intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KỸ THUẬT: DI TRUYỀN VỀ THỜI GIAN SINH TRƯỞNG, CHIỀU CAO CÂY VÀ NĂNG SUẤT CỦA MỘT SỐ GIỐNG BÔNG

Chia sẻ: Linh Ha | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

48
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt kết quả về nghiên cứu của 36 kiểu gen đó có 8 bậc cha mẹ C92-52, C118A, D99-1, S02-13, TM1, NH042 ...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KỸ THUẬT: DI TRUYỀN VỀ THỜI GIAN SINH TRƯỞNG, CHIỀU CAO CÂY VÀ NĂNG SUẤT CỦA MỘT SỐ GIỐNG BÔNG

  1. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 20 DI TRUYEÀN VEÀ THÔØI GIAN SINH TRÖÔÛNG, CHIEÀU CAO CAÂY VAØ NAÊNG SUAÁT CUÛA MOÄT SOÁ GIOÁNG BOÂNG THE INHERITANCE OF GROWTH DURATION, PLANT HEIGHT AND SEEDCOTTON YIELD OF SOME COTTON VARIETIES Phan Thanh Kieám, Hoà Taán Quoác Boä moân Di truyeàn – Gioáng, Khoa Noâng hoïc, Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp.HCM ABSTRACT boâng toát. Lai laø bieän phaùp quan troïng trong coâng taùc taïo gioáng, trong ñoù khaâu choïn gioáng boá meï Results on studying of 36 genotypes including 8 ñöùng vò trí haøng ñaàu. Ñieåm maáu choát ñeå choïn ñuùng parents C92-52, C118A, D99-1, S02-13, TM1, NH04- gioáng boá meï vaø choïn loïc qua caùc theá heä ñaït hieäu 2, VN36P, 1354 and their 28 combinations of quaû cao laø hieåu bieát roõ caáu truùc di truyeàn caùc tính diallen cross show that growth duration and plant traïng cuûa vaät lieäu taïo gioáng. height characteristics were controlled by additive effect of genes, but seedcotton yield was controlled Tìm hieåu caùc loaïi hieäu öùng gen vaø vai troø cuûa chuùng by both additive effect and dominance effect. trong söï hình thaønh ñoä lôùn caùc tính traïng, xaùc ñònh Dominance effect has a major role in controlling ñöôïc caùc thoâng soá di truyeàn laø cô sôû khoa hoïc ñeå ñeà cotton yield with an average dominant degree in xuaát höôùng söû duïng caùc gioáng caây troàng noùi chung, each locus was 2.1. To all studied characteristics, gioáng boâng noùi rieâng trong vieäc taïo gioáng thuaàn vaø there was close relationship between characteristic gioáng lai F1. value and general combining ability with correlation coefficient from 0.89 – 0.95. On Ngaøy nay, khi caùc gioáng boâng bieán ñoåi gen ra seedcotton yield, high specific combining ability ñôøi, vieäc tieáp tuïc nghieân cöùu, söû duïng chuùng trong was present at almost combinations. lai taïo ñeå ñöa ra caùc gioáng môùi naêng suaát cao hôn, chaát löôïng xô toát hôn laø voâ cuøng caàn thieát. Short growth duration, high plant and high yield characteristics were controlled by dominance Ñeå thöïc hieän vaán ñeà naøy, chuùng toâi tieán haønh thí genes; on the other hand, long growth duration, nghieäm ñoàng ruoäng, theo doõi thôøi gian sinh tröôûng, low plant and low yield were controlled by genes chieàu cao caây, naêng suaát vaø nhieàu chæ tieâu khaùc treân with recessive effect. About seedcotton yield, C92- moät soá gioáng boâng vaø caùc con lai cuûa chuùng vaø xöû lyù soá 52, VN36P have more than 75 % dominance lieäu theo caùc moâ hình toaùn hoïc nhaèm: allenes, C118A, S02-13 and TM1 – between 50 % and 75 % dominance allenes and D99-1, NH04-2 - Xaùc ñònh caùc loaïi hieäu öùng gen, vai troø cuûa and 1354 – less than 50 to 25 % dominance allenes. chuùng trong vieäc kieåm soaùt caùc tính traïng; There are two groups of genes controlling characteristics of growth duration and plant height, - Xaùc ñònh moät soá thoâng soá di truyeàn; three groups of genes controlling cotton yield. - Ñeà xuaát höôùng söû duïng caùc gioáng boâng vaø For cotton breeding, we can use 1354, C118A, choïn toå hôïp lai trieån voïng. D99-1 as parents for short growth duration, C92- VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP 52, S02-13 for high yield, C92-52, S02-13, TM1 for big boll, D99-1, S02-13, NH04-2 for high ginning Vaät lieäu out-turn and C92-52 for long fiber. There are three prospecting combinations as S02-13/NH04-2, C92- 52/NH04-2 and C92-52/D99-1 which have high yield Tham gia nghieân cöùu goàm 36 kieåu gen, trong and high fiber quality. ñoù coù 8 gioáng boá meï C92-52, C118A, D99-1, S02- 13, TM1, NH04-2, VN36P, 1354 vaø 28 toå hôïp lai Key words: Additive effect, non-additive effect, thuaän ñöôïc phoái hôïp theo sô ñoà lai diallen cross II dominance effect, general combining ability, cuûa Griffing B.J (1956). specific combining ability, dominant degree, Phöông phaùp nghieân cöùu vaø xöû lyù soá lieäu heritability. MÔÛ ÑAÀU 36 kieåu gen ñöôïc boá trí khoái ñaày ñuû ngaãu nhieân, 3 laàn laëp laïi. Moãi oâ gieo 32 caây treân 2 haøng, toång Ñeå naâng cao naêng suaát vaø hieäu quaû kinh teá caây soá caù theå cuûa moät kieåu gen laø 96 caây. Maät ñoä 4, 17 boâng, goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån boâng trong nöôùc, vaïn caây/ha theo khoaûng caùch 0,8m x 0,3m x 1 caây. caàn thieát phaûi nghieân cöùu ñeå taïo ra nhöõng gioáng Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
  2. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 21 KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Thí nghieäm ñöôïc thöïc hieän taïi Traïi thöïc nghieäm Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM vuï khoâ 2006/ Phaân tích khaû naêng phoái hôïp cuûa caùc gioáng 2007 theo quy trình canh taùc boâng do Cuïc khuyeán boá meï theo moâ hình Griffing B.J. noâng khuyeán laâm (nay laø Trung taâm khueán noâng Quoác gia) ban haønh 2003. Löôïng phaân boùn aùp duïng laø 150 kg N, 75 kg K2O vaø 75 kg P2O5, boùn 3 laàn, Keát quaû phaân tích phöông sai (khoâng daãn baûng) laøm coû 4 laàn, töôùi nöôùc theo yeâu cuûa caây boâng. chæ ra raèng: vôùi thôøi gian sinh tröôûng (TGST) vaø chieàu cao caây, hieäu öùng coäng tính (KHPH chung) laø nguyeân Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu: nhaân chính gaây neân söï khaùc bieät giöõa caùc kieåu gen. Vôùi naêng suaát boâng haït, keát quaû traéc nghieäm F cho Phaân tích khaû naêng phoái hôïp (KNPH) theo moâ hình thaáy ngoaøi hieäu öùng coäng tính, hieäu öùng phi coäng Griffing B.J (1956): tính (KNPH rieâng) toàn taïi coù yù nghóa, coù vai troø to lôùn trong vieäc hình thaønh ñoä lôùn tính traïng vaø goùp phaàn quan troïng laøm cho caùc kieåu gen khaùc bieät nhau. Moâ hình toång quaùt: xij = m + g i + g j + sij , trong ˆˆ ˆ ñoù: xij laø giaù trò trung bình cuûa moät kieåu gen, m laø Veà thôøi gian sinh tröôûng vaø chieàu cao caây giaù trò trung bình cuûa quaàn theå lai, g i vaø g j laø giaù ˆ ˆ Theo KNPH, keát quaû (baûng 1) cho thaáy gioáng trò KNPH chung (hieäu öùng coäng tính) cuûa caùc gioáng 1354 coù KNPH chung toát theo höôùng ruùt ngaén thôøi gian sinh tröôûng ( g i = - 3,4), ngöôïc laïi, gioáng C92- i vaø j, laø giaù trò KNPH rieâng (hieäu öùng phi coäng ˆ s ij ˆ tính) trong toå hôïp lai giöõa gioáng i vôùi gioáng j. 52 laïi laøm cho thôøi gian sinh tröôûng keùo daøi ( g i = ˆ 3,4). ÔÛ taát caû caùc gioáng, hieäu öùng coäng tính chieám Ñoä tin caäy ñöôïc xaùc ñònh baèng pheùp traéc nghieäm öu theá so vôùi hieäu öùng phi coäng tính ( σ gi > σ si ). ˆ2 ˆ2 F vôùi 3 möùc xaùc suaát P < 0,05 (Ftính > F0,05), P < Ñieàu ñoù cho bieát hieäu öùng coäng giöõa caùc gen ñoùng 0,01 (Ftính >F0,01) vaø P < 0,001(Ftính > F0,001). Ñaùnh vai troø chuû yeáu trong söï hình thaønh thôøi gian sinh giaù söï khaùc bieät baèng LSD0,05 hoaëc LSD0,01. tröôûng. Heä soá töông quan r giöõa thôøi gian sinh Phaân tích di truyeàn theo moâ hình Hayman (1958): tröôûng caùc gioáng vôùi KNPH chung ( g i ) cuûa chuùng ˆ baèng 0,94 cho thaáy moái quan heä chaët cheõ giöõa ñoä Khi caùc thöïc lieäu boá meï thoûa maõn ñaày ñuû 6 yeâu caàu lôùn tính traïng vaø KNPH chung. cuûa moâ hình, caùc thoâng soá di truyeàn sau ñöôïc xaùc ñònh: Veà chieàu cao caây, gioáng C92-52 laøm taêng chieàu - Hieäu öùng coäng tính: D = Vp – E, cao caây ( g i = 6,5) moät caùch chaéc chaén coøn C118A ˆ laøm caây thaáp ñi moät caùch roõ raøng ( g i = - 7,4). Ngoaïi trong ñoù: E = [(MSe + MSr]/[r(dfe + dfr)] ˆ tröø gioáng TM1, khi söû duïng 7 gioáng coøn laïi laøm boá - Caùc hieäu öùng troäi: meï, ôû ñôøi sau tính traïng chieàu cao caây phuï thuoäc H1 = 4Vr + Vp − 4Wr − ( 3n − 2 ) E / n vaø chuû yeáu vaøo hieäu öùng coäng tính ( σ gi > σ si ). Giöõa ˆ2 ˆ2 chieàu cao caây cuûa caùc gioáng vaø KNPH chung töông H 2 = 4Vr − 4Vr − 2E quan raát chaët cheõ vôùi r = 0,95. Veà naêng suaát boâng haït - Ñoä troäi trung bình trong moät locus: (H1/D)1/2 - Traï n g thaù i allen troä i vaø laë n noù i chung: Soá lieäu baûng 2 cho thaáy: gioáng S02-13 coù g i = ˆ F = 2Vp − 4Wr − 2 ( n − 2) E / n vaø trong töøng boá meï: 2,8 vaø raát coù yù nghóa, gioáng C92-52 coù g i = 1,5 tin ˆ caäy. Ñaây laø nhöõng gioáng coù naêng suaát cao, neáu söû Fr = 2 ( Vp − Wr + Vr − Wr − Vr ) − 2 ( n − 2 ) E / n duïng chuùng laøm boá meï seõ goùp phaàn laøm taêng naêng suaát con lai. Ngöôïc laïi, gioáng C118A vôùi g i = - 3,5 ˆ - Soá gen (nhoùm gen) kieåm soaùt tính traïng: h2/H2 laïi laøm giaûm naêng suaát con lai khi gioáng naøy tham gia vaøo thaønh phaàn boá meï. Veà KNPH rieâng, gioáng trong ñoù: h = 4 ( M L1 − M L0 ) − 4 ( n − 1) E / n S02-13 khi lai vôùi gioáng 1354 coù giaù trò KNPH rieâng 2 2 2 cao nhaát ( sij = 5,6). Ñaây laø toå hôïp lai coù naêng suaát ˆ - Heä soá di truyeàn (h2) vaø phaân tích taàn soá gen troäi/ cao nhaát (30,3 taï/ha). Caùc toå hôïp lai S02-13/NH04- laën treân ñoà thò Wr /Vr. 2, C92-52/NH04-2, NH04-2/VN36P vaø C92-52/D99- Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007
  3. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 22 Phaân tích di truyeàn theo moâ hình Hayman B.I 1 ñeàu coù giaù trò cao vaø laø nhöõng toå hôïp coù thöù ˆ s ij haïng cao veà naêng suaát (töø thöù 2 ñeán thöù 5). Caùc Traïng thaùi allen trong caùc gioáng boá meï σsi > σ gioáng C92-52, D99-1, NH04-2 vaø 1354 coù gi , 2 ˆ2 ˆ Soá lieäu baûng 3 cho thaáy, theo TGST, gioáng 1354 khi phoái hôïp vôùi caùc gioáng khaùc seõ taïo caùc con lai coù TGST ngaén nhaát (98,3 ngaøy) coù nhieàu allen troäi coù naêng suaát ñöôïc kieåm soaùt chuû yeáu bôûi hieäu öùng nhaát vôùi giaù trò Wr+Vr nhoû nhaát (7,03), sau ñoù laø phi coäng tính (theo höôùng taêng hay giaûm), ngöôïc NH04-2 coù TGST ngaén thöù hai (101,3 ngaøy) coù soá laïi, C118A, S02-13 vaø VN36P khi tham gia laøm boá allen troäi ñöùng thöù hai vôùi Wr +Vr nhoû thöù hai, v.v. meï seõ taïo caùc con lai coù hieäu öùng coäng tính chieám Heä soá töông quan giöõa TGST vaø giaù trò Wr+Vr laø 0,80. Ñieàu ñoù cho thaáy ñaëc tính chín sôùm mang gen troäi öu theá so vôùi hieäu öùng phi coäng tính ( σ gi > σ si ). Heä ˆ 2 ˆ2 vaø chín muoän mang gen laën. Vì vaäy ña soá caùc con lai soá töông quan r giöõa naêng suaát caùc gioáng vôùi KNPH F1 coù TGST ngaén hôn trung bình boá meï. Caùc gioáng 1354 vaø NH04-2 coù Fr > 0 coù soá allen troäi nhieàu hôn ˆ g chung ( i ) cuûa chuùng baèng 0,89 cho thaáy coù söï quan allen laën, caùc gioáng coøn laïi, ngöôïc laïi, coù soá allen laën nhieàu hôn allen troäi, trong ñoù gioáng TM1 coù nhieàu heä chaët cheõ giöõa naêng suaát vôùi KNPH chung. gen laën nhaát (Wr+Vr = 30,52 vaø Fr = - 34,29). Baûng 1. Thôøi gian sinh tröôûng (ngaøy), chieàu cao caây (cm), KNPH chung ( g i ), ˆ bieán ñoäng KNPH chung ( σ gi ), bieán ñoäng KNPH rieâng ( σ si ) cuûa chuùng ˆ2 ˆ2 Thôøi gian sinh tröôûng Chieàu cao caây Gioáng σ gi σ gi σ si σ si ngaøy cm ˆ2 ˆ2 ˆ2 ˆ2 ˆ ˆ gi gi 1. C92-52 110,0 3,4 10,72 -4,89 83,3 6,5 38,94 -8,60 2. C118A 103,3 -1,3 0,93 -4,15 57,9 -7,4 50,64 9,36 3. D99-1 103,3 -1,4 1,11 -0,90 59,1 -4,0 12,36 -7,49 4. S02-13 108,0 1,6 1,75 -5,00 75,0 1,5 -1,60 -18,50 5. TM1 109,0 1,2 0,63 -0,26 73,8 1,5 -1,36 3,31 6. NH04-2 101,3 -0,5 -0,53 -4,55 71,5 -1,6 -1,14 -13,70 7. VN36P 106,0 0,4 -0,60 -3,70 83,4 3,2 6,58 -15,83 8. 1354 98,3 -3,4 10,83 -4,27 71,6 0,3 -3,64 -7,29 LSD0,05 ( g i ) 1,6 3,8 ˆ LSD0,01 ( g i ) 2,4 5,1 ˆ LSD0,05 ( g i - g j ) 2,7 5,8 ˆˆ Baûng 2. KNPH chung ( gi ), KNPH rieâng ( sij ), bieán ñoäng KNPH chung ( σ gi ) 2 ˆ ˆ ˆ vaø bieán ñoäng KNPH rieâng ( σ si ) cuûa caùc gioáng theo naêng suaát boâng haït 2 ˆ ˆ NS sij σ gi σ si ˆ2 ˆ2 Gioáng ˆ gi (taï/ha) 2 3 4 5 6 7 8 1. C92-52 20,5 1,5 4,4 3,8 -2,2 0,4 3,9 -0,1 1,0 1,75 6,89 2. C118A 15,8 -3,5 0,6 -0,9 -1,7 -2,4 -0,1 0,7 11,40 -1,09 3. D99-1 14,7 -1,2 -1,2 4,8 -1,5 3,2 2,2 0,87 7,74 4. S02-13 26,8 2,8 0,8 3,0 -1,4 5,6 7,29 2,24 5. TM1 18,5 -0,5 1,1 0,9 0,8 -0,35 0,61 6. NH04-2 20,6 0,5 3,6 -0,6 -0,31 2,97 7. VN36P 22,6 1,4 0,3 1,40 -0,22 8. 1354 15,8 -1,1 0,65 3,58 LSD0,05 (NS) = 4,2; LSD0,01= 5,5; LSD0,05 [ gi ] = 1,5; LSD0,01 [ gi ] = 2,0; ˆ ˆ LSD0,05 ( sij ) = 4,6; LSD0,01 ( sij ) = 6,2; LSD0,05 ( gi - g j ) = 2,3; LSD0,05 ( sij - sik ) = 6,0 ˆ ˆ ˆˆ ˆˆ Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
  4. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 23 B aûn g 3. G iaù trò W r+V r v aø Fr c aùc gioán g theo TGST, chieàu cao caây vaø naên g suaát Naên g suaát boân g haït TGST Chieàu cao caây (cm) G ioáng (taï/ha) W r+V r Fr W r+V r Fr W r+V r Fr 1. C92-52 17,95 -9,15 13,69 128,19 5,01 27,40 2. C118A 14,05 -1,33 136,03 -116,49 14,98 7,45 3. D99-1 17,51 -8,25 111,06 -66,55 27,94 -18,46 4. S02-13 17,75 -8,74 79,46 -3,35 11,42 14,57 5. TM1 30,52 -34,29 116,60 -77,63 17,70 2,02 6. NH04-2 10,67 5,43 97,34 -39,12 34,47 -31,52 7. VN36P 16,16 -5,56 92,99 -30,41 8,04 21,35 8. 1354 7,03 12,70 14,58 126,42 31,23 -25.05 Wr Wr2 = 16,61Vr 20 0:100 °8°6 25:75 °3 Wr = - 3,96 + 0,90Vr 10 50:50 °2 5 ° °7 °4 75:25 0 °1 Vr 10 20 30 100:0 1.C92-52 5. TM1 2. C118A 6. NH04-2 3. D99-1 7. VN36P 4. S02-13 8. 1354 Hình 1. Ñoà thò quan heä Wr/Vr theo naêng suaát boâng haït Theo chieàu cao caây, gioáng C92-52 vaø 1354 coù caây C118A naêng suaát khoâng cao nhöng coù nhieàu allen töông ñoái cao so vôùi caùc gioáng khaùc (83,3 cm vaø troäi coøn NH04-2 laïi coù naêng suaát töông ñoái cao 71,6 cm) laø nhöõng gioáng chöùa nhieàu allen troäi nhaát nhöng laïi coù soá allen laën cao nhaát. Heä soá töông vôùi giaù trò Wr+Vr nhoû nhaát (13,69 vaø 14,58) coøn quan giöõa naêng suaát vaø giaù trò Wr+Vr laø - 0,5 cho gioáng C118A vaø D99-1 thaáp caây nhaát (57,9 cm vaø pheùp nhaän ñònh raèng, noùi chung, ñaëc tính naêng 59,1 cm) coù soá allen troäi ít nhaát vôùi giaù trò Wr+Vr suaát cao mang gen troäi coøn ñaëc tính naêng suaát thaáp lôùn nhaát (136,03 vaø 111,06). Heä soá töông quan giöõa mang gen laën. Caùc gioáng C92-52, C118A, S02-13, chieàu cao caây vaø giaù trò Wr+Vr laø - 0,6. Ñieàu ñoù cho TM1 vaø VN36P coù soá allen troäi hôn allen laën, coøn thaáy nhöõng gioáng coù caây cao mang nhieàu allen troäi caùc gioáng coøn lai thì ngöôïc laïi. coøn nhöõng gioáng thaáp caây chöùa nhieàu allen laën. Vì vaäy, ña soá caùc con lai F1 coù chieàu cao caây cao hôn Keát quaû phaân tích treân ñöôïc chæ ra treân ñoà thò trung bình boá meï. Caùc gioáng C92-52 vaø 1354 coù soá quan heä Wr/Vr (Hình 1). Treân ñoà thò, ñöôøng thaúng allen troäi nhieàu hôn allen laën (Fr >0) coøn caùc gioáng hoài quy Wr = - 3,96 + 0,90Vr coù haèng soá a = - 3,96 < 0 coøn laïi thì ngöôïc laïi, coù soá allen laën nhieàu hôn. chæ ra traïng thaùi sieâu troäi cuûa caùc con lai F1 so vôùi boá meï coù naêng suaát cao nhaát, töùc laø coù öu theá lai tuyeät Theo naêng suaát boâng haït, C92-52, S02-13 vaø ñoái. Caùc gioáng 1 vaø 7 (C92-52 vaø VN36P) coù vò trí gaàn VN36P laø nhöõng gioáng coù naêng suaát cao coù chöùa giao ñieåm döôùi cuûa ñöôøng thaúng hoài quy Wr = - 3,96 + nhieàu allen troäi nhaát, coøn D99-1 vaø 1354 coù naêng 0,90Vr vôùi ñöôøng parabol Wr2 = 16,61Vr, gaàn goùc toïa suaát thaáp coù chöùa ít allen troäi nhaát. Tuy nhieân, ñoä nhaát coù chöùa nhieàu allen troäi nhaát (> 75 % soá allen Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007
  5. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 24 troäi), caùc gioáng 2, 4 vaø 5 (C118A, S02-13 vaø TM1) coù chieàu daøi xô (Z), ñoä mòn (M) vaø ñoä beàn (B), caùc ma khoaûng > 50 – 75% allen troäi, coøn caùc gioáng 3, 6 vaø 8 traän phöông sai vaø hieäp phöông sai kieåu hình [P] vaø (D99-1, NH04-2 vaø 1354) coù < 50 – 25 % allen troäi. Ñoù kieåu gen [G] ñaõ ñöôïc xaùc ñònh. Keát quaû giaûi heä phöông cuõng laø 3 gen naèm treân 3 nhoùm gioáng khaùc nhau. trình [P]bi = [G]ai ñaõ xaùc ñònh ñöôïc phöông trình chæ soá choïn loïc ñoàng thôøi 5 tính traïng naøy nhö sau: I = Phaân tích caùc thoâng soá di truyeàn 1,09Y + 0,93X + 0,94Z + 0,25M -0,02B Theo soá lieäu baûng 4, thôøi gian sinh tröôûng vaø Gioáng boâng thuaàn S02-13 coù naêng suaát boâng haït chieàu cao caây vôùi ñoä troäi trung bình trong moät oå töông ñöông gioáng boâng lai F1 VN15 ñoái chöùng, coù gen laø 0,5 vaø 0,7 cho bieát haàu heát caùc con lai chæ coù tyû leä xô cao hôn haún gioáng ñoái chöùng neân coù naêng öu theá lai so vôùi trung bình boá meï, ít thaáy toå hôïp suaát boâng xô cao hôn ñoái chöùng. Trong 8 gioáng lai coù öu theá lai tuyeät ñoái cao theo hai chæ tieâu naøy. nghieân cöùu, gioáng naøy coù chæ soá choïn loïc theo 5 Trong khi ñoù, theo naêng suaát, vôùi ñoä troäi trung tính traïng cao nhaát. coù khaû naêng khaùng raày khaù. bình 2,1, haàu heát caùc con lai ñeàu coù öu theá lai tuyeät Ñaây laø gioáng coù trieån voïng caàn tieáp tuïc nghieân ñoái, ôû nhieàu con lai coù möùc ñoä öu theá lai cao. cöùu, khaûo nghieäm ñeå ñöa ra saûn xuaát thay cho caùc gioáng lai F1 coù giaù haït gioáng khaù cao. Coù söï maát caân baèng allen troäi vaø allen laën theo thôøi gian sinh tröôûng vaø chieàu cao caây, allen troäi ít Theo khaû naêng phoái hôïp, keát quaû nghieân cöùu hôn allen laën (F< 0), tyû leä allen troäi/laën töông öùng nhieàu tính traïng chæ ra raèng: coù theå söû duïng caùc laø 0,5 vaø 0,8. Vôùi naêng suaát coù söï caân baèng allen gioáng sau ñaây laøm thöïc lieäu lai taïo ñeå taïo gioáng troäi vaø laën (F = 0, heä soá hoài quy b khaùc 1 khoâng coù boâng thuaàn vaø boâng lai F1 theo caùc muïc ñích: yù nghóa), tyû leä allen troäi/laën baèng 1. - Chín sôùm: 1354, C118A, D99-1; Heä soá di truyeàn caû 3 chæ tieâu naøy khoâng cao (0,59; 0,45 vaø 0,44) cho thaáy trong di truyeàn thôøi - Naâng cao troïng löôïng quaû: C92-52, S02-13, TM1; gian sinh tröôûng, chieàu cao caây vaø naêng suaát ñeàu bò aûnh höôûng ñaùng keå bôûi nhaân toá moâi tröôøng. - Taêng naêng suaát: C92-52, S02-13 (cho boâng haït), S02-13 (cho boâng xô); Coù khoaûng 2 gen (nhoùm gen) kieåm soaùt thôøi gian sinh tröôûng vaø chieàu cao caây vaø 3 nhoùm gen - Naâng cao tyû leä xô: D99-1, S02-13, NH04-2; ñieàu khieån naêng suaát boâng haït. - Taêng chieàu daøi xô: C92-52 vaø, Höôùng söû duïng caùc gioáng vaø choïn caùc toå hôïp lai trieån voïng - Taêng ñoä chín: NH04-2, VN36P. Töø pheùp phaân tích phöông sai vaø hieäp phöông sai 5 tính traïng: naêng suaát boâng haït (Y), tyû leä xô (X), Baûng 4. Keát quaû öôùc löôïng moät soá thoâng soá di truyeàn TGST vaø chieàu cao caây Giaù trò ± sai soá tieâu chuaån Thoâng soá TGST Cao caây Naêng suaát boâng haït D 11,7 ± 2,0 63,3 ± 9,9 12,5 ± 1,4 H1 5,7 ± 4,7 46,5 ± 22,7 26,0 ± 3,2 H2 5,8 ± 4,0 53,2 ± 19,8 23,4 ± 2,8 2 h 11,1 ± 2,7 97,0 ± 13,2 63,5 ± 1,9 E 4,7 ± 0,7 27,1 ± 3,3 4,1 ± 0,5 F - 6,1 ± 4,8 -9,9 ± 23,3 - 0,3 ± 3,3 s2 3,6 86,7 1,8 (1) * ns ns Heä soá hoài quy b 0,53 ± 0,17 0,75 ± 0,19 0,90 ± 0,13 Ñoä troäi trung bình 0,5 0,7 2,1 H2/4H1 0,26 0,29 0,22 Troâò/laën 0,5 0,8 1,0 Soá gen 2 2 3 2 Heä soá di truyeàn h 0,59 0,45 0,44 (1): Traéc nghieäm möùc tin caäy söï khaùc bieät cuûa heä soá hoài quy b vôùi 1 Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
  6. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 25 Baûng 6. Chi soá choïn loïc ñoàng thôøi 5 tính traïng cho 29 toå hôïp lai Naên g Tyû leä Chieàu Ñoä Ñoä CS Xeáp TT Toå hôïp suaát xô daøi xô mòn beàn choïn thöù (taï/ha) (%) (mm) (M) (g/tex) loïc I 1 C 92-52/C118A 25.5 42.9 30.2 4.7 32.5 88.4 11 2 C 92-52/D99-1 27.1 45.9 29.8 4.4 31.9 92.1 3 3 C 92-52/S02-13 25.1 45.1 29.9 4.4 31.1 89.5 8 4 C92-52/TM1 24.5 41.4 30.8 4.6 31.6 86.6 15 5 C 92-52/NH04-2 28.9 45.9 30.1 4.7 31.4 94.3 2 6 C 92-52/VN36P 25.8 39.3 30.4 4.9 32.7 85.8 16 7 C92-52/1354 24.4 39.6 29.5 4.5 32.0 83.8 21 8 C118A/ D99-1 19.0 46.1 28.1 4.5 30.4 82.8 22 9 C118A/ S02-13 21.4 45.3 27.5 4.6 29.7 84.0 19 10 C118A/ TM1 17.4 43.3 27.0 4.7 29.1 84.9 29 11 C118A/ NH04-2 17.6 47.1 28.1 4.7 31.7 77.9 23 12 C118A/ VN36P 20.8 41.1 27.5 5.2 30.9 82.2 25 13 C118A/1354 19.1 40.4 28.4 4.5 31.0 80.0 28 14 D99-1/ S02-13 23.4 48.5 27.8 4.6 28.3 78.3 9 15 D99-1/ TM1 26.1 45.1 28.9 4.4 30.1 89.0 7 16 D99-1/ NH04-2 20.8 42.9 26.8 4.9 31.6 89.7 24 17 D99-1/ VN36P 26.4 44.8 27.4 4.7 31.3 80.8 10 18 D99-1/1354 22.9 43.4 28.4 4.3 31.6 88.5 18 19 S02-13/ TM1 26.2 45.7 28.6 4.9 31.5 84.6 6 20 S02-13/ NH04-2 29.3 49.2 28.3 5.2 32.5 90.1 1 21 S02-13/ VN36P 25.8 42.4 28.5 5.0 31.8 96.0 13 3 0.3 22 S02-13/1354 43.0 27.5 4.6 30.7 86.9 5 23 TM1/ NH04-2 24.1 45.7 28.2 5.2 32.3 90.9 12 24 TM1/ VN36P 24.9 42.8 27.4 5.1 34.2 87.7 17 25 TM1/1354 22.2 38.6 27.6 4.5 31.1 85.3 27 26 NH04-2/ VN36P 28.5 45.0 27.8 5.4 31.9 79.2 4 27 NH04-2/1354 21.8 44.3 27.9 5.0 33.0 91.3 20 28 VN36P/1354 23.6 37.9 26.8 5.1 31.8 79.4 26 29 VN15 (ÑC) 26.8 39.8 29.8 4.5 30.2 86.7 14 KEÁT LUAÄN Trong 28 caëp lai (baûng 5), caëp S02-13/NH04-2 coù chæ soá choïn loïc cao nhaát vaø cao hôn haún gioáng ñoái - Veà caùc hieäu öùng gen kieåm soaùt tính traïng: thôøi chöùng, coù naêng suaát boâng haït 29,3 taï/ha, vöôït ñoái gian sinh tröôûng vaø chieàu cao caây ñöôïc kieåm soaùt chöùng 9,3%, coù naêng suaát boâng xô 14,4 taï/ha, cao hôn bôûi hieäu öùng coäng tính cuûa caùc gen, coøn naêng suaát ñoái chöùng 35,3%, coù tyû leä xô cao, chaát löôïng xô toát, coù boâng haït do caû hieäu öùng coäng tính vaø hieäu öùng troäi khaû naêng khaùng raày khaù. Xeáp thöù hai veà chæ soá choïn kieåm soaùt, trong ñoù vai troø chuû yeáu thuoäc veà hieäu loïc laø caëp S92-52/NH04-2, coù naêng suaát boâng haït öùng troäi vôùi ñoä troäi trung bình trong moãi oå gen 28,9 taï/ha, vöôït ñoái chöùng 7,8%, coù naêng suaát boâng (locus) laø 2,1. xô 13,3 taï/ha, cao hôn ñoái chöùng 24,3%, coù tyû leä xô cao, chaát löôïng xô toát, coù khaû naêng khaùng raày khaù. Xeáp thöù ba laø caëp S92-52/D99-1 coù naêng suaát boâng Theo khaû naêng phoái hôïp, ôû taát caû caùc tính traïng haït 27,1taï/ha, hôn ñoái chöùng khoâng ñaùng keå nhöng nghieân cöùu, giöõa ñoä lôùn tính traïng vaø khaû naêng coù naêng suaát boâng xô 12,5 taï/ha, cao hôn ñoái chöùng phoái hôïp chung quan heä chaët cheõ vôùi nhau vôùi heä 16,9%, coù tyû leä xô cao, chaát löôïng xô toát, khaùng soá töông quan r töø 0,89 ñeán 0,95. Khaû naêng phoái raày khaù. Ñaây laø caùc toå hôïp coù trieån voïng, caàn tieáp hôïp rieâng cao veà naêng suaát xuaát hieän phoå bieán ôû tuïc nghieân cöùu, khaûo nghieäm. haàu heát caùc caëp lai. Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007
  7. NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 26 - Ñaõ xaùc ñònh ñöôïc giaù trò caùc thoâng soá di Trong 28 caëp lai nghieân cöùu, coù 3 caëp coù trieån truyeàn: hieäu öùng coäng tính (D), hieäu öùng troäi (H1, voïng: S02-13/NH04-2 coù naêng suaát boâng xô 14,4 H2), ñoä troäi (H1/D)1/2, taàn soá gen troäi (u), gen laën taï/ha, vöôït gioáng ÑC 35,3 %; C92-52/NH04-2 coù (v) noùi chung vaø taàn soá gen troäi (ui), gen laën(vi) naêng suaát boâng xô 13,3 taï/ha, vöôït ÑC 24,3 % vaø trong töøng daïng boá meï qua H2/4H1, F, Fr theo caùc C92-52/D99-1 coù naêng suaát boâng xô 12,5 taï/ha, vöôït tính traïng nghieân cöùu. ÑC 16,9 %. Caùc gioáng naøy coù tyû leä xô cao vaø chaát löông xô toát. Tính chín sôùm, caây cao, naêng suaát cao ñeàu ñöôïc TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ñieàu khieån bôûi nhöõng gen troäi, ngöôïc laïi, nhöõng gen laën kieåm soaùt tính chín muoän, caây thaáp, naêng Griffing B.J., 1956a. Concepts of general and specific suaát thaáp. Veà naêng suaát, caùc gioáng C92-52, VN36P combining ability in relation to diallen crossing coù > 75 % soá allen troäi, caùc gioáng C118A, S02-13 vaø systems. Australian J. Bio. Sci. 9: 463 – 493. TM1 coù khoaûng > 50 – 75% allen troäi coøn caùc gioáng D99-1, NH04-2 vaø 1354 coù < 50 – 25 % allen troäi. Griffing B.J., 1956b. A generallized treatment of diallen crosses in quantitative inheritance. Heredity Keát quaû cuõng cho thaáy coù 2 gen (nhoùm gen) kieåm soaùt thôøi gian sinh tröôûng vaø chieàu cao caây vaø 3 10: 31 – 50. nhoùm gen ñieàu khieån naêng suaát boâng haït. Hayman B. I., 1958. The separation of epistatic - Ñeå taïo gioáng boâng thuaàn vaø boâng lai F1, keát from additive and dominance variation in generation means. Heredity 12: 371 – 390. quaû nghieân cöùu nhieàu tính traïng chæ ra raèng: coù theå söû duïng caùc gioáng 1354, C118A, D99-1 vaøo muïc Liu L. F., Mao Sh. X., Huang Y. Zh., 1984. Zuowu ñích taïo gioáng chín sôùm, C92-52, S02-13 – taêng shuliang yichuan. Nongye chubanshe, Beijing, 342 naêng suaát, C92-52, S02-13, TM1 - naâng cao troïng löôïng quaû, D99-1, S02-13, NH04-2 - naâng cao tyû leä ye (Tieáng Hoa). xô vaø C92-52 ñeå taêng chieàu daøi xô boâng. Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2