sinh viªn dÔ theo dâi ®Ó hä chuÈn bÞ kh«ng cßn høng thó v thiÕu tËp trung suy nghÜ tèt vÒ kiÕn thøc v t©m lÝ nghe gi¶ng hoÆc th¶o ®Ó th¶o luËn, tranh luËn. Cã thÓ mçi thÇy cã mét luËn, ®Æc biÖt l th¶o luËn. HiÖn nay, lÞch ph−¬ng ph¸p riªng trong viÖc h−íng dÉn sinh chuyªn m«n trong tuÇn phÇn lín l ®Ó trong viªn th¶o luËn nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu chung khoa chuyªn m«n d nh cho thÇy m sinh viªn cña buæi th¶o luËn. Chóng t«i xin ®−a ra ph−¬ng rÊt ng¹i v o khoa cña c¸c thÇy. ph¸p sau ®©y: Cho tíi nay, vÉn cßn mét sè ng−êi quan Tr−íc hÕt, thÇy gióp trß x©y dùng ®Ò c−¬ng niÖm buæi th¶o luËn chØ l phô cßn buæi gi¶ng th¶o luËn, trong ®ã lång ghÐp nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b i míi l chÝnh, cho nªn c¸c gi¸o viªn "cøng b¶n thuéc néi dung b i gi¶ng tr−íc cña thÇy v cái" hÇu nh− ®−îc ph©n c«ng ®øng gi¶ng, cßn c¸c vÊn ®Ò míi hay c©u hái míi nh−ng cã liªn nh÷ng gi¸o viªn h¬i "non" mét chót th× d nh quan tíi chñ ®Ò th¶o luËn. TiÕp ®Õn, sinh viªn cho h−íng dÉn th¶o luËn. Quan niÖm nh− vËy v lªn bôc tr×nh b y tõng vÊn ®Ò theo thø tù trong ®Ò c−¬ng (tr−íc hÕt lÊy tinh thÇn xung phong c¸ch l m n y l sai. Chóng t«i cho r»ng gi¶ng cña sinh viªn, nÕu kh«ng cã ai xung phong th× b i v h−íng dÉn th¶o luËn ®Òu quan träng nh− ph¶i gäi tªn hoÆc chØ ®Þnh). Sau khi ng−êi tr×nh nhau, thËm chÝ viÖc h−íng dÉn sinh viªn th¶o b y tr×nh b y xong, mäi ng−êi ®Æt c©u hái hoÆc luËn l¹i c ng cÇn thÇy giái. Môc ®Ých, ý nghÜa ®Ò nghÞ ng−êi tr×nh b y gi¶i thÝch, l m râ h¬n cña buæi th¶o luËn l nh»m gióp sinh viªn cñng n÷a nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc tr×nh b y hoÆc trùc tiÕp cè l¹i kiÕn thøc ® ®−îc nghe, ghi trong buæi tranh luËn víi ng−êi tr×nh b y trªn tinh thÇn d©n nghe gi¶ng ®ång thêi më réng kiÕn thøc ®ã chñ, x©y dùng, cëi më, cã v¨n ho¸ tranh luËn. cïng víi viÖc liªn hÖ thùc tÕ; kÞp thêi uèn n¾n Ng−êi tr×nh b y cã quyÒn tranh luËn víi b¹n ®Ó ph−¬ng ph¸p t− duy kh«ng ®óng ®¾n v nhËn b¶o vÖ quan ®iÓm cña m×nh. Trong khi th¶o thøc lÖch l¹c cña hä; kh¬i dËy ë hä tÝnh ®éc lËp luËn, trß cã thÓ ®Ò nghÞ thÇy gi¶i thÝch, l m râ tù häc hái, tù nghiªn cøu v tinh thÇn s¸ng t¹o thªm nh÷ng vÊn ®Ò v−íng m¾c. XuÊt ph¸t tõ ý khoa häc; rÌn luyÖn cho sinh viªn c¸ch nghÜ, thøc t«n träng trß, ®Æc biÖt l ý kiÕn riªng cña c¸ch nãi ®óng ®¾n, râ r ng, m¹ch l¹c, biÕt tr×nh trß, thÇy cã thÓ cho phÐp trß tranh luËn th¼ng b y mét vÊn ®Ò khoa häc mét c¸ch khoa häc. th¾n víi m×nh m vÉn gi÷ ®−îc quan hÖ t×nh ChÝnh v× vËy thÇy h−íng dÉn th¶o luËn c ng giái c¶m thÇy - trß. ë ®©y, vai trß cña ng−êi thÇy rÊt c ng tèt. lín: Võa l ng−êi h−íng dÉn sinh viªn th¶o luËn Néi dung th¶o luËn, tr−íc hÕt, l nh÷ng vÊn mét c¸ch cã träng t©m, cã chÊt l−îng trong ®Ò c¬ b¶n thuéc b i gi¶ng lÇn tr−íc cña thÇy v kh«ng khÝ th¼ng th¾n, d©n chñ, cëi më, khoa c¸c vÊn ®Ò míi hoÆc c©u hái míi liªn quan trùc häc, cã v¨n ho¸ võa l ng−êi ph¶n biÖn nh÷ng ý tiÕp tíi b i gi¶ng Êy do thÇy v tËp thÓ líp nªu kiÕn cña sinh viªn v gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c, ra hoÆc c¸c b i tËp cña thÇy ®−îc ®−a ra ®Ó trß vÊn ®Ò m hä cßn ch−a hiÓu. Cuèi buæi th¶o cïng nhau suy nghÜ, gi¶i ®¸p. luËn, thÇy tæng kÕt, ®¸nh gi¸ v ®Þnh h−íng ®Ó VÒ ph−¬ng ph¸p h−íng dÉn. CÇn kh¾c phôc sinh viªn tiÕp tôc tù nghiªn cøu./. T¹p chÝ luËt häc sè 1/2003 71