Báo cáo nghiên cứu khoa học: "ĐẨY MẠNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

99
lượt xem 30
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Việc phát triển kinh tế tư nhân trong những năm gần đây đã được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt chú trọng. Đã có nhiều chính sách được ban hành và cũng đã có nhiều nhà nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm khuyến khích khu vực này phát triển. Tuy nhiên, làm thế nào để phát triển kinh tế tư nhân mạnh hơn, nhanh hơn, hiệu quả hơn trong điều kiện hội nhập và toàn cầu hóa kinh tế như hiện nay? Bài viết này sẽ góp phần giải quyết vấn đề đó....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "ĐẨY MẠNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI"

ĐẨY MẠNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI PROMOTING THE PRIVATE ECONOMY IN THE PROCESS OF WORLD ECONOMY INTEGRATION VÕ XUÂN TIẾN Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng TÓM T ẮT Việc phát triển kinh tế tư nhân trong những năm gần đây đã được Đảng v à Nhà nước ta đặc biệt chú trọng. Đã có nhiều chính sách được ban hành và cũng đã có nhiều nhà nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm khuyến khích khu vực này phát triển. Tuy nhiên, làm thế nào để phát triển kinh tế tư nhân mạnh hơn, nhanh hơn, hiệu quả hơn trong điều kiện hội nhập và toàn cầu hóa kinh tế như hiện nay? Bài viết này sẽ góp phần giải quyết vấn đề đó. ABSTRACT Promoting the private economy in recent years has attracted special attention of our Party and Government. Many policies have been introduced and many researchers have put forward solutions to boost this sector. However, how can the private sector grow more rapidly, more effectively in the today’s process of economic integration and globalization? This paper is to contribute to addressing this issue. 1. Nháûn diãûn kinh tãú tæ nhán åí næåïc ta hiãûn nay Âãø phaït huy âæåüc sæïc maûnh täøng håüp cuía caïc thaình pháön vaì caïc khu væûc kinh tãú, nhæîng nàm gáön âáy Âaíng vaì Nhaì næåïc ta ngaìy caìng chuï troüng nhiãöu hån âãïn viãûc âáøy maûnh phaït triãøn kinh tãú tæ nhán. Noïi âãún kinh tãú tæ nhán thæûc cháút laì noïi âãún khu væûc kinh tãú tæ nhán, khu væûc maì vãö quan hãû såí hæîu gäöm caí kinh tãú caï thãø, tiãøu chuí vaì kinh tãú tæ baín tæ nhán. Chuïng âãöu thuäüc cuìng loaûi hçnh såí hæîu tæ nhán. Màûc dáöu vãö màût lê luáûn, quan âiãøm thç kinh tãú caï thãø, tiãøu chuí vaì kinh tãú tæ baín tæ nhán laì hai thaình pháön kinh tãú khaïc nhau, khaïc nhau vãö trçnh âäü phaït triãøn læûc læåüng saín xuáút vaì baín cháút quan hãû saín xuáút. Nhæng trong thæûc tã,ú viãûc phán âënh raûch roìi ranh giåïi âáu laì kinh tãú caï thãø, tiãøu chuí âáu laì kinh tãú tæ baín tæ nhán khäng phaíi laì âån giaín. Båíi hai thaình pháön kinh tãú naìy váûn âäüng, phaït triãøn, biãún âäøi khäng ngæìng cuîng nhæ sæû aính hæåíng cuía caïc yãúu täú thåìi âaûi, âàûc âiãøm ngaình nghãö, lénh væûc saín xuáút... Nãúu kinh tãú caï thãø laì kinh tãú cuía mäüt häü gia âçnh hay mäüt caï nhán hoaût âäüng dæûa trãn såí hæîu tæ nhán vãö tæ liãûu saín xuáút vaì lao âäüng, khäng thuã mæåïn lao âäüng bãn ngoaìi, thç kinh tãú tiãøu chuí laì hçnh thæïc täø chæïc kinh tãú coï thuã mæåïn lao âäüng bãn ngoaìi màûc dáöu váùn dæûa trãn såí hæîu tæ nhán vãö tæ liãûu saín xuáút vaì lao âäüng laìm thuã. Tuy nhiãn, quy mä vãö väún âáöu tæ, lao âäüng thç kinh tãú tiãøu
chuí váùn coìn nhoí. Vãö thaình pháön kinh tãú tæ baín tæ nhán, maì hçnh thæïc täø chæïc âæåüc thãø hiãûn laì caïc Cäng ty traïch nhiãûm hæîu haûn, Cäng ty cäø pháön, Doanh nghiãûp tæ nhán...Kinh tãú tæ baín tæ nhán coï quy mä saín xuáút låïn, ké thuáût saín xuáút tiãún bäü, cäng nghãû hiãûn âaûi, tuy nhiãn váùn âæåüc tiãún haình dæûa trãn tæ liãûu saín xuáút vaì lao âäüng tæ nhán. Chênh nhæîng yãúu täú naìy âaî laìm cho caïc loaûi hçnh täø chæïc saín xuáút cuía kinh tãú tæ nhán tuy khaïc nhau nhæng váùn coï chung baín cháút, coï chung âàûc tênh - tæ nhán. Nhæîng nàm gáön âáy, kinh tãú tæ nhán âaî phaït triãøn räüng khàõp caí næåïc; âoïng goïp quan troüng vaìo phaït triãøn kinh tãú, huy âäüng moüi nguäön læûc vaìo saín xuáút, goïp pháön âaïp æïng täút hån nhu cáöu trong næåïc tàng xuáút kháøu, taûo nguäön thu cho ngán saïch nhaì næåïc, taûo cäng àn viãûc laìm... Nhæîng kãút quaí âaût âæåüc: Theo baïo caïo cuía Bäü kãú hoaûch vaì Âáöu tæ, nàm 2003, doanh nghiãûp tæ nhán åí ta chiãúm tyí lãû låïn trong täøng säú doanh nghiãûp trong toaìn quäúc, âoïng goïp khoaíng 26% täøng saín pháøm xaî häüi, 31% täøng saín læåüng cäng nghiãûp, 78% täøng mæïc baïn leí, 64% täøng læåüng váûn chuyãøn haìng hoïa, taûo ra 49% viãûc laìm phi näng nghiãûp åí näng thän... Doanh nghiãûp tæ nhán laì nåi coï khaí nàng tiãúp nháûn pháön låïn säú lao âäüng måïi haìng nàm vaì säú lao âäüng dæ thæìa do sàõp xãúp laûi doang nghiãûp nhaì næåïc hay caíi caïch haình chênh, goïp pháön äøn âënh vaì tàng thu nháûp cho ngæåìi lao âäüng, goïp pháön xoïa âoïi giaím ngheìo vaì äøn âënh xaî häüi. Kinh tãú tæ nhán coï vai troì âaïng kãø trong viãûc gçn giæî vaì phaït triãøn caïc ngaình nghãö truyãön thäúng, tàng kim ngaûch xuáút kháøu nháút laì haìng thuí cäng myî nghãû, chãú biãún näng saín, thuíy saín, haìng may màûc, âäö da... Tênh âãún thaïng 6/2003, täøng säú doanh nghiãûp tæ nhán âàng kê kinh doanh lãn tåïi 12 vaûn DN (chæa kãø gáön 2 triãûu häü kinh doanh caï thãø). Trong âoï, caïc doanh nghiãûp hoaût âäüng trong lénh væûc saín xuáút cäng nghiãûp, tiãøu thuí cäng nghiãûp laì 17%; xáy dæûng 14%; näng nghiãûp 14%; trong lénh væûc dëch vuû laì 55%. Nhçn chung caïc doanh nghiãûp nàng âäüng vaì thêch æïng nhanh våïi nhæîng thay âäøi cuía thë træåìng, Vaì quan troüng nháút, âáy laì træåìng hoüc kinh doanh thæûc sæû âáöu tiãn cuía säú âäng doanh nhán træåïc khi tiãún tåïi caïc quy mä kinh doanh låïn hån. Våïi nhæîng æu âiãøm trãn, kinh tãú tæ nhán âæåüc coi laì mäüt loaûi hçnh kinh tãú cáön âæåüc âáøy maûnh phaït triãøn, nhàòm thæûc hiãûn chiãún læåüc phaït triãøn kinh tãú - xaî häüi vaì cäng nghiãûp hoïa, hiãûn âaûi hoïa âáút næåïc. Tuy nhiãn kinh tãú tæ nhán cuîng coìn nhiãöu haûn chãú vaì chæïa âæûng nhæîng yãúu täú báút låüi, nhæ:
a, Quaï trçnh phaït triãøn kinh tãú tæ nhán våïi baín cháút väún coï chàõc chàõn seî dáùn âãún sæû phán hoïa giaìu ngheìo, aính hæåíng khäng täút âãún váún âãö cäng bàòng xaî häüi. b, Muûc tiãu kinh doanh laì låüi nhuáûn, luän xuáút phaït tæì nhæîng chi phê vaì låüi êch caï nhán âãø quyãút âënh váún âãö. Caïc cå såí saín xuáút tæ nhán sàôn saìng boí qua yãúu täú taïc âäüng xaî häüi (kãø caí khi coï haûi) âãø mæu låüi cho cå såí cuía mçnh. c, Tênh tæû phaït trong saín xuáút laì âàûc âiãøm vãö xu hæåïng phaït triãøn cuía kinh tãú tæ nhán. d, Do âiãøm xuáút phaït tháúp cho nãn qui mä väún cuía caïc cå såí saín xuáút tæ nhán thæåìng ráút êt, khäng âaïp æïng nhu cáöu saín xuáút. 2. Häüi nháûp kinh tãú vaì tênh hai màût cuía noï Trong vaìi tháûp niãn gáön âáy, häüi nháûp vaìo nãön kinh tãú thãú giåïi âang tråí thaình mäüt xu thãú khaïch quan, taïc âäüng âãún háöu hãút táút caí caïc næåïc vaì caïc khu væûc trãn thãú giåïi. Häüi nháûp kinh tãú quäúc tãú coï liãn quan træûc tiãúp våïi toaìn cáöu hoïa kinh tãú, laì quaï trçnh âäöng haình våïi toaìn cáöu hoïa. Quaï trçnh naìy væìa thuïc âáøy sæû giao læu håüp taïc, sæû phaït triãøn cuía læûc læåüng saín xuáút cuía mäùi næåïc, væìa âæa laûi sæû tàng træåíng cao cuía mäùi nãön kinh tãú væìa tàng sæïc eïp caûnh tranh vaì haû tháúp caïc raìo caín cho caïc chuyãøn âäüng väún. Kãút quaí cuía häüi nháûp vãö kinh tãú laìm cho caïc quäúc gia seî nàòm trong traûng thaïi phuû thuäüc láùn nhau nhiãöu hån. Nãön kinh tãú cuía mäùi næåïc ngaìy caìng tråí thaình mäüt bäü pháûn khàng khêt cuía kinh tãú thãú giåïi. Vê duû: theo thäúng kã, trong säú caïc màût haìng xuáút kháøu cuía Nháût Baín nhæîng nàm gáön âáy, coï tåïi 80% laì xuáút sang Trung Quäúc. Nhæ váûy, nãúu Trung Quäúc báút ngåì coï sæû thay âäøi låïn, thç Nháût Baín muäún phuûc häöi nãön kinh tãú cuîng ráút khoï khàn. Ngæåüc laûi, sæû phaït triãøn cuía nãön kinh tãú Trung Quäúc cuîng bë phuû thuäüc vaìo Nháût Baín vaì Myî. Nháût Baín laì ngæåìi cung cáúp cho Trung quäúc caïc saín pháøm coï cháút læåüng cao vaì caïc maïy moïc thiãút bë kyî thuáût coï nhiãöu æu thãú, maì nãúu thiãúu noï thç nhiãöu ngaình kinh tãú Trung Quäúc khäng coï tæång lai (nhæ ä tä) vaì noïi chung laì khoï phaït triãøn. Coìn âäúi Myî, hiãûn 80% haìng xuáút kháøu cuía Trung Quäúc sang Myî âãöu laì saín pháøm cuía caïc xê nghiãûp Myî âæåüc pheïp saín xuáút taûi Trung Quäúc. Chè cáön Myî càõt âæït con âæåìng xuáút kháøu haìng tiãu duìng cuía Trung Quäúc sang Myî thç nãön kinh tãú naìy cuîng khoï giæî täúc âäü tàng træåíng...Nhæ váûy, Khäng mäüt nãön kinh tãú naìo coï thãø âi lãn mäüt caïch biãût láûp, hoü khäng thãø naìo phaït triãøn maì khäng chëu nhæîng raìng buäüc cuía nhæîng âënh chãú chung
cuía thãú giåïi. Thãm vaìo âoï, häüi nháûp vaì toaìn cáöu hoaï vãö kinh tãú âaî keïo theo noï viãûc måí räüng giao læu khoa hoüc cäng nghãû giæîa caïc quäúc gia, sæû tham gia cuía caïc næåïc vaìo viãûc giaíi quyãút caïc váún âãö kinh tãú - xaî häüi coï tênh toaìn cáöu. Thæûc tãú cho tháúy, pháön låïn sæû tàng træåíng vãö saín xuáút cuía caïc næåïc trong vaìi tháûp niãn væìa qua laì nhåì vaìo quaï trçnh häüi nháûp kinh tãú. Khi haìng hoaï vaì dëch vuû âæåüc trao âäøi ngoaûi thæång caìng nhiãöu, thç caïc cäng ty, ngæåìi tiãu duìng vaì caïc quäúc gia caìng coï thãø thu âæåüc nhiãöu låüi êch nhåì vaìo låüi thãú kinh tãú theo quy mä, hoüc hoíi thäng qua kinh nghiãûm thæûc tãú vaì khaí nàng phán chia chi phê nghiãn cæïu trãn nhiãöu âån vë saín læåüng hån. Nhçn chung, nãön kinh tãú caìng måí thç caìng tàng træåíng täút hån vaì äøn âënh hån nhåì nhæîng ké nàng hoüc hoíi âæåüc khi xuáút kháøu. Våïi nhæîng næåïc âang phaït triãøn, thç häüi nháûp kinh tãú laì con âæåìng thêch håüp cho hoü âuäøi këp caïc næåïc âaî phaït triãøn. Nhæ váûy, häüi nháûp kinh tãú quäúc tãú væìa laì âoìi hoíi khaïch quan cuía kinh tãú quäúc tãú noïi chung væìa laì nhu cáöu näüi taûi cuía sæû phaït triãøn kinh tãú cuía mäùi næåïc. Laì mäüt bäü pháûn cuía nãön kinh tãú thãú giåïi, næåïc ta âaî têch cæûc chuí âäüng tham gia ngaìy caìng nhiãöu hån vaìo quaï trçnh häüi nháûp. Âãún nay, ta âaî coï quan hãû mua baïn våïi hån 150 quäúc gia trãn thãú giåïi. Väún cuía caïc cäng ty, täø chæïc næåïc ngoaìi chiãúm khoaíng 35 - 40% täøng säú väún âáöu tæ cuía toaìn xaî häüi. Pháön âoïng goïp tæì nguäön väún FDI chiãúm khoaíng 13 - 14% GDP. Vãö xuáút nháûp kháøu, täøng giaï trë xuáút kháøu cuía ta thæåìng chiãúm 1/2 GDP, säú ngoaûi tãû chuyãøn tæì næåïc ngoaìi vãö næåïc do xuáút kháøu lao âäüng lãn tåïi 1,2 tyí USD/nàm. Ráút nhiãöu màût haìng coï cháút læåüng cao cuía Viãût Nam (gaûo, caì phã, cheì, cao su...) âæåüc khaïch haìng næåïc ngoaìi æa chuäüng vaì coï chç âæïng trãn thë træåìng cuía nhiãöu næåïc, nhæ: haìng haíi saín coï thë træåìng Nháût Baín, Häöng Cäng, Âaìi Loan, Haìn Quäúc; dáöu thä coï thë træåìng Australia, Singapore; cao su coï Trung Quäúc; caì phã coï Mé, Âæïc, Nháût Baín... Quaï trçnh häüi nháûp âaî goïp pháön gia tàng âaïng kãø nàng læûc täøng håüp cuía nãön kinh tãú næåïc ta. Nhæng cuîng phaíi tháúy ràòng, khaí nàng tham gia cuía Viãût Nam, âàûc biãût laì caïc doanh nghiãûp tæ nhán coìn quaï nhoí beï so våïi tiãöm nàng kinh tãú cuîng nhæ so våïi kãút quaí cuía caïc næåïc trong khu væûc. Vê duû, kim ngaûch xuáút kháøu cuía ta màûc dáöu âaût mæïc tàng bçnh quán nàm khoaíng 22%, nhæng täøng kim ngaûch trong 5 nàm gáön âáy chè âaût khoaíng 60 tyí USD, trong khi mäüt säú næåïc nhæ Malaixia âaût 90 tyí USD/nàm, åí Thaïi Lan laì 60 tyí USD/nàm, Philipin âaût
25 tyí USD/nàm... Sæû sai khaïc naìy seî låïn hån nãúu chuïng ta thiãúu nhæîng giaíi phaïp coï hiãûu quaí. Cuîng cáön noïi thãm, chuïng ta âaî âaût âæåüc mäüt säú tiãún bäü trong chuyãn män hoaï xuáút kháøu, nhæng váùn chæa thoaït khoíi nãön taíng näng nghiãûp, khoaïng saín vaì lao âäüng giaín âån. Do váûy, ráút cáön coï mäüt chênh saïch maì trong âoï nháún maûnh caí chuyãn män hoaï vaì caí âa daûng hoaï xuáút kháøu. Tuy nhiãn, häüi nháûp kinh tãú bao giåì cuîng âæa laûi nhæîng khoï khàn cho caïc nãön kinh tãú. a, Häüi nháûp kinh tãú, toaìn cáöu hoïa seî goïp pháön laìm gia tàng khoaíng caïch giaìu ngheìo giæîa caïc táöng låïp dán cæ vaì taïc âäüng xáúu âãún cäng bàòng xaî häüi. b, Häüi nháûp coï thãø phaï hoaûi sæû äøn âënh cuía nÒn kinh tãú, mäi træåìng, xaî häüi. Khi häüi nháûp, nãúu âënh hæåïng vaì quaín lê khäng täút, dãù dáùn âãún tçnh traûng phaï hoaûi mäi træåìng sinh thaïi, nhanh choïng laìm caûn kiãût nguäön taìi nguyãn. Khäng nhæîng váûy, caïc næåïc cháûm phaït triãøn nhæ næåïc ta dãù bë biãún thaình b·i raïc cäng nghiãûp cho caïc næåïc phaït triãøn. c, Häüi nháûp vaì toaìn cáöu hoïa vãö kinh tãú laìm cho doanh nghiãûp phaíi cáön nhiãöu väún hån. Trong khi âoï caïc cå såí tæ nhán, våïi nhiãöu lê do cuía noï, qui mä väún coìn ráút haûn chãú. d, Baín thán quaï trçnh saín xuáút trong khu væûc tæ nhán âaî mang tênh tæû phaït vaì tênh caûnh tranh cao. Khi tham gia häüi nháûp, thç caïc doanh nghiãûp tæ nhán phaíi cháúp nháûn sæû caûnh tranh ngaìy caìng gay gàõt hån. 3. Caïc váún âãö âàût ra khi phaït triãøn kinh tãú tæ nhán trong âiãöu kiãûn häüi nháûp vaìo nãön kinh tãú thãú giåïi a, Giaíi quyãút váún âãö cäng bàòng xaî häüi Gia tàng thãm khoaíng caïch giaìu ngheìo, taïc âäüng khäng täút tåïi váún âãö cäng bàòng xaî häüi laì kãút quaí táút yãúu cuía caí hai quaï trçnh trãn. Nhæ âaî nãu, kinh tãú tæ nhán trong quaï trçnh caûnh tranh, têch tuû, táûp trung saín xuáút seî dáùn âãún sæû phán hoïa giæîa caïc táìng låïp dán cæ. Häüi nháûp caìng laìm cho sæû phán hoïa trãn sáu sàõc hån. Nãön kinh tãú maì åí âoï kinh tãú tæ nhán caìng phaït triãøn, caìng häüi nháûp thç caìng coï âiãöu kiãûn cho quaï trçnh phán hoaï trong xaî häüi, khoaíng caïch giæîa caïc táöng låïp giaìu ngheìo caìng caïch xa. Häüi nháûp kinh tãú, toaìn cáöu hoïa seî goïp pháön laìm gia tàng khoaíng caïch giaìu ngheìo giæîa caïc næåïc, taïc âäüng xáúu âãún caïn cán thanh toaïn thæång maûi, laìm tàng khoaín nåü náön cuía caïc næåïc cháûm phaït triãøn. Khäng dæìng laûi åí
âoï, häüi nháûp, toaìn cáöu hoïa caìng laìm tàng khoaíng caïch giæîa caïc táöng låïp dán cæ trong cuìng mäüt næåïc, laìm gia tàng sæû bãc läüt vaì báút cäng trong xaî häüi. Khi xaî häüi phaït triãøn, âàûc biãût, åí thåìi kç cáút caïnh, táút yãúu seî dáùn âãún nhæîng biãún âäüng vaì âiãöu chènh, taûo nãn nhæîng xung âäüt nghiãm troüng âäúi våïi cå cáúu vaì tám lê xaî häüi truyãön thäúng, nãn âáy cuîng laì thåìi kç cao âiãøm phaït sinh máu thuáùn xaî häüi. Kinh nghiãûm phaït triãøn cho tháúy trong thåìi kç GDP bçnh quán âáöu ngæåìi tàng tæì 1000 USD lãn 3000 USD, mæïc säúng cuía ngæåìi dán seî tàng lãn ráút nhanh, nhæîng âäö duìng cao cáúp vaì bãön seî buìng näø vaì laìm tàng thãm khoaíng caïch giaìu ngheìo; xaî häüi seî phán táöng roî neït; hiãûn tæåüng tháút nghiãûp vaì tiãu cæûc nhiãöu hån; dãùî taûo nãn caïc nhán täú báút äøn dáùn âãún nhæîng nguy cå xaî häüi. Thãm vaìo âoï, cuìng våïi cuäüc caíi caïch thãø chãú kinh tãú âi vaìo chiãöu sáu, quaï trçnh phán táöng xaî häüi seî ngaìy caìng cuû thãø hån, caìng âàût ra váún âãö cáön giaíi quyãút. Âãø giaíi quyãút váún âãö nãu trãn, kinh nghiãûm cuía nhiãöu næåïc coï nãön kinh tãú phaït triãøn âaî chè ra ràòng, caïch täút nháút laì cáön phaíi phaït triãøn doanh nghiãûp væìa vaì nhoí; chuï troüng phaït triãøn giaïo duûc, âàûc biãût åí nhæîng vuìng coï nhiãöu khoï khàn, taûo âiãöu kiãûn cho moüi ngæåìi âæåüc náng cao trçnh âäü vàn hoïa vaì trçnh âäü nghãö nghiãûp; tàng cæåìng âáöu tæ cå såí haû táöng cho näng nghiãûp vaì näng thän, thæûc hiãûn cäng bàòng trong chênh saïch âáöu tæ phaït triãøn; phaït huy hån næîa vai troì cuía Nhaì næåïc trong viãûc giaíi quyãút mäúi quan hãû giæîa tàng træåíng kinh tãú vaì cäng bàòng xaî häüi... b, Chuï troüng phaït triãøn bãön væîng vaì baío vãû mäi træåìng sinh thaïi Mäüt trong nhæîng taïc âäüng tiãu cæûc khi tham gia häüi nháûp laì sæû ngheìo âi cuía taìi nguyãn, xáúu âi cuía mäi træåìng. Tæì khi måí cæía âãún nay tuy âaût âæåüc nhiãöu thaình tæûu vãö xáy dæûng kinh tãú nhæng do cháút læåüng khoa hoüc cäng nghãû khäng cao, yï thæïc baío vãû mäi træåìng khäng täút, âån thuáön chaûy theo låüi nhuáûn nãn âaî phaï hoaûi mäi træåìng nghiãm troüng, laîng phê taìi nguyãn. Kinh nghiãûm thãú giåïi chè ra ràòng, trong âiãöu kiãûn låüi êch vaì hiãûu quaí caíi caïch ngaìy caìng tàng lãn thç máu thuáùn giæîa caíi caïch, phaït triãøn vaì äøn âënh ngaìy caìng läü roî. Laìm thãú naìo âãø nãön kinh tãú phaït triãøn laình maûnh liãn tuûc, âäúi phoï våïi nhæîng thaïch thæïc khi tham gia häüi nháûp. Âàûc biãût khi gia nháûp WTO, måí räüng cå häüi taûo cäng àn viãûc laìm, tàng xuáút kháøu, giæî gçn äøn âënh chênh trë vaì xaî häüi, maì váùn âaím baío cán bàòng sinh thaïi, taûo âæåüc mäi træåìng phaït triãøn bãön væîng.
Máu thuáùn giæîa con ngæåìi vaì mäi træåìng laì máu thuáùn mäüt chiãöu xuáút phaït tæì quaï khæï, laì tçnh traûng khäng thãø cháúp nháûn do khai thaïc taìi nguyãn taïc âäüng âãún mäi træåìng do phæång thæïc tàng træåíng theo läúi quaíng canh theo diãûn räüng maì khäng âáöu tæ cháút xaïm âuïng mæïc. Do âoï nãúu khäng coï sæû chuyãøn biãún càn baín thç bæåïc phaït triãøn tiãúp theo seî âi vaìo bãú tàõc. Váún âãö naìy caìng âàûc biãût nghiãm troüng âäúi våïi nhæîng quaï trçnh saín xuáút vaì tiãu thuû âæåüc tiãún haình båíi tæ nhán vaì coï gáy ra aính hæåíng ngoaûi lai tiãu cæûc. Caïc cå såí tæ nhán âån thuáön chaûy theo låüi nhuáûn, seî boí qua caïc báút låüi do aính hæåíng ngoaûi lai cuía quaï trçnh saín xuáút kinh doanh âoï gáy ra. Noïi caïch khaïc, chè riãng âàûc âiãøm saín xuáút cuía khu væûc tæ nhán âaî âàût ra váún âãö phaíi giaíi quyãút taïc âäüng cuía aính hæåíng ngoaûi lai. Nay quaï trçnh häüi nháûp (phaûm vi cuía thë træåìng måí räüng væåüt quaï phaûm vi quäúc gia), seî laìm tàng thãm tênh phæïc taûp, sáu sàõc cuía váún âãö naìy. Nhæ váûy taïc âäüng cäüng hæåíng cuía phaït triãøn kinh tãú tæ nhán cuîng nhæ häüi nháûp kinh tãú âãún váún âãö mäi træåìng vaì phaït triãøn bãön væîng gay gàõt hån bao giåì hãút. Âiãöu naìy âoìi hoíi, tuìy træåìng håüp maì Chênh phuí phaíi âàût ra mäüt mæïc thuãú phuì håüp âãø âiãöu chØnh khäúi læîüng saín xuáút cuía caïc doanh nghiãûp theo hæåïng láúy nhu cáöu täúi æu xaî häüi laìm chuáøn chæï khäng phaíi laì nhu cáöu thë træåìng. c, Tàng cæåìng vai troì cuía Nhaì næåïc trong viãûc cung cáúp thäng tin vaì âënh hæåïng phaït triãøn kinh tãú Doanh nghiãûp tæ nhán thæåìng hoaût âäüng theo muûc tiãu hæåïng näüi, trong phaûm vi khäng gian nhoí. Pháön låïn caïc ké nàng saín xuáút kinh doanh âæåüc truyãön trong phaûm vi gia âçnh theo kiãøu keìm càûp chæï khäng âæåüc âaìo taûo mäüt caïch baìi baín chênh quy. Doanh nghiãûp khäng âuí khaí nàng thuã chuyãn gia coï trçnh âäü cao âaím nhiãûm caïc cäng viãûc quan troüng. Nhiãöu træåìng håüp, chuí doanh nghiãûp phaíi tæû mçnh laìm táút caí moüi cäng viãûc quaín lê. Coï thãø tháúy, häüi nháûp laìm cho caûnh tranh ngaìy caìng gay gàõt, nhæng viãûc quaín lê åí doanh nghiãûp váùn chæa theo këp, váùn coìn yãúu keïm, nhán viãn thiãúu ké nàng, thiãúu kiãún thæïc tiãúp thë, thiãúu thäng tin. Âiãöu âaïng nháún maûnh åí âáy laì doanh nghiãûp thiãúu thäng tin trong viãûc tiãúp cáûn thë træåìng quäúc tãú vãö lénh væûc cäng nghãû, maïy moïc thiãút bë. Chênh thäng tin vãö thë træåìng trong næåïc vaì quäúc tãú ráút haûn chãú cuìng våïi sæïc caûnh tranh yãúu keïm nãn caïc doanh nghiãûp boí låî nhiãöu cå häüi kinh doanh, trong nhiãöu træåìng håüp coìn mang tênh quyãút âënh âãún sæû thaình baûi cuía doanh nghiãûp. Tiãún trçnh häüi nháûp hiãûn nay âoìi hoíi caïc doanh nghiãûp phaíi coï caïc thäng tin vãö thë træåìng âáöu vaìo nhæ thë træåìng väún, thë træåìng lao âäüng, thë træåìng nguyãn váût liãûu, thë træåìng thiãút bë - dáy chuyãön
cäng nghãû; thäng tin vãö mäi træåìng kinh doanh, vãö thë træåìng tiãu thuû, thë træåìng xuáút kháøu. Caïc thäng tin åí âáy khäng dæìng laûi åí màût haìng, quy caïch, mÉu maî, cháút læåüng, maì caí nhæîng thäng tin vãö hãû thäúng luáût phaïp cuía caïc næåïc âäúi taïc... Coï yï kiãún cho ràòng, caïc doanh nghiãûp tæ nhán noïi chung coìn chæa tháût sæû nàng âäüng trong saín xuáút kinh doanh. Nhiãöu doanh nghiãûp chæa âënh hçnh roî màût haìng trong kinh doanh, chæa coï chiãún læåüc phaït triãøn xuáút kháøu, coìn träng chåì, yí laûi Nhaì næåïc vaì khaïch haìng, thiãúu chuí âäüng tçm kiãúm thë træåìng vaì khaïch haìng. Trong hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu chæa coï sæû sàõp xãúp håüp lê vaì phäúi håüp mäüt caïch nhëp nhaìng giæîa caïc doanh nghiãûp cuìng kinh doanh mäüt loaûi haìng hoaï. Tæì nhæîng váún âãö trãn cho tháúy, viãûc cung cáúp thäng tin cho caïc doanh nghiãûp noïi chung vaì doanh nghiãûp tæ nhán noïi riãng laì hãút sæïc cáön thiãút. Båíi leî, caïc thäng tin vãö thë træåìng coï thãø coi nhæ mäüt loaûi haìng hoïa cäng, caìng nhiãöu ngæåìi sæí duûng caìng täút. Tuy nhiãn, chi phê cho viãûc phäø biãún caïc thäng tin naìy laûi ráút täún keïm. Do váûy, âàût ra traïch nhiãûm cuía Nhaì næåïc trong viãûc cung cáúp thäng tin. Mäüt trong nhæîng näüi dung cuía toaìn cáöu hoaï, häüi nháûp laì tàng khäúi læåüng haìng hoaï trao âäøi giæîa caïc næåïc. Khi khäúi læåüng haìng hoaï trao âäøi tàng lãn, viãûc buän baïn giæîa caïc næåïc thay âäøi vaì coï sæû chuyãøn dëch cå cáúu, seî dáùn tåïi sæû dëch chuyãøn maûnh caïc ngaình saín xuáút åí caïc næåïc. Xu hæåïng chung laì saín xuáút nhæîng ngaình keïm hiãûu quaí trong næåïc giaím âäöng thåìi våïi tàng khäúi læåüng buän baïn nhæîng ngaình saín xuáút âaût hiãûu quaí cao hån. Tuy nhiãn, åí tæìng næåïc, nhæîng thay âäøi trong saín xuáút seî khaïc nhau. ÅÍ næåïc ta, caïc ngaình coï tyí lãû tàng nhanh nháút seî laì caïc ngaình sæí duûng nhiãöu lao âäüng vaì nguyãn váût liãûu nhæ cäng nghiãûp dãût, may màûc, cäng nghiãûp chãú biãún gç, giáúy. Cho âãún nay Nhaì næåïc coìn nhiãöu luïng tuïng trong viãûc xaïc âënh hæåïng æu tiãn phaït triãøn saín xuáút, chuï troüng âãún nhæîng ngaình, nhæîng saín pháøm khäng coï khaí nàng caûnh tranh, nhæ: theïp, phán âaûm…Theo chuïng täi, chuïng ta cáön náng cao nàng læûc caûnh tranh cuía saín pháøm vaì dëch vuû maì chuïng ta coï låüi thãú so saïnh, chuï troüng vaìo nhæîng ngaình giuïp ta coï khaí nàng häüi nháûp kinh tãú quäúc tãú. Khàõc phuûc quan âiãøm muäún saín xuáút thay thãú nháûp kháøu våïi báút kç chi phê naìo, våïi caïc biãûn phaïp bao cáúp vaì baío häü keïm hiãûu quaí. Nhçn chung, mäi træåìng kinh doanh cuía caïc doanh nghiãûp coìn nhiãöu khoï khàn, vaì âoï cuîng laì lê do vç sao caïc doanh nghiãûp coï hiãûu quaí kinh doanh chæa cao, kim
ngaûch xuáút kháøu coìn tháúp. Theo kãút quaí âiãöu tra cuía VCCI nàm 2000, chè coï 7% säú doanh nghiãûp xuáút kháøu âaût kim ngaûch xuáút kháøu trãn 1 triãûu USD, 13% säú doanh nghiãûp âaût tæì 500 ngaìn âãún 1 triãûu, 51% âaût tæì 100 âãún 500 ngaìn USD, säú coìn laûi âaût dæåïi 100 ngaìn USD. Âãø coï thãø häüi nháûp, cáön têch cæûc chuí âäüng náng cao sæïc caûnh tranh trãn nhiãöu phæång diãûn, nhiãöu cáúp âäü: khaí nàng caûnh tranh cuía tæìng màût haìng vaì tæìng loaûi dëch vuû, khaí nàng caûnh tranh cuía caïc doanh nghiãûp vaì khaí nàng caûnh tranh cuía caí quäúc gia. Thæûc tãú nhæîng nàm qua cho tháúy, muäún kinh tãú tæ nhán phaït triãøn maûnh meî, coï hiãûu quaí, mang tênh äøn âënh, thç Nhaì næåïc nháút thiãút phaíi coï âënh hæåïng chiãún læåüc roî raìng. Caïc âënh hæåïng coï thãø thæûc hiãûn bàòng caïc chiãún læåüc læûa choün caïc æu tiãn phaït triãøn, bàòng caïc chênh saïch khuyãún khêch æu âaîi. Trong âiãöu kiãûn cuía ta, do âiãøm xuáút phaït tháúp, khaí nàng coìn haûn chãú, cho nãn cáön aïp duûng chiãún læåüc læûa choün caïc æu tiãn. Coï nghéa laì læûa choün caïc ngaình, lénh væûc âãø æu tiãn âáöu tæ phaït triãøn. Vãö chênh saïch, cáön xáy dæûng mäüt hãû thäúng chênh saïch âäöng bäü, tæì caïc váún âãö mäi træoìng, âáút âai, âáöu tæ, taìi chênh, thuãú, häù tråü âaìo taûo nguäön nhán læûc... Bãn caûnh âoï, Nhaì næåïc cáön laìm täút vai troì kiãøm soaït cuía mçnh. Khu væûc tæ nhán phaït triãøn laình maûnh, bãön væîng, kinh doanh âuïng phaïp luáût chè trãn cå såí Nhaì næåïc laìm täút vai troì kiãøm soaït, âiãöu chènh. Viãûc kiãøm soaït, âiãöu chènh âäúi våïi kinh tãú tæ nhán trong bäúi caính häüi nháûp coï yï nghéa cæûc kç quan troüng. Bëi leî, khi häüi nháûp, âàûc biãût våïi nhæîng màût haìng xuáút kháøu coï taïc âäüng ngoaûi lai vaì coï thë træåìng låïn (gäöm nhu cáöu trong næåïc vaì nhu cáöu bãn ngoaìi). Våïi nhæîng màût haìng coï aính hæåíng ngoaûi lai (taïc âäüng phuû diãùn ra ngoaìi sæû mong muäún cuía ngæåìi saín xuáút hay tiãu duìng), thç chi phê vaì låüi êch cuía mäüt caï nhán hay doanh nghiãûp khaïc våïi chi phê vaì låüi êch thæûc sæû cuía xaî häüi våïi tæ caïch laì mäüt täøng thãø. Sæû khaïc nhau naìy âæa âãún kãút quaí laì säú læåüng haìng hoaï do caïc doanh nghiãûp saín xuáút khaïc våïi säú læåüng täúi æu vãö màût xaî häüi. Trong træåìng håüp coï aính hæåíng ngoaûi lai tiãu cæûc caïc hoaût âäüng saín xuáút coï taïc âäüng phuû coï haûi âãún mäi træåìng thiãn nhiãn - xaî häüi, laìm caûn kiãût taìi nguyãn... xaî häüi seî bë täøn tháút phuïc låüi ráút låïn, låïn hån nhiãöu so våïi khi chæa häüi nháûp. Khi giaíi quyãút váún âãö liãn kãút liãn doanh giæîa doanh nghiãûp tæ nhán våïi caïc täø chæïc næåïc ngoaìi cuîng váûy, cáön tênh âãún taïc âäüng ngoaûi lai mäüt caïch âáöy âuí khi xem xeït váún âãö. Âáy chênh laì váún âãö phaït sinh âoìi hoíi Nhaì næåïc phaíi coï sæû can thiãûp mäüt caïch maûnh meî, nãúu khäng máu thuáùn vãö låüi êch giæîa khu væûc tæ nhán vaì Nhaì næåïc nháút âënh
seî naíy sinh, vaì tênh bãön væîng trong phaït triãøn khoï loìng âaût âæåüc. d, Vãö váún âãö väún âáöu tæ Khoï khàn låïn nháút âäúi våïi kinh tãú tæ nhán khi tham gia häüi nháûp laì khaí nàng caûnh tranh coìn haûn chãú, maì mäüt trong nhæîng lê do cuía noï laì thiãúu väún. Coï thãø noïi, khu væûc naìy thæåìng xuyãn nàòm trong tçnh traûng khoï khàn vãö väún. Pháön låïn caïc doanh nghiãûp (90%), âãöu laì nhæîng doanh nghiãûp væìa vaì nhoí våïi säú väún dæåïi 5 tyí âäöng. Säú liãûu nàm 2003 cho tháúy, bçnh quán väún cuía mäüt häü phi näng nghiãûp êt hån 30 triãûu âäöng, cuía trang traûi laì 94 triãûu âäöng, cuía mäüt doanh nghiãûp phi näng nghiãûp laì 3,7 tyí âäöng. Trong khi âoï, väún vay tæì caïc ngán haìng thæång maûi vaì Quyî häù tråü phaït triãøn coìn êt vaì chiãúm tyí troüng tháúp, chæa âaïp æïng âæåüc yãu cáöu phaït triãøn.... Âiãöu cáön nháún maûnh åí âáy, caïc báút låüi trãn thæåìng xuyãn xÈy ra trong âiãöu kiãûn häüi nháûp, âoìi hoíi qui mä saín xuáút, qui mä väún phaíi låïn. Tæì âoï âàût ra váún âãö nãn huy âäüng väún tæì âáu vaì nhæ thãú naìo âãø âaïp æïng yãu cáöu phaït triãøn. Qua tçm hiãøu kinh nghiãûm caïc næåïc phaït triãøn cuìng våïi thæûc tiÔn nhæîng nàm qua cho tháúy phaíi laìm täút viãûc huy âäüng caïc khoaín tiãút kiãûm näüi âëa. Caïc nguäön huy âäüng tæì næåïc ngoaìi seî ráút hiãûu quaí khi noï âæåüc xem laì khoaín bäø sung vaì sæû phaït triãøn vãö cå baín phaíi dæûa vaìo caïc nguäön väún trong dán. Âãø phaït triãøn nãön taìi chênh näüi âëa cáön laìm täút cäng taïc tiãút kiãûm vaì sau âoï laì chuyãøn caïc khoaín tiãút kiãûm thaình väún âáöu tæ. Muäún váûy, ráút cáön thiãút phaíi coï nhæîng chênh saïch âãø khuyãún khêch tiãút kiãûm, caíi thiãûn loìng tin cuía dán chuïng âäúi våïi hãû thäúng ngán haìng, sao cho moüi ngæåìi gæíi caïc khoaín tiãút kiãûm cuía mçnh vaìo ngán haìng caìng nhiãöu caìng täút. Ngoaìi ra, Chênh phuí cuîng coï thãø giuïp âåî khu væûc tæ nhán thäng qua nguäön väún cuía mçnh, hoàûc vay tæì caïc täø chæïc quäúc tãú. Tuy nhiãn, sæû giuïp âåî cuía Nhaì næåïc cho khu væûc tæ nhán vãö väún khäng quan troüng bàòng tênh äøn âënh vaì sæû khuyãún khêch cuía caïc chênh saïch. Baío âaím tênh äøn âënh láu daìi, bãön væîng trong phaït triãøn luän laì sæû mong muäún cuía khu væûc tæ nhán âäúi våïi Nhaì næåïc. Ngoaìi nhæîng váún âãö nãu trãn, tiãún trçnh häüi nháûp coìn âàût ra nhæîng thaïch thæïc khaïc maì khu væûc tæ nhán phaíi ráút cäú gàõng måïi coï thãø thàõng låüi. TÀI LIỆU THAM KHẢO
Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm BCH TƯ Đảng khoá IX, Ban Tư tưởng - Văn hoá TƯ, Tài [1] liệu Tham khảo, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, năm 2002. Lê Xuân Bá, Kinh tế tư nhân - bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế nước ta, Tạp chí [2] Cộng sản, số 8 - 2002, Tr. 41 - 46. Nguyễn Bá Diễn, Việc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới của Việt Nam - cơ hội và thách [3] thức, Tạp chí Khoa học (ĐH Quốc gia Hà Nội), số 2 - 2002. Nguyễn Thị Doan, Nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và doanh nghiệp Việt Nam, [4] Tạp chí Cộng sản, số 13, năm 2001. Hoàng Ngọc Hoà, Một số vấn đề trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, Tạp chí Cộng sản, [5] số 10 - 2003, Tr. 27 - 31. Bạch Thị Minh Huyền, Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vừa và nhỏ: những vấn đề đặt [6] ra trong tiến trình hội nhập, Tạp chí Tài chính Doanh nghiệp, số 11 - 2003, Tr. 17 - 19. Nguyễn Thế Lực, Hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam: Quá trình và một số kết quả, Tạp chí [7] nghiên cứu Quốc tế, số 6 - 2004, Tr. 5 - 14. Hà Thúc Minh, Ngọn gió toàn cầu hoá và cánh buồm Việt Nam, Tạp chí Sinh hoạt Lí Luận, số [8] 5 - 2003, Tr. 27 - 32. Nguyễn Đăng Nam, Hoàn thiện chính sách tài chính thúc đẩy phát triển doanh nghiệp nhỏ và [9] vừa, Tạp chí Tài chính, số 11 - 2003, Tr. 36 - 37. Võ Xuân Tiến, Toàn cầu hóa kinh tế và những vấn đề đặt ra, Tạp chí sinh hoạt lí luận, số 1 - [10] 2004, Tr. 35 - 39. Lê Ngọc Tòng, Các Mác nói về giới hạn của sở hữu tư nhân, Tạp chí Sinh hoạt lí luận, số 5 - [11] 2001, Tr. 20 - 25. Nguyễn Văn Tuất, Xu hướng vận động và phát triển của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị [12] trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, Tạp chí Cộng sản, số 33, Tr.23 - 27. Hồ Văn Vĩnh, Kinh tế tư nhân trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Tạp chí [13] Cộng sản, số 7 - 2003, Tr. 15 - 19. Nguyễn Thị Hồng Thuỷ, Nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trong [14] tiến trình hội nhập, Tạp chí Kinh tế và dự báo, số 2 - 2004, Tr. 23 - 24. Trần Nguyễn Tuyên, Nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong điều kiện hội nhập [15] kinh tế quốc tế, Tạp chí kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương, số 1 - 2004, Tr, 1 - 7. Windjanaco & Abimanyu, Toàn cầu hóa, Tạp chí Nghiên cứu Kinh tế, số 2 - 2003. [16]