Báo cáo nghiên cứu khoa học " Mối quan hệ văn hóa xẻng đá lớn ở Quảng Tây, Trung Quốc với văn hóa tiền sử Bắc Việt Nam "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

87
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đã từ lâu, dựa vào nhiều nguồn tài liệu khác nhau, các nhà khoa học nhân văn coi khu vực Nam Trung Quốc (Hoa Nam) là một bộ phận khăng khít của Đông Nam á thời tiền sử. D-ới góc độ cảnh quan tự nhiên, vùng Bắc Việt Nam và Nam Trung Quốc cùng chung một hệ thống sinh thái. Đặc điểm này góp phần không nhỏ tạo nên những đặc tr-ng văn hoá gần gũi giữa hai vùng trong suốt thời tiền sử và sơ sử. Bài viết này đề cập đến những chiếc xẻng đá lớn- một loại...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Mối quan hệ văn hóa xẻng đá lớn ở Quảng Tây, Trung Quốc với văn hóa tiền sử Bắc Việt Nam "

TS. Tr×nh N¨ng Chung ViÖn Kh¶o cæ häc § · tõ l©u, dùa vµo nhiÒu nguån §Õn nay, ®· cã h¬n mét tr¨m di tÝch tµi liÖu kh¸c nhau, c¸c nhµ t×m thÊy xÎng ®¸ lín ë Qu¶ng T©y. khoa häc nh©n v¨n coi khu Ngoµi Qu¶ng T©y, giíi kh¶o cæ häc vùc Nam Trung Quèc (Hoa Trung Quèc míi chØ t×m thÊy lo¹i di vËt Nam) lµ mét bé phËn kh¨ng khÝt cña ë mét sè ®Þa ®iÓm thuéc tØnh Qu¶ng §«ng Nam ¸ thêi tiÒn sö. D−íi gãc ®é §«ng vµ tØnh ®¶o H¶i Nam(2). C¨n cø vµo c¶nh quan tù nhiªn, vïng B¾c ViÖt Nam mËt ®é ph©n bè cña di tÝch còng nh− di vµ Nam Trung Quèc cïng chung mét hÖ vËt, ng−êi ta coi vïng QuÕ Nam (gÇn thèng sinh th¸i. §Æc ®iÓm nµy gãp phÇn biªn giíi ViÖt –Trung) lµ n¬i ph¸t sinh, kh«ng nhá t¹o nªn nh÷ng ®Æc tr−ng v¨n lµ ®Þa bµn gèc cña nÒn v¨n ho¸ xÎng ®¸ ho¸ gÇn gòi gi÷a hai vïng trong suèt nµy. Tõ ®©y lo¹i c«ng cô ®Æc tr−ng nµy thêi tiÒn sö vµ s¬ sö. ®−îc ph¸t t¸n ®i c¸c n¬i. Cµng xa trung Bµi viÕt nµy ®Ò cËp ®Õn nh÷ng chiÕc t©m, sè l−îng xÎng ®¸ ph¸t hiÖn cµng Ýt. xÎng ®¸ lín- mét lo¹i h×nh di vËt v¨n ho¸ HÇu hÕt c¸c di chØ xÎng ®¸ lín cã ®Æc kh¶o cæ mµ sù hiÖn diÖn cña chóng lµ ®iÓm ph©n bè trªn s−ên ®åi gß thÊp gÇn nguån t− liÖu quý gióp ta hiÓu râ h¬n s«ng, ao hå. TÇng v¨n ho¸ cña c¸c di chØ mèi quan hÖ gi÷a chñ nh©n v¨n ho¸ nµy kh¸ thuÇn nhÊt, dµy tõ 30cm - 60 xÎng ®¸ lín Qu¶ng T©y, Trung Quèc vµ cm. Di vËt hÇu hÕt lµ ®å ®¸. Ngoµi lo¹i c− d©n v¨n ho¸ tiÒn sö B¾c ViÖt Nam. xÎng ®¸ chiÕm tû lÖ lín, ng−êi ta cßn 1. Vµo giai ®o¹n hËu kú ®¸ míi, ë vïng ph¸t hiÖn mét Ýt c«ng cô nh−: r×u, b«n, phÝa nam tØnh Qu¶ng T©y, Trung Quèc cuèc, ®¸ xuyªn lç, bµn mµi, v.v… §å gèm h×nh thµnh mét khu vùc ph©n bè hµng rÊt hiÕm. Lo¹i xÎng ®¸ chñ yÕu ®−îc chÕ lo¹t di tÝch kh¶o cæ mµ ®Æc tr−ng v¨n t¸c tõ lo¹i ®¸ cã kÕt cÊu h¹t mÞn, ®é ho¸ næi bËt lµ nh÷ng chiÕc xÎng ®¸ lín. cøng thÊp. Di vËt th−êng cã kÝch th−íc C¸c nhµ kh¶o cæ häc Trung Quèc ®Þnh danh cho chóng lµ nh÷ng di chØ xÎng ®¸ lín víi chiÒu dµi trung b×nh tõ 20cm - 30 lín hoÆc “ v¨n ho¸ xÎng ®¸ lín”(1). cm, réng tõ 10cm - 20 cm, th©n máng tõ Nghiªn cøu trung quèc sè 2(81)-2008 69
Tr×nh N¨ng Chung trong nghi lÔ tÕ ThÇn Trêi vµ ThÇn 1 cm - 3cm. §©y lµ nh÷ng chÕ phÈm cña §Êt(5). GÇn ®©y cã t¸c gi¶ cho r»ng xÎng c− d©n cã tr×nh ®é gia c«ng chÕ t¸c ®¸ cao. ®¸ lµ vËt tæ - biÓu t−îng sinh thùc khÝ HiÖn nay, gi÷a c¸c nhµ nghiªn cøu cña ®µn «ng(6). Trung Quèc cã nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau ë ®Þa ®iÓm §¹i Long §µm huyÖn trong viÖc ph©n chia lo¹i h×nh c«ng cô Long An, hoÆc Trung §«ng huyÖn Phï xÎng. Cã ng−êi chia lµm 2 lo¹i lín, cã Tuy, c¸c nhµ kh¶o cæ Qu¶ng T©y thu ng−êi chia lµm 3 lo¹i lín, cã ng−êi chia ®−îc nh÷ng b»ng chøng ch¾c ch¾n lµ lµm 4 lo¹i víi nhiÒu tiÓu lo¹i h×nh kh¸c nh÷ng c«ng x−ëng chÕ t¸c xÎng ®¸. §iÒu nhau. Trong bµi nghiªn cøu vÒ v¨n ho¸ nµy chøng tá ®−¬ng thêi ®· cã sù ph©n xÎng ®¸ lín ë Qu¶ng T©y tr−íc ®©y, c«ng lao ®éng x· héi vµ nh÷ng chiÕc chóng t«i nhËn thÊy xu h−íng hiÖn nay xÎng ®¸ ®−îc dïng lµm hµng ho¸ ®Ó trao phÇn lín c¸c häc gi¶ t¸n ®ång víi ý kiÕn ®æi. chia lµm 3 lo¹i lín nh− sau(3): Khi bµn vÒ vÊn ®Ò téc thuéc cña chñ - Lo¹i I: Hai vai vu«ng gãc hoÆc h¬i cong xu«i so víi chu«i c«ng cô. ë 2 c¹nh nh©n v¨n ho¸ xÎng ®¸ lín, cã t¸c gi¶ cho r»ng ng−êi L¹c ViÖt, mµ hËu duÖ trùc bªn lµ ®−êng th¼ng song song hoÆc tiÕp lµ ng−êi Choang cæ Qu¶ng T©y lµ kh«ng song song thu nhá dÇn ®Õn ®Çu chñ nh©n s¸ng t¹o ra nÒn v¨n ho¸ nµy(7). l−ìi, l−ìi cong nhÑ, c©n xøng (h×nh vÏ 1). VÒ niªn ®¹i, c¨n cø vµo mét sè niªn - Lo¹i II: Hai vai vu«ng gãc hoÆc h¬i ®¹i C14 vµ c¸c tµi liÖu liªn quan, c¸c nhµ cong xu«i so víi chu«i c«ng cô. PhÇn vai kh¶o cæ Trung Quèc cho r»ng nh÷ng di ch−a cã mÊu vµ khÊc. PhÇn d−íi vai dÇn chØ xÎng ®¸ khu vùc nam Trung Quèc dÇn cong lâm vµo khiÕn cho gãc vai chñ yÕu thuéc di tån v¨n ho¸ hËu kú ®¸ thµnh mét gãc nhän, ®Õn gi÷a th× dÇn míi cã niªn ®¹i kho¶ng 5.000 n¨m c¸ch dÇn më réng ra, råi thu vµo thµnh r×a nay vµ tån t¹i dai d¼ng ®Õn giai ®o¹n l−ìi cong ( h×nh vÏ 2). T©y H¸n (thÕ kû II sau CN ). - Lo¹i III: Hai vai cong xu«i, hoÆc 2. Cho ®Õn nay, tµi liÖu kh¶o cæ häc cong lâm. PhÇn ®Çu vai cã mÊu vµ ViÖt Nam ®· ghi nhËn ®−îc 37 tr−êng khÊc. Th©n th¾t eo vµ në ra ë phÇn l−ìi hîp t×m thÊy lo¹i di vËt xÎng ®¸ t×m thÊy gièng nh− lo¹i II ( h×nh vÏ 3). ë 7 tØnh vïng nói phÝa B¾c vµ khu vùc §èi víi c«ng dông cña lo¹i di vËt nµy duyªn h¶i ®«ng b¾c ViÖt Nam: còng cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. Cã t¸c - Qu¶ng Ninh (huyÖn CÈm Ph¶, gi¶ cho r»ng hÇu hÕt xÎng ®¸ lµ c«ng cô huyÖn V©n §ån, huyÖn §«ng TriÒu, thÞ ®Ých thùc dïng ®Ó canh t¸c n«ng nghiÖp. x· Hßn Gai): 11 chiÕc ( ¶nh 1, 4) Cã ý kiÕn cho r»ng ®¹i ®a sè xÎng ®¸ - L¹ng S¬n (huyÖn Léc B×nh ): 5 chiÕc kh«ng ph¶i lµ c«ng cô thùc dông mµ chØ lµ khÝ vËt liªn quan ®Õn lÔ nghi n«ng - Tuyªn Quang (huyÖn Nµ Hang ) : 5 nghiÖp. XÎng ®¸ cã kÝch th−íc cµng lín chiÕc ( ¶nh 5 ) lµ t−îng tr−ng cho vô mïa béi thu(4). Cã - Cao B»ng (huyÖn Trµ L×nh, huyÖn t¸c gi¶ c¨n cø vµo hiÖn tr¹ng c¸c di vËt Hoµ An ) : 6 chiÕc ( ¶nh 6) xÎng ®−îc ch«n d−íi ®Êt theo h×nh gÇn - B¾c K¹n (thÞ x· B¾c K¹n): 2 chiÕc trßn ®Ó cho r»ng xÎng ®¸ lµ khÝ vËt dïng Nghiªn cøu trung quèc sè 2(81)-2008 70
§èi chiÕu 37 chiÕc xÎng t×m thÊy ë - B¾c Giang (huyÖn Yªn ThÕ, huyÖn c¸c ®Þa ph−¬ng nãi trªn víi b¶ng ph©n L¹ng Giang ) : 7 chiÕc ( ¶nh 7, 8 ) lo¹i xÎng ®¸ vïng QuÕ Nam cho thÊy - H¶i Phßng (®¶o C¸t Bµ): 1 chiÕc. chóng t−¬ng øng víi lo¹i h×nh II vµ lo¹i §iÒu ®¸ng chó ý lµ ®Þa bµn ph¸t hiÖn III. Cã mét sè chiÕc do g·y ë phÇn th©n nh÷ng chiÕc xÎng ®¸ nµy n»m trong khu cho nªn cã thÓ xÕp vµo lo¹i II hay III. vùc ph©n bè cña v¨n ho¸ H¹ Long, v¨n HiÖn ch−a t×m thÊy xÎng lo¹i I. ho¸ Mai Pha, v¨n ho¸ Hµ Giang vµ còng Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thu hót lµ ®Þa bµn sinh tån chñ yÕu cña c¸c ®−îc sù quan t©m cña c¸c nhµ nghiªn nhãm c− d©n Tµy- Nïng cæ. T¹i khu vùc cøu lµ nguån gèc, xuÊt xø cña nh÷ng duyªn h¶i ®«ng b¾c hÇu hÕt c¸c ®Þa ®iÓm chiÕc xÎng ®¸ nµy. ph¸t hiÖn xÎng ®¸ ®Òu gÇn ®−êng bê Cho ®Õn nay, t¹i vïng ven biÓn §«ng biÓn. §©y lµ mét ®Æc ®iÓm ph©n bè cÇn B¾c ®· cã gÇn 20 di tÝch tiÒn sö thuéc ghi nhËn. v¨n ho¸ H¹ Long vµ hoÆc tiÒn §«ng S¬n Kh«ng cã xÎng ®¸ nµo ®−îc t×m thÊy ®· ®−îc khai quËt hoÆc ®µo th¸m s¸t, trong qu¸ tr×nh kh¶o s¸t hay khai quËt nh−ng còng kh«ng t×m thÊy di vËt xÎng kh¶o cæ häc do c¸c nhµ chuyªn m«n tiÕn ®¸ nµo, dï chØ lµ m¶nh vì. Trong thêi hµnh. Th−êng th× chóng ®−îc ph¸t hiÖn gian gÇn ®©y, c¸c nhµ kh¶o cæ häc ®· ph¸t hiÖn vµ khai quËt 2 di chØ x−ëng ë ®é s©u trªn d−íi 1m vµ kh«ng cã c¸c di thuéc v¨n ho¸ H¹ Long t¹i vïng nµy. §ã vËt kh¸c kÌm theo. Tr−êng hîp chiÕc lµ di tÝch B·i BÕn ë ®¶o C¸t Bµ vµ di tÝch xÎng ®¸ ë hang Eo Bïa do nh÷ng c«ng Ba Vòng ë ®¶o C¸i Bµu. Ngoµi sè l−îng nh©n ph¸t hiÖn ®−îc khi ®µo ph©n d¬i v« cïng phong phó nh÷ng mòi khoan vµ trong hang cïng víi nh÷ng c«ng cô ghÌ mòi nhän cã kÝch cì nhá ra, chóng ta ®Ïo, mµi l−ìi kiÓu B¾c S¬n muén. HÇu còng ch−a ®−îc râ s¶n phÈm chñ yÕu cña hÕt c¸c xÎng ®¸ ®−îc t×m thÊy trong t×nh nh÷ng di chØ x−ëng nµy lµ g×. Nh−ng cã tr¹ng tÇng vÞ kh«ng râ rµng. §¸ng chó ý mét ®iÒu ch¾c ch¾n lµ chóng kh«ng liªn lµ nh÷ng chiÕc xÎng ë Léc B×nh, L¹ng quan g× ®Õn nh÷ng chiÕc xÎng ®¸ mµ ta S¬n ®−îc ph¸t hiÖn cïng víi mét sè tiÒn ®ang ®Ò cËp ®Õn. ®ång (ch−a râ niªn ®¹i), 5 chiÕc xÎng ®¸ T¹i khu vùc miÒn nói phÝa B¾c ViÖt ë Nµ Hang, Tuyªn Quang t×m ®−îc trong Nam, t×nh h×nh còng t−¬ng tù nh− vïng t×nh tr¹ng xÕp côm l¹i d−íi ®é s©u 60 ven biÓn §«ng B¾c. cm, kh«ng cã di vËt kh¸c kÌm theo. HiÖn Theo c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cho t−îng nµy còng gièng ë ®Þa ®iÓm §¹i biÕt ®Õn nay, trong c¸c c«ng x−ëng chÕ Long §µm, Qu¶ng T©y. t¸c ®¸ hËu kú ®¸ míi vµ s¬ kú kim khÝ ë Nh÷ng chiÕc xÎng ®¸ lín ë ViÖt Nam ViÖt Nam ch−a t×m thÊy nh÷ng ph¸c vËt vÒ kiÓu d¸ng, chÊt liÖu ®¸, kÝch th−íc vµ hoÆc chÕ phÈm cã kiÓu d¸ng nh− vËy. Do kü thuËt chÕ t¸c hoµn toµn gièng víi vËy c¸c nhµ kh¶o cæ häc ViÖt Nam ®Òu nh÷ng xÎng ®¸ lín ë Qu¶ng T©y, Trung thèng nhÊt ý kiÕn khi cho r»ng, nh÷ng Quèc. chiÕc xÎng ®¸ t×m thÊy ë vïng nói vµ ven biÓn phÝa B¾c ViÖt Nam lµ s¶n phÈm cña Nghiªn cøu trung quèc sè 2(81)-2008 71
Tr×nh N¨ng Chung §ång Trô ThÇn (1989), Kh¶o s¸t xÎng sù giao l−u trao ®æi gi÷a c¸c nhãm c− ®¸ lín Qu¶ng T©y, T¹p san B¶o tµng lÞch d©n hËu kú ®¸ míi- s¬ kú kim khÝ B¾c sö Trung Quèc, sè13-14 (TiÕng Trung). ViÖt Nam víi c− d©n ®−¬ng thêi ë Qu¶ng T©y. V¨n ho¸ xÎng ®¸ lín Qu¶ng T©y cã 2. Kh©u LËp Thµnh, TrÞnh T¨ng Kh«i ¶nh h−ëng nhÊt ®Þnh ®Õn c¸c c− d©n cæ (1983), Nh÷ng xÎng ®¸ lín ph¸t hiÖn ë ¸o vïng l©n cËn, trong ®ã cã B¾c ViÖt Nam. T©y, Kh¶o cæ, sè 9. Do vÞ trÝ ®Þa lý tù nhiªn, cã thÓ cã D−¬ng Thøc §Ünh (1986), S¬ bé bµn vÒ nhiÒu ®ît tiÕp xóc nhiÒu chiÒu gi÷a chñ v¨n ho¸ thêi ®¹i ®¸ míi Qu¶ng §«ng vµ nh©n v¨n ho¸ xÎng ®¸ QuÕ Nam víi c− nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan, Nghiªn cøu tiÒn d©n v¨n ho¸ H¹ Long chñ yÕu th«ng qua sö, sè 1-2, tr. 63-82 (TiÕng Trung). ®−êng biÓn, víi c− d©n v¨n ho¸ Mai Pha T−ëng §×nh Du, Bµnh Th− L©m (1992), (L¹ng S¬n) qua ®−êng s«ng Kú Cïng, víi Nghiªn cøu xÎng ®¸ lín QuÕ Nam, V¨n vËt c− d©n v¨n ho¸ Hµ Giang qua ®−êng Ph−¬ng Nam, sè 1, tr.19-24 (TiÕng Trung). s«ng B»ng, s«ng G©m. 3. Tr×nh N¨ng Chung (1997), V¨n ho¸ XuÊt ph¸t tõ c¸ch nh×n nhËn khu xÎng ®¸ lín ë Qu¶ng T©y, Trung Quèc vµ vùc Nam Trung Quèc vµ vïng phÝa B¾c mèi quan hÖ víi B¾c ViÖt Nam, Kh¶o cæ ViÖt Nam lµ mét khu vùc lÞch sö v¨n ho¸ häc, sè 2, tr. 85-92. cã nhiÒu quan hÖ t−¬ng ®ång, râ rµng Tr×nh N¨ng Chung (2005), Nh÷ng xÎng mèi quan hÖ v¨n ho¸ gi÷a c− d©n tiÒn sö ®¸ lín miÒn ven biÓn §«ng B¾c ViÖt Nam: B¾c ViÖt Nam vµ c¸c c− d©n kh¸c ë vïng T− liÖu vµ nhËn thøc. Kh¶o cæ häc, sè 3 Nam Trung Quèc lµ kh«ng thÓ phñ nhËn (2005),tr. 66-73. ®−îc. Bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè v¨n ho¸ 4. TriÖu ThiÖn §øc (1991), Ph©n tÝch di nh− c¸c lo¹i r×u b«n cã vai cã nÊc, r×u tån v¨n ho¸ ®¸ míi l−u vùc s«ng T©y mét vai, th× víi sù hiÖn diÖn cña nh÷ng Giang, TËp luËn v¨n kû niÖm 30 n¨m ph¸t chiÕc xÎng ®¸ ë ®©y cµng kh¼ng ®Þnh hiÖn di chØ Hoµng Nham §éng, tr.160-171 trong thêi tiÒn sö, cã sù giao l−u trao ®æi (TiÕng Trung). trong néi bé gi÷a c¸c nhãm c− d©n L¹c T−ëng §×nh Du, Bµnh Th− L©m (1992), ViÖt B¾c ViÖt Nam víi c− d©n L¹c ViÖt Nghiªn cøu xÎng ®¸ lín QuÕ Nam, V¨n vËt cæ vïng Nam Qu¶ng T©y. Ph−¬ng Nam, sè 1, tr.19-24 (TiÕng Trung). 5. TrÞnh TriÖu Hïng, Lý Quang Qu©n 1991, Thö bµn vÒ di chØ xÎng ®¸ ë QuÕ Nam, Qu¶ng T©y, Kh¶o cæ vµ v¨n vËt, sè 3 Chó thÝch (TiÕng Trung). 6. Dung §¹t HiÒn (2003), T×m tßi míi vÒ xÎng ®¸ lín khu vùc QuÕ Nam, V¨n VËt, 1. Ban huÊn luyÖn v¨n vËt tØnh Qu¶ng sè 2 (2003), tr. 66-68 (TiÕng Trung). T©y (1978), Nh÷ng di tån v¨n ho¸ hËu kú 7. TrÞnh TriÖu Hïng, Lý Quang Qu©n ®¸ míi ë vïng phÝa nam Qu¶ng T©y, V¨n 1991, Thö bµn vÒ di chØ xÎng ®¸ ë QuÕ vËt sè 9 (TiÕng Trung ). Nam, Qu¶ng T©y, Kh¶o cæ vµ v¨n vËt, sè 3 (TiÕng Trung). Nghiªn cøu trung quèc sè 2(81)-2008 72
Nghiªn cøu trung quèc sè 2(81)-2008 73