intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Ngữ nghĩa lời thoại của nhân vật nữ trong truyện ngắn Ma Văn Kháng"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST
Báo xấu
89
lượt xem 11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả. Nguyễn Thị Quí Lân, Ngữ nghĩa lời thoại của nhân vật nữ trong truyện ngắn Ma Văn Kháng. Ma Văn Kháng là nhà văn nổi tiếng, có những thành công trong việc xây dựng nhân vật nữ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Ngữ nghĩa lời thoại của nhân vật nữ trong truyện ngắn Ma Văn Kháng"

  1. Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Ngữ nghĩa lời thoại của nhân vật nữ trong truyện ngắn Ma Văn Kháng"
  2. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 NG÷ NGHÜA LêI THO¹I CñA NH¢N VËT N÷ TRONG TRUYÖN NG¾N MA V¡N KH¸NG NguyÔn ThÞ QuÝ L©n (a) Tãm t¾t. Ma V¨n Kh¸ng lµ nhµ v¨n næi tiÕng, cã nh÷ng thµnh c«ng trong viÖc x©y dùng nh©n vËt n÷. Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i ®i s©u t×m hiÓu ng÷ nghÜa lêi tho¹i nh©n vËt n÷ trong truyÖn ng¾n Ma V¨n Kh¸ng, ®ã lµ: lêi tho¹i ph¶n ¸nh t©m lÝ, nguyÖn väng, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt n÷; lêi tho¹i ph¶n ¸nh sù triÕt luËn vÒ nh©n sinh cña nh©n vËt n÷; lêi tho¹i ph¶n ¸nh mèi quan hÖ ®a chiÒu cña nh©n vËt n÷. hay phô, ë løa tuæi nµo, nghÒ nghiÖp g×, 1. §Æt vÊn ®Ò tÇng líp xuÊt th©n ra sao th× mçi nh©n Trong thùc tÕ cuéc sèng còng nh− vËt n÷ ®Òu cã mçi c¸ch nãi kh¸c nhau. trong nghÖ thuËt, lêi nãi lµ mét trong V× vËy, bµi viÕt cña chóng t«i ®i vµo t×m nh÷ng ph−¬ng diÖn quan träng mµ qua hiÓu ®Æc ®iÓm lêi tho¹i nh©n vËt n÷ ®ã cã thÓ ph¶n ¸nh râ t©m lý, t©m t− trong truyÖn ng¾n Ma V¨n Kh¸ng. nguyÖn väng, tÝnh c¸ch cña mçi ng−êi, 2. Ng÷ nghÜa lêi tho¹i nh©n vËt mçi giíi. T¸c gi¶ NguyÔn Th¸i Hßa ®· n÷ trong truyÖn ng¾n Ma V¨n tõng kh¼ng ®Þnh: Nãi lµ hµnh vi béc lé Kh¸ng t©m lÝ, tÝnh c¸ch râ nhÊt, khã cã thÓ che Nh©n vËt n÷ trong truyÖn ng¾n Ma giÊu (3, tr.166). Cßn t¸c gi¶ Phan Cù §Ö V¨n Kh¸ng th−êng sö dông lêi tho¹i l¹i viÕt: Trong lêi ¨n tiÕng nãi con ng−êi h−íng ®Õn ba néi dung chÝnh: thÓ hiÖn cã dÊu Ên cña kinh nghiÖm sèng c¸ tÝnh c¸ch, th¸i ®é sèng cña ng−êi phô nh©n, tr×nh ®é v¨n hãa, t− t−ëng vµ t©m n÷; thÓ hiÖn sù triÕt lÝ, nhËn thøc vÒ lý cña hä. §»ng sau mçi c©u nãi ®iÓn cuéc ®êi; thÓ hiÖn mèi quan hÖ ®a chiÒu h×nh cã ph¶n ¸nh Ýt nhiÒu mét hoµn cña ng−êi phô n÷. c¶nh x· héi vµ mét tiÓu sö c¸ nh©n. Ng«n ng÷ cña nh©n vËt lµ mét thø ng«n 2.1. Lêi tho¹i thÓ hiÖn t©m lÝ, ng÷ ph¶n ¸nh tÝnh c¸ch (2, tr. 90). §iÒu nguyÖn väng, tÝnh c¸ch cña ng−êi phô nµy cã nghÜa lµ, bªn c¹nh néi dung n÷ th«ng tin trao - ®¸p, th× mçi lêi tho¹i 2.1.1. Lêi tho¹i thÓ hiÖn sù dÞu ®Òu cã thÓ gióp chóng ta hiÓu thªm vÒ dµng, ©n cÇn, chu ®¸o vµ t©m hån nh¹y b¶n th©n ng−êi ph¸t ng«n. Nãi c¸ch c¶m cña ng−êi phô n÷ kh¸c, thÕ giíi bªn trong cña nh©n T©m hån nh¹y c¶m vµ sù dÞu dµng, vËt kh«ng chØ ®−îc ph¸t hiÖn b»ng ý ©n cÇn, chu ®¸o lµ mét ®Æc tÝnh cña nghÜa l«gÝc cña lêi nãi mµ cßn ®−îc béc ng−êi phô n÷. NÐt tÝnh c¸ch nµy ®−îc lé qua c¸ch nãi, c¸ch tæ chøc lêi nãi. biÓu hiÖn râ qua nh÷ng lêi tho¹i cña hä. Kh¶o s¸t 20 truyÖn ng¾n cña Ma §©y lµ mét ®iÓm t¹o ra sù kh¸c biÖt V¨n Kh¸ng trong tËp truyÖn: Cá d¹i vµ gi÷a lêi tho¹i cña n÷ giíi víi lêi tho¹i TruyÖn ng¾n Ma V¨n Kh¸ng (t.2), cña nam giíi. Cã thÓ thÊy, ng−êi phô chóng t«i thÊy dï lµ nh©n vËt chÝnh n÷, ngay c¶ khi bøc xóc nhÊt th× c¸ch . NhËn bµi ngµy 13/11/2008. Söa ch÷a xong 28/11/2008. 45
  3. NG÷ NGHÜA LêI THO¹I CñA ... MA V¡N KH¸NG, TR. 45-54 NguyÔn ThÞ QuÝ L©n nãi cña hä vÉn th−êng mÒm máng, nhÑ vß, xãt xa. Cã lÇn Yªng Êp chiÕc kh¨n nhµng h¬n nam giíi. tay vµo miÖng vµ giäng chÞ ®øt nèi tõng Trong Cá d¹i, dÉu kh«ng b»ng lßng håi. - H«m l©u råi, em bçng nhí anh víi HÊn, c« con d©u tr¸i tÝnh, tr¸i nÕt, qu¸, em gäi ®iÖn tho¹i ®Õn nhµ anh. Em nh−ng gÇn nh− lóc nµo c¶ chÞ vµ mÑ gÆp chÞ Êy. ChÞ Êy nhÊc èng nghe, giäng chång HÊn còng nhÑ nhµng, khi th× èm yÕu l¾m, hái kh«ng ra h¬i: “Ai hái khuyªn gi¶i, khi th× ©n cÇn dÆn dß, hái anh §¨ng ®Êy?” kh«ng thÓ nãi ®−îc mét han. Muèn t×m viÖc lµm cho HÊn, chÞ lêi, em cÇm èng nãi khãc nøc në. chång HÊn ®· tÕ nhÞ −ím hái: MÑ b¸n - Yªng µ! hµng ë chî, em cã thÓ ra phô gióp mÑ - §Ó em nãi hÕt ®·. §· nhiÒu lÇn ®−îc kh«ng? Cßn mÑ chång HÊn còng em tù hái m×nh: VËy cã ph¶i em lµ con nhÑ nhµng hái: HÊn µ, con cã biÕt r¸n ng−êi qu¸ Ých kû, em chØ biÕt ®Õn m×nh? ®Ëu kh«ng? §Æc biÖt h¬n, bµ kh«ng giËn - Yªng, em ®õng nãi thÕ! con d©u, tr¸i l¹i cßn ©n cÇn dÆn dß, - Em kÓ anh nghe. C¸i HËu b¹n em khuyªn nhñ con d©u: HÊn con µ. Nhµ cã lÇn nã b¶o em: Tao hái thËt, mµy m×nh lµ nhµ lao ®éng. Bè con, håi cßn ph¶i nãi thËt, nghe. §−îc tin bµ vî «ng sèng lµm nghÒ c¬ khÝ. Chång con giê §¨ng xuÊt huyÕt n·o n»m liÖt c¶ chôc còng thÕ. MÑ x−a lµm thî cÇu ®−êng. n¨m nay, mµy nghÜ thÕ nµo? Cã bao giê ChÞ T©m con lµm nghÒ d¹y häc. Con mµy nghÜ lµ bµ Êy sÏ chÕt kh«ng? Nã míi ra ®©y, cßn non ng−êi trÎ d¹i. Vèn võa døt lêi, em ®· khãc nøc lªn... Anh µ, liÕng kh«ng mét chinh mét ch÷. NghÒ trong c¬n gi»ng xÐ, nhiÒu lóc kh«ng k×m nghiÖp kh«ng. MÑ vµ c¶ nhµ sÏ gióp con. lßng ®−îc, em ®· ®Þnh liÒu lÜnh t×m ®Õn CÇn lµ con ph¶i chÞu khã, c¬ chØ lµm ¨n. nhµ anh, qu× xuèng c¹nh gi−êng chÞ Êy, Cßn b©y giê cã thai råi, ph¶i gi÷ g×n cÈn ®Ó xin chÞ Êy tha thø (Ngâ nhá trµn ¸nh thËn, con nhÐ (Cá d¹i, tr.230). tr¨ng, tr.296). Ng−êi nghe nhËn thÊy ®−îc th¸i ®é Trong §Êt mµu, sù nh¹y c¶m cña nhÑ nhµng, ©n cÇn, cïng t×nh c¶m ch©n bµ mÑ Phïng thÓ hiÖn râ kh«ng chØ qua t×nh tõ ng−êi mÑ. ChÝnh nhê ®iÒu nµy biÓu hiÖn cña nçi buån niÒm vui hµng mµ lêi tho¹i ®· cã hiÖu lùc ë lêi nhÊt ngµy mµ ngay c¶ nh÷ng thay ®æi ë vµo ®Þnh. Nã t¸c ®éng tíi HÊn, c« con d©u mét thêi ®iÓm cña con d©u. §o¹n tho¹i vïng s¬n c−íc võa b−íng bØnh, võa h¹n sau thÓ hiÖn râ ®iÒu nµy: chÕ vÒ tr×nh ®é v¨n hãa. Kh«ng chØ nhÑ - Trång s¾n th× viÖc g× ph¶i cuèc ®Êt nhµng, mÒm máng, ©n cÇn, chu ®¸o, mµ kü thÕ h¶, mÑ Phïng! - Bµ cô nãi (§Êt nh©n vËt n÷ trong truyÖn ng¾n Ma V¨n mµu, tr.64). Kh¸ng cßn mang trong m×nh t©m hån Chång Dù xung phong ®i B víi môc nh¹y c¶m, dÔ xóc ®éng tr−íc nh÷ng vui ®Ých t×m c¬ héi ®Ó tiÕn th©n. BiÒn biÖt buån cña cuéc sèng. ph¶i c¸ch xa chång, trong nçi kh¸t khao Trong Ngâ nhá trµn ¸nh tr¨ng, chång, Dù ®· ph¶i t×m ®Õn lao ®éng, Yªng vµ §¨ng yªu nhau tha thiÕt, thËm chÝ lµ t×m c¶m gi¸c víi c¶ mét nh−ng còng lµ mèi t×nh ®Çy tr¸i ngang. ng−êi ®µn «ng xa l¹. MÑ chång Dù ®· §¨ng lµ mét ng−êi ®µn «ng ®· cã vî, vµ thËt nh¹y c¶m trong sù kh¸c th−êng còng rÊt cã tr¸ch nhiÖm víi vî (vî anh nµy cña con d©u. Trong l−ît tho¹i cña bÞ xuÊt huyÕt n·o n»m liÖt c¶ chôc bµ, víi h×nh thøc lµ hµnh ®éng hái, n¨m). Tr−íc t×nh c¶nh nµy, ®· rÊt nh−ng thùc chÊt lµ mét lêi nh¾c nhë. nhiÒu lÇn Yªng ®au khæ, day døt, dµy 46
  4. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 tuyªn bè cña chång HÊn “c« ë ®©y th× t«i §iÒu nµy cµng ®−îc thÓ hiÖn râ h¬n qua thµnh phÇn h« gäi MÑ Phïng, bëi ®· ®i”, chÞ g¸i cña chång HÊn ®· trë thµnh bao n¨m nay råi, h«m nay bµ cô míi chç dùa cho HÊn. Suy nghÜ, hµnh ®éng g¾n nµng víi tªn chång nµng. vµ ®Æc biÖt lµ lêi nãi cña chÞ ®Çy ¾p t×nh c¶m yªu th−¬ng: 2.1.2. Lêi tho¹i thÓ hiÖn lßng vÞ tha, T«i ®−a HÊn vµo buång. Bçng thÊy nh©n hËu, bao dung nã nh− ®øa trÎ th¬ d¹i, cÇn ph¶i dç Lßng vÞ tha, nh©n hËu, bao dung... dµnh s¨n sãc. NÊu m× cho nã ¨n, råi t«i lµ mét trong nh÷ng nÐt ®Ñp vÒ phÈm b¶o nã ngñ ®i cho l¹i søc. Ngñ ®i, ng¸y chÊt cña ng−êi phô n÷ ViÖt Nam nãi thËt to vµo cho tho¶i m¸i em µ. T«i nãi chung vµ nh©n vËt n÷ trong truyÖn mµ r−ng r−ng n−íc m¾t (Cá d¹i, tr.230). ng¾n Ma V¨n Kh¸ng nãi riªng. Trong Nh÷ng lêi nãi, hµnh ®éng, suy nghÜ Cá d¹i, HÊn lµ mét tr−êng hîp ®óng Êy, tÊt c¶ ®Òu ®−îc xuÊt ph¸t tõ tÊm nh− lêi cña nh©n vËt “t«i” nhËn xÐt: Mét lßng nh©n hËu, bao dung, vÞ tha cña thiÕu n÷ qu¸ non trÎ, ng©y d¹i, ch−a ng−êi phô n÷. thµnh ng−êi ®· thµnh vî. Theo vÒ lµm 2.1.3. Lêi tho¹i thÓ hiÖn sù ®¶m vî Qu×, chØ míi trong thêi gian ng¾n, ®ang, qu¸n xuyÕn HÊn ®· g©y ra bao phiÒn to¸i: khi th× Phô n÷ ViÖt Nam vèn lµ nh÷ng con tËp täng hµnh nghÒ mua b¸n vÐ gi¶, bÞ ng−êi th¸o v¸t, n¨ng ®éng, ®¶m ®ang, c«ng an b¾t. Khi th× x©u xÐ, ®¸nh nhau qu¸n xuyÕn. Ma V¨n Kh¸ng ®· kh¾c víi b¹n v× chia ch¸c kh«ng ®Òu trong häa râ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn trong mét vô lµm ¨n, khi th× b¾t trém chã, ¨n truyÖn ng¾n cña m×nh. Ngay trong lêi c¾p ®å cña hµng xãm bÞ ng−êi ta ph¸t tho¹i cña nh©n vËt ta cã thÓ nhËn thÊy hiÖn ra....Tr−íc t×nh c¶nh nµng d©u nh− râ ®Æc ®iÓm nµy. Hä g¸nh v¸c c«ng viÖc thÕ, mÑ Qu× còng ®· cã khi buån rÇu than v·n cïng con trai: Quú µ, ng−êi ta ch¼ng thua kÐm g× nam giíi. Hä ®¶m nãi b¸n gia tµi mua danh diÖn. Cßn con ®−¬ng viÖc n−íc, lo viÖc nhµ chu ®¸o, HÊn nã b«i tro tr¸t trÊu vµo mÆt tao. trän vÑn. Ta cã thÓ b¾t gÆp mÉu con Mµy ph¶i b¶o vî mµy thÕ nµo chø, ª chÖ ng−êi ®¶m ®ang nµy trong T×nh biÓn. qu¸ con ¹. DÉu ®· cã lóc than v·n nh− ChÞ An tr−íc ®©y ®· tõng lµ ®¹i ®éi tr−ëng thanh niªn xung phong ë mÆt thÕ nh−ng trong s©u th¼m, bµ vÉn trËn cùc nam trung bé. Mét con ng−êi th−¬ng con d©u, ®ã chÝnh lµ tÊm lßng n¨ng ®éng, ho¹t b¸t vµ kháe m¹nh, bao dung cña ng−êi mÑ. Ta cã thÓ nhËn ®iÒu nµy ®−îc kh¼ng ®Þnh qua lêi cña thÊy ®iÒu ®ã qua lêi nãi cña bµ cô víi chÞ Léc: ChÞ h¸t chÌo, diÔn kÞch vµ ®ãng con g¸i sau khi HÊn bÞ chång ®−a trë vÒ c¶ c¸c vai hÒ. C¸c b¹n b¶o: “con An lµ quª tr¶ cho bè ®Î: Khæ, bá th× th−¬ng, mét nöa ®¹i ®éi ”. Qu¶ thËt, chÞ lµm v−¬ng th× téi. Hay lµ con ¬i, con chÞu ®−îc bao nhiªu viÖc cho mäi ng−êi, cho khã lÆn léi ®i ®ãn nã vÒ vËy (Cá d¹i,, tr. ®¬n vÞ. KÓ tõ nhiÖm vô ®¶m b¶o th«ng 229). xe, san lÊp hè bom ®Õn viÖc xin g¹o Kh«ng riªng g× bµ cô mµ ngay c¶ ruèc, l−¬ng kh« cña c¸nh l¸i xe vµ h¹ch nh©n vËt - T«i - chÞ g¸i cña chång HÊn, téi nh÷ng g· trai si t×nh b¹c béi víi chÞ còng lµ con ng−êi cã tÊm lßng thËt bao em (T×nh biÓn, tr.281). dung. BÞ chång ®em tr¶, nh−ng råi Kh«ng chØ ®¶m viÖc n−íc mµ hä cßn ch¼ng ®−îc bao ngµy, HÊn l¹i t×m vÒ lµ nh÷ng con ng−êi giái viÖc nhµ, giái nhµ chång. Tr−íc sù l¹nh nh¹t vµ lêi 47
  5. NG÷ NGHÜA LêI THO¹I CñA ... MA V¡N KH¸NG, TR. 45-54 NguyÔn ThÞ QuÝ L©n hä ¨n bít, ¨n tranh phÇn cña bµ. Cø xoay xë, lo toan, giái viÖc ®ång ¸ng, néi nh− v× hä mµ bµ trë nªn xÊu xÝ, giµ nua trî... Lêi tho¹i cña Yªng trong Ngâ nhá ®i (Mét vÇng n¾ng nhá, tr.8). trµn ¸nh tr¨ng võa thÓ hiÖn t×nh c¶m Khi c¬ quan bµ khuyÕt ®i mét ch©n nÆng s©u víi ng−êi yªu nh−ng ®ång thêi t¹p vô th× dï chØ lµ mét nh©n viªn t¹p còng thÓ hiÖn ®−îc sù ®¶m ®ang qu¸n vô th«i nh−ng cho ®Õn N−¬ng lµ ng−êi xuyÕn, tµi néi trî, cña chÞ: thø 13, bµ Lu©n ch¼ng b»ng lßng víi ai. - Anh ¨n èc em nÊu chuèi xanh ®i. Bµ chª tÊt, xæ toÑt tÊt. Ngay tõ khi Theo ý anh giê em còng ¨n chÕ ®é nöa N−¬ng ®−îc nhËn vµo lµm viÖc, bµ ®· muèi th«i. Em xóc cho anh nhÐ. ganh ghÐt, ngÊm nguýt, hËm hùc vµ - §Ó anh! lu«n r×nh t×m c¬ héi. B¾t ®Çu lµ nh÷ng - èc em th¸i ®«i th¸i ba cho võa lêi rªn rØ: ThÕ lµ chÕt t«i råi! r−íc c¸i cña miÖng. Cßn thÞt ba chØ chØ d¾t mì th«i. nî miÒn rõng ng« nghª nµy vÒ råi mµ hÇu Anh thÊy cã võa miÖng kh«ng? nã µ! Sau ®ã lµ nh÷ng lêi ®ay nghiÕn - RÊt ngon. Nh−ng bËn sau ®õng ®Çy tøc tèi, ®è kÞ: Bµ Lu©n phãng hai cÇu kú qu¸, em µ (Ngâ nhá trµn ¸nh con m¾t ra phÝa N−¬ng, vµ rÝt lªn nh− tr¨ng, tr.303). mét håi cßi: 2.1.4. Lêi tho¹i thÓ hiÖn sù ganh - Cßn nhí håi míi ®Õn kh«ng? ChØ ghÐt, ®è kÞ lµ lo¹i g¹o ®Ó bå ®µi, muèi ®Ó bµn ch©n, Nh©n vËt n÷ trong truyÖn ng¾n Ma nghÌo rít mång t¬i chø lµ c¸i g×. Giê th× V¨n Kh¸ng, bªn c¹nh nh÷ng b¶n chÊt cã da cã thÞt cã vó cã vÝ, cã tiÒn cã cña tèt ®Ñp th× hä ®ång thêi cßn cã mét mÆt may mÆc s¾m söa råi, tha hå mµ ®éng kh¸c còng rÊt thùc, ®ã lµ nh÷ng thãi hín nh¸ (Mét vÇng n¾ng nhá, tr.5). h−, tËt xÊu. Mét trong nh÷ng thãi xÊu Kh«ng chØ riªng bµ Lu©n mµ Nh¹n mµ qua chÝnh lêi tho¹i cña hä ta nhËn trong Tr−a mïa thu trong s¸ng, dï ra lµ thãi ganh ghÐt, ®è kÞ, lu«n sî kh«ng ®Õn møc nh− bµ Lu©n nh−ng thiÖt, lu«n sî ng−êi kh¸c h¬n m×nh. còng lµ con ng−êi mang trong m×nh thãi Trong Mét vÇng n¾ng nhá, bµ Lu©n nhá nhen, Ých kû. ChÝnh b¶n th©n Nh¹n lµ ng−êi phô n÷ næi bËt nhÊt cho mÉu lµ mét con ng−êi cã lèi sèng tù do, ng−êi mang thãi xÊu nµy. §©y lµ lêi cña phãng ®·ng, lèi sèng rÊt hiÖn ®¹i: Nµng nh©n vËt t«i trong truyÖn, kÓ vÒ bµ giao du víi ®ñ lo¹i ng−êi. Anh anh em Lu©n: §µn bµ kh«ng cã b¹n. NÕu mÖnh em ngät sít víi «ng b¸c sÜ viÖn tr−ëng. ®Ò nµy kh«ng phæ qu¸t th× Ýt nhÊt còng Mµy mµy tao tao bç b· víi th»ng thî chÝnh x¸c víi ng−êi ®µn bµ tÝnh t×nh ®iÖn. Víi «ng bé tr−ëng, nµng cã thÓ kh¾t khe, cay nghiÖt nµy. Bµ Lu©n chuyÖn trß th©n mËt dÞu dµng. Víi tªn ch¼ng cã thiÖn c¶m, dï lµ thiÖn c¶m tÝ ti c«n ®å, nµng s½n sµng lªn mÆt s−ng xØa. th«i, víi bÊt cø mét ng−êi ®µn bµ con Nµng ch¬i víi tÊt c¶ mäi ng−êi. ¡n víi g¸i nµo. Víi nh÷ng kÎ xÊu xÝ kÐm cái th× bÊt cø ai mêi. Ngåi sau bÊt cø chiÕc xe bµ khinh bØ, coi th−êng. Víi ®ång m¸y nµo... (Tr−a mïa thu trong s¸ng, nghiÖp ngang tµi s¾c th× bµ tranh c¹nh, tr.129) nh−ng l¹i rÊt kh¾t khe víi b¹n mãc m¸y. Víi ng−êi cã −u thÕ tréi bËt m×nh. Nh¹n chØ nh¨m nh¨m bãc mÏ cho h¬n vÒ nhan s¾c, tiÒn tµi, quyÒn thÕ th× trÇn trôi tÊt c¶. NhÊt cö nhÊt ®éng cña bµ lång lén ghen tøc. Cø nh− hä lµ kÎ Th−¬ng ®Òu n»m trong tÇm kiÓm so¸t thï cña bµ vËy, nh÷ng ai trÎ trung ®Ñp cña Nh¹n. §Ó råi tõ ®ã Nh¹n bu«ng ®Ï h¬n bµ. Cø nh− hä ®Ñp hä trÎ lµ do nh÷ng lêi nhËn xÐt ®¸nh gi¸ cay có hên 48
  6. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 ghen nhá nhen: ThÕ th×... tïy anh. Víi tho¹i ®ã ®Òu mang mµu s¾c triÕt lý. t«i, nã lµ ®å r¾n gi¶ l−¬n, lµ con gi¶ Còng xuÊt ph¸t tõ ®ã mµ ta nhËn thÊy ng©y ¨n ng−êi! ... Ca ve! Nã ®Ých thùc lµ nh÷ng quan niÖm cña hä cã thÓ ®óng, cave phè huyÖn! NÕu kh«ng th× nã lµ cã thÓ sai, cã thÓ uyªn b¸c, s©u s¾c ®øa con g¸i ®· giµ ®êi trong nghÒ ®µo nh−ng còng cã thÓ tÇm th−êng, th« tôc; má. Th»ng cha kü s− x©y dùng nµo s¾p cã thÓ ®Çy l¹c quan tin t−ëng nh−ng lÊy nã ch¼ng qua chØ lµ th»ng ®æ vá, còng cã thÓ mang mµu s¾c bi quan, yÕm tr¸ng men. Tr¸ng men! §æ vá! Bãc mÏ thÕ, chua ch¸t, xãt xa... trÇn trôi ra lµ thÕ! (tr.129, 131) VÊn ®Ò triÕt lý mµ hä ®Æt ra ë ®©y Nh− vËy, qua nh÷ng l−ît tho¹i cña còng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, ®ã lµ bµ Lu©n, cña Nh¹n hay cña mét sè nh÷ng vÊn ®Ò vÒ cuéc ®êi, vÒ t×nh yªu, nh©n vËt kh¸c n÷a, ta nhËn thÊy thªm h«n nh©n, vÒ ®èi nh©n xö thÕ, vÒ c¸ch ®−îc nÐt tÝnh c¸ch cña ng−êi phô n÷, nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ con ng−êi... Sau mét thãi tËt cè h÷u cña ®µn bµ: ganh ®©y chóng t«i ®i vµo cô thÓ tõng néi ghÐt, ®è kþ, nhá nhen, Ých kû... dung. 2.2. Lêi tho¹i ph¶n ¸nh nh÷ng triÕt 2.2.1. TriÕt lý vÒ t×nh yªu, h«n nh©n luËn vÒ nh©n sinh T×nh yªu lµ ®iÒu kú diÖu mµ t¹o hãa TriÕt luËn lµ quan niÖm chung cña ban tÆng cho con ng−êi, lµ chÊt men con ng−êi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nh©n sinh lµm cho cuéc sèng thªm phÇn t−¬i ®Ñp. vµ x· héi. Mçi con ng−êi tån t¹i trong T×nh yªu hiÖn h÷u trong cuéc sèng x· héi ®Òu cã nh÷ng quan niÖm, c¸ch th−êng ngµy, t×nh yªu ®i vµo trong c¸c nghÜ, c¸ch c¶m, nh÷ng ®óc kÕt, nh÷ng trang v¨n, trang th¬, cã mÆt trong chiªm nghiÖm riªng vÒ tÊt c¶ mäi nh÷ng c©u ch©m ng«n, nh÷ng c©u triÕt ph−¬ng diÖn cña cuéc sèng. Qua truyÖn lý. Tõ nh÷ng con ng−êi thËt ngoµi ®êi ng¾n Ma V¨n Kh¸ng, chóng ta nhËn cho ®Õn c¸c nh©n vËt trong t¸c phÈm thÊy mét ®iÒu: nh©n vËt n÷ trong v¨n häc, khi nh×n nhËn vÒ ®Ò tµi nµy th× truyÖn ng¾n cña «ng rÊt ®a d¹ng vµ hä ®Òu cã tiÕng nãi riªng. XÐt riªng vÒ phong phó, víi ®ñ h¹ng ng−êi, kiÓu nh©n vËt n÷ trong truyÖn ng¾n Ma V¨n ng−êi, víi nhiÒu chuyÖn ®êi, chuyÖn Kh¸ng, chóng ta cã thÓ thÊy r»ng, qua ng−êi. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng cuéc ®êi lêi tho¹i cña hä, c¸c nh©n vËt ®· béc lé thËt cã bao nhiªu kiÓu ng−êi, th× cã bÊy nh÷ng suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ t×nh nhiªu kiÓu trong truyÖn ng¾n cña «ng. yªu mét c¸ch s©u s¾c. Nh÷ng con ng−êi trong cuéc ®êi ®i vµo Mçi ng−êi mét quan niÖm, mét c¸ch trang v¨n cña Ma V¨n Kh¸ng nh− nh×n nhËn kh¸c nhau vÒ t×nh yªu. nh÷ng g× nã vèn cã. Tõ nh÷ng bÐ g¸i Kh«ng ai gièng ai, c¸c nh©n vËt n÷ cßn nhá tuæi, cho ®Õn nh÷ng cô giµ tãc trong truyÖn ng¾n Ma V¨n Kh¸ng ®· b¹c, tõ nh÷ng ng−êi trÝ thøc cho ®Õn thÓ hiÖn râ ®iÒu ®ã. Trong chÞ Thiªn cña nh÷ng ng−êi Ýt häc, tõ nh÷ng ng−êi cã t«i, qua nh÷ng l−ît tho¹i ®èi ®¸p gi÷a nghÒ nghiÖp cho ®Õn nh÷ng kÎ v« c«ng hai chÞ em, ta thÊy chÞ Thiªn ®· thÓ råi nghÒ, tõ nh÷ng ng−êi tèt cho ®Õn kÎ hiÖn quan niÖm rÊt râ: - KhiÕp kh«ng mµy? xÊu... Qua lêi tho¹i cña m×nh hä béc - KhiÕp g× mµ khiÕp! Ai b¶o bµ Êy b¹ch, lý gi¶i, biÖn minh, hä nªu quan b¾t bå víi bè giµ con bÐ! niÖm, suy nghÜ... vµ Ýt nhiÒu nh÷ng lêi 49
  7. NG÷ NGHÜA LêI THO¹I CñA ... MA V¡N KH¸NG, TR. 45-54 NguyÔn ThÞ QuÝ L©n - Hõ! ThÕ mµy cã quyÒn cÊm ng−êi Nghe nã nãi vËy, t«i ®· ®Þnh e lê ®i råi. ta? Mét ®»ng lµ gãa vî. Mét ®»ng lµ Nh−ng «ng Êy l¹i n¨n nØ... (Dao s¾c nhê ch−a chång (ChÞ Thiªn cña t«i, tr.274). c¸n, tr.115). Vµ còng trªn quan ®iÓm nµy, dï lµ Víi chÞ trong quan hÖ gi÷a nam vµ hµnh ®éng chöi, nh−ng qua tiÕng chöi, n÷ kh«ng cã g× rµng buéc, t×nh yªu ng−êi ®µn bµ b¸n thÞt ®· kh¼ng ®Þnh: ch¼ng lµ c¸i g× c¶. ThÝch th× ®Õn mµ - Cha tiªn nh©n cè tæ c¶ lß nhµ mµy, kh«ng thÝch th× ra ®i. ¤ng Thùc yªu chÞ con ®Ü Thiªn nhÐ! §å mÌo ®µng chã thùc lßng nh−ng víi chÞ chØ cã tiÒn míi ®iÕm lµ mµy. Bµ nãi cho mµy biÕt. Trai quan träng, cßn t×nh yªu... §óng nh− lêi kh«ng gãa vî th× ch¬i. §õng n¬i cã vî, nh©n vËt t«i ®· kÓ: Vµ cø nh− thÕ ®Êy, ®õng n¬i cã chång nh¸ (ChÞ Thiªn cña ®Õn ë víi «ng Ýt l©u, gÆp khi «ng tr¾c t«i, tr.274, 289). trë, chÞ l¹i bá «ng ®i. Tr¸i víi quan ®iÓm ®ã, trong Ngâ 2.2.2. TriÕt lý vÒ cuéc ®êi, th¸i ®é nhá trµn ¸nh tr¨ng, Yªng ®· cã quan sèng vµ lÏ sèng niÖm rÊt ®Æc biÖt trong t×nh yªu. BiÕt Cuéc sèng lµ ®a d¹ng vµ c¸ch nh×n §¨ng lµ ng−êi ®µn «ng ®· cã vî nh−ng nhËn cña con ng−êi vÒ cuéc sèng Êy bÊt chÊp tÊt c¶ Yªng vÉn chÊp nhËn còng ®a d¹ng, kh«ng ai gièng ai. Qua mèi t×nh Êy, vÉn yªu tha thiÕt, yªu ch©n lêi tho¹i cña m×nh, nh©n vËt n÷ trong thµnh, trong s¸ng. ChÞ nghiªng trót hÕt truyÖn ng¾n Ma V¨n Kh¸ng ®· thÓ hiÖn t×nh yªu cña m×nh cho anh mµ kh«ng quan ®iÓm, c¸ch nghÜ, c¸ch nh×n nhËn hÒ tÝnh to¸n, vô lîi. Trong mét lÇn gÆp cña m×nh vÒ lÏ sèng, sù lùa chän mét nhau, Yªng ®· t©m sù víi §¨ng: th¸i ®é sèng tr−íc cuéc ®êi. Trong Cá - Em nãi ®iÒu nµy anh ®õng c−êi d¹i, bµ mÑ chång HÊn ®· ®−a ra nh÷ng nhÐ. GÆp anh råi, em kh«ng thÓ yªu triÕt lý vÒ lÏ sèng ë ®êi nh÷ng mong ®−a ®−îc mét ng−êi ®µn «ng nµo kh¸c n÷a ®Õn cho HÊn mét lèi sèng, mét th¸i ®é (ChÞ Thiªn cña t«i, tr.296). sèng tÝch cùc: X· héi lµ mét tæ chøc L−ît tho¹i nµy cña Yªng mét mÆt khæng lå, nh−ng ng−êi nµo viÖc nÊy. KÎ võa kh¼ng ®Þnh t×nh yªu cña chÞ ®èi víi v¨ng ra khái guång m¸y, ch©n kh«ng ng−êi yªu, mÆt kh¸c qua ®ã còng thÓ ®Õn ®Êt, cËt kh«ng ®Õn trêi, lµ c¸i mÇm hiÖn ®−îc quan niÖm cña chÞ trong t×nh bÊt æn. H− háng sa ®äa còng tõ ®Êy mµ yªu. ra. SÜ, n«ng, c«ng, th−¬ng, binh, ai còng §èi lËp víi quan niÖm cña Yªng, ph¶i cã mét c¸i nghÒ, con ¹. trong Dao s¾c nhê c¸n, Ng−êi ®µn bµ HoÆc lµ: Con míi ra ®©y, cßn non ®Õn ë víi «ng Thùc l¹i quan niÖm t×nh ng−êi trÎ d¹i. Vèn liÕng kh«ng mét c¶m gi÷a ®µn «ng vµ ®µn bµ rÊt ®¬n chinh, mét ch÷. NghÒ nghiÖp kh«ng. MÑ gi¶n. ChÞ lý gi¶i víi mäi ng−êi vÒ sù cã vµ c¶ nhµ sÏ gióp con. CÇn lµ con ph¶i mÆt cña m×nh trong nhµ «ng Thùc: A, chÞu khã, c¬ chØ lµm ¨n (Cá d¹i, tr.231, t«i ®ang ®i b¸n d−a lª, bª d−a bë, lª la 232). trß chuyÖn víi c« b¹n t«i ë nhµ xuÊt b¶n L−ît tho¹i trªn cña bµ cô lµ h−íng v¨n ch−¬ng th× gÆp «ng Êy ®Õn lÊy tiÒn ®Õn con d©u nh»m t¸c ®éng, mong cho nhuËn bót. ThÕ lµ «ng Êy xo¾n xuýt lÊy con cã sù thay ®æi vÒ c¸ch sèng, c¸ch t«i, råi «ng Êy mêi t«i vÒ ®©y ®Êy chø. nh×n vµ hµnh ®éng. Nh−ng ®ång thêi Con b¹n t«i nã b¶o: Th«i tao bê ra xin còng thÓ hiÖn nhËn thøc, quan ®iÓm mµy, võa võa th«i kÎo l·o ra tãp ®Êy. cña bµ vÒ lÏ sèng. Theo bµ, trong cuéc 50
  8. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 sèng, con ng−êi muèn tån t¹i mét c¸ch Ng−êi phô n÷ víi mèi quan hÖ ®a b×nh th−êng th× ph¶i cã mét nghÒ, ph¶i chiÒu trong cuéc sèng, ®ã lµ nh÷ng mèi chÞu khã, c¬ chØ lµm ¨n. quan hÖ nh−: Quan hÖ víi «ng bµ, cha Kh«ng chØ nh÷ng ng−êi lín tuæi míi mÑ vµ con ch¸u; quan hÖ víi chång; cã lêi tho¹i mang mµu s¾c triÕt lý, mµ quan hÖ víi ng−êi yªu; quan hÖ víi b¹n ngay c¶ víi bän trÎ, lêi lÏ cña chóng bÌ; quan hÖ víi ®ång nghiÖp; quan hÖ còng rÊt s©u s¾c, ®iÓn h×nh nh− bÐ Hµ víi hµng xãm l¸ng giÒng... Trong truyÖn vµ bÐ Ngµn trong Buæi b×nh minh ng¾n Ma V¨n Kh¸ng, nh÷ng mèi quan huyÒn tho¹i: hÖ nµy cña ng−êi phô n÷ ®· ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua lêi tho¹i cña chÝnh §©y lµ lêi cña bÐ Hµ: - Mµy l¹i gi÷ ý víi c« µ? hä. Chóng t«i ®i vµo xÐt cô thÓ nh− sau: - Kh«ng! Hµ c−êi: §Ó sèng ®−îc th× 2.3.1. Quan hÖ víi cha mÑ vµ con c¸i kh«ng khã c« ¹. a/ Quan hÖ gi÷a mÑ víi con Cßn ®©y lµ lêi cña bÐ Ngµn: T×nh mÉu tö lµ thø t×nh c¶m thiªng - Ch¸u còng biÕt tr«ng em, giÆt giò, liªng, khã g× cã thÓ thay thÕ. §èi víi con nÊu n−íng nh− c¸i Hµ. Con nhµ nghÌo c¸i tÊm lßng ng−êi mÑ bao giê còng bao kh«ng thÕ th× chÕt (Buæi b×nh minh dung réng l−îng, hÕt lßng lo toan. huyÒn tho¹i, tr.316, 321). Trong m¾t mÑ, nh÷ng ®øa con cña Còng lµ thÓ hiÖn quan ®iÓm vÒ lÏ m×nh, dï ë løa tuæi nµo th× chóng vÉn sèng ë ®êi nh−ng c« con g¸i «ng l·o lµ nh÷ng ®øa con bÐ báng, yÕu ®uèi cÇn BiÒn trong Ngâ nhá trµn ¸nh tr¨ng l¹i ®−îc chë che. Tr−íc sù trë vÒ cña con béc b¹ch trªn mét ph−¬ng diÖn kh¸c. trai sau bao n¨m trêi xa c¸ch, bµ mÑ Khi «ng bè lÊy mét c« gi¸o gãa chång kh«ng k×m ®−îc c¬n nøc në sung s−íng: n¨m m−¬i hai tuæi, c« con g¸i nµy ®· - Phïng µ. ThÕ lµ anh ®i ®−îc t¸m giao hÑn víi c« gi¸o: NÕu bè t«i chÕt, n¨m råi ®Êy nhØ? ¡n uèng kham khæ chî trÇn gian sím häp chiÒu tan, bµ qu¸ hay sao mµ cho¾t cheo thÕ h¶ con? ph¶i dän ngay ®i n¬i kh¸c (Buæi b×nh - ...¤ hay, sao con l¹i g¾t víi mÑ thÕ! minh huyÒn tho¹i, tr.291). Mµy vÒ mµy kh«ng cho mÑ mõng µ? Quan niÖm vÒ lÏ sèng ë ®êi cña c« Mµy ®i xa mét ngµy, mÑ lo buån nÉu con g¸i nµy lµ thÕ. Th¸i ®é thËt râ rµng ruét nÉu gan mét ngµy...Khæ, con giai vµ còng thËt ghª gím. t«i giê sao chØ b»ng c¸i chÐt tay thÕ nµy! 2.3. Lêi tho¹i thÓ hiÖn mèi quan hÖ (Cá d¹i, tr. 65) ®a chiÒu cña ng−êi phô n÷ trong cuéc TÊm lßng cña ng−êi mÑ cßn ®−îc sèng thÓ hiÖn qua niÒm vui mõng kh«n xiÕt khi biÕt m×nh s¾p cã con. HÊn trë vÒ, Trong x· héi hiÖn ®¹i ngµy nay, tay cÇm qu¶ khÕ xanh c¾n dë, miÖng ng−êi phô n÷ kh«ng cßn bÞ khÐp kÝn xít n−íc. “MÑ ¬i!” ch−a kÞp hái ®· thÊy trong kh«ng gian gia ®×nh, trong nh÷ng nã gäi vµo trong lÒu, ®øng sau quÇy mèi quan hÖ hÑp víi nh÷ng thø lÔ gi¸o hµng, tèc hai v¹t ¸o lªn, −ìn hai bÇu vó phong kiÕn kh¾t khe. Ng−êi phô n÷ th©y lÉy tr¾ng nhÉy, kªu nghÌn nghÑn: ngµy nay ®· cã ®−îc sù “b×nh ®¼ng - MÑ ¬i, cã chöa thËt råi! mÑ xem giíi ”, cã ®−îc tù do... chÝnh v× vËy mµ nµy! cã thÓ nãi mèi quan hÖ cña hä còng -... Nµy, Thªm ¬i, tao s¾p cã con råi kh«ng chØ cßn giíi h¹n trong gia ®×nh ®Êy (Cá d¹i, tr.232). mµ ®· ®−îc më réng trong c¶ x· héi. 51
  9. NG÷ NGHÜA LêI THO¹I CñA ... MA V¡N KH¸NG, TR. 45-54 NguyÔn ThÞ QuÝ L©n L−ît tho¹i cña HÊn ë vÝ dô nµy chØ d©u. Cã thÓ nãi, quan hÖ mÑ chång nµng lµ lêi th«ng b¸o th«i, nh−ng ta thÊy râ d©u “C¬m ch¼ng lµnh, canh ch¼ng ngät” niÒm vui d©ng trµo n¬i HÊn. §øa con ®· lµ vÊn ®Ò ®· ®−îc ph¶n ¸nh tõ l©u trong lµm cho HÊn thay ®æi. HÊn ®ang ë vµo v¨n häc . Cã ®iÒu, trong c¸c s¸ng t¸c thêi kú tù ý thøc ®−îc vÒ m×nh, ®ang tr−íc ®©y ®Þa vÞ chñ gia ®×nh thuéc vÒ ®ßi hái hoµn thiÖn b¶n th©n. C¸i thai vµ mÑ chång, cßn nµng d©u chØ lµ kiÕp t«i ®øa con t−¬ng lai ®¸nh thøc HÊn, ®¸nh tí, bÞ ®Ì ®Çu c−ìi cæ. Ng−îc l¹i, trong thøc b¶n n¨ng sinh tån, b¶n n¨ng lµm v¨n häc ®−¬ng ®¹i ®Þa vÞ nµy cã nhiÒu mÑ cña HÊn, lµm mÑ c¶ mét c«ng cuéc ®æi thay, nhÊt lµ khi mÑ chång chÞu lín lao. V× ch¶ ph¶i lµ con ng−êi ta c¶nh ë chung víi con ch¸u vµ nµng d©u tr−íc nay th−êng tèt ®Ñp lªn bëi con c¸i lµ kÎ n¾m “tay hßm ch×a khãa”. Nh÷ng hä ®ã sao! m©u thuÈn gay g¾t nµy ®−îc thÓ hiÖn b/ Quan hÖ gi÷a con c¸i víi cha mÑ rÊt râ qua lêi tho¹i cña chÝnh hä. Trong Bå n«ng ë biÓn lu«n diÔn ra Cïng víi tÊm lßng bao dung, th−¬ng con v« bê bÕn cña ng−êi mÑ, ta c¶nh mÑ chång - nµng d©u g©y sù ®Ó còng b¾t gÆp nh÷ng t×nh c¶m ®¸ng tr©n m¹t s¸t, thãa m¹ nhau. träng mµ con c¸i dµnh cho cha mÑ. Víi Bµ cô tõ trong buång ®i ra, ®Æt vßng cha mÑ, ng−êi phô n÷ trong truyÖn kh¨n võa quÊn lªn ®Çu, nh×n vî L−¬ng, ng¾n Ma V¨n Kh¸ng lu«n thÓ hiÖn th¸i c¾n chÆt hai hµm r¨ng: - Nµy nhµ chÞ th©m m«i kia! ChÞ lµ ®é kÝnh träng, yªu th−¬ng, mét mùc gi÷ hä nhµ t«m, h¶? ChÞ cø t−ëng chÞ lµ chñ lÔ nghÜa truyÒn thèng. Nh©m trong BÕn c¸i nhµ nµy, chÞ muèn lµm g× th× lµm bê, suèt mÊy n¨m trêi ®»ng ®½ng chÞ h¶! kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó vÒ th¨m mÑ. V× Vî L−¬ng ®á v¨ng mÆt qu¸t: ®iÒu ®ã, chÞ ®· rÊt xãt xa, ©n hËn vµ cã - Bµ im ngay ®i! thÓ nãi r»ng nã trë thµnh nçi niÒm day - Nµy, mµy b¾t bµ im måm bao døt kh«ng thÓ ngu«i ngoai. §Ó råi nhiªu n¨m nay råi? §· ®Õn n−íc nµy th× d−êng nh−, nh− kh«ng thÓ chÇn chõ l©u bµ ph¶i lµm cho ra nhÏ. h¬n ®−îc n÷a, chÞ ®· quyÕt ®Þnh vÒ - Cô mµ nãi n÷a lµ t«i kh«ng ®Ó cô th¨m mÑ. Tr−íc nh÷ng lêi dÆn dß cña yªn ®©u (Bå n«ng ë biÓn, tr. 34). mÑ, kh«ng k×m ®−îc chÞ ®· ph¶i thèt Trong PhÐp l¹ th−êng ngµy m©u lªn: - MÑ ¬i! thuÉn gi÷a mÑ chång nµng d©u còng ®· cã khi trë nªn gay g¾t. Bµ §ång tõ BËt lªn mét tiÕng nÊc nghÑn, Nh©m trong buång ®· b−íc tíi cöa th«ng ra «m chÇm mÑ. Trong gi©y l¸t, qua th©n s©n tõ lóc nµo. §îi §µo nãi hÕt c©u, bµ h×nh mÑ cßm câi, yÕu ®uèi ®ang run rÈy míi nh×n §µo, chËm r·i: trong tay chÞ, chÞ nhËn ra toµn bé nçi c« - ChÞ §µo! ChÞ võa hái giËt th»ng ®¬n thèng khæ cña mÑ m×nh. ChÞ khãc bÐ: Bµ nµo! Bµ nµo! T«i ®©y! T«i lµ bµ rßng rßng: MÑ ¬i! con ®· ®Ó l¹i mÑ n¬i nã ®©y. ChÞ thö hái xem ¨n nãi nh− thÕ nµy, con cã téi víi mÑ, mÑ ¬i. (BÕn bê, cã ph¶i lµ con ng−êi cã häc kh«ng? tr.218) Chèng tay vµo gèi, §µo ®øng dËy, c/ Quan hÖ gi÷a mÑ chång nµng mÆt bçng tèi sÇm, véi dôi vµo b¾p tay d©u n©ng cao, råi nh− kÎ quÊn trÝ, m«i tÝm Trong quan hÖ víi cha mÑ vµ con bît ho¸c réng, bËt mét h¬i gµo thËt thª c¸i, còng kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn th¶m vµ quyÕt liÖt: mèi quan hÖ gi÷a mÑ chång vµ nµng 52
  10. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4b-2008 - Bµ ®Ó nã cho t«i! T«i kh«ng khiÕn nh−ng «ng ch−a bao giê bi quan. Cã thÓ bµ!- A, chÞ §µo! H¸ hèc miÖng, mÆt thÊt nãi quan niÖm nh©n b¶n vÒ con ng−êi s¾c, m«i bµ §ång lËt bËt: trong truyÖn ng¾n Ma V¨n Kh¸ng thÊm - Cã thËt lµ chÞ kh«ng khiÕn t«i ®Ém mét tinh thÇn l¹c quan. Tinh thÇn kh«ng? ChÞ §µo! l¹c quan Êy cã c¬ së ë niÒm tin cña nhµ - Ph¶i! Bµ ®Ó mÆc t«i. MÆc t«i! C¸c v¨n vµo ý thøc, lý trÝ vµ tÝnh n¨ng ®éng nh− lµ b¶n chÊt cña sù sèng con ng−êi. ng−êi cø ®Ó mÆc t«i! (PhÐp l¹ th−êng ngµy, tr. 394). 3. KÕt luËn Tuy nhiªn mét thùc tÕ cho thÊy, dï Lêi tho¹i nh©n vËt n÷ trong truyÖn cã nh÷ng khi xung ®ét lªn ®Õn cao ®iÓm ng¾n Ma V¨n Kh¸ng ®a d¹ng, phong nh− thÕ, nh−ng c¸i cuèi cïng còng ch−a phó. Mét mÆt nã lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó trao ®Õn møc con ng−êi c¹n kiÖt nghÜa t×nh. ®¸p th«ng tin nh−ng mÆt kh¸c qua lêi Nh©n vËt Thoa khi mÑ chång bÞ tai n¹n tho¹i, ta thÊy hiÖn lªn râ nÐt t©m lý, vµ sau ®ã qua ®êi, chÞ ®· cã nh÷ng cö tÝnh c¸ch, së thÝch, nguyÖn väng cña chØ hµnh ®éng ch©n thµnh. Thoa mÝm ng−êi phô n÷. Lêi tho¹i cña hä thÓ hiÖn miÖng, kh«ng ®¸p, kÐo ¸o bµ cô, ®Æt bµ t©m hån nh¹y c¶m, th¸i ®é nhÑ nhµng, cô trë l¹i t− thÕ cò, råi th×nh l×nh b−íc ©n cÇn chu ®¸o, sù bao dung, lßng vÞ xuèng ®Êt, nh×n quanh ng¬ ng¸c-c¸i ng¬ tha, ®øc hy sinh, sù ®¶m ®ang qu¸n ng¸c cña kÎ mÊt hån, thÊt tho¸t hÕt trÝ xuyÕn vµ c¶ nh÷ng thãi xÊu cña hä... kh«n-vµ ngäng lÝu: Ngoµi ra, nh©n vËt n÷ cßn sö dông lêi - Bè ®©u? tho¹i ®Ó thÓ hiÖn kh¸t khao h¹nh phóc, - Ra gäi xÝch l«, ®−a bµ ®i bÖnh t×nh yªu thñy chung, còng nh− bµy tá viÖn! nh÷ng nçi uÊt øc, bøc xóc trong t©m Nãi võa hÕt c©u, m«i Thoa ®· véi hån m×nh. bËm chÆt l¹i, tÝm bÇm. ChÞ cè gi÷ c¬n Lêi tho¹i nh©n vËt n÷ giµu tÝnh bÊn läan trµo lªn tõ lång ngùc s«i gµo triÕt lý, vÊn ®Ò triÕt lý mµ hä ®Ò cËp ®Õn (Bå n«ng ë biÓn, tr.40). còng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. §ã lµ Cßn §µo, khi sù viÖc ®· r¬i vµo nh÷ng vÊn ®Ò vÒ t×nh yªu; vÒ cuéc ®êi, nghiªm träng, bµ §ång bá ®i, §µo ®· ©n th¸i ®é sèng vµ lÏ sèng; vÊn ®Ò vÒ sè hËn, nghÑn ngµo nãi rêi r¹c, ®øt qu·ng phËn, t©m lý, t×nh c¶m con ng−êi... víi chång trong h¬i thë yÕu ít: Nh÷ng lêi tho¹i giµu chÊt triÕt lý nµy - Anh xin lçi bµ hé em. Em kh«ng phÇn nµo t¸i hiÖn ®−îc cuéc sèng còng muèn thÕ. Mµ sao bçng d−ng em l¹i thÕ. nh− quan niÖm vµ −íc m¬ kh¸t väng ThËt t×nh kh«ng bao giê em muèn thÕ. cña ng−êi phô n÷. Anh µ, d¹o nµy em yÕu qu¸. Cã lÏ em Lêi tho¹i cña nh©n vËt n÷ cßn ph¶n kh«ng sèng víi anh, víi con, víi bµ ®−îc ¸nh s©u s¾c mèi quan hÖ ®a chiÒu cña bao l©u n÷a ®©u... (PhÐp l¹ th−êng hä trong cuéc sèng nh− quan hÖ víi cha ngµy, tr.405). mÑ vµ con c¸i; quan hÖ bµ ch¸u; quan Nh÷ng l−ît tho¹i cña §µo vµ Thoa hÖ víi ng−êi yªu; quan hÖ víi ®Òu thÓ hiÖn t×nh nghÜa con ng−êi, dï chång...Qua c¸c mèi quan hÖ nµy, ch©n muén nh−ng c¶ hai ®Òu ®· ©n hËn sau dung ng−êi phô n÷ hiÖn lªn sinh ®éng, nh÷ng g× x¶y ra. §iÒu ®ã chøng tá Ma ch©n thùc ®óng nh− chÝnh hä ngoµi V¨n Kh¸ng dÉu rÊt buån cho sù ®êi cuéc sèng thùc. 53
  11. NG÷ NGHÜA LêI THO¹I CñA ... MA V¡N KH¸NG, TR. 45-54 NguyÔn ThÞ QuÝ L©n T I LIÖU THAM KH¶O [1] §ç H÷u Ch©u, §¹i c−¬ng ng«n ng÷ häc, tËp 2, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2003. [2] Phan Cù §Ö, TiÓu thuyÕt ViÖt Nam hiÖn ®¹i, t¸i b¶n lÇn thø ba, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2001. [3] NguyÔn Th¸i Hßa, Nh÷ng vÊn ®Ò thi ph¸p cña truyÖn, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2006. [4] Ma V¨n kh¸ng, Cá d¹i, NXB Phô n÷, Hµ Néi, 2004 [5] §ç ThÞ Kim Liªn, Gi¸o tr×nh ng÷ dông häc, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2005. [6] NguyÔn Nh− ý (chñ biªn), Tõ ®iÓn gi¶i thÝch thuËt ng÷ ng«n ng÷ häc, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2001. [7] G. N. P«xpªl«p (chñ biªn), DÉn luËn nghiªn cøu v¨n häc (TrÇn §×nh Sö, L¹i Nguyªn ¢n, Lª Ngäc Trµ dÞch), NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1998. [8] ViÖn ng«n ng÷ häc, Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, NXB §µ N½ng, 1993. Summary The meanings of conversations of female characters in ma van khang's short stories Ma Van Khang who gains success in building female characters is a famous writer. In this paper we studied the meanings of conversations of female characters in short stories by Ma Van Khang. They are: conversations expressing psychology, wishes, personality of female characters; conversations expressing female characters' opinions about human life; and conversations expressing multimanner relations of female characters. (a) Cao häc 14, chuyªn ng nh lý luËn Ng«n ng÷, tr−êng ®¹i häc vinh. 54
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1643 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2